Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

VINAKUSOLOKA MUKAYE

Vyuma Vinakusoloka haMavu

Vyuma Vinakusoloka haMavu

Numba tuhu hamavu heji kufumanga peho yamwaza, nakulovola vyakulya vyamwaza vyakutunga mijimba, nameya amwaza, oloze vatu vali nakwenyeka vyuma kana, echi chili nakulingisa vatu vahwime peho yamajilo, nakuzeneka kuwana meya amwaza. Vaka-sayasi vali nakufwitangiza vawane jila yakukingilamo mavu navyuma vyatwamaho mangana vipwenga ngana muze vyapwile hakavanga.

Australia

Vaka-kuhehwojola vanawane nge meya apwilenga mumavu chikuma kafwe jikilomita 500,000 ali jino hakamwihi. Vincent Post atala vyameya wahaYunivesiti yaFlinders munganda yaAdelaide, ahanjikile ngwenyi, “kumakumbi akunyima awa meya apwilenga hahasuku chikuma. Hamyaka kana nge vula yinanoko yapwilenga nakuzalisa kaha vihela vize kavyapwilenga nameyako, oloze makumbi ano vihela kana vili mulivaji.” Vaka-sayasi vali nakushinganyeka ngwavo meya aze ali kwishi yamavu nawakakafwa vatu vakuhambakana jimiliyoni 700 vaze vanakutwama muvihela muze kamwatwama meya amwazako, mangana navakiko vakapwe nameya amwaza.

Litungu lyaSahara

Tunyama vavanene vavavulu vaze vapwilenga mulitungu lyaSahara kaveshi nakusoloka chikuma makumbi anoko mwomwo vosena vanavakumisa. Vinyanga navaka-kusekasana vakiko vanakukumisa tunyama kana. Numba tuhu vanakwamba ngwavo vinyanga navaka-kusekasana vakiko vanakuvakumisa, oloze vaka-kuhehwojola vanawane nge “vyuma vinanehe ukalu kana shina jifulumende jikiko jinahono kuhana jimbongo vaka-kuzata mangana valame tunyama kana.” Echi chinakulingisa vaka-kulama vyuma vyakuyoya namitondo muze mulitungu vahone kuzata kanawa mulimo wavo.

Kaye

Vaka-kutala hakulikangula vanawane nge mumwaka wa 2012 havatu 8 umwe afwanga mwomwo yakuhwima peho yamajilo. Liuka lyatala hakulikangula lyamba ngwalyo: “Peho yamajilo vanakuhwima vatu yikiko yinakuvijisa chikuma vatu makumbi ano.”—World Health Organization.