Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

Enu Vakweze, Kutala Mwalitomena Kuzata Milimo yaKushipilitu Tahi?

Enu Vakweze, Kutala Mwalitomena Kuzata Milimo yaKushipilitu Tahi?

“Vyeshovyo musaka kulinga vikunjike kuli Yehova, Kaha vyuma unajinyi navifukila.”—VISHI. 16:3.

MYASO: 135, 144

1-3. Ukalu muka veji kumonanga vakweze, kaha tunahase kuufwanyisa kuchuma muka? (Talenu muvwimbimbi wakulivanga.) (b) Chuma muka chinahase kukafwa vakweze nge vali muukalu kana?

ACHISHINGANYEKENU muli nakusaka kuya ungeji wausuku, mangana mukapwe kuchilika chachilemu chikuma. Mwatela kuzachisa sacha numba muhete kuchihela kana. Omu namuheta hachitulilo chajisacha, namulikomokela kumona jisacha jajivulu navatu nawa vavavulu. Oloze namutonda kaha sacha yize yili nakuya kuze muli nakusaka kuya. Nge namunyina kala sacha, kaha nayimitwala kuchihela kuze kamweshi nakusaka kuyako.

2 Vakweze makumbi ano tunahase kuvafwanyisa kuvatu vaze vali hachitulilo chajisacha. Chiyoyelo chavo chinafwane nge vali nakuya ungeji wausuku mwomwo vatela kulinga vyuma vyavivulu mukuyoya chavo. Lwola lumwe cheji kuvakaluhwilanga kusakula vyakulinga mukuyoya. Chipwe ngocho, enu vakweze munahase kuhonesa ukalu kana kachi nge namutachikiza vyuma mwatela kulinga mukuyoya chenu. Uno vyuma muka mwatela kulitomena kulinga?

3 Chino chihande nachikumbulula chihula kana hakukolezeza vakweze vahake Yehova kulutwe mukuyoya chavo chosena. Echi chili nakulumbununa nge vatela kukavangiza jindongi jaYehova hakusakula vyuma vyakufwana nge kutanga mashikola ahelu, namilimo vatela kuzata, nakutwama ujike chipwe kusomboka nakuvula chavana vatela kupwa navo navyuma vyeka. Vatela nawa kulitomena kuzata milimo yakushipilitu. Vakweze vaze veji kulisuulanga kuzachila Yehova, vatela kufwelela ngwavo mwavakisula mangana vafukile mukuyoya chavo.—Tangenu Vishimo 16:3.

MWOMWO IKA MWATELA KULITOMENA KUZATA MILIMO YAKUSHIPILITU?

4. Natushimutwila vyuma muka muchihande chino?

4 Chapwa chachilemu kulitomena kuzata milimo yakushipilitu shimbu mutu achili mukweze. Mwomwo ika? Tushimutwilenu vishina vitatu vize vyasolola ovyo chipwila chachilemu kulinga ngocho. Vishina vivali vyatete navisolola omu kuzata milimo yakushipilitu nachizamisa usoko wenu naYehova. Chishina chamuchitatu nachishindakanya hanganyo yatwama hakulitomena kuzata milimo yakushipilitu shimbu muchili muvakweze.

5. Chuma muka chachilemu chatela kulingisa vakweze valitomene kuzata milimo yakushipilitu?

5 Chuma chachilemu cheji kutulingisanga tulitomene kuzata milimo yakushipilitu shina mangana tusakwilile Yehova hazangi yenyi navyuma eji kutulingilanga. Muka-kwimba jisamu ambile ngwenyi: “Ove Yehova, chapwa chamwaza kukusakwilila . . . Ove Yehova, unangulingisa nguwahilile mwomwo yamilimo yove. Ngweji kutwanga jingunda mwomwo yamilimo yamavoko ove.” (Samu 92:1, 4) Kachi nge umukweze, kaha shinganyeka havyuma akuhana Yehova. Vyuma kana shina, kuyoya, naMbimbiliya, navandumbwove, nalutalililo lwavyuma vyakulutwe namuchano uze walinangula hali ikiye. Ngocho, kuhaka kulutwe vyuma vyakushipilitu chapwa hijila yakusolwelamo kusakwilila chove kuli Kalunga havyuma kanevi akuhana vize navikulingisa upandame chikuma kuli ikiye.

6. (a) Yehova mwevwa ngachilihi nge namulitomena kuzata milimo yakushipilitu? (b) Vanyike vanahase kulitomena kulinga vyuma muka?

6 Chuma chikwavo nawa, nge mutesamo milimo yakushipilitu yize walitomena kuzata, kaha Yehova mwakwivwila kuwaha. Kaha nawa naupandama chikuma kuli ikiye. Kaposetolo Paulu ambile ngwenyi: “Kalunga kapwa wakuhengako numba avulyame milimo yenu, nazangi munasolola yakuzanga lijina lyenyi.” (Hepe. 6:10) Kanda kushinganyeka ngwenu omu namukakola numba jino mukatachikize vyakulingako. Chakutalilaho, omu Christine apwile namyaka 10, alitomenenene kutanganga mijimbu yavandumbwetu vakushishika yize yatwama mumikanda yetu. Toby nawa alitomenene kutanga Mbimbiliya yosena yamuundu omu apwile namyaka 12, shimbu kanda vamumbapachise. Kaha nawa Maxim apwile namyaka 11, songo yenyi Noemi apwile namyaka 10 halwola vavambapachishile. Kufumaho vosena vavali vaputukile kukilikita mangana vakatemo kukazachila haMbetele. Ngocho valamikile fwomu yakwihwilaho lisesa lyakuzachila haMbetele hambango yazuvo yavo mangana livakafwe kwanukanga lika vyuma valitomenene kulinga. Shikaho nayenu munahase kushinganyeka milimo yize mwafwila kukazata kulutwe, nakuputuka kulingako vyuma vize navikamikafwa kutamo kuzata milimo kana.—Tangenu Wavaka-Fwilipi 1:10, 11.

7, 8. (a) Kulitomena vyakulinga nachikafwa ngachilihi mutu asakule kanawa vyuma? (b) Mwomwo ika mukweze umwe akanyinyine kuya kuyunivesiti?

7 Chamuchitatu, vakweze vatela kulitomena milimo yakuzata mangana chikavashiwile kusakula vyakulinga. Vakweze vatela kulisakwila vavene vyuma vyakufwana nge kuya kumashikola ahelu, kukapwa hamilimo navyuma vyeka. Kusakula vyakulinga chinafwane nge kusakula jila yakuya nge mutu nahete hamakanyiko. Kachi nge mutu nejiva okwo ali nakuya, kaha kacheshi kumukaluhwila kusakula jila atela kuyako. Chochimwe nawa nge mutu nejiva milimo alitomena kukazata, kaha kacheshi kumukaluhwila kusakula vyakulingako. Mukanda waVishimo 21:5 wamba ngwawo: “Vyuma veji kujinanga vaka-mangana vyeji kufukilanga.” Shikaho nge vakweze navalivanga kulitomena kuzata milimo yamwaza, kaha nachivakafwa vakatesemo kuzata milimo kana. Omu mukiko alingile Damaris.

8 Omu Damaris akumishile shikola, apashile chikuma kaha fulumende yamufwelelesele ngwavo navamutwala kuyunivesiti mangana akalinangule uchambamilonga, oloze ikiye asakwile kuzata mulimo wakutambula jimbongo jajindende. Mwomwo ika? Damaris ambile ngwenyi: “Omu ngwapwile ngukanyike ngwalitomenenene kuzata upayiniya. Shikaho hakusaka ngutesemo mulimo kana, chasakiwile kuzata mulimo uze naunguhanangako lwola. Oloze nge ngwayile nakulinangula vyauchambamilonga, kachi nguli najimbongo jajivulu, oloze kachi changukaluhwila kuwana lwola lwakuzata upayiniya.” Damaris nazate upayiniya hamyaka 20. Kutala awahilila namilimo alitomenenene kuzata shimbu apwile kanyike tahi? Ambile ngwenyi: “Ngweji kuliwananga navyambamilonga vavavulu kumilimo ngwazachila. Vatu kana veji kuzatanga mulimo uze ngwatelelele kuzata nayami. Chipwe ngocho vavavulu kavasuuluka namulimo vazatako. Kusakula kuzata upayiniya chinangukafwe ngupwenga nguwakuwahilila kuzachila Yehova hamyaka yayivulu muchishishisa chakuzata mulimo uze kachi unanguhonesa kupwa nguwakuwahilila.”

9. Mwomwo ika twatela kusangejekelanga vandumbwetu vavakweze?

9 Twatela kusangejekanga vakweze vaze vali nakuzachila Yehova nakulitomena kuzata milimo yakushipilitu mukuyoya chavo chosena. Vakweze kana vapwa vakuwahilila kaha nawa veji kukavangizanga jindongi jaYehova hakusakula kanawa vyuma vyakufwana nge kuya kumashikola, nakuzata milimo, nakusakula mutu wakulimbata nenyi. Solomone asonekele ngwenyi: “Mufwelelenga Yehova namuchima wove wosena . . . Mwanukenga muvyuma vyosena naulinganga, kaha mwasungamisanga jijila jove.” (Vishi. 3:5, 6) Yehova amona vakweze vosena vaze vatwama muvikungulwilo kupwa vavalemu. Avazanga, kaha eji kuvakinganga nakuvatwaminyina nakuvakisula.

PWENUNGA VAKULIZANGA KWAMBULILA VATU SHIMBU YOSENA

10. (a) Mwomwo ika twatela kuhakila mulimo wakwambulula kulutwe kuhambakana vyuma vyosena? (b) Vyuma muka navitukafwa mangana tulivwise kuwaha kwambulula?

10 Mukweze uze azanga kwivwisa Yehova kuwaha amona mulimo wakwambulula kupwa waulemu. Yesu Kulishitu ambile ngwenyi, “mujimbu wamwaza watela chatete kuwambulula.” (Mako 13:10) Hakuwana nge mulimo wakwambulula uli nakusakiwa kuuzata mukapachapacha, shikaho twatela kuuhaka kulutwe mukala vyuma vyosena vize natulinga. Kutala munahase kulitomena kuzata chikuma mumulimo wakwambulula tahi? Kutala munahase kulisonekesa upayiniya tahi? Jino namulinga ngachilihi nge kamweshi nakulivwisa kuwaha mulimo wakwambululako? Munahase kulizanga ngachilihi shimbu yosena mangana mwambulilenga vatu? Mwatela kulinga vyuma vino vivali. Chatete, Liwahishilenunga chimweza. Chamuchivali, kanda kwivwa sonyi kulwezako vakwenu vyuma mwatachikizako. Kulinga vyuma kanevi nachimikafwa mulivwise kuwaha kuzata mulimo wakwambulula.

Munahase kulizanga ngachilihi kwambulila vatu? (Talenu palangalafu 11, 12)

11, 12. (a) Chuma muka vatela kulinga vakweze mangana valizange kwambulila vakwavo? (b) Ika yalingishile ndumbwetu umwe wamukweze ambulile vakwavo vaka-shikola?

11 Munahase nawa kupwa vaka-kwambulula vatwima nge namwijiva mwakukumbulwila vihula vize veji kuhulisanga chikuma vakwenu vaka-shikola. Hakeyala yetu ya jw.org hatwama mikanda yize yikwechi vihande vize vinahase kukafwa chikuma vakweze vatachikize mwakukumbulwila vihula vize veji kuhulisanga chikuma vakwavo vaka-shikola vyakufwana nge, ‘Mwomwo ika enu Vinjiho mweji kukanyinanga kulinga ujila?’ Kukumbulula munahase kuchiwana mumbuloshuwa yaKukumbulula Vihula 10 Veji Kuhulisanga Vakweze, hamutwe wakwamba ngwavo “Nangulinga Ngachilihi Nge Vanangushinjila Ngulinge Ujila?” Kuzachisa vinoma kanevi nachimikafwa mwijive mwakukumbulwila kala vihula navamihulisa.—Tangenu WaPetulu 1, 3:15.

12 Halwola muli nakuvambulila, valwezenu nawa vakaye hakeyala yetu mangana vakalitangile vavene. Omu mukiko alingile Luca mukweze wamyaka 15. Likumbi limwe kushikola vapwile nakulinangula mumukanda uze wahanjika hamauka akwitava akulisezaseza. Luca amwene ngwenyi ou mukanda wapwile nakuhanjika vyuma vyamakuli hali Vinjiho jaYehova. Numba apwile nakwivwa woma, oloze ahamukile kulomba mulongeshi amwitavise kuhakwila vyuma afwelela. Alumbunwinyine kanawa vakwavo vaka-shikola vyuma vafwelela Vinjiho jaYehova nakuvalweza nawa keyala yetu. Echi chalingishile mulongeshi avalweze ngwenyi omu navakinduluka kumembwavo vatela kutala vindiyo yavyakufunjejeka yakwamba ngwavo, Fungulula Muka-Kukuyanjisa Chakuzeneka Kumuveta. Luca awahililile chikuma mwomwo ahashile kwambulila vakwavo vaka-shikola.

13. Mwomwo ika twatela kutwalaho kwambulula mujimbu chamokomoko naukalu natumona?

13 Kamwatela kuzeya kwambululako numba tuhu vyuma navyalumuka. (Chimo. 2, 4:2) Ukalu kawatela kumihonesa kulinga vyuma mwalitomenako. Omu ndumbwetu Katharina apwile namyaka 17, alitomenenene kwambulilanga vakwavo vaka-milimo. Chipwe ngocho mutu umwe amutukanyinenga mapapa kakavulu. Oloze ikiye kafutukile kumuchimako. Vilinga vyenyi vyamwaza vyevwishile kuwaha Hans. Ngocho aputukile kutanga mikanda yetu nakulinangula Mbimbiliya nakumumbapachisa. Halwola kana Katharina anungulukilile kuchihela cheka ngocho katachikijile ngwenyi Hans nazovoloka nakumumbapachisako. Jino omu mwahichile myaka 13, likumbi limwe Katharina apwile muZuvo yaWangana natanga yenyi, kaha awahililile chikuma hakumona Hans neza kuchikungulwilo chavo nakuhanjika chihande chaMbimbiliya. Katharina alingile chuma chamwaza chikuma hakuhona kuzeya kwambulila vakwavo vaka-milimo.

KANDA KUVULYAMA KUTESAMO VYUMA MWALITOMENA KULINGAKO

14, 15. (a) Vyuma muka vatela kwanuka vakweze nge vali nakuvashinyinyika kuli vakwavo? (b) Vakweze vanahase kuhonesa ngachilihi vaze vali nakuvashinyinyika?

14 Chino chihande chinamikafwe enu vakweze mangana mufwile kuzachila chikuma Yehova. Shikaho mwatela kuhaka vyuma vyakushipilitu kulutwe mukuyoya chenu. Vakwenu vakweze pamo vali nakulivwisa kuwaha vyuma vyamuno mukaye, ngocho vanahase kumilweza nayenu mufwile kulinga vyuma kana. Shikaho mwatela kuvalweza vyuma mwalitomena nakufwila kuvitesamo. Kanda navamihungumwisako. Ngana muze twahanjikanga muchakutalilaho chasacha, kamweshi kuhasa kunyina kala sacha mwomwo ngwenu yazale lyehiko, oloze namunyina yize yili nakuya kuchihela kuze muli nakusaka kuya.

15 Kuli jijila jajivulu jize munahase kuhoneselamo vaze vali nakumishinyinyika. Chakutalilaho, kanda kupwanga kuvihela kuze munashinganyeka ngwenu munahase kwingila muchesekoko. (Vishi. 22:3) Shinganyekenunga haukalu weji kufumanga hakulikata navatu vavilinga vyavipi. (Ngale. 6:7) Chuma chikwavo nachimikafwa nawa shina kulwezako vandumbwenu vamikafwe. Kulinyisa nachimikafwa mwitavile vyuma navamilweza visemi jenu navandumbwenu vakulindunuka.—Tangenu WaPetulu 1, 5:5, 6.

16. Hanjikenu chakutalilaho chize chasolola nganyo yeji kufumanga hakupwa namuchima wakulinyisa.

16 Kulinyisa chakafwile Christoph etavile vyuma vamukafwile. Omu vamumbapachishile, aputukile kuyanga kuzuvo yakulinyukila mujimba. Vakwavo vakweze vaze akawanyine kuze vamulwezele mangana vahemenga nenyi mukuhema cheka chize vahemenenga. Alwezeleko kalama chihande kana ngocho ou kalama amukafwile ashinganyeke haponde yinahase kufuma hakwazana mukuhema chakulipecha. Chipwe ngocho, Christoph etavilile kwazana mukuhema chize vamulwezele vakwavo. Mukuhita chalwola hakiko jino amwene ngwenyi kuhema kana chapwile chaponde. Kaha alwezeleko tulama vavavulu haukalu wenyi ngocho vosena vamukafwile naVisoneka. Christoph ambile ngwenyi: “Yehova angutuminyine vaka-kungukafwa kaha ngwevwililile kuli ikiye numba tuhu hahichile lwola.” Kutala mwapwa muvakulinyisa nakwitavila kachi nge navamikafwa tahi?

17, 18. (a) Yehova asaka vakweze valingenga vyuma muka makumbi ano? (b) Vakweze vanahase kuliveya havyuma muka nge vanakolo, kaha vanahase kulihenda ngachilihi kuukalu kana? Hanenu chakutalilaho.

17 Mbimbiliya yamba ngwayo: “Ove mukweze, wahililanga shimbu uchili umukweze, muchima wove uwahililenga hamakumbi aukweze wove.” (Kwambu. 11:9) Chikupu vene, Yehova asaka enu vakweze mulivwise kuwaha mukuyoya chenu. Chihande chino chinahanjika jila yimwe yize munahase kulivwishilamo kuwaha kuyoya. Shikaho, shinganyekenunga lika havyuma vyakushipilitu mwalitomena, nakukavangiza jindongi jaYehova mukala vyuma muli nakufwila kulinga. Kachi nge namulitomena kulinga vyuma kana shimbu muchili muvanyike, kaha Yehova mwamitwaminyina, nakumikinga, nakumikisula. Mwatela kushinganyeka chikuma hamazu aKalunga akuhuhumuna aze atwama muMbimbiliya, nakukavangiza mazu aze amba ngwawo: “Anukanga Tengi yove Wamunene hamakumbi aukweze wove.”—Kwambu. 12:1.

18 Kakweshi mutu eji kupwanga lika kanyikeko. Mukuhita chamyaka vanyike veji kupwanga jino vakulwane. Chaluvinda, vakulwane vamwe veji kuliveyanga ngwavo valitomenenene kulinga vyuma vyavipi, chipwe ngwavo kavalitomenenene vyuma vyakulingako. Oloze vakweze vaze vali nakulitomena kuzata milimo yakushipilitu makumbi ano, navakevwa kuwaha omu navakakola hakushinganyeka havyuma vyamwaza vasakwile kulinga. Omu mukiko chapwile nakuli mukweze umwe Mirjana, uze apwilenga nakutapa vakwavo mukuhema. Ngocho vamulwezele azane mukuhema chachinene vavuluka ngwavo Winter Olympic Games. Muchishishisa chakwazana mukuhema kana, ikiye akanyine nakuputuka kuzata mulimo washimbu yosena. Munahichi jino myaka yakuzomboka 30 kufuma haze Mirjana nalunga lyenyi vaputukile kuzata mulimo washimbu yosena, kaha vachili lika nakuzata mulimo kana. Ambile ngwenyi: “Kuya fuma, naulemu, nangolo, nakupwa naluheto vyapwa vyakashimbu kakandende kaha. Oloze milimo yayilemu atela kusakula mutu shina kuzachila Yehova nakufwila kukafwa vatu kushipilitu, mwomwo milimo kana kayakumako.”

19. Lumbununenu nganyo yeji kufumanga hakulitomena kuzata milimo yakushipilitu shimbu mutu achili kanyike.

19 Twatela kusangejekanga vandumbwetu vavakweze hamuchima wavo wakufwila kuzachila Yehova chamokomoko nakuvashinyinyika kuli vakwavo. Vakweze veji kufwilanga kutesamo vyuma vyakushipilitu valitomena, nakuhaka mulimo wakwambulula kulutwe mukuyoya chavo. Kaha nawa kaveshi kwechelela kano kaye kavahonese kutesamo mulimo valitomenako. Vafwelela chikupu ngwavo kukilikita chavo kacheshi chakulishina tuhuko. Vandumbwetu muchikungulwilo veji kuvakafwanga, kaha nawa kupendamina hali Yehova chili nakuvakafwa vatesemo milimo yavo yosena.