Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

Iya Ali Nakutwaminyina Vatu jaKalunga Makumbi Ano?

Iya Ali Nakutwaminyina Vatu jaKalunga Makumbi Ano?

“Anukenu vaze vali nakutwaminyina muli enu.”—HEPE. 13:7.

MYASO: 125, 43

1, 2. Omu Yesu ayile mwilu, vaposetolo jenyi vashinganyekele vyuma muka?

VAPOSETOLO jaYesu vemanyine haPili yaMilive nakutala muutangatanga. Vamwene mwata wavo Yesu uze nawa apwile sepa lyavo mwazezuka helu nakumufwika kumavwi. (Vili. 1:9, 10) Hamyaka yivali, Yesu avanangwile, nakuvakolezeza, nakuvatwaminyina. Oloze jino avasele. Vyuma muka vatelelele kulinga?

2 Yesu alwezele vaka-kumukavangiza ngwenyi: “Namukapwanga muvinjiho jami muYelusalema, namuYuleya mwosena, namuSamaliya, nakuvihela vyakwakusuku vyahamavu.” (Vili. 1:8) Uno mulimo kana kachi vauteselemo ngachilihi? Yesu avafwelelesele ngwenyi navakatambula shipilitu yajila. (Vili. 1:5) Chipwe ngocho, mulimo wakwambulula mukaye kosena wasakiwile mutu wakuutwaminyina nakulongesa kanawa vyuma. Kushikulu, Yehova azachishile vatu mangana vatwaminyine nakutetekela vatu jenyi. Ngocho vaposetolo pamo valihulishile ngwavo, ‘Uno Yehova mwatongola mutu weka atutwaminyine tahi?’

3. (a) Omu Yesu ayile mwilu, vyuma muka vyakulipwila valingile vaposetolo jenyi? (b) Vihula muka natushimutwila muchihande chino?

3 Omu mwahichile kafwe vyalumingo vivali, tumbaji twaYesu vakekesele muVisoneka, nakulomba Kalunga avatwaminyine, kaha vasakwile Machiya ashise Yuta Isakalyote mangana vaposetolo vapwenga cheka 12. (Vili. 1:15-26) Mwomwo ika chapwile chachilemu kuli vaposetolo nakuli Yehova kusakula Machiya? Machiya azachile mulimo waulemu muliuka lyaYehova. * Yesu kasakwile vaposetolo mangana atambukenga navo omu ayilenga mumulimo kahako, oloze avasakwile vazate mulimo waulemu. Uno wapwile mulimo muka, kaha Yehova azachishile ngachilihi Yesu hakuvakafwa vautesamo? Mulimo muka vanakuzata vatu jaKalunga makumbi ano wakulifwana nauze vazachilenga vangamba jenyi kunyima? Tunahase kwanuka ngachilihi “vaze vali nakutwaminyina” muli etu, chikumanyi vaze vatwama mulizavu ‘lyandungo wakushishika wakuzangama’?—Hepe. 13:7; Mateu 24:45.

YESU MWATETEKELA LIZAVU LYAKUTWAMINYINA

4. Mulimo muka vazachilenga vaposetolo navakulwane veka muYelusalema mulikulukaji lyamyaka lyakulivanga?

4 HaPendekoseta 33 C.E., hakiko vaposetolo vaputukile kutwaminyina chikungulwilo chavaka-Kulishitu. Halwola kana, “Petulu emanyine navaze 11” nakunangula vaYuleya navaze valumukile kupwa vaYuleya muchano wamuMazu aKalunga. (Vili. 2:14, 15) Vatu vavavulu valumukile nakupwa vaka-Kulishitu. Kufumaho ava vaka-Kulishitu “vakakachilile lika kukunangula chavaposetolo.” (Vili. 2:42) Vaposetolo valaminenga jimbongo jachikungulwilo nakujizachisa kanawa. (Vili. 4:34, 35) Kaha nawa vazakaminenga vatu jaKalunga kushipilitu, vambile ngwavo: “Etu tuhake chikuma michima yetu kukulomba nakumulimo wakunangula mazu.” (Vili. 6:4) Vatumine nawa vaka-Kulishitu vakulindunuka vayenga nakutandakanyisa mujimbu wamwaza kuvihela vyeka. (Vili. 8:14, 15) Mukuhita chalwola, vakulwane veka vakuwavisa valinungile hamukana wavaposetolo mangana vazakame chikungulwilo chavaka-Kulishitu. Vazachilenga hamwe mwalizavu lyakutwaminyina nakuzakama vikungulwilo vyosena.—Vili. 15:2.

5, 6. (a) Shipilitu yajila yakafwile ngachilihi lizavu lyakutwaminyina? (Talenu muvwimbimbi wakulivanga.) (b) Vangelo vakafwile ngachilihi lizavu lyakutwaminyina? (c) Mazu aKalunga akafwile ngachilihi lizavu lyakutwaminyina?

5 Vaka-Kulishitu mulikulukaji lyamyaka lyakulivanga vatachikijile ngwavo, lizavu lyakutwaminyina vapwile nakulitetekela kuli Yehova kuhichila muli Twamina yavo Yesu. Uno vejivile ngachilihi? Chatete, shipilitu yajila yakafwile lizavu lyakutwaminyina. (Yowa. 16:13) Shipilitu yajila vayihingunwinyine hali vaka-Kulishitu vawavisa vosena, oloze yakafwile chikuma vaposetolo navakulwane vapwile muYelusalema vazate kanawa mulimo wavo wakutwaminyina. Chakutalilaho, mu 49 C.E., shipilitu yajila yakafwile lizavu lyakutwaminyina liwane mwakukumishila chihande chakujihana. Vikungulwilo vyakavangijile vyuma vavalwezele, ngocho “vyazaminenga lika mulufwelelo, kaha hakumbi hakumbi vatu vapwile nakuvulilako lika.” (Vili. 16:4, 5) Mukanda vasonekele kuvikungulwilo wasolwele nge lizavu lyakutwaminyina valitetekelele kuli Kalunga, kaha lyapwile navilinga vyakufwana nge zangi nalufwelelo.—Vili. 15:11, 25-29; Ngale. 5:22, 23.

6 Chamuchivali, vangelo vakafwile lizavu lyakutwaminyina. Shimbu kanda Kolonelyu uze apwile muka-lifuchi lyeka vamumbapachise, kangelo amutwaminyinyine asanyike kaposetolo Petulu. Omu Petulu ambulwilile mujimbu Kolonelyu navausoko wenyi, shipilitu yajila yavahingunukilile numba tuhu kavapwile vakujihanako. Echi chalingishile vaposetolo navakulwane vononoke kujina chaKalunga nakwitavila vatu vakumafuchi eka vaze vapwile vakuhona kujihana vezanga muchikungulwilo chavaka-Kulishitu. (Vili. 11:13-18) Kaha nawa vangelo vakundwijile mulimo wakwambulula uze vatetekelele kulizavu lyakutwaminyina. (Vili. 5:19, 20) Chamuchitatu, Mazu aKalunga akafwile lizavu lyakutwaminyina. Ava malunga vapendaminyine haVisoneka vivakafwe havyuma vafwelelele vaka-Kulishitu nahakutwaminyina vikungulwilo.—Vili. 1:20-22; 15:15-20.

7. Mwomwo ika natwambila ngwetu Yesu ikiye atwaminyinyinenga vaka-Kulishitu vakulivanga?

7 Numba tuhu chikungulwilo chavaka-Kulishitu vakulivanga vachitetekelelenga kulizavu lyakutwaminyina, oloze vatachikijile ngwavo Yesu yikiye apwile twamina yavo. Kaposetolo Paulu asonekele ngwenyi, “[Kulishitu] ahanyine vamwe kupwa vaposetolo.” Kaha nawa ngwenyi: “Tuhanjikenunga muchano nakukula muvyuma vyosena muzangi muli ikiye ou apwa mutwe, ivene Kulishitu.” (Efwe. 4:11, 15) Muchishishisa chakuvavuluka halijina lyakaposetolo wakuya fuma, ‘ava tumbaji vavavulukilenga ngwavo vaka-Kulishitu kweseka nomu atwaminyinyine Kalunga.’ (Vili. 11:26) Paulu amwene kulema ‘chakulama vyuma,’ chipwe Visoneka vize vanangwilenga vaposetolo navakulwane veka vaze vapwile nakutwaminyina. Chipwe ngocho ahanjikile cheka ngwenyi: “Ngunasake mutachikize ngwenu, mutwe walunga hilunga apwa Kulishitu, kaha mutwe wapwevo apwa lunga, kaha mutwe waKulishitu apwa Kalunga.” (Koli. 1, 11:2, 3) Enga, Yehova atongwele Mwanenyi Yesu Kulishitu atwaminyine chikungulwilo.

“OU KAWESHI MULIMO WAMUTUKO”

8, 9. Kuputuka mulikulukaji lyamyaka lyakusokesa 19, mulimo muka waulemu azachile Ndumbwetu Russell?

8 Kusongo yalikulukaji lyamyaka lyakusokesa 19, Charles Taze Russell navakwavo veka vafwililile kukindulwisa kulemesa chamuchano. Mu 1884 vatambwile lisesa kufulumende mangana vasoneke mangazini yaZion’s Watch Tower Tract Society yivakafwe kutandakanyisa mazu aKalunga mumalimi amavulu, kaha Ndumbwetu Russell ikiye apwile nakutwaminyina mulimo kana. * Apwile muka-kulinangula Mbimbiliya wakwipa-ngweji, ahanjikilenga hatoma ngwenyi kunangula chaTulunga vatatu nachamwono wakuzeneka kufwa chapwa chamakuli. Atachikijile ngwenyi Kulishitu keshi kukakinduluka namujimba wautuko, kaha nawa ngwenyi “lwola vatongola lwavaka-mafuchi eka” nalukakuma mu 1914. (Luka 21:24) Ndumbwetu Russell alisuwile kuzachisa ngolo jenyi, nalwola lwenyi, najimbongo jenyi mangana atandakanyise muchano kuvatu. Halwola kana Ndumbwetu Russell vamuzachishile kuli Yehova atwaminyine chikungulwilo.

9 Ndumbwetu Russell kapwile nakufwila ulemu kuvatuko. Mu 1896 asonekele ngwenyi: “Katwasakile kutwalisa chipwe kutwivwa woma etu chipwe vyuma tweji kusonekangako, katwasakile nawa kutusanyikanga ngwavo valevulandi chipwe vaLapiko. Katwasakile lizavu numba limwe kulivuluka halijina lyetuko.” Kufumaho ahanjikile ngwenyi: “Ou kaweshi mulimo wamutuko.”

10. (a) Lwola muka Yesu atongwele “ndungo wakushishika wakuzangama”? (b) Lumbununenu omu Lizavu Lyakutwaminyina lyalihandunwine kuWatch Tower Society.

10 Mu 1919, omu mwahichile myaka yitatu kufuma hakufwa chaNdumbu Russell, Yesu atongwele “ndungo wakushishika wakuzangama.” Vamutongwele azate mulimo muka? Mangana ahanenga vaka-kuzata kuzuvo “kulya chavo halwola lwakutamo.” (Mateu 24:45) Namumyaka vene yize, kalizavu kakandende kavaka-Kulishitu vakuwavisa vaze vazachililenga hachikota chamuBrooklyn, New York, vawahishilenga nakupangila vyakulya vyakushipilitu kuli vaka-kukavangiza Yesu. Lizu “lizavu lyakutwaminyina” vaputukile kulizachisa mumikanda yetu kuputuka muji 1940. Halwola kana vashinganyekele ngwavo lizu kana lyatambukila hamwe naWatch Tower Bible and Tract Society. Oloze kuheta mu 1971, vamwene jino ngwavo Lizavu Lyakutwaminyina lyalihandunwine kuWatch Tower Society, mwomwo Watch Tower Society hilijina lize vazachisa kweseka najishimbi jafulumende keshi lizu lyakufuma muVisonekako. Vandumbwetu vawavisa vamwe vapwilenga muLizavu Lyakutwaminyina numba tuhu kavapwile vaka-kutetekela Watch Tower Society koko. Makumbi ano vandumbwetu vamulizavu “[lya]mikoko veka” vanakupwanga vaka-kutwaminyina nakuzata milimo yeka muliuka. Echi chinakukafwa vandumbwetu vamuLizavu Lyakutwaminyina vazakame mulimo wakuwahisa kulya chakushipilitu. (Yowa. 10:16; Vili. 6:4) Kaposhi Kakutalila waJuly 15, 2013, alumbunwine ngwenyi “ndungo wakushishika wakuzangama” apwa kalizavu kavaka-Kulishitu vawavisa vaze vatunga Lizavu Lyakutwaminyina.

Lizavu lyakutwaminyina muji 1950

11. Uno Lizavu Lyakutwaminyina lyazata ngachilihi?

11 Lizavu Lyakutwaminyina lyeji kusakulanga vyakulinga mwalizavu. Mujila muka? Vaze vatwama mulizavu kana veji kuliwananga chalumingo hichalumingo nakushimutwila. Echi cheji kuvakafwanga vatwame mukulinunga. (Vishi. 20:18) Hakuwana nge halizavu kana kahatwama mutu wamulemu kuhambakana vakwavoko, ngocho mwaka himwaka veji kusakulanga mutu umwe haze halizavu apwenga cheyamani. (Petu. 1, 5:1) Omu mukiko chapwa nakujikomiti 6 jaLizavu Lyakutwaminyina. Mutu himutu kalimona kupwa wamulemu kuhambakana vakwavoko, oloze alimona kupwa ‘muka-kuzata kuzuvo,’ uze vali nakulisa kuli ndungo wakushishika nakuliluula kuwata wenyi.

Kufuma vene mu 1919, ndungo wakushishika nawahishilanga vatu jaKalunga kulya chakushipilitu (Talenu palangalafu 10 na 11)

“IYAZE CHIKUPU NAPU NDUNGO WAKUSHISHIKA WAKUZANGAMA?”

12. Hakuwana nge vatu vamuLizavu Lyakutwaminyina kavakupukako, jino vihula muka veji kuhulisanga vatu?

12 Vatu vamuLizavu Lyakutwaminyina kavapwa vakukupukako. Ngocho vanahase kulimbenja hakulumbununa Visoneka chipwe hakutwaminyina liuka. Chakutalilaho, Chinoma Chakukafwa Vinjiho jaYehova Kuhehwojola hamutwe waundende wakwamba ngwavo “Kwalumunako Vyuma Twafwelela,” vanonekaho Visoneka vize vanalumbununangako mujila yayihya kufuma vene mu 1870. Yesu nawa kambile ngwenyi ndungo wakushishika mwatuhananga kulya chakushipilitu mujila yakukupukako. Jino tunahase kukumbulula ngachilihi chihula chaYesu chakwamba ngwenyi: “Iyaze chikupu napu ndungo wakushishika wakuzangama?” (Mateu 24:45) Unjiho muka wasolola nge Lizavu Lyakutwaminyina lili nakutesamo mulimo kana? Tutalenu havishina vitatu vize vyakafwile lizavu lyakutwaminyina lyamulikulukaji lyamyaka lyakulivanga.

13. Shipilitu yajila yinakafwenga ngachilihi Lizavu Lyakutwaminyina?

13 Shipilitu yajila yeji kukafwanga Lizavu Lyakutwaminyina. Shipilitu yajila yinakafwenga Lizavu Lyakutwaminyina kwivwishisa muchano wamuVisoneka uze kawavalumbunukilile kunyimako. Chakutalilaho, achishinganyekenu havyuma vanalumunako tunashimutwila mupalangalafu yinafumuho. Chapundu vene, kakweshi mutu atamo kulumbununa evi ‘vyuma vyakujiminyina vyaKalungako’! (Tangenu Wavaka-Kolinde 1, 2:10.) Lizavu Lyakutwaminyina lyetavila mazu asonekele kaposetolo Paulu ngwenyi: “Vyuma kana vikiko vene tweji kuhanjikanga, keshi namazu vanangula namangana avatuko, oloze nawaze vanangula nashipilitu.” (Koli. 1, 2:13) Hakuwana nge vatu vanatwamenga mumilima yakushipilitu hamyaka yayivulu, chuma muka chinavakafwe kulumbununa muchano wamuMbimbiliya nakuwivwishisa kuputuka mu 1919? Chikupu vene shipilitu yaKalunga yinakafwenga Lizavu Lyakutwaminyina.

14. Kweseka namukanda waKusoloka 14:6, 7, vangelo veji kukafwanga ngachilihi vatu jaKalunga makumbi ano?

14 Vangelo veji kukafwanga Lizavu Lyakutwaminyina. Makumbi ano Lizavu Lyakutwaminyina lili nakukilikita chikuma hakutetekela mulimo wakwambulula uze vanakuzata kuvatu vakuhambakana jimiliyoni 8. Mwomwo ika mulimo kana unakufukila? Mwomwo vangelo vali nakutukafwa. (Tangenu Kusoloka 14:6, 7.) Kakavulu, vaka-kwambulula vanahanjikanga navatu vaze vanalombonga Kalunga avakafwe. * Mulimo wakwambulula namulimo wakukafwa vatu vapwenga tumbaji uli nakufukila chamokomoko nakutufumbukila mumafuchi amwe mwomwo yakutukafwa kuli vangelo.

15. Chihandwa muka chatwama haliLizavu Lyakutwaminyina navatwamina vamujiChachi? Hanenu chakutalilaho.

15 Mazu aKalunga eji kukafwanga Lizavu Lyakutwaminyina. (Tangenu Yowano 17:17.) Achishinganyekenu havyuma vyasolokele mu 1973. MuKaposhi Kakutalila kaJune 1 mwapwile chihula chakwamba ngwavo: “Uno . . . vatu vaze vanahono kwecha kunwa makanya vatela kuvambapachisa tahi?” Chihula kana vachikumbulwile ngwavo: “Visoneka vyasolola hatoma ngwavyo kavatela kuvambapachisako.” Muze muKaposhi Kakutalila vasonekelemo Visoneka vyavivulu vyakupandama kuchihande kana, novyo mutu uze keshi kulitwamina kunwa makanyako vatelele kumufumisa muchikungulwilo. (Koli. 1, 5:7; Koli. 2, 7:1) Vasonekelemo nawa ngwavo: “Lushimbi kana kalwapwile lwakushinyinyika vatuko. Oloze lwapwile lwakufuma kuli Kalunga uze alwitavishile valusoneke muMazu enyi.” Uno mauka amwe akwitava anapendaminanga chikuma haMazu aKalunga, numba tuhu kulinga ngocho nachipwa chachikalu kuli vatu javo tahi? Mukanda umwe wamuUnited States uze wahanjika hakwitava wambile ngwawo: “Vatwamina vamukwitava veji kwalumunangako vyuma veji kunangulanga hakusaka vilitombole navyuma vafwelela mangana vatu vamuchachi yavo vatwaleho lika kutwama muchachi.” Hakuwana nge Lizavu Lyakutwaminyina lyeji kwitavilanga Mazu aKalunga avatwaminyine muchishishisa chakuvatwaminyina kuvishinganyeka vyavatu, chasoloka hatoma chikupu nge shipilitu yajila yikiko yili nakuvatetekela.

“ANUKENU VAZE VALI NAKUTWAMINYINA”

16. Jila yimwe muka tunahase kwanukilangamo Lizavu Lyakutwaminyina?

16 Tangenu WavaHepeleu 13:7. Lizu lyakwamba ngwavo “anukenu” vanahase kulyalumuna nawa ngwavo “vulukenu.” Shikaho, jila yimwe tunahase ‘kwanuka vaze vali nakutwaminyina’ shina kuvulukanga Lizavu Lyakutwaminyina mukulomba chetu. (Efwe. 6:18) Achishinganyekenu hamulimo vali nakuzata wakutuwahishila vyakulya vyakushipilitu, nakutwaminyina mulimo wakwambulula nawakunoneka mwakuzachishila jimbongo. Chikupu vene, twatela kuvavulukanga mukulomba chetu kuswakumwe.

17, 18. (a) Uno tweji kuzachilanga ngachilihi hamwe naLizavu Lyakutwaminyina? (b) Mulimo wakwambulula wakundwiza ngachilihi ndungo wakushishika naYesu?

17 Kwanuka Lizavu Lyakutwaminyina chalumbununa nawa kwononoka vyuma navatulweza. Lizavu Lyakutwaminyina lyeji kutuhananga jindongi kuhichila mumikanda yetu, nakukukunguluka chachikungulwilo, nechi chachihanda nachangalila. Lyeji kutongolanga nawa tulama vakujinguluka vaze jino veji kutongolanga vakulwane muchikungulwilo. Kaha tulama vakujinguluka navakulwane muchikungulwilo veji kwanukanga Lizavu Lyakutwaminyina hakukavangiza kanawa jindongi navavalweza. Tuvosena tweji kusololanga kavumbi kuli Twamina yetu Yesu, hakwononoka nakuliluula kuli malunga vaze ali nakuzachisa hakututwaminyina.—Hepe. 13:17.

18 Jila yikwavo yakwanukilamo Lizavu Lyakutwaminyina shina kuzata nangolo mumulimo wakwambulula. Paulu alwezele vaka-Kulishitu valondezezenga lufwelelo lwavaze vali nakuvatwaminyina. Ndungo wakushishika nasololanga lufwelelo hakuzata natwima nakutandakanyisa mujimbu wamwaza waWangana. Kutala mwatwama hamukana wamikoko veka vaze vali nakukundwiza vawavisa mumulimo kanou waulemu tahi? Namuwahilila hakutanga mazu ahanjikile Twamina yenu Yesu ngwenyi: “Omu mwachilingile kuli umwe wakuli ava vandumbwami vavandende, mwachilingile kuli ami.”—Mateu 25:34-40.

19. Mwomwo ika muli nakufwila kukavangiza Twamina yetu Yesu?

19 Omu Yesu akindulukile mwilu, kahumbwile tumbaji twenyiko. (Mateu 28:20) Atachikijile omu shipilitu yajila, navangelo naMazu aKalunga amukafwilenga atetekele tumbaji twenyi omu apwile hano hamavu. Shikaho nakafwenga nandungo wakushishika mujila yoyimwe makumbi ano. Vaka-Kulishitu vawavisa vamulizavu lyandungo “veji kukavangizanga Mwanamukoko kweshokwo mwaya.” (Kuso. 14:4) Nge natukavangiza vyuma navatulweza, kaha tuli nakukavangiza Twamina yetu Yesu. Kalinwomu ngana atutetekele kukuyoya chahaya myaka yosena. (Kuso. 7:14-17) Kakweshi twamina wamutu mwahasa kutufwelelesa vyuma kanako.

^ par. 3 Chasoloka nge Yehova asakile apwenga navaposetolo 12, vaze jino vejile nakupwa “malolwa 12 achihela chazuvo” yaYelusalema Yayihya. (Kuso. 21:14) Shikaho kachasakiwile kushishisa kala kaposetolo wakushishika uze akumishile kuyoya chenyi chahano hamavuko.

^ par. 8 Kufuma vene mu 1955, liuka kana vanalivulukanga ngwavo Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania.

^ par. 14 Talenu mukanda [wa]Bearing Thorough Witness” About God’s Kingdom, mafwo 58-59.