Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

Vihula Vyakufuma Kuli Vaka-Kutanga

Vihula Vyakufuma Kuli Vaka-Kutanga

Uno vaka-Kulishitu valimbata vatela kumona jila yakuhoneselamo kwimita vavuluka ngwavo IUD (intrauterine device) kupwa hijila yize kayalimbalaka naVisonekako tahi?

Vaka-Kulishitu vosena vaze valimbata vatela kukekesa jindongi jamuMbimbiliya. Kufumaho vatela kusakula vyuma kweseka nachivezu chavo chitoma.

Omu hano hamavu hapwile kaha vatu vavali (nomu hapwile vatu 8 hanyima yalivaji), Yehova ahanyine lushimbi ngwenyi: “Semenunga muvule chikuma.” (Kupu. 1:28; 9:1) Oloze Mbimbiliya kayahanjika ngwayo awa mazu azata nakuli vaka-Kulishituko. Chipwe ngocho, vapwevo nalunga vatela kulisakwila vavene jila navazachisa yakuhonesa kwimita chipwe kuvula chavana vatela kupwa navo. Uno chuma muka nachivakafwa vasakule vyuma kana?

Vaka-Kulishitu vatela kukekesa jindongi jamuMbimbiliya omu navasakula jila yakuhonesa kwimita. Oloze kavatela kuzachisa jila yize nayivalingisa valifumise lijimoko. Mbimbiliya yakanyisa kulifumisa lijimo mwomwo yamona kuyoya kupwa chachilemu. Vaka-Kulishitu kavatela kujiha mwana ali mujimo uze atelanga kusemukako. (Kulo. 20:13; 21:22, 23; Samu 139:16; Yele. 1:5) Kutala vatela kuzachisa jila vavuluka ngwavo IUD tahi?

Echi chihande vachihanjikile muKaposhi Kakutalila waMay 15, 1979 mafwo 30 na 31. Halwola kana echi chuma vavuluka ngwavo IUD chapwilenga chandundu, kaha vachihakilenga mulichimbi lyapwevo kuchina kwimita. Echi chihande chambile ngwacho chapwile chachikalu kutachikiza kanawa omu chazachilenga chuma kana kuli pwevo. Vatu valinangula chikuma vyaIUD vambile ngwavo, chuma kana chalingishilenga mbuto yize yeji kufumanga kuli lunga yihone kuheta kumaulu apwevo. Ngocho pwevo kemichilengako.

Oloze vatu vamwe vamba ngwavo, mbuto yakuli lunga yahetelenga kumaulu apwevo nakumulingisa jino emite. Kaha kaze kamwana nakalitunga kanahase kukolela mutungi chipwe kuya hachitwamo chenyi. Shikaho nge nakeza hachitwamo, kaha IUD yeji kukatuvanga nakukalingisa kahone kukola. Shikaho kujiha kamwana kaze kali nakulitunga chapwa kufumisa lijimo. Ou Kaposhi ambile nawa ngwenyi: “Muka-Kulishitu uze ali nakusaka kutachikiza numba nge atela kuzachisa eyi jila chipwe chiku, atela kuvangila kukekesa eyi mijimbu kweseka navyuma yahanjika Mbimbiliya.”—Samu 36:9.

Kutala vanatunguko miyachi yeka yayihya kufuma haze vasonekelele echi chihande mu 1979 tahi?

Eyo, vanatungu miyachi yeka yivali. Muyachi umwe uze vatunga naunengu watandakanyine chikuma muUnited States mu 1988. Kuheta mu 2001, vatungile nawa muyachi ukwavo vavuluka ngwavo hormone. Uno eyi miyachi yosena yivali yeji kuzatanga ngachilihi?

Unengu: Nganomu tunahanjika, IUD yeji kulingisanga mbuto yize yeji kufumanga kuli lunga yihone kuheta kuliulu lyapwevo. Kaha nawa, IUD yize vatunga naunengu yapwa yayisasu ngocho yeji kujihanga mbuto * nayifuma kuli lunga. Yeji kwalumunanga nawa chiuva chamukachi kalichimbi.

Hormone: Kwatwama miyachi yayivulu yaIUD yize yatwama nangolo ngana jize jatwama muvitumbo veji kunwanga mapwevo mangana valunjikize kanawa vana vavo. IUD yeji kunehanga mahormone mulichimbi. Yeji kuhonesanga nawa maulu akuli pwevo kufuma kuze atwama. Shikaho nge maulu kaweshi kulovokako, kaha mwana keshi kulitungako. Vandotolo vachiwana nge, eyi hormone yeji kulelwisanga chiuva chalichimbi. * Yeji kukondesanga nawa uzelizeli wamujila yakuya kulichimbi nakulingisa mbuto yakuli lunga yihone kuheta mulichimbi.

Eyi miyachi yosena yivali yeji kwalumunanga chiuva chalichimbi. Oloze cheji kupwanga ngachilihi nge mbuto yakuli lunga nayiheta kumaulu apwevo? Mbuto kana yinahase kwingila mulichimbi oloze kayeshi kupwa nangoloko mwomwo chiuva cheji kwalumukanga. Echi cheji kujihanga kaze kamwana shimbu kanda kachikole. Chipwe ngocho echi kachasoloka kakavuluko ngana muze cheji kupwanga kuli vaze veji kunwanga maundu hakusaka kuhonesa kwimita.

Shikaho, kakweshi mutu mwamba ngwenyi kuzachisa IUD cheji kulingisanga mbuto yakufuma kuli lunga yihone kuheta kuliulu lyapwevo lwola lwosenako. Chipwe ngocho vaka-sayasi vawana ngwavo jijila tunashimutwila jeji kulingisanga pwevo ahone kwimita.

Ngocho vaka-Kulishitu valimbata vaze vali nakusaka kuzachisa IUD vanahase kushimutwila nandotolo mangana avalweze miyachi yaIUD nanganyo yatwama hakuyizachisa naukalu unahase kwiza kuli pwevo. Oloze kakwatela kupwa mutu weka chipwe vene ndotolo atela kuvalweza vyakulingako. (Loma 14:12; Ngale. 6:4, 5) Vyuma navasakula vatela kuvitachikiza kaha uka wavo. Ngocho vatela kusakula vyuma kweseka namwaya muchima waYehova nachivezu chavo chitoma.—Esekesenuko WaChimoteu 1, 1:18, 19; WaChimoteu 2, 1:3.

^ par. 4 Liuka lyaEngland’s National Health Service lyambile ngwalyo: “IUD yize vatunga naunengu wauvulu yatwama nangolo chikuma. Echi chili nakulumbununa nge hamapwevo 100 vaze navayizachisa hamwaka wamuundu, pamo umwe kaha ikiye mwemita. Oloze IUD yize kavatunga naunengu wauvuluko, kayatwama nangolo chikumako.”

^ par. 5 Hakuwana nge chiuva chalichimbi cheji kulelukanga, ngocho shimbu jimwe vandotolo veji kulwezanga mapwevo vakusomboka navajike vaze veji kupwanga kukakweji hamakumbi amavulu vazachise IUD kana mangana yivakafweko.