Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

NSHAPITA WA 9

‘Ndayi, nuvuije bantu bayidi’

Ntshinyi tshidi tshidime mua kuenza padi bia pa madimi bia bungi ne kayi mua kubinowa nkayende?

‘Ndayi, nuvuije bantu bayidi’

1-3. (a) Ntshinyi tshidi tshidime kampanda wenza padiye umona ne: bia pa madimi bidi bia bungi ne kena mua kubinowa nkayende? (b) Ndutatu kayi luvua Yezu mupete mu tshidimu tshia 33? Ntshinyi tshiakenzaye bua kulujikija?

 TUELE meji ku lutatu ludi nalu tshidime kampanda mu tshilejilu tshidi tshilonda etshi. Uvua mudime budimi buende ne mukune ntete. Wakatangila ne disanka muvuayi itoloka ne yenda ikola. Mpindieu ukadi pa kupeta difutu dia mudimu wende bualu tshikondo tshia kunowa ntshikumbane. Udi ne lutatu bualu bia pa madimi mbipatuke bia bungi menemene ne kena mua kubinowa nkayende to. Udi wangata dipangadika dia kuangata bena mudimu ne kubatuma bua kunowa, bualu nkumushadile anu matuku makese bua kupola bintu bionso.

2 Mu tshidimu tshia 33, pakabika Yezu ku lufu wakapeta lutatu lua muomumue. Pavuaye wenza mudimu wa kuyisha, wakakuna ntete ya bulelela. Mpindieu tshikondo tshia kunowa ntshikumbane ne bia pa madimi bidi bia bungi. Kudi mudimu wa kusangisha bantu ba bungi badi banyisha bulelela bua balue bayidi bende. (Yone 4:35-38) Ntshinyi tshivua Yezu muenze bua kujikija lutatu elu? Pavuaye ku mukuna wa Galela mutantshi mukese kumpala kua kubandaye mu diulu, wakambila bayidi bende bua kukeba bena mudimu ba bungi wamba ne: ‘Ndayi bienu, nuvuije ba bisamba bionso bayidi, nubabatize, nubayishe mua kuenza malu onso angakanuambila.’​—Matayo 28:19, 20.

3 Mukenji eu udi ne mushinga wa bungi bua muntu yonso udi musue kuikala muyidi mulelela wa Kristo. Nunku, tukonkononayi nkonko isatu idi ilonda eyi. Bua tshinyi Yezu uvua mutume dîyi bua kukeba bena mudimu ba bungi? Mmushindu kayi uvuaye mubalongeshe bua kubapeta? Mudimu eu udi ututangila ku tshinyi?

Bua tshinyi kuvua dijinga dia bena mudimu ba bungi?

4, 5. Bua tshinyi Yezu kavua mua kujikija mudimu uvuaye mutuadije? Nnganyi uvua ne bua kutungunuka ne mudimu pavuaye upingana mu diulu?

4 Pavua Yezu mutuadije mudimu wa kuyisha mu tshidimu tshia 29, uvua mumanye ne: uvua mutuadije mudimu uvuaye kayi mua kujikija yeye nkayende to. Mu matuku makese avua mamushadile pa buloba, kuvua tshitupa tshivuaye mua kukokesha bua kuyisha ne bungi butshintshikila bua bantu bavuaye mua kumanyisha lumu lua Bukalenge. Bushuwa, wakatamba kuyisha ‘mikoko mijimine ya nzubu wa Isalele’ mbuena kuamba ne: bena Yuda ne bantu bavua bitabuje tshitendelelu tshiabu. (Matayo 15:24) Kadi “mikoko mijimine” ayi ivua mu buloba bua Isalele bujima, buvua bualabale munkatshi mua kilometre binunu ne binunu. Pa kumbusha bena Isalele, bantu ba pa buloba bujima bavua ne bua kumvua pabu lumu luimpe.​—Matayo 13:38; 24:14.

5 Yezu uvua mumanye ne: panyima pa lufu luende kuvua ne bua kushala mudimu wa bungi wa kuenza. Wakambila bapostolo bende 11 ba lulamatu ne: ‘Bulelela, bulelela, ndi nnuambila ne: Wangitabuja neenze kabidi malu antshidi ngenza; neenze malu adi mapite andi ngenza, bualu bua meme ndi nya kudi Tatu.’ (Yone 14:12) Bu muvua Muana upingana mu diulu, bayidi bende bonso too ne bavua ne bua kulua kumuitabuja pashishe bavua ne bua kuenza mudimu wa kuyisha ne kulongesha. (Yone 17:20) Yezu wakitaba ne didipuekesha dionso ne: mudimu wabu uvua ne bua ‘kupita’ wende. Mmu mushindu kayi? Mu mishindu isatu.

6, 7. (a) Mmu mushindu kayi muvua midimu ivua bayidi ba Yezu ne bua kuenza mipite ivuaye muenze? (b) Ntshinyi tshitudi mua kuenza bua kuleja ne: Yezu kavua muenze bibi bua kueyemena bayidi bende?

6 Tshia kumpala, bayidi ba Yezu bavua ne bua kuyisha tshitupa tshinene tshia buloba. Lelu eu, mudimu wabu ukadi mufike ku mfudilu kua buloba, muaba munene mupite uvua Yezu muine muyishe. Tshibidi, bavua ne bua kuyisha bantu ba bungi. Bayidi bakese bavua Yezu mushiye bakavula ne lukasa luonso ne kulua binunu bia bungi. (Bienzedi 2:41; 4:4) Lelu badi miliyo ya bungi ne bantu binunu ne binunu badi batambula tshidimu tshionso etshi. Tshisatu, bavua ne bua kuyisha mutantshi mule kupita Yezu, bualu Yezu wakayisha bidimu bisatu ne tshitupa, kadi bobu batshidi batungunuka too ne lelu, bidimu bitue ku 2 000 katshia Yezu wabanda mu diulu.

7 Yezu uvua uleja muvuaye weyemena bayidi bende pakambaye ne: bavua ne bua kuenza ‘malu mapite avuaye muenze.’ Uvua mubashile mudimu uvua ne mushinga wa bungi buende yeye, wa kuambila bantu ‘lumu luimpe lua bukalenge bua Nzambi’ ne kubalongesha. (Luka 4:43) Uvua mushindike ne: bavua ne bua kuwenza ne lulamatu luonso. Bualu ebu budi bumvuija tshinyi buetu tuetu lelu? Patudi tuyisha ne tshisumi tshionso ne muoyo umue, tudi tuleja ne: Yezu kavua muenze bibi pavuaye mueyemene bayidi bende to. Ki ndiakalenga dinene ditudi nadi anyi?​—Luka 13:24.

Yezu wakalongesha bayidi bende mua kuyisha

Dinanga didi ditusaka bua kuyisha miaba yonso itudi tupeta bantu

8, 9. Ntshilejilu kayi tshidi Yezu mutushile mu mudimu wa kuyisha? Mmushindu kayi utudi mua kumuidikija?

8 Yezu wakalongesha bayidi bende mudimu wa kuyisha bimpe menemene. Bualu bua mushinga mukole mbua se: wakabashila tshilejilu tshilenga. (Luka 6:40) Mu nshapita mushale, tuvua bamone muvuaye umona mudimu eu. Tuangate tshilejilu tshia bayidi bavua benza ngendu ne Yezu pavuaye uyisha. Bakamona ne: uvua uyisha miaba yonso ivuabu mua kupeta bantu bu mudi ku muelelu kua mâyi ne kumpenga kua mikuna, mu misoko ne mu bisalu, ne mu nzubu yabu. (Matayo 5:1, 2; Luka 5:1-3; 8:1; 19:5, 6) Bakamona muvuaye uyisha bikole, bualu uvua ubika patshiatshia ne utungunuka ne kuyisha too ne mundankulu. Kavua uyisha bua kupitshisha dîba tshianana to. (Luka 21:37, 38; Yone 5:17) Kakuyi mpata, bakamona ne: dinanga dia bantu ke divua dimusaka bua kubayisha. Imue misangu bavua bamona muvua mpala wende uleja muvuaye uditeka pa muaba wa bantu. (Mâko 6:34) Udi wela meji ne: tshilejilu tshia Yezu tshiakambuluisha bayidi bende mushindu kayi? Tshivua mua kukuambuluisha wewe mushindu kayi?

9 Tuetu bayidi ba Kristo, tudi tumuidikija patudi tuyisha. Nunku, tudi tuenza muetu muonso bua ‘kumanyisha bantu’ lumu luimpe dîba dionso didi mpunga umueneka. (Bienzedi 10:42) Anu bu Yezu, tudi tuya kutangila bantu ku nzubu yabu. (Bienzedi 5:42) Padibi bikengela, tudi tushintulula ndongamu wetu bua kuya kubatangila dîba ditudi mua kubapeta ku nzubu. Tudi kabidi tudienzeja bua kuyisha ne budimu miaba idi bantu ba bungi bu mudi mu njila, miaba itubu bikishila, mu bisalu ne miaba yabu ya mudimu. “Tudi tuenza mudimu mukole ne tudi tutshinta” bua kuyisha bualu tudi tuangata mudimu eu ne mushinga wa bungi. (1 Timote 4:10) Bu mutudi banange bantu bikole, tudi tukeba mishindu ya kubayisha miaba yonso ne dîba dionso ditudi mua kubapeta.​—1 Tesalonike 2:8.

‘Bayidi makumi muanda mutekete bakapingana ne disanka’

10-12. Mmalu kayi a mushinga avua Yezu mulongeshe bayidi bende kumpala kua kubatumaye bua kuyisha?

10 Yezu wakalongesha kabidi bayidi bende mudimu pakabambilaye patoke mushindu uvuabu ne bua kuyisha. Tshilejilu, kumpala kua kutumaye bua musangu wa kumpala bapostolo 12 ne pashishe bayidi 70 bua kuyisha, wakadisangisha nabu bua kubambila tshivuabu ne bua kuenza. (Matayo 10:1-15; Luka 10:1-12) Dilongesha adi diakabambuluisha, bualu Luka 10:17 udi wamba ne: ‘Bayidi makumi muanda mutekete bakapingana ne disanka.’ Tukonkononayi malu abidi a mushinga avua Yezu mubambile, katuyi tupua muoyo ne: Yezu uvua muambe bilondeshile bilele bia bena Yuda.

11 Yezu wakalongesha bayidi bende bua kueyemena Yehowa. Wakabambila ne: ‘Kanuditekedi ngolo ne tshiamu tshia argent ne tshiamu tshia mitaku mu mikaba yenu. Kanuangatshi tshibombi tshia kuya natshi mu njila, kanuangatshi bikowelu bibidi ne bisabata bikuabu ne tshibangu, bualu bua muena mudimu udi ne buakane bua kupeta bidia biende.’ (Matayo 10:9, 10) Pavua bena Yuda benza ngendu, bavua ne tshilele tshia kuela makuta mu mikaba yabu, kuambula tshibombi tshia biakudia ne mikolo ya bisabata nansha ibidi. * Pavua Yezu wambila bayidi bende bua kabangatshi bintu ebi, uvua ubambila mu mushindu mukuabu ne: “Eyemenayi Yehowa ne muoyo wenu mujima, bualu yeye neanukumbajile majinga enu.” Yehowa uvua ne bua kubakumbajila majinga abu pavuaye usaka bantu bavua bitaba lumu luimpe bua kubakidila bimpe anu bu muvua tshilele tshia mu Isalele.​—Luka 22:35.

12 Yezu wakalongesha kabidi bayidi bende bua kuepuka malu avua mua kubapesha ditanaji. Wakabambila ne: ‘Kanuedi muntu muoyo musangu mule mu njila.’ (Luka 10:4) Uvuaku ubambila bua bikale bamona bantu ne benza bu ki mbabamone anyi? Tòo. Ku kale mu Isalele, kuelangana muoyo kakuvua kuimanyina anu pa muoyo wetu wa patupu eu to. Kadi bavua kabidi benza malu makuabu ne bayukila mutantshi mule. Muntu kampanda wa ku Mputu udi wamba ne: “Bantu ba kudi dîba dipatukila kabavua belangana muoyo bu tuetu pa kushikula anu mutu anyi kuoluela muntu tshianza patupu to. Kadi bavua belangana mu tshitupa misangu ya bungi, binyika mitu panshi anyi bapueka too ne panshi. Kuenza malu onso aa kuvua kuangata dîba dia bungi.” Pavua Yezu wambila bayidi bende bua kabedianganyi muoyo bilondeshile tshilele etshi, uvua musue kubambila ne: “Kanujimiji dîba dienu to, bualu nudi ne bua kuyisha ne lukasa luonso.” *

13. Ntshinyi tshitudi mua kuenza bua kuleja ne: tudi tutumikila malu avua Yezu muambile bayidi bende ba kumpala?

13 Tudi tutumikila malu avua Yezu muambile bayidi bende ba kumpala. Patudi tuyisha, tudi tueyemena Yehowa ne muoyo wetu mujima. (Nsumuinu 3:5, 6) Tudi bashindike ne: tuetu ‘tukeba diambedi bukalenge,’ katuakupangila bintu bia mushinga bitudi nabi dijinga to. (Matayo 6:33) Bamanyishi ba lumu luimpe ba ku dîba ne ku dîba ba pa buloba bujima badi mua kutujadikila ne: Yehowa utu ubambuluisha nansha mu bikondo bikole. (Musambu 37:25) Tudi kabidi ne bua kuepuka malu adi mua kutupesha ditanaji. Tuetu katuyi badimuke, malu a pa buloba apa adi mua kutupangisha mua kuyisha. (Luka 21:34-36) Kadi tshikondo tshitudi etshi ki ntshia kushala mu ditanaji to. Tudi ne bua kuyisha ne lukasa bualu mioyo ya bantu idi mu njiwu. (Lomo 10:13-15) Tuetu bavuluke ne: tudi ne bua kuyisha ne lukasa, katuakulekela malu a pa buloba apa atuangata dîba ne bukole bitudi mua kuenza nabi mudimu wetu wa kuyisha. Tumanye ne: matuku mmashale makese ne bia kunowa bidi bia bungi.​—Matayo 9:37, 38.

Mudimu udi ututangila petu

14. Ntshinyi tshidi tshileja ne: bayidi bonso ba Kristo badi ne bua kuenza mudimu udibu baleje mu Matayo 28:18-20? (Bala kabidi mêyi adi kuinshi kua dibeji.)

14 Pavua Yezu muambile bayidi bende yeye mumane kubika ku lufu ne: ‘Ndayi, nuvuije bantu bayidi,’ uvua muteke bujitu bunene pa makaya abu. Kavua muambile anu bayidi bavua nende ku mukuna wa Galela dituku adi to. * Mudimu uvuaye mubapeshe uvua wa kukeba bantu “ba bisamba bionso” ne udi utungunuka ‘too ne ku nshikidilu kua tshikondo etshi.’ Nunku, mmupeshe bayidi bende bonso mudimu eu, too ne tuetu lelu. Kadi tukonkononayi bimpe mêyi a Yezu adi mu Matayo 28:18-20.

15. Bua tshinyi mbimpe kutumikila mukenji wa Yezu wa kuvuija bantu bayidi?

15 Kumpala kua Yezu kuakulaye bua mudimu eu wakamba ne: ‘Bakumana kumpa bukokeshi buonso mu diulu ne pa buloba.’ (Mvese wa 18) Yezu udiku bushuwa mupete bukokeshi bunene mushindu eu anyi? Eyowa. Yeye ke mfumu wa banjelu; udi ulombola banjelu binunu nkama ne nkama. (1 Tesalonike 4:16; Buakabuluibua 12:7) Bu mudiye ‘ku mutu kua ekeleziya,’ udi ukokesha bayidi bende badi pa buloba. (Efeso 5:23) Kutuadijila mu 1914, udi ukokesha mu Bukalenge bua Masiya mu diulu. (Buakabuluibua 11:15) Udi ne bukokeshi bua kubisha too ne bantu ku lufu. (Yone 5:26-28) Yezu wakanji kuakula bua bukokeshi bunene budiye nabu kumpala bua kuleja ne: tshidiye ulua kuamba pashishe mmukenji, ki mbualu patupu buvuaye ubambila to. Mbimpe tumutumikile bualu yeye ki ngudi mudipeshe bukokeshi budiye nabu to, kadi Nzambi ke udi mumupeshabu.​—1 Kolinto 15:27.

16. Padi Yezu utuambila bua ‘kuya,’ udi utulomba bua kuenza tshinyi? Mmushindu kayi utudi mua kuenza mudimu eu?

16 Mpindieu Yezu udi wakula bua mudimu ne wamba muaku umue patupu ne: ‘Ndayi.’ (Mvese wa 19) Nunku, udi utuambila bua kuya tuenda tukeba bantu bua kubambila lumu luimpe lua Bukalenge. Tudi mua kuyisha mu mishindu mishilashilangane. Kuyisha ku nzubu ne ku nzubu ke mushindu mutambe buimpe udi utuambuluisha bua kuyukila ne bantu mpala ne mpala. (Bienzedi 20:20) Tudi kabidi tukeba mua kuyukila ne bantu malu a Bukalenge bua Nzambi dîba dionso didi mpunga umueneka patudi tuenza midimu yetu ya ku dituku dionso. Mishindu yetu ya diyisha idi mua kushilangana bilondeshile nsombelu itudi nayi ne majinga a muaba utudi. Kadi tuetu bonso tudi tuenza anu bualu bumue: Tudi ‘tuya’ kukeba bantu badi mua kuitaba bulelela.​—Matayo 10:11.

17. Ntshinyi tshitudi tuenza bua ‘kuvuija bantu bayidi’?

17 Pashishe Yezu udi uleja tshipatshila tshia mudimu udiye mutupeshe: ‘Kuvuija ba bisamba bionso bayidi.’ (Mvese wa 19) Ntshinyi tshitudi tuenza bua ‘kuvuija bantu bayidi’? Pa tshibidilu, muyidi mmuntu udi ulonga anyi udibu balongesha. Kadi kuvuija bantu bayidi kakuena kumvuija anu kubapetesha dimanya to. Patudi tulongesha bantu Bible, tudi basue kubambuluisha bua balue bayidi ba Kristo. Dîba dionso didiku mushindu, tudi tubaleja tshilejilu tshia Yezu bua balonge mua kumumona bu Mulongeshi wabu ne Tshilejilu tshia kulonda, ne bua bidikije nsombelu wende ne benze mudimu uvuaye wenza.​—Yone 13:15.

18. Bua tshinyi ditambula didi ne mushinga wa bungi mu nsombelu wa muyidi wa Kristo?

18 Yezu udi wakula bua tshitupa tshinene tshia mudimu eu padiye wamba ne: ‘Nubabatize mu dîna dia Tatu ne mu dia Muana ne mu dia nyuma muimpe.’ (Mvese wa 19) Ditambula ke tshintu tshia mushinga munene mu nsombelu wa muyidi wa Kristo, bualu didi dileja mudiye mudilambule ne muoyo wende mujima kudi Nzambi. Nunku, didi ne mushinga wa bungi bua kupanduka. (1 Petelo 3:21) Padi muyidi udi mutambule udienzeja bua kutungunuka ne kuenzela Yehowa mudimu, udi ne ditekemena dia kupeta masanka a bungi mu bulongolodi bupiabupia. Ukadiku muambuluishe muntu bua kulua muyidi mutambule wa Kristo anyi? Kakuena bualu butu bupetesha disanka bu ebu mu mudimu wetu wa kuyisha to.​—3 Yone 4.

19. Mmalu kayi atudi tulongesha bayidi bapiabapia? Bua tshinyi tudi ne bua kutungunuka ne kubalongesha nansha pakadibu batambule?

19 Yezu udi wakula bua tshitupa tshikuabu tshia mudimu, wamba ne: ‘Nubayishe mua kuenza malu onso angakanuambila.’ (Mvese wa 20) Tudi tulongesha bapiabapia bua kutumikila mikenji ya Yezu bu mudi wa kunanga Nzambi, kunanga muntu netu ne kuvuija bantu bayidi. (Matayo 22:37-39) Tudi tubalongesha ku kakese kakese bua bamanye mua kumvuija malu a mu Bible ne kuandamuna nkonko idi itangila ditabuja diabu. Padibu bakumbana bua kuyisha patoke, tudi tuyisha nabu bua kubalongesha mua kuyisha bimpe ku mêyi ne mu bienzedi. Dilongesha dia bayidi bapiabapia kadiena dijika padibu batambula to. Padibu batambula, badi mua kuikala dijinga ne malu makuabu abambuluisha bua kutantamena ntatu itutu tupeta mu dilonda Kristo.​—Luka 9:23, 24.

‘Ndi nenu matuku onso’

20, 21. (a) Bua tshinyi katuena ne bualu bua kutshina patudi tuenza mudimu udi Yezu mutupeshe? (b) Bua tshinyi katuena tshikondo tshia kutekesha maboko? Tudi ne bua kudisuika bua kuenza tshinyi?

20 Mêyi a ndekelu avua Yezu muambe pavuaye wakula bua mudimu eu adi atukolesha ku muoyo bikole. Wakamba ne: ‘Monayi, ndi nenu matuku onso too ne ku nshikidilu kua tshikondo etshi.’ (Matayo 28:20) Yezu mmumanye ne: mudimu eu mmunene. Mmumanye kabidi ne: kuwenza nekutukebele misangu mikuabu ntatu kudi baluishi betu. (Luka 21:12) Kadi kakuena bualu nansha bumue butudi ne bua kutshina to. Mulombodi wetu kena ujinga ne: tuenze mudimu eu tuetu nkayetu kakuyi diambuluisha to. Bidi bitukolesha ku muoyo patudi tumanya ne: Muntu udi ne ‘bukokeshi buonso mu diulu ne pa buloba’ udi utuambuluisha bua kuyisha.

21 Yezu wakajadikila bayidi bende ne: neikale nabu pavuabu benza mudimu wabu matuku onso too ne ‘ku nshikidilu kua tshikondo etshi.’ Tudi ne bua kutungunuka ne kuenza mudimu udi Yezu mutupeshe too ne palua nshikidilu. Etshi ki ntshikondo tshia kutekesha maboko to. Kudi mudimu munene wa dinowa udi wenda wenzeka. Bantu badi bitaba bulelela badiku ba bungi menemene. Tuetu bayidi ba Kristo, tudisuikayi bua kutungunuka ne kuenza mudimu munene udiye mutupeshe. Tudisuikayi kabidi bua kufila dîba dietu, bukole buetu ne bintu bietu bua kutumikila mukenji wa Kristo wa ne: ‘Ndayi, nuvuije bantu bayidi.’

^ Mukaba wa makuta uvua mua kuikala mukaba kampanda uvua ne mpaya ya kuela makuta a binjanja. Tshibombi tshia biakudia tshivua misangu ya bungi tshibuta tshinene tshia tshiseba tshivuabu bela biakudia ne bintu bikuabu ne bela ku dikaya.

^ Dituku dikuabu muprofete Elisha wakambila muena mudimu wende Gehazi malu a muomumue. Pakamutumaye kudi mukaji uvua mufuishe muanende, Elisha wakamuambila ne: “Biakuela muntu muoyo, kuitabi nansha.” (2 Bakelenge 4:29) Uvua mumutume lukasa lukasa, nunku kavua ne bua kujimija dîba mu njila to.

^ Bu muvua bayidi ba Yezu ba bungi bikale mu Galela, bidi mua kuikala ne: dituku divua malu adibu batele mu Matayo 28:16-20 menzeke, Yezu uvua mumuenekele bayidi “batambe nkama itanu.” (1 Kolinto 15:6) Nunku bantu ba bungi bavuapu dîba divua Yezu mubapeshe mudimu wa kuvuija bantu bayidi.