Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

Kutala Namukavangiza Vyuma Vasoneka Tahi?

Kutala Namukavangiza Vyuma Vasoneka Tahi?

“Vyumevi . . . vavisonekelele kutuhuhumuna etu, etu vene tuli nakuyoyela kukukuma chakatwamino kamyaka yino.”—KOLI. 1, 10:11.

MYASO: 11, 61

1, 2. Mwomwo ika natushimutwilila havamyangana vawana vamuYuta?

KACHI nge munakutambuka mujila, kaha namumona mutu ali kulutwe nalimbuka, kutala namulinga ngachilihi omu namuheta haze alimbukilanga? Twafwelela namutambuka kanawa kuchina nayenu namulimbuka. Chochimwe nawa, kukekesa tutenga twavakwetu nachitukafwa tulihende kukulinga tutenga twotumwe, nakulama usoko wetu naKalunga. Shikaho tutalenu havyuma natulinangula kututenga twavatu vamwe vaze vasoneka muMbimbiliya.

2 Vamyangana vawana vamuYuleya vaze twashimutwilanga muchihande chinafumuho, vazachililile Yehova namichima yavo yosena. Chipwe ngocho valimbenjelenga. Vyuma muka natulinangula kumijimbu yavo, kaha natulihenda ngachilihi kututenga twavo? Kuhunanana havyakutalilaho kana nachitukafwa tunganyale, mwomwo vavisonekela etu mangana tulinanguleko.—Tangenu Wavaka-Loma 15:4.

KUPENDAMINA HAMANGANETU CHEJI KUNEHANGA UKALU

3-5. (a) Numba tuhu Asa azachililile Yehova namuchima wenyi wosena, oloze vyuma muka alingile? (b) Mwomwo ika Asa ahonene kupendamina hali Yehova omu Mbasha alukukile Yuta?

3 Tushimutwilenu hachakutalilaho chaAsa, mangana tumone omu Mazu aKalunga anahase kutukafwa mukuyoya chetu. Asa apendaminyine hali Yehova omu vaEchopa valukukile Yuta, oloze kalingile ngochoko omu Mbasha mwangana wavaIsalele atungile Lama nganda yize yalihachile nangalila yenyi. (Miji. 2, 16:1-3) Halwola kanelu Asa alifwelelelele yivene nakuhana Mwangana waSulya Mbene-hatate majika-kanwa mangana ajihe Mbasha. Uno vyuma ajinyine vyateselemo tahi? Mbimbiliya ngwayo: “Omu Mbasha evwile mujimbu kana, hahaze vene alitwaminyine kutunga Lama, echele mulimo apwile nakuzata.” (Miji. 2, 16:5) Kafuta azachishile Asa kazachile halwola kana.

4 Yehova amwene ngachilihi chuma alingile Asa? Kalunga atumine Hananyi muka-kumuhanjikilako akahuhumune Asa hakuhona kupendamina hali ikiye. (Tangenu Mijimbu 2, 16:7-9.) Hananyi ambile ngwenyi: “Kufuma vene oholili navakuzungisanga lika.” Mbasha vamuhonesele kuzata mulimo wenyi, oloze Asa navatu jenyi vavazungishilenga lika mumakumbi achiyulo chenyi chosena.

5 Nganomu twamonanga muchihande chinafumuho, Kalunga amwene ngwenyi, Asa amuzachililile namuchima wenyi wosena. (Vamya. 1, 15:14) Amwene nawa ngwenyi Asa alihanyine kuli ikiye namuchima wenyi wosena nakulinga vyuma vize asaka. Chipwe ngocho, amwene ukalu mwomwo yavyuma alingile. Chuma muka chalingishile Asa alifwelele yivene nakupendamina hali Mbene-hatate, muchishishisa chakupendamina hali Yehova? Uno ashinganyekele ngwenyi kulikasa chivwasano naMbene-hatate uze apwile namaswalale vavavulu nachimukafwa kuhambakana kupendamina hali Kalunga tahi? Kutala alingile ngocho mwomwo yakumuhungumwisa kuvakwavo tahi?

6. Vyuma muka natulinangula kukulimbenja chaAsa? Hanenu chakutalilaho.

6 Mujimbu waAsa watela kutulingisa tukekese vilinga vyetu. Nge tuli muukalu waunene, chapwa chachashi kupendamina hali Yehova. Nyi ngachilihi nge ukalu tuli nawo waundende? Kutala tweji kufwilanga kuukumisa mungolo jetu kaha tahi, nyi tweji kupendaminanga hajishimbi jamuMbimbiliya jitukafwe tukumise ukalu kana? Chakutalilaho, nge vaka-tanga yenu navamikanyisa kuya nakukunguluka, kutala namulomba Yehova amikafwe mwakuhonesela ukalu kana tahi? Namulinga ngachilihi nge vanamifumisa milimo kaha nawa chachikalu kuwana yeka? Uno hakutonda milimo yeka, kutala namulweza mukulwane wamilimo ngwenu namuyanga nakukunguluka chalumingo hichalumingo tahi? Mweshomwo navipwa vyuma, twatela kulinga ngana muze ahanjikile muka-kwimba jisamu ngwenyi: “Itavila Yehova akutwaminyine mujila yove. Pendamina hali ikiye, kaha mwakukafwa.”—Samu 37:5.

VYUMA MUKA NAVISOLOKA NGE NATULIKATA NAVATU VAVAPI?

7, 8. Yehoshafwate alimbenjele muvyuma muka, kaha yika yafuminemo? (Talenu muvwimbimbi wakulivanga.)

7 Vyuma muka alingile Yehoshafwate mwanaAsa? Apwile navilinga vyamwaza vyavivulu. Apendaminyine hali Kalunga, ngocho alingile vyuma vyamwaza vyavivulu. Chipwe ngocho, Yehoshafwate alingile vyuma vimwe vyakuhenga. Chakutalilaho, etavishile mwanenyi ambate mwanaMwangana wamupi Ahave wamuwangana wakunote. Kaha nawa akundwijile Ahave kulwa jita navaSulya, numba tuhu vamuhuhumwine kuli kapolofweto Mikaya. Hasalile hahandende kachi Yehoshafwate vamujihile mujita kana. Ngocho akindulukile kuYelusalema. (Miji. 2, 18:1-32) Kapolofweto Yehu amuhulishile ngwenyi: “Uno chinapu chakutamo kuli ove kukafwa vaka-kuhuka chipwe kuzanga vaze vahunga Yehova nyi?”—Tangenu Mijimbu 2, 19:1-3.

8 Kutala chuma kana chalingishile Yehoshafwate alumune vilinga vyenyi tahi? Numba tuhu atwalileho kulinga vyuma vize vyevwishilenga Kalunga kuwaha, oloze kalitwaminyine kulikata navatu vaze ahunga Kalunga chipwe kwivwilila kumazu amuhuhumwine Yehuko. Yehoshafwate alivwasanyine nawa namutu weka uze apwile muka-kole waKalunga. Mutu kana apwile Mwangana wamupi Ahajiya, mwanaAhave. Yehoshafwate naAhajiya vatungilile hamwe mato, oloze mato kana apazwojokele kaha kawateselemo mulimo vawatungililileko.—Miji. 2, 20:35-37.

9. Kulikata navatu vavapi chinahase kwenyeka ngachilihi kuyoya chetu?

9 Kutanga mijimbu yaYehoshafwate nachitukafwa tulikekese etu vavene. Mujila muka? Yehoshafwate apwile mwangana wamwaza. Alingilenga vyuma vyakwoloka, kaha “atondeletondele Yehova namuchima wenyi wosena.” (Miji. 2, 22:9) Chipwe ngocho alimbenjele hakulikata navatu vavilinga vyavipi. Anukenu mazu akwamba ngwavo: “Ou mwatambuka navaka-mangana mwakapwa muka-mangana, oloze ou mwalikatanga naviheu mwakamona lupi.” (Vishi. 13:20) Yehoshafwate kachi afwile mwomwo yakulikata naAhave. Numba tuhu twasaka kukafwa vatu valinangule muchano, oloze twatela kutachikiza ngwetu kulikata chikuma navatu kana chinahase kuhaka mwono wetu muponde.

10. (a) Vyuma muka natulinangula kuli Yehoshafwate kachi nge tuli nakushinganyeka kwingila muulo? (b) Vyuma muka twatela kutachikiza hakulikata navatu vavapi?

10 Vyuma muka natulinangula kuvyuma ahichilemo Yehoshafwate? Chakutalilaho, muka-Kulishitu nahase kumona ngwenyi chakutamo kulimbata namutu uze kazanga Yehovako, hakushinganyeka ngwenyi muchikungulwilo kamweshi mutu natemo kulimbata nenyiko. Chipwe vanahase kumushinjila engile muulo kuli vausoko wenyi vaze kavapwa Vinjihoko, ngwavo ‘nge chiku mwashinakajiwa.’ Kaha nawa vamwe vanahase kuhanjika ngana muze ahanjikile ndumbwetu wapwevo ngwenyi: “Twafwila kupwa namutu wakulikata nenyi, wakutusolwela zangi.” Uno muka-Kulishitu atela kulinga ngachilihi? Atela kushinganyeka havyuma vyasolokele kuli Yehoshafwate. Kakavulu Yehoshafwate apendaminyine hali Kalunga amukafwe. (Miji. 2, 18:4-6) Oloze vyuma muka vyasolokele omu Yehoshafwate alikachile naAhave uze kazangile Yehovako? Yehoshafwate atelelele kutachikiza ngwenyi, Yehova eji kumonanga vatu vaze veji kumuzachilanga namuchima wavo wosena. Namakumbi ano Kalunga ‘eji kutalatalanga hamavu hosena nakusolola ngolo jenyi’ mangana atukafwe. (Miji. 2, 16:9) Atuzanga kaha eji kutachikizanga ukalu tweji kuhitangamo. Kutala mwafwelela ngwenu Kalunga mwamikafwa muwane mutu wakulikata nenyi, uze mwamizanga tahi? Tachikizenu ngwenu Kalunga mwakamilingila ngocho halwola lwakutamo.

Tachikizenu ngwenu kulikata navatu vaze kavalemesa Yehovako chapwa chaponde (Talenu palangalafu 10)

LIHENDENU KUMUCHIMA WAKULIVWIMBA

11, 12. (a) Hezekiya asolwele ngachilihi vyapwile mumuchima wenyi? (b) Mwomwo ika Kalunga ahonene kunongesa Hezekiya?

11 Vyuma muka natulinangula kuli Hezekiya? Yehova asolwele vyuma vyapwile mumuchima waHezekiya. (Tangenu Mijimbu 2, 32:31.) Omu Hezekiya avijile misongo yayinene, Kalunga amuhanyine chinjikizo chasolwele muvwimbimbi uze wapwile nakukinduluka munyima, chakumufwelelesa ngwenyi mwayoya. Vilolo vamuMbavilone vatumine vatu vakahulise Hezekiya hachinjikizo vamulwezele kuli Kalunga. (Vamya. 2, 20:8-13; Miji. 2, 32:24) Omu Hezekiya ‘vamusezele’ kuli Kalunga, alwekesele vaka-Mbavilone “vyuma vyosena vyamuze alaminyinenga vikumba.” Chuma kana chasolwele “vyuma vyosena vyapwile mumuchima [waHezekiya].”

12 Mbimbiliya kayatulweza chuma chalingishile Hezekiya alivwimbeko. Pamo alivwimbile mwomwo yakufungulula vaAsulya, chipwe omu vamukile kuli Kalunga mujila yakukomwesa. Chipwe pamo alivwimbile mwomwo apwile “naluheto lwaluvulu naulemu chikuma.” Hakuwana nge Hezekiya alivwimbile, “kasakwililile havyumevi vyamwaza vamulingilileko.” Ocho kuvindama kana enu vayaya! Numba tuhu alembelelele Kalunga anuke milimo yenyi amuzachililile namuchima wenyi wosena, oloze shimbu jimwe evwishilenga Kalunga kupihya. Kutwala muze, ‘Hezekiya alinyishile’ kaha ikiye navatu jenyi kavavanongeseleko.—Miji. 2, 32:25-27; Samu 138:6.

13, 14. (a) Lwola muka Yehova nahase ‘kutuseza mangana atweseke’? (b) Natulinga ngachilihi nge vatu navatwalisa havyuma vimwe tunalingi?

13 Uno kutanga nakuhunanana hamujimbu waHezekiya nachitunganyalisa ngachilihi? Anukenu ngwenu Hezekiya aputukile kulivwimba omu Yehova amukile, nakunongesa Senakelive. Nayetu nawa nge tunalingiko vyuma vimwe vyavilemu, Yehova nahase ‘kutuseza atweseke’ mangana tusolole vyuma vili mumuchima wetu. Chakutalilaho, ndumbwetu walunga nahase kuwahisa chihande chenyi, nakuchihanjika kanawa. Vandumbwenyi vavavulu navamusangejeka. Jino mwalinga vyuma muka?

14 Nge vatu vali nakutwalisa, twatela kukavangiza mazu ahanjikile Yesu ngwenyi: “Nge munalingi lyehi vyosena vanamilweze kulinga, ambenu ngwenu, ‘Etu tuvandungo vamokomoko kaha. Vyuma tunalingi vikiko vene twatelanga kulinga.’” (Luka 17:10) Mujimbu waHezekiya nautunangula nawa chishina chikwavo. Kulivwimba chamulingishile ahone ‘kusakwilila havyuma vyamwaza vamulingilile.’ Kuhunanana havyuma natulingila Kalunga nachitukafwa tulihende kumuchima waupi uze ahunga Yehova. Nachitukafwa tusakwilile Yehova. Atuhana Mbimbiliya nashipilitu yajila mangana vitukafwenga.

SAKULENUNGA KANAWA VYAKULINGA

15, 16. Mwomwo ika Yoshiya vamufungulwile nakumujiha?

15 Vyuma muka natulinangula kuli Mwangana wamwaza Yoshiya? Tushinganyekenu vyuma vyalingishile vamufungulule nakumujiha. (Tangenu Mijimbu 2, 35:20-22.) Yoshiya “ayile akalwe” jita naMwangana Neko wavaEjipitu, numba tuhu Neko amulwezele ngwenyi kejile nakuzunga nayikiyeko. Mbimbiliya yamba ngwayo, mazu ahanjikile Neko “afumine mukanwa kaKalunga.” Kaha mwomwo ika Yoshiya ayilile nakulwa nenyi? Mbimbiliya kayatulwezako.

16 Chuma muka chatelele kukafwa Yoshiya atachikize ngwenyi mazu ahanjikile Neko afumine kuli Yehova? Atelelele kuhulisa Yelemiya uze apwile kapolofweto wakushishika. (Miji. 2, 35:23, 25) Oloze Mbimbiliya kayahanjika ngwayo alingile ngochoko. Kaha nawa Neko apwile nakuya kuKalakamishe, “nakuzunga nalifuchi lyeka,” keshi naYelusalemako. Chihande kana nawa kachakwachile halijina lyaKalungako mwomwo Neko kasawile Yehova chipwe vatu jenyiko. Shikaho Yoshiya apihishile hakuzungisa Neko. Vyuma muka natulinangula kumujimbu kana? Nge tuli muukalu, twatela kushinganyeka omu Yehova amona chihande kana.

17. Nge tuli muukalu, natulihenda ngachilihi kukulinga vyuma vyavipi ngana muze alingile Yoshiya?

17 Kachi nge tuli muukalu, twatela kukekesa omu jahanjika jindongi jamuMbimbiliya hachihande kana, nakufwila kujikavangiza. Tunahase nawa kuhehwojola mumikanda yetu nakumona omu yahanjika hachihande kana, nakuhulisako vakulwane muchikungulwilo. Pamo vakulwane vanahase kutulwezako jindongi jeka jamuMbimbiliya jize jinahase kutukafwa. Chakutalilaho, ndumbwetu wapwevo atachikiza ngwenyi akwechi mulimo wakwambulula mujimbu wamwaza. (Vili. 4:20) Oloze omu mwalizanga ayenga muwande, lunga lyenyi uze kapwa muka-Kulishituko mwamukanyisa. Lunga lyenyi mwamulweza ngwenyi anakusaka vazachileko hamwe mulimo umwe. Ou ndumbwetu nahase kushinganyeka haVisoneka vimwe vyahanjika hakwononoka Kalunga namulimo wakukafwa vatu vapwenga tumbaji. (Mateu 28:19, 20; Vili. 5:29) Oloze atela nawa kwanuka ngwenyi atela kuliluula kuli lunga lyenyi nakupwa muka-kwashiwisa muchima. (Efwe. 5:22-24; Fwili. 4:5) Uno lunga lyenyi anakusaka kumukanyisa kuya muwande tahi, nyi ali nakusaka kaha valingileko hamwe vyuma vimwe halikumbi kana? Twatela kulinga vyuma vize navitulingisa tupwenga nachivezu chitoma nakwivwisa Yehova kuwaha.

TWALENUHO LIKA KUZACHILA KALUNGA NAMUCHIMA WOSENA NAKUPWA VAKUWAHILILA

18. Vyakutalilaho vyavamyangana vawana tunashimutwila naviminganyalisa ngachilihi?

18 Hakuwana nge tuvosena katwakupukako, shimbu jimwe tunahase kulimbenja nganomu valingile vamyangana vawana tunashimutwila. Tunahase (1) kupendamina hamangana avatu, (2) kulikata navatu vavapi, (3) kulivwimba, chipwe (4) kusakula vyakulinga shimbu kanda tukekese mwaya muchima waKalunga. Oloze Yehova eji kutalanga havyuma vyamwaza tweji kulinganga, ngana muze alingile kuli vaze vamyangana vawana. Yehova nawa eji kumonanga omu twamuzanga namuchima wetu wakufwila kumuzachila. Ngocho atuhana vyakutalilaho vize navitukafwa tulihende kukuvulumuna milonga yashili yayinene. Shikaho twatela kuhunanana havyakutalilaho kanevi vasoneka muMbimbiliya, nakusakwilila Yehova hakuvisoneka mangana vitunangule.