Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

“Natukaliwana Mwane muPalachise”

“Natukaliwana Mwane muPalachise”

“Naukapwa nayami muPalachise.”—LUKA 23:43.

MYASO: 145, 139

1, 2. Vishinganyeka muka vatwama navyo vatu kutalisa kupalachise?

OMU chakumine kukunguluka changalila chize chapwililile munganda yaSeoul, mulifuchi lyaKorea, vandumbwetu vamulifuchi kana vakungulukile muchivaza nakusalisa vandumbwavo namazu akwamba ngwavo “Natukaliwana Mwane muPalachise.” Kufumaho, vandumbwetu vakumafuchi eka vaputukile kukinduluka kumafuchi avo. Uno palachise muka vapwile nakulumbununa?

2 Vatu vavavulu veji kulumbununanga lizu palachise mujijila jakulisezaseza. Vamwe veji kwambanga ngwavo palachise yapwa chihela chakuhumikiza kaha. Kaha veka ngwavo palachise yapwa hichihela chize cheji kwivwisanga kaha vatu kuwaha. Vakwavo nawa ngwavo nge mutu wakuyanda mwatwama kumesa yavyakulya vyavivulu nakulya, kaha mutu kana ali mupalachise. Pwevo umwe wamulikulukaji lyamyaka lyakusokesa 19 amwene jitemo jamwaza muchana, kaha awahililile chikuma nakulikuwa ngwenyi, “Eyi hipalachise chikupu!” Noholyapwa chihela kana veji kuchivulukanga ngwavo Palachise, numba tuhu mwaka himwaka mweji kupwanga mbundu. Uno enu ngwenu Palachise yapwa ika? Kutala nayenu mwatalilila kukamona palachise tahi?

3. Uno Mbimbiliya yatukafwa ngachilihi twivwishise omwo yapwa palachise?

3 Mbimbiliya yahanjika hapalachise yize yapwileko nayize nayikapwako kulutwe. Tweji kutanganga vyapalachise mumukanda watete wamuMbimbiliya. Mbimbiliya yaCatholic Douay Version yize valumwine kufuma mulilimi lyachiLatinyi yalumuna mazu ahali Kuputuka 2:8 ngwayo: “Mwata Kalunga atumbile palachise yamwaza kufuma vene kumaputukilo: muze ahakile [Alama] uze atengele.” (Etu yetu tunasendeveka awa mazu.) Visoneka vyachiHepeleu navikiko vyahanjika vyamilemba yaEtene. Lizu Etene lyalumbununa “Kuwaha,” ngocho milemba kana yapwile chikupu yamwaza. Mumilemba kana mwapwile kulya chachivulu, navihela vyamwaza natunyama vavavulu.—Kupu. 1:29-31.

4. Mwomwo ika chapwila chakutamo kwamba ngwetu milemba yaEtene yapwile palachise?

4 Lizu lyachiHelase vavuluka ngwavo pa·raʹdei·sos likiko valumuna ngwavo “milemba” muchiHepeleu. Mukanda waCyclopaedia uze vasonekele kuli M’Clintock naStrong wahanjika haPa·raʹdei·sos ngwawo: “Yapwa musenge wamwaza waunene muze muli mitondo yamwaza yakwima mihako navana vatulwiji vaze veji kunwinanga meya vasonge namikoko. Evi vikiko apwile nakushinganyeka muka-kutambuka umwe wakaHelase.”—Esekesenuko Kuputuka 2:15, 16.

5, 6. Uno Palachise yajimbalile ngachilihi, kahechi chalingisa vatu vahulise chihula muka?

5 Kalunga ahakile Alama naEve mupalachise, oloze kavashimbwilemoko. Mwomwo ika? Mwomwo valikangile kuli Kalunga. Shikaho vakiko navana vavo kavahashile cheka kupwa mupalachiseko. (Kupu. 3:23, 24) Palachise kana pamo yatwalileho kupwako swi nomu lyejile Livaji Lyalinene lyamumakumbi aNowa.

6 Vatu vamwe vanahase kuhuhwasana ngwavo, ‘Kutala nakukapwa mutu mwakahasa kupwa muPalachise yahamavu tahi?’ Uno unjiho wasolola vyuma muka? Nge mwatalilila kukapwa hamwe muPalachise navatu mwazanga, kaha chuma muka chamilingisa mupwenga nalutalililo kana? Kutala munahase kulumbununa ovyo vyamilingisa mufwelele ngwenu chikupu nakukapwa Palachise?

UNJIHO WAKUSOLOLA NGE NAKUKAPWA PALACHISE

7, 8. (a) Kalunga afwelelesele Apalahama chuma muka? (b) Uno lushiko ashikile Kalunga lwalingishile Apalahama ashinganyeke ika?

7 Kukumbulula natuchiwana mumukanda uze vahwima kuli Tengi uze atengele Palachise yakulivanga. Achishinganyekenu vyuma vize Kalunga alwezele sepa lyenyi Apalahama. Kalunga ambile ngwenyi mwakavulisa vaka-tanga yaApalahama “nge usekeseke wakungenge yakalungalwiji.” Kufumaho amufwelelesele ngwenyi: “Vaka-mafuchi ahamavu vosena navakavakisula kuhichila muli muka-tanga yove, mwomwo unevwilila mulizu lyami.” (Kupu. 22:17, 18) Kalunga ahanjikile mazu wowamwe nakuli mwana Apalahama nakuli muzukulyenyi.—Tangenu Kuputuka 26:4; 28:14.

8 Kakweshi unjiho wamuMbimbiliya uze wasolola nge Apalahama ashinganyekele ngwenyi vatu navakapwa mupalachise yamwiluko. Shikaho omu Kalunga ambile ngwenyi “vaka-mafuchi ahamavu vosena navakavakisula,” Apalahama ashinganyekele vyakukatwama hano hamavu. Hakuwana nge Kalunga ikiye ashikile lushiko kana, ngocho twafwelela chikupu ngwetu chiyoyelo nachikapwa chamwaza kuli “vaka-mafuchi ahamavu vosena.” Kutala kuli unjiho weka uze wasolola nge nakukapwa palachise tahi?

9, 10. Upolofweto weka muka uze watufwelelesa nge nakukapwa palachise?

9 Ndavichi muka-tanga yaApalahama vamuhwiminyinyine asoneke vyuma navikasoloka kulutwe omu “vatu vavapi” ‘navaka-kulinga mwamupi’ navakavafumisako. Jino vyuma muka navikasoloka? Mbimbiliya ngwayo: “Vaka-kuhuka kaveshi kupwako chekako.” (Samu 37:1, 2, 10) Oloze “vavavwovu navakaheta mavu, kaha navakalivwisa kuwaha kuunda chamwenemwene.” Ndavichi vamuhwiminyinyine asoneke ngwenyi: “Vaka-kwoloka navakaheta mavu, kaha navakatwamangaho haya myaka yosena.” (Samu 37:11, 29; Samwe. 2, 23:2) Uno mazu kana akafwile ngachilihi vatu vaze vasakile kulinga mwaya muchima waKalunga? Echi chavakafwile vatachikize ngwavo, likumbi limwe hano hamavu nahakapwa kaha vatu vakwoloka, kaha palachise yize yajimbalile navakayikindulwisa.

10 Mukuhita chalwola, vaIsalele vavavulu vaze valivulukilenga ngwavo vazachililenga Yehova, valitwaminyinyine kumuzachila nakuseza kulemesa chamuchano. Shikaho Kalunga alingishile vaka-Mbavilone vafungulule vatu jenyi, nakwenyeka lifuchi lyavo, nakuvatwala muufunge. (Miji. 2, 36:15-21; Yele. 4:22-27) Chipwe ngocho, vapolofweto jaKalunga vahanjikile chimweza ngwavo hanyima yamyaka 70 vatu jenyi navakakinduluka mulifuchi lyavo. Chikupu vene, upolofweto kana wateselemo, kaha nawa unahase kutukafwa nayetu. Shikaho omu natushimutwila haupolofweto umwe muchihande chino, shinganyekenu omwo nachikapwa chiyoyelo mupalachise hano hamavu.

11. Uno uno upolofweto wahali Isaya 11:6-9 wateselemo ngachilihi, kaha waneha chihula muka?

11 Tangenu Isaya 11:6-9. Kalunga ahanjikile chimweza kuhichila muli Isaya ngwenyi, omu navakakinduluka vatu jenyi mulifuchi lyavo, mulifuchi namukapwa kuunda kaha nawa kamweshi kukapwa tunyama vaukenya chipwe vatu vavilinga vyavipi vaze navakavevwisanga womako. Vatu vosena vanyike navakulwane navakapwa vakukingiwa. Kutala echi kacheshi nakumilingisa mushinganyeke havyuma mwakatulingila Kalunga ngana muze alingile mumilemba yaEteneko tahi? (Isa. 51:3) Upolofweto kana wahanjikile nawa ngwawo hamavu hosena “nahakazala nachinyingi chakumutachikiza Yehova. Nge muze kalungalwiji azala nameya.” Vyuma kana kavyapwile kaha mulifuchi lyaIsalele kahako. Uno upolofweto kana naukatesamo mwaka uka kuli yetu?

12. (a) Kalunga akiswile ngachilihi vaze vafumine muufunge muMbavilone? (b) Vyuma vyeka muka naukatesamo upolofweto wahali Isaya 35:5-10?

12 Tangenu Isaya 35:5-10. Isaya ahanjikile nawa ngwenyi vaze navakakinduluka kaveshi kukevwa woma tunyama chipwe vatuko. Mulifuchi lyavo namukapwanga mihako yayivulu mwomwo navakayitukumwinanga nameya amavulu ngana muze vatukumwinyinenga milemba yaEtene. (Kupu. 2:10-14; Yele. 31:12) Uno upolofweto kana wateselemo kaha kuli vaIsalele tahi? Kakweshi unjiho wakusolola nge vaze vafumine muufunge vavokilenga mujila yakukomwesako. Chakutalilaho, tupuputa kavatoneneko. Echi chasolola nge Kalunga apwile nakulumbununa ngwenyi mwakoka vatu kulutwe.

13, 14. Uno upolofweto wahali Isaya 65:21-23 wateselemo ngachilihi omu vaIsalele vafumine muufunge, kaha naukatesamo ngachilihi kulutwe? (Talenu muvwimbimbi wakulivanga.)

13 Tangenu Isaya 65:21-23. Omu vaYuleya vakindulukile mulifuchi lyavo, kavatwaminenga cheka mujizuvo javo jamwaza vapwilenga najo hakavanga chipwe kuwana mivinyo namande akulima lyehiko. Oloze vyuma kana vyalumukile omu Kalunga avakiswile. Valivwishile kuwaha kutunga jizuvo javo nakutwamamo. Nakulivwisa nawa kulya jimbuto jize valiminenga.

14 Ou upolofweto wahanjika cheka hachuma chikwavo chachilemu. Kutala nakukapwako lwola luze makumbi etu “nawakavula nge makumbi amutondo” tahi? Mitondo yimwe yeji kutwamanga myaka makombakaji. Vatu vatela kukapwa vakulikangula numba vakayoye myaka yayivulu. Shikaho kachi nge vatu navakayoya ngana muze wahanjikile chimweza upolofweto waIsaya, kaha nayikapwa palachise. Chikupu vene, upolofweto kana naukatesamo.

Uno mazu aze ashikile Yesu kutalisa kupalachise nawakatesamo ngachilihi? (Talenu palangalafu 15, 16)

15. Mukanda waIsaya wahanjika havyuma muka vyamwaza vize Kalunga mwakalingila vatu kulutwe?

15 Hakuwana nge upolofweto tunashimutwila wasolola nge kulutwe nakukapwa palachise, echi chili nakulumbununa nge vatu vaze navakapwa hano hamavu hosena navakavakisula kuli Kalunga. Kakweshi kukapwa mutu navakalemeka kuli kanyama chipwe kumutu wavilinga vyaunyamako. Tupuputa, natujika matwitwi, navitonji navakavoka. Vatu navakalivwisa kuwaha kutunga jizuvo javo nakutwamamo nakulima nawa vimbuto vyamwaza. Navakayoya myaka yayivulu kuhambakana mitondo. Chikupu vene, Mbimbiliya yatufwelelesa ngwayo vyuma kana navikalingiwa kulutwe. Chipwe ngocho, vatu vamwe vanahase kwamba ngwavo palachise kayeshi kukapwa hano hamavuko. Jino munahase kukafwa ngachilihi vatu kana? Chuma muka chamilingisa mwitavile chikupu ngwenu palachise nayikapwa hano hamavu? Yesu uze apwa mutu wamulemu chikuma havatu vatwamaho lyehi hamavu, atukafwa tutachikize chishina kana.

NAUKAPWA MUPALACHISE

16, 17. Lwola muka Yesu ahanjikile vyaPalachise?

16 Numba tuhu Yesu kapwile namulongako, oloze vamusukikile hachitondo nakumujiha hohamwe navihwanga vavaYuleya. Shimbu kanda Yesu afwenga, chihwanga umwe etavilile ngwenyi Yesu apwile mwangana. Ngocho amulembelelele ngwenyi: “Ove Yesu, kangwanuke omu naukengila muWangana wove.” (Luka 23:39-42) Mazu akumbulwile Yesu aze atwama hali Luka 23:43 akwata nahali yetu. Vaka-kulinangula vamwe veji kusonekanga mazu kana ngwavo: “Chamuchano vene nangwamba kuli ove ngwami, lelo lino naupwa nayami muPalachise.” Uno Yesu apwile nakulumbununa ika hakuzachisa mazu akwamba ngwenyi “lelo lino”?

17 Makumbi ano, vatu veji kuzachisanga mikingo yamazu hakusaka kulumbununa chishina chimwe, oloze mujimanyusikilipiti jakulivanga jachiHelase kavazachishilenga mikingo yamazu lwola lwosenako. Shikaho tunahase kulihulisa ngwetu: Uno Yesu apwile nakwamba ngwenyi, “Nangukulweza ngwami, lelo lino naupwa nayami muPalachise” tahi? Nyi apwile nakwamba ngwenyi, “Nangukulweza lelo lino ngwami, naukapwa nayami muPalachise”? Vaka-kwalumuna vanahase kuhaka mikingo yamazu kweseka navyuma vashinganyeka ngwavo apwile nakulumbununa Yesu, kahomu mukiko vanalinginga namujiMbimbiliya jimwe.

18, 19. Chuma muka nachitukafwa tutachikize vyuma apwile nakulumbununa Yesu?

18 Anukenu ngwenu, Yesu alwezele vaka-kumukavangiza ngwenyi: “Mwanamutu [mwakapwa] kwishi yamavu makumbi atatu, namusana naufuku.” Ambile nawa ngwenyi: “Mwanamutu navakamuhana mumavoko avatu, kaha navakamujiha. Kuheta halikumbi lyamuchitatu navakamusangula.” (Mateu 12:40; 16:21; 17:22, 23; Mako 10:34) Kaposetolo Petulu ambile ngwenyi vyuma kana vyasolokele. (Vili. 10:39, 40) Shikaho Yesu kayile muPalachise halikumbi vene lize vamujihile hamwe nauze chihwangako. Yesu apwile “Mufuka [chipwe “muHetese”],” palanga nakulwola luze Kalunga amusangwile.—Vili. 2:31, 32; kwinyikila chamwishi. *

19 Yesu afwelelesele uze chihwanga namazu akwamba ngwenyi: “Chamuchano vene nangukulweza lelo lino ngwami.” Hanjikiso kana vavulilenga kuyizachisa namumakumbi aMose. Chakutalilaho, Mose ambile ngwenyi: “Mazu awa nguli nakumilweza likumbi lyalelo alamenunga mumichima yenu.”—Lushi. 6:6; 7:11; 8:1, 19; 30:15.

20. Unjiho muka wakundwiza mazu ahanjikile Yesu?

20 Muka-kwalumuna Mbimbiliya umwe wakumafuchi akumututuko ahanjikile hamazu ahanjikile Yesu ngwenyi: “Mazu amalemu hachisoneka ahanjikile Yesu shina mazu akwamba ngwavo ‘lelo lino,’ shikaho twatela kuwatanga ngwetu, ‘Chamuchano vene nangwamba kuli ove lelo lino ngwami, naukapwa nayami muPalachise.’ Echi chili nakulumbununa nge mazu kana vamushikilewo likumbi vene lize, oloze atelelele kukatesamo kulutwe. Mujila yikwavo tunahase kwamba ngwetu mazu kana vamushikilewo halikumbi limwe, kaha vatelelele kuwatesamo kulutwe.” Mbimbiliya yamulikulukaji lyamyaka lyamuchitanu yize valumwine mulilimi lyavaSulya yalumuna mazu aze ahanjikile Yesu ngwayo: “Amene, nangwamba kuli ikiye lelo lino ngwami mwapwa nayami muMilemba yaEtene.” Chikupu vene, mazu kana atela kutukolezeza tuvosena.

21. Vyuma muka vyazenekele kusoloka kuli uze chihwanga, kaha mwomwo ika?

21 Uze chihwanga katachikijile ngwenyi Yesu alwezele vaposetolo jenyi vakushishika ngwenyi mwakapwa navo muWangana wamwiluko. (Luka 22:29) Kaha nawa uze chihwanga kavamumbapachishileko. (Yowa. 3:3-6, 12) Shikaho, twatela kutachikiza ngwetu Yesu hakulweza uze chihwanga ngwenyi mwakapwa naikiye mupalachise, apwile nakutalisa kupalachise yahano hamavu. Omu mwahichile myaka, kaposetolo Paulu ahanjikile chakumwenesa chamutu uze ‘vahukwile nakumutwala mupalachise.’ (Koli. 2, 12:1-4) Paulu navaposetolo veka vakushishika vavasakwile kuya mwilu nakuyula hamwe naYesu muWangana. Chipwe ngocho, chakumwenesa ahanjikile Paulu chapwile nakwinyikila kuvyuma navikasoloka kulutwe kulumbununa “palachise” yakulutwe. * Uno Palachise kana nayikapwila hano hamavu tahi? Kutala nayenu muli nakufwila kukapwamo tahi?

VYUMA MWATELA KUTALILILA

22, 23. Vyuma muka mwatalilila?

22 Anukenu ngwenu Ndavichi ahanjikilile chimweza ngwenyi kulutwe “vaka-kwoloka navakaheta mavu.” (Samu 37:29; Petu. 2, 3:13) Ndavichi apwile nakutalisa kulwola luze vatu hano hamavu navakayoya kweseka najishimbi jaKalunga jakwoloka. Upolofweto wahali Isaya 65:22 wamba ngwawo: “Makumbi avatu jami nawakavula nge makumbi amutondo.” Kulumbununa nge vatu navakayoya makombakaji amyaka. Kutala mwatalilila lwola kana tahi? Eyo, mwomwo mukanda waKusoloka 21:1-4 watufwelelesa ngwawo, Kalunga mwakazakama vatu, kaha vatu vaze navakazachilanga Kalunga mulifuchi lyalihya ‘kaveshi kukafwa chekako.’

23 Chikupu vene palachise nayikapwako. Numba tuhu Alama naEve vajimbalishile Palachise yize yapwile muEtene, oloze navakayikindulwisa. Kalunga ashika kukakisula vatu hamavu. Ndavichi vamuhwiminyine asoneke ngwenyi, vavavwovu navaka-kwoloka navakaheta mavu, kaha navakatwamangaho haya myaka yosena. Upolofweto wamumukanda waIsaya watela kutulingisa tufwile kukapwa mupalachise yize nayikapwa hano hamavu. Jino nayikeza mwaka uka? Nayikeza omu Yesu mwakatesamo mazu aze ashikile uze chihwanga wakaYuleya. Halwola kana hakiko jino nawakatesamo mazu aze vahanjikile vandumbwetu vamuKorea ngwavo: “Natukaliwana Mwane muPalachise.”

^ par. 18 Mutu alinangula chikuma C. Marvin Pate asonekele ngwenyi: Vaka-kulinangula vavavulu vafwelela ngwavo, Yesu hakuzachisa mazu akwamba ngwavo “lelo lino” apwile nakulumbununa ngwenyi mwafwa nakupwa mupalachise likumbi vene lize chipwe ngwetu hajola 24. Ou mutu alinangula chikuma ambile nawa ngwenyi, vishinganyeka kana vyalimbalaka navyuma yahanjika Mbimbiliya. Chakutalilaho, Mbimbiliya yamba ngwayo Yesu apwile mufuka omu alingile hanafu lyehi, kaha nawa ngwayo omu mwahichile makumbi ayile mwilu.—Mateu 12:40; Vili. 2:31; Loma 10:7.

^ par. 21 Talenu chihande chakwamba ngwavo “Vihula Vyakufuma Kuli Vaka-Kutanga” mumangazini yino.