Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

CHIHANDE CHAKULINANGULA 16

Vyuma Vyamuchano Twatela Kutachikiza Hali Vafu

Vyuma Vyamuchano Twatela Kutachikiza Hali Vafu

“Aha hakiko vene tweji kutachikijilanga mazu vahwima amuchano namazu vahwima amakuli.”—YOWA. 1, 4:6.

MWASO 73 Tukafwe Tupwenga Vakumika

VYUMA NATUSHIMUTWILA *

Muchishishisa chakukundwiza vausoko wenu muvilika vize ahunga Kalunga, mwatela kaha kuvavendejeka (Talenu palangalafu 1-2) *

1-2. (a) Uno Satana nongonga ngachilihi vatu? (b) Chuma muka natushimutwila muchihande chino?

KUFUMA vene kushikulu, Satana uze apwa “ise yamakuli” nongonga vatu. (Yowa. 8:44) Makuli amwe nahanjikanga shina akutalisa kukufwa, nakwamba nawa ngwenyi nge mutu nafu eji kutwalangaho lika kuyoya. Echi chinalingisa vatu vazane muvilika namuvisemwa vimwe vize vyaya fuma mwomwo yakwivwa woma vakulu. Ngocho vandumbwetu vavavulu vanakilikitanga chikuma ‘nakulwa jita yakulama lufwelelo’ lwavo kachi nge mutu umwe mutanga chipwe mungalila yavo nafu.—Yuta 3.

2 Kachi nge muli mucheseko kana, kaha vyuma muka mwatela kulinga mangana mupwenga vakumika nakuhakwila vyuma yanangula Mbimbiliya kutalisa kukufwa? (Efwe. 6:11) Uno munahase kuvendejeka nakukolezeza ngachilihi mukwenu muka-Kulishitu uze vali nakushinyinyika mangana azane muvisemwa vize vyeji kwivwisanga Kalunga kupihya? Muchihande chino natushimutwila omu Yehova eji kutukafwanga. Chatete tushimutwilenu havyuma yahanjika Mbimbiliya kutalisa kukufwa.

VYUMA VYAMUCHANO TWATELA KUTACHIKIZA NGE MUTU NAFU

3. Uno makuli ahanjikile Satana aneha ukalu muka?

3 Kalunga kajinyine ngwenyi vatu vafwengangako. Oloze Alama naEve vatelelele kwononoka Yehova numba vayoye haya myaka yosena. Kalunga avahanyine lushimbi lwalwashi lwakwamba nge: ‘Kumutondo wakutachikijila kuwaha nakupihya kanda namukalyakoko, mwomwo halikumbi lize namukalyako namukafwa chakufwa.’ (Kupu. 2:16, 17) Oloze Satana anehele ukalu. Ahanjikile kuli Eve kuzachisa linoka ngwenyi: “Kufwa kamweshi kufwako.” Chaluvinda Eve evwililile makuli kana nakulya uze muhako. Kufumaho nalunga lyenyi nawa alile. (Kupu. 3:4, 6) Kahechi chikiko chalingishile vatu vapwenga nashili nakuputuka kufwa.—Loma 5:12.

4-5. Uno Satana natwaleho ngachilihi kwonga vatu?

4 Alama naEve vafwile ngana muze ambile Kalunga. Chipwe ngocho, Satana kalitwaminyinyine kuhanjika vyuma vyamakuli kutalisa kukufwako. Mukuhita chalwola aputukile cheka kuhanjika makuli eka. Makuli amwe ahanjikile shina akwamba ngwenyi, mujimba weji kufwanga, oloze vyuma vimwe vyamumujimba vyeji kutwalangaho lika kuyoyela kuchihela cheka. Makuli kana awa anahungumwisanga vatu vavavulu kufuma vene kushikulu nakuheta kumakumbi ano.—Chimo. 1, 4:1.

5 Mwomwo ika Satana ali nakwongela vatu vavavulu? Satana atachikiza omu tweji kwivwanga nge tunafwisa, kahechi chikiko cheji kumulingisanga atwonge. Hakuwana nge vatutengele mangana tuyoyenga haya myaka yosena, ngocho katwasaka kufwako. (Kwambu. 3:11) Shikaho twamona kufwa kupwa muka-kole wetu.—Koli. 1, 15:26.

6-7. (a) Uno Satana nalingisa vatu vahone kutachikiza muchano hachihande chakufwa tahi? Lumbununenu. (b) Muchano wamuMbimbiliya watukafwa ngachilihi tuhone kwivwa woma vafu?

6 Numba tuhu Satana nafwilanga kwonga vatu, oloze kahashile kulingisa vatu vahone kutachikiza muchano hachihande chakufwako. Vatu vavavulu makumbi ano vanatachikiza vyuma yanangula Mbimbiliya kutalisa kuvafu nalutalililo vatwama nalwo, kaha vali nakuvyambulula. (Kwambu. 9:5, 10; Vili. 24:15) Kutachikiza muchano kana cheji kutuvendejekanga chikuma nakutukafwa tuhone kwivwa woma chipwe kuhuhwasana vyuma vyeji kusolokanga kumutu nge nafu. Chakutalilaho, katwevwa vafu woma chipwe kushinganyeka ngwetu vausoko wetu vaze vafwa vali nakuyandako. Twatachikiza chikupu ngwetu kaveshi vavatonyiko kaha nawa kaveshi kuhasa kutulemekako. Nge vanafu chili kwijiva nge vanasavala kaha tulo. (Yowa. 11:11-14) Kaha nawa twatachikiza ngwetu vafu kavatachikiza omwo yili nakuhita myakako. Shikaho halwola lwakusanguka, navafu vaze vafwile lyehi navakamona nge munahichi kaha kapyapya kakandende kufuma halwola vafwile.

7 Kutala kamwetavilile muchano wahanjika hatoma havyuma vyeji kusolokanga kumutu nge nafuko tahi? Muchano kana walimbalaka chikuma namakuli aze ahanjikile Satana. Makuli ahanjikile Satana eji kuhungumwisanga vatu, kaha nawa eji kuvangijikilanga Tengi yetu. Hakusaka twivwishise kanawa ukalu uze aneha Satana, tushimutwilenu vihula vino: Uno makuli aSatana aneha ngachilihi katombo hali Yehova? Uno makuli kana analingisa ngachilihi vatu vahone kufwelela mundando yakusokola yaKulishitu? Uno analingisa ngachilihi vatu valyonyinge nakuyanda chikuma?

MAKULI ASATANA ANANEHE UKALU WAUNENE

8. Kweseka namukanda waYelemiya 19:5, uno makuli nahanjikanga Satana kutalisa kuvafu aneha ngachilihi katombo hali Yehova?

8 Makuli nahanjikanga Satana kutalisa kuvafu aneha katombo hali Yehova. Makuli amwe shina akwamba ngwenyi, vafu veji kuvayekelesanga mukakahya. Kunangula kana cheji kuneha katombo hali Kalunga. Mujila muka? Kunangula kana cheji kulingisanga vatu vashinganyeke ngwavo Kalunga wazangi atwama navilinga vyaukenya ngana mwaLiyavolo. (Yowa. 1, 4:8) Uno mweji kwivwanga ngachilihi havyuma kana? Nyi Yehova eji kwivwanga ngachilihi? Eji kwivwanga kupihya chikuma mwomwo ahunga vilinga vyaukenya.—Tangenu Yelemiya 19:5.

9. Kweseka namukanda waYowano 3:16; 15:13, uno makuli aSatana alingisa ngachilihi vatu vahone kumona kulema chandando yakusokola ahanyine Kulishitu?

9 Makuli nahanjikanga Satana kutalisa kukufwa analingisa vatu vahone kufwelela mundando yakusokola yaKulishitu. (Mateu 20:28) Makuli akwavo aSatana shina akwamba nge, mwono wamutu kawafwako. Kachi nge chuma kana chapwa chamuchano kachi vatu veji kuyoyanga haya myaka yosena. Kaha nawa kachi Kulishitu kahanyine kuyoya chenyi mangana atusokole kushili nakukufwa mangana tukapwe nakuyoya chahaya myaka yosenako. Tachikizenu ngwenu ndando yakusokola yaKulishitu yapwa yayilemu chikuma, kaha nawa yasolola zangi yayinene chikuma yize vasolwela vatu. (Tangenu Yowano 3:16; 15:13.) Yehova naMwanenyi veji kwivwanga kupihya chikuma hakunangula chize cheji kulingisanga vatu vamone wana wandando yakusokola kupwa wamokomoko.

10. Uno makuli nahanjikanga Satana analingisa ngachilihi vatu valyonyinge nakuyanda chikuma?

10 Makuli ahanjikile Satana analingisa vatu valyonyinge nakuyanda chikuma. Shimbu jimwe visemi vaze vali nakulishona mwomwo yakufwisa mwanavo veji kuvalwezanga ngwavo Kalunga namumbate mangana akapwe kangelo mwilu. Uno awa makuli aSatana eji kukehesangako ukalu tahi nyi eji kulingisanga ukalu utohweleko lika? Kunangula chamakuli chakuvuluka kakahya kahelo vanachizachisanga mangana vakundwize kunangula chakwamba ngwavo Kalunga eji kuzangamisanga vatu vakuhuka, ngocho kunangula kana chavalingishile vochenga vatu vaze vakanyinenga vyuma vanangwilenga muchachi. Mukanda umwe wahanjika haSpanish Inquisition wamba ngwawo, vatu vaze vapwile nakuzangamisa vakwavo vashinganyekelenga ngwavo vapwile nakulingisa vatu vaze valikangilenga kujishimbi jachachi “vevwenga omu nachikapwa kuwema mukakahya kahelo” mangana valikonekele shimbu kanda vafwenga kuchina Kalunga mwakavocha mukakahya kahelo. Mumafuchi amavulu vatu veji kulingilanga vausoko wavo vaze vafwa vyuma vimwe vize navisolola nge vavavumbika chipwe kulinga vyuma kana mangana vausoko wavo vaze vafwa vavakisule. Veka vasaka kusuulwisa vausoko wavo vaze vafwa kuchina kuvazangamisa. Chaluvinda vyuma kanevi vyamakuli vafwelela vatu kavyeshi kuvavendejekako, oloze vyeji kuvalingisa valizakamine chikuma nakuvevwisa woma.

OMU TUNAHASE KUKUNDWIZA VYUMA VYAMUCHANO YANANGULA MBIMBILIYA

11. Uno vausoko chipwe masepa vanahase kutushinyinyika ngachilihi tuhone kukavangiza vyuma ahanjika Mazu aKalunga?

11 Kuzanga Kalunga naMazu enyi nachitukafwa tumwononoke numba nge vatanga chipwe masepa jetu navatushinyinyika twazane muvilika vize vyapandama kukufwa vize vyalimbalaka naMbimbiliya. Vanahase kutwivwisa sonyi hakutwamba ngwavo katwavazanga chipwe kuvumbika mutu uze nafuko. Chipwe vanahase kwamba ngwavo kuhona kwazana muvilika kana chinahase kulingisa mutu uze nafu anehele ukalu vatu mutanga. Uno tunahase kukundwiza ngachilihi vyuma yanangula Mbimbiliya? Tushimutwilenu hajindongi jimwe jamuMbimbiliya mangana mumone omu munahase kujizachishilamo.

12. Visemwa muka vize kavyakundwiza visonekako?

12 Fwilenunga ‘kulihandula’ kuvisemwa nakukunangula chize chalimbalaka naMbimbiliya. (Koli. 2, 6:17) Vatu vavavulu vamuCaribbea vafwelela ngwavo nge mutu nafu, kaha “mujimu” wenyi eji kutwalaho lika kujingwojoka nakuyanjisa vaze vamuyanjishilenga. Mukanda umwe wamba ngwawo, “mujimu” nahase kuneha ukalu muchitungilo. Kweseka navisemwa vimwe muAfrica, vatu veji kuwikanga majiko haweluka nakumunyika manongo muzuvo yachivimbi ufuku wosena. Mwomwo ika veji kulingilanga ngocho? Veji kulinganga ngocho mangana ngwavo vashipilitu vavapi vachine. Etu vangamba jaYehova katwafwelela mijimbu yakutaka chipwe kwazana muvisemwa vize vyakundwiza Satanako.—Koli. 1, 10:21, 22.

Kuhehwojola kanawa muMbimbiliya nakushimutwila kanawa navausoko wenu vaze kavapwa Vinjihoko nachimikafwa mulihende kuukalu (Talenu palangalafu 13-14) *

13. Kweseka namazu ahali WaYakova 1:5, vyuma muka mwatela kulinga kachi nge kamwatachikijile visemwa vimweko?

13 Kachi nge kamwatachikijile kanawa visemwa vimweko, kaha mwatela kulomba Yehova nalufwelelo mangana amihane mangana. (Tangenu WaYakova 1:5.) Kufumaho hehwojolenu mumikanda yetu. Kachi nge chinahase, kaha hulisenu vakulwane muchikungulwilo chenu. Kaveshi kumilweza vyuma mwatela kulingako, oloze navamilweza kaha jindongi jamuMbimbiliya nganeji tunashimutwila. Kulinga vyuma tunavuluka nachimikafwa muhotole ‘uhashi wenu wakukekesa vyuma,’ kaha uhashi kana naumikafwa ‘muhandunune kwoloka nakuhenga.’—Hepe. 5:14.

14. Uno tunahase kulihenda ngachilihi kukuhukanyisa vatu?

14 “Lingenunga vyuma vyosena mujila yize nayimutohwesa Kalunga. Kanda namupwa muvaka-kuhukanyisa[ko].” (Koli. 1, 10:31, 32) Kachi nge tuli nakushinganyeka kwazana muchilika chimwe, twatela kuvangila kushinganyeka omu vandumbwetu navatu veka vanahase kwivwa hachuma kana. Katwatela kuhukanyisa vakwetuko. (Mako 9:42) Kaha nawa katwatela kuhukanyisa vatu vaze kavapwa Vinjihoko. Zangi yatela kutulingisa tuhanjike navo mujila yakavumbi yize nayivumbika Yehova. Katwatela kulikokojwesa navo chipwe kupopolola visemwa vyavoko. Anukenu ngwenu zangi yatwama nangolo. Kachi nge natuyisololanga mujila yatela, kaha tunahase kuvwovuwisa namichima yavatu vaze veji kutufumbukilanga.

15-16. (a) Mwomwo ika chapwila chamwaza kulweza vatu vyuma mwafwelela? Hanenu chakutalilaho. (b) Uno mazu ahanjikile Paulu hali Wavaka-Loma 1:16 nawatukafwa ngachilihi?

15 Vatu vosena mungalila yenu vatela kumitachikiza ngwavo mwapwa muVinjiho jaYehova. (Isa. 43:10) Kachi nge vausoko wenu navatu mwatunga navo navatachikiza ngwavo mwapwa muVinjiho jaYehova, kaha nachivalingisa vahone kumishinyinyika mwazane muvilika vize vyalimbalaka naMbimbiliya. Francisco uze atwama muMozambique asonekele ngwenyi: “Omu yami napuwami Carolina twalinangwile muchano, twalwezele vausoko wetu ngwetu katweshi jino kulemesanga vafuko. Oloze twapwile mucheseko chachinene omu yaya yaCarolina afwile. Kweseka nachisemwa chetu, nge mutu nafu kweji kupwanga chilika chakusanyisa chivimbi. Kaha kausoko kauze mufu mwasavala maufuku atatu haze vanamwangila aze meya vanasanyisa chivimbi. Vilika kana veji kuvilinga mangana vevwise kuwaha mujimu wamutu uze nafu. Vausoko waCarolina vasakile ngwavo Carolina asavale haze vamwangililile meya.”

16 Uno Francisco napuwenyi valingile ngachilihi? Francisco ambile ngwenyi: “Hakuwana nge twazanga Yehova kaha nawa twafwila kumwivwisa kuwaha, ngocho twakanyine kwazana muchilika kana. Vausoko wapuwami vapihililile chikuma. Vatwambile ngwavo katwavumbikile vafuko, kaha nawa ngwavo kaveshi kukatutambukila kuzuvo yetu chipwe kukatukafwa nge tuli muukaluko. Hakuwana nge twavangililile kuvalumbunwina vyuma twafwelela, ngocho halwola kana katwashimutwilile navoko mwomwo vapwile namatoto. Vausoko wetu vamwe vatuhakwililile, hakwamba ngwavo vatachikiza vyuma twafwelela mwomwo twavalwezelevyo lyehi. Mukuhita chalwola vausoko wapuwami vasuulukile, ngocho twaputukile kulivwasana nakutwama cheka mukuunda. Kaha vamwe veji kwizanga kuzuvo yetu nakutulomba mikanda yahanjika haMbimbiliya.” Shikaho katwatela kwivwa sonyi kulumbunwina vatu vyuma vyamuchano yanangula Mbimbiliya kutalisa kukufwa vize twatachikizako.—Tangenu Wavaka-Loma 1:16.

VENDEJEKENUNGA VAZE VALI NAKULISHONA NAKUVAKAFWA

Masepa vamwenemwene veji kuvendejekanga vakwavo vaze vanafwisa nakuvakafwa (Talenu palangalafu 17-19) *

17. Vyuma muka navitukafwa tupwenga sepa wamwenemwene kachi nge ndumbwetu muchikungulwilo nafwisa?

17 Kachi nge ndumbwetu muchikungulwilo nafwisa kausoko kenyi, kaha twatela kufwila kupwa ‘sepa wamwenemwene, kaha nawa hindumbwenyi uze mwamukafwa mulwola lwavihuli.’ (Vishi. 17:17) Uno tunahase kupwa ngachilihi “sepa wamwenemwene” kachi nge uze ndumbwetu nafwisa vali nakumushinyinyika azane muvilika vize vyalimbalaka naMbimbiliya? Tushimutwilenu hajindongi jivali jamuMbimbiliya jize najitukafwa tuvendejeke vaze vanafwisa.

18. Ika yalingishile Yesu asotole masoji, kaha vyuma muka natulinangulako?

18 “Lilenunga navaze vali nakulila.” (Loma 12:15) Shimbu jimwe chinahase kutukaluhwila kuwana mazu akuhanjika kuli mutu uze ali nakulishona. Oloze nge natulila, navatachikiza ngwavo tuli nakwivwa kupihya ngana muze vali nakwivwa vakiko numba tuhu katwahanjikile mazuko. Omu Lazalu, sepa lyaYesu afwile, Maliya naMalita navatu veka valilile mwomwo yakufwisa ndumbwavo kaha nawa sepa lyavo. Jino omu mwahichile makumbi awana Yesu ejile, kaha naikiye “asotwele masoji” numba tuhu atachikijile ngwenyi mwamusangula. (Yowa. 11:17, 33-35) Yesu hakulila asolwele nge naIse eji kwivwanga kupihya nge mutu nafu. Kaha nawa asolwele nge azangile chikuma tanga yaLazalu, kahechi chavendejekele Maliya naMalita. Shikaho navandumbwetu nge navamona ngwavo twavazanga kaha nawa twavazakama, kaha navatachikiza ngwavo kaveshi ukawavoko oloze vali navandumbwavo namasepa vaze vavazakama.

19. Tunahase kukavangiza ngachili mazu ahali Muka-kwambulula 3:7 hakuvendejeka ndumbwetu uze ali nakulishona?

19 “Kuli lwola lwakuhola kulu, nalwola lwakuhanjika.” (Kwambu. 3:7) Jila yikwavo yakuvendejekelamo ndumbwetu uze nafwisa shina kuhola kulu nakumwivwilila. Twatela kwivwilila ndumbwetu ahanjike vyosena vili kumuchima wenyi, kaha katwatela kupihilila ‘namazu amapi’ mwahanjikako. (Yopa 6:2, 3) Nahase kuhanjika mazu kana pamo mwomwo yakumushinyinyika kuli vaka-tanga yenyi vaze kavapwa Vinjihoko. Shikaho mwatela kulomba nenyi. Lembelelenu “muka-kwivwilila kukulomba” amuhane ngolo navishinganyeka vyamwaza. (Samu 65:2) Kachi nge chinahase, kaha tangenu nenyi chisoneka muMbimbiliya. Chipwe munahase kutanga nenyi chihande chimwe mumikanda yetu chize nachimukolezeza, chakufwana nge mujimbu wakuyoya chavatu.

20. Chuma muka natushimutwila muchihande nachikavangizaho?

20 Twapwa vakutokwa chikuma hakutachikiza vyuma vyeji kusolokanga kuvafu navyuma vyamwaza navikalingiwa kuli vaze vali muvimbumbe. (Yowa. 5:28, 29) Shikaho tufwilenu kupwa vakumika hakukundwiza muchano wamuMbimbiliya nakulwezangako vakwetu muchano kana shimbu yosena. Muchihande nachikavangizaho natushimutwila jila yeka yize ali nakuzachisa Satana mangana ahungumwise vatu vahone kutachikiza muchano, jila kana shina kupanda. Natukalinangula ovyo chapwila chachilemu kulihenda kuvilika vimwe navyakuhemahema vize vyakundwiza vandemone.

MWASO 24 Twayenu kuPili yaYehova

^ par. 5 Satana navandemone jenyi vanongonga vatu kutalisa kuvyuma vyeji kusolokanga kuli mutu nge nafu. Makuli kana akiko aneha visemwa vyavivulu vize vyalimbalaka navisoneka. Chihande chino nachimikafwa mupwenga lika vakushishika kuli Yehova numba nge vakwenu navamishinyinyika mwazane muvisemwa kana.

^ par. 55 MAZU AKULUMBUNUNA MUVWIMBIMBI: Pwevo ali nakulishona hakufwisa kausoko kenyi, kaha vausoko wenyi vaze vapwa Vinjiho vali nakumuvendejeka.

^ par. 57 MAZU AKULUMBUNUNA MUVWIMBIMBI: Hanyima yakuhehwojola omu yahanjika Mbimbiliya havilika vyahakufwa, mutu umwe uze apwa Chinjiho ali nakulumbunwina vausoko wenyi vyuma afwelela.

^ par. 59 MAZU AKULUMBUNUNA MUVWIMBIMBI: Tulama vali nakukafwa nakuvendejeka ndumbwavo uze nafwisa kausoko kenyi.