Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

CHIHANDE CHAKULINANGULA 12

Lwola Muka Lwakutamo Kuhanjika?

Lwola Muka Lwakutamo Kuhanjika?

“Kuli lwola lwakuhola kulu, nalwola lwakuhanjika.”—KWAMBU. 3:7.

MWASO 124 Kupwanga Vakushishika

VYUMA NATUSHIMUTWILA *

1. Uno chisoneka chaMuka-kwambulula 3:7 chatunangula chishina muka?

ETU vamwe twazanga kuhanjika chikuma. Kaha veka nawa kavahanjika chikumako. Ngana muze chinasolola chisoneka chamutwe wachihande, kwatwama lwola lwakuhanjika nalwola lwakuhola kulu. (Tangenu Muka-kwambulula 3:7.) Chipwe ngocho, shimbu jimwe tunahase kusaka vandumbwetu vamwe vahanjikenga chikuma. Kaha veka nawa tunahase kusaka ngwetu vakeheseko kuhanjika.

2. Iya atamo kutuhana jindongi jakutukafwa tutachikize lwola lwakutamo kuhanjika nalwola lwakuhola kulu?

2 Kuhanjika chapwa wana wakufuma kuli Yehova. (Kulo. 4:10, 11; Kuso. 4:11) Mazu enyi atukafwa tutachikize mwakuzachishila kanawa ou wana. Muchihande chino, natushimutwila havyakutalilaho vyamuMbimbiliya vize navitukafwa tutachikize lwola twatela kuhanjika nalwola twatela kuhola. Natumona nawa omwo Yehova eji kwivwanga havyuma tweji kuhanjikanga kuli vakwetu. Tuvangilenu kushimutwila halwola lwakutamo kuhanjika.

LWOLA LWAKUTAMO KUHANJIKA

3. Kweseka nachisoneka chaWavaka-Loma 10:14, twatela kumona ngachilihi mulimo wakwambulula?

3 Twatela kupwa vakulizanga shimbu yosena mangana twambulile vakwetu vyaYehova naWangana wenyi. (Mateu 24:14; tangenu Wavaka-Loma 10:14.) Echi nachisolola nge tuli nakulondezeza Yesu. Chuma chimwe chachilemu akatukilile Yesu hano hamavu shina kunangula vatu vatachikize vyuma vyamuchano hali Ise. (Yowa. 18:37) Oloze twatela kuzangama najijila natuhanjikilamo navatu. Shikaho nge tuli nakwambulila vatu vyaYehova, kaha twatela kuhanjika “namuchima wauvwovu nakalemesa chikuma,” kaha nawa twatela kusolola ngwetu twavavumbika nakuvumbika nawa vyuma vafwelela. (Petu. 1, 3:15) Echi nachitukafwa tunangule vatu nakuvaheta kumichima.

4. Kweseka nachisoneka chaVishimo 9:9, uno vyuma natuhanjika navikafwa ngachilihi vakwetu?

4 Vakulwane muchikungulwilo kavatela kulangisako kachi nge vanamono ngwavo ndumbwavo ali nakusakiwa kumwolola. Chipwe ngocho, veji kusakulanga lwola lwamwaza kuhanjika nandumbwavo kuchina kumwivwisa sonyi. Pamo vanahase kuvandamina vatu vosena vafumeko numba vahanjike nenyi. Numba tuhu vakulwane veji kuhuhumunanga vandumbwavo mukavumbi, olozenyi kavevwa woma kulweza ndumbwavo jindongi jamuMbimbiliya jize najimukafwa asakule kanawa vyakulingako. (Tangenu Vishimo 9:9.) Mwomwo ika chapwila chachilemu kuhamuka nakuhuhumuna ndumbwetu kachi nge ali nakusakiwa kumwolola? Tushimutwilenu havyakutalilaho vivali. Chatete shina chalunga uze atelele kutenukila vana venyi, kaha chamuchivali chapwevo uze ahamukile kuya nakuhanjika namutu uze vatongwele akaswane haWangana.

5. Lwola muka lwakutamo luze atelelele kuhanjika Kapilishitu Wakulitulaho Eli?

5 Kapilishitu Wakulitulaho Eli apwile navana vavali vaze azangile chikuma. Oloze ava vana kavavumbikilenga Yehovako. Numba tuhu vazachilenga mulimo waupilishitu hatavanaku, oloze vazachishilenga ngolo javo mujila yakuhenga hakuhona kuvumbika wana uze vahanyinenga vatu kuli Yehova, kaha nawa valingilenga ujila. (Samwe. 1, 2:12-17, 22) Kweseka najishimbi jize Kalunga ahanyine Mose, vana vaEli vatelelele kuvajiha. Oloze sevo avahuhumwine mujila yayivwovu nakuvecha vatwaleho kuzachila hatavanaku. (Lushi. 21:18-21) Uno Yehova evwile ngachilihi hachuma alingile Eli? Yehova ahulishile Eli ngwenyi: “Ikaze uli nakuvumbikila vana vove kuhambakana ami?” Yehova ajinyine kunongesa vaze malunga vakuhuka.—Samwe. 1, 2:29, 34.

6. Chishina muka tunalinangula kuli Eli?

6 Mujimbu waEli watunangula chishina chachilemu. Kachi nge tunamono ngwetu sepa lyetu chipwe kausoko ketu nahokola lushimbi lwaKalunga, kaha twatela kuhanjika nenyi nakumwanukisa jishimbi jaYehova. Kufumaho, twatela kumulweza ayenga kuli vatu vaze atongola Yehova mangana vamukafwe. (Yako. 5:14) Katwatela kupwa ngana mwaEli hakuvumbika masepa jetu chipwe vausoko wetu kuhambakana kuvumbika Yehovako. Numba tuhu chapwa chachikalu kuhamuka kuhanjika namutu uze nahokola lushimbi lwaKalunga, oloze kulinga ngocho chikwechi nganyo yayinene chikuma. Tutalenu chihandwa chapwile mukachi kaEli naAvingayile pwevo wakaIsalele.

Tunahase kulondezeza Avingayile hakusakulanga kanawa lwola lwakutamo kuhanjika (Talenu palangalafu 7-8) *

7. Mwomwo ika Avingayile ayililile nakuhanjika naNdavichi?

7 Avingayile apwile pwevo lyaNavale, lunga uze apwile naluheto lwaluvulu. Omu Ndavichi navatu jenyi vapwile nakuchina Mwangana Saulu, valiwanyine natufunga twaNavale, kaha vakingile mikoko jenyi kuveji. Uno Navale asolwele muchima wakusakwilila tahi? Nduma. Omu Ndavichi alombele Navale ahane vatu jenyi vyakulya nameya, Navale apihililile chikuma nakuvatukana. (Samwe. 1, 25:5-8, 10-12, 14) Echi chalingishile Ndavichi afwile kujiha Navale navakuzuvo yenyi vosena. (Samwe. 1, 25:13, 22) Chuma muka chalingishile Ndavichi aunjise matoto apwile nawo? Avingayile amwene jino ngwenyi, elu lwapwile hilwola lwakuhanjika, ngocho ayile kuli vaze maswalale 400 vapwile nazala namatoto, kaha ahanjikile naNdavichi.

8. Chishina muka tunalinangula kuli Avingayile?

8 Omu Avingayile aliwanyine naNdavichi ahamukile kuhanjika nenyi mukavumbi nakumulembelela nawa. Numba tuhu Avingayile kapwile namulongako, oloze alikonekelele kuli Ndavichi. Avingayile apendaminyine hali Yehova, kaha nawa alembelelele Ndavichi mwomwo atachikijile vene ngwenyi Ndavichi apwile mutu wavilinga vyamwaza. (Samwe. 1, 25:24, 26, 28, 33, 34) Nayetu twatela kulondezeza Avingayile hakuhamuka kuhanjika nge tunamono ngwetu ndumbwetu ali nakusaka kulinga chuma chakuhenga. (Samu 141:5) Twatela kuhanjika nakavumbi oloze nakumika. Kachi nge natuhuhumuna mukwetu, kaha natusolola hatoma ngwetu twapwa tumasepa vamwenemwene.—Vishi. 27:17.

9-10. Chuma muka vatela kwanuka vakulwane nge vali nakuhuhumuna ndumbwavo?

9 Vakulwane muchikungulwilo vatela kuhamuka nakuhanjika nandumbwavo uze vanamono ngwavo naseuka. (Ngale. 6:1) Vatachikiza ngwavo navakiko nawa kavakupukako, ngocho lwola lumwe navakasakiwa kuvahuhumuna. Oloze echi kachavahonesa kuhuhumuna vandumbwavo vaze vali nakusakiwa kuvahuhumunako. (Chimo. 2, 4:2; Chitu. 1:9) Kachi nge vali nakuhuhumuna ndumbwavo, veji kwesekanga kuhanjika nenyi mujila yakuzangama kaha nawa namuchima wakutalilila chikoki. Hakuwana nge vakulwane vazanga vandumbwavo, ngocho vafwila kuvakafwa. (Vishi. 13:24) Oloze chuma chachilemu veji kufwilanga shina kuvumbika Yehova hakukundwiza jindongi jenyi nakukinga chikungulwilo kuvilinga vyavipi.—Vili. 20:28.

10 Tunashimutwila halwola lwakutamo luze twatela kuhanjika. Oloze shimbu jimwe chinahase kupwa chakutamo kuhola kulu. Jino mwomwo ika shimbu jimwe chapwila chachikalu kuhola kulu?

LWOLA LWAKUHOLA KULU

11. Chakutalilaho muka ahanjikile Yakova, kaha mwomwo ika chakutalilaho kana chapwila chakutamo?

11 Chinahase kupwa chachikalu kukasa lilimi lyetu. Yakova uze asonekele mukanda umwe muMbimbiliya ahanyine chakutalilaho chize chasolola ovyo chapwila chachikalu. Ambile ngwenyi: “Kachi nge mutu keshi kuhengesa hakuhanjikako, kaha napu wakukupuka mwosena, nahase nawa kwononona namujimba wenyi wosena.” (Yako. 3:2, 3) Hakusaka kwononona kavalu, vatu veji kumukasanga jimingo kumutwe nakukanwa. Muka-kutambukisa kavalu eji kukwatanga kuze kujimingo mangana amupingulule chipwe kumwimika. Nge keshi kukwata kanawa kuze kujimingoko, kaha kavalu nahase kulaha lumbushi chikuma nakulivulumuna, nakuvulumuna nawa uze ali nakumutambukisa. Chochimwe nayetu nawa, nge katweshi kwononona lilimi lyetuko, kaha tunahase kuneha ukalu waunene. Tushimutwilenu havyuma vimwe vize vyatela kutulingisa tukase kukanwa.

12. Lwola muka twatela kukasa kukanwa ketu nakuhola kulu?

12 Uno mweji kulinganga ngachilihi nge ndumbwenu natachikizako mijimbu yize kayeshi nakusakiwa kuyambululako? Chakutalilaho, nge munaliwane nandumbwenu atwama mulifuchi muze vakanyisa mulimo wetu, kutala namumuhulisa amilweze jijila vali nakuzachisa hakwambulula tahi? Tunejiva vene ngwetu kuhulisa kachapihileko, mwomwo twazanga vandumbwetu nakusaka kutachikiza vyuma vali nakuhitamo. Kaha nawa twasaka kutachikiza vyuma twatela kuvuluka nge tuli nakuvalombelako. Chipwe ngocho, halwola lwakufwana ngana twatela kukasa kukanwa ketu nakuhola kulu. Kachi nge natushinyinyika ndumbwetu atulweze vihande vyakusweka, kaha natusolola ngwetu katwazanga ndumbwetu kanako navandumbwetu veka vaze vanamufwelela ngwavo mwalama vihande vyakusweka. Chikupu vene, katwasaka kulinga chuma chize nachineha ukalu kuli vandumbwetu vaze vatwama mumafuchi muze vakanyisa mulimo wetuko. Chochimwe nawa, vandumbwetu vaze vazachila mumafuchi akufwana ngana kavasaka kulweza vatu vihande vyakusweka kupandama kujila veji kuzachilangamo mulimo wakwambulula namilimo yeka yamuchikungulwiloko.

13. Kweseka nachisoneka chaVishimo 11:13, chuma muka vatela kulinga vakulwane muchikungulwilo, kaha mwomwo ika?

13 Vakulwane muchikungulwilo vatela kukavangiza mazu atwama hali Vishimo 11:13 hakuhona kuhanjikanga vihande vyakusweka. (Tangenu.) Chuma kana chinahase kupwa chachikalu, kachi nge mukulwane kana ambata. Ulo weji kuzamanga kachi nge valunga napwevo navashimutwilanga chikuma nakulilweza omwo vali nakwivwa navyuma vali nakusaka navize vanalizakamina. Oloze mukulwane muchikungulwilo katela kwambululanga “vihande vyakusweka” vyavandumbwenyiko. Kachi nge mwavyambulula, kaha kaveshi kumufwelelangako, kaha nawa mwapihisa lijina lyenyi. Malunga vatongola kavatela kupwa ‘vaka-malimi avali,’ chipwe vaka-kulyongako. (Chimo. 1, 3:8, kwinyikila chamwishi) Echi chalumbununa nge kavatela kupwa vaka-makuli chipwe vaka-kuyongola vakwavoko. Kachi nge mukulwane muchikungulwilo azanga chikupu puwenyi, kaha keshi kumulemuwisa namavihande akuswekako.

14. Vyuma muka atela kulinga pwevo lyamukulwane muchikungulwilo mangana akafwe lunga lyenyi apwenga napuho yamwaza?

14 Pwevo lyamukulwane nawa mwakafwa lunga lyenyi apwenga napuho yamwaza, kachi nge keshi kumushinyinyika amulweze vihande vyakuswekako. Nge pwevo mwakavangiza elu lundongi, kaha mwasolola ngwenyi ali nakukundwiza lunga lyenyi nakusolola nawa ngwenyi avumbika vaze veji kulwezanga lunga lyenyi vyuma vyakusweka. Chachinenenyi, mwevwisa Yehova kuwaha mwomwo ali nakulinga chuma chize nachineha kuunda nakulinunga muchikungulwilo.—Loma 14:19.

UNO YEHOVA EJI KWIVWANGA NGACHILIHI HAVYUMA TWEJI KUHANJIKANGA?

15. Uno Yehova evwile ngachilihi havyuma vahanjikile masepa jaYopa vatatu, kaha mwomwo ika?

15 Tunahase kulinangula vyavivulu mumukanda waYopa kutalisa kuvyuma twatela kuhanjika najila yakuvihanjikilamo. Omu Yopa apwile nakuhita muvihuli, malunga vawana vejile nakumuvendejeka nakumuhuhumuna. Vaze malunga vaholele halwola lwalusuku. Chipwe ngocho vyuma ahanjikile Elifwaze, naMbilitate, naZofwale vyasolola nge kavaholele nakushinganyeka mwakukafwila Yopako, oloze vashinganyekelenga mwakumuwanyina katenga. Vyuma vimwe vahanjikile vyapwile vyamuchano, oloze vyavivulu vahanjikile hali Yopa nahali Yehova vyapwile vyamakuli. Vahanyine Yopa milonga. (Yopa 32:1-3) Uno Yehova evwile ngachilihi? Apihililile chikuma. Ambile ngwenyi vapwile vileya, kaha avalwezele valombe Yopa mangana avalombeleko.—Yopa 42:7-9.

16. Vishina muka natulinangula kuvyuma vyavipi alingile Elifwaze, naMbilitate, naZofwale?

16 Tunahase kulinangula vishina vyavivulu kuvyuma vyavipi alingile Elifwaze, naMbilitate, naZofwale. Chatete, katwatela kuwanyinanga vandumbwetu milongako. (Mateu 7:1-5) Twatela kwivwililanga kanawa nge vali nakuhanjika, numba jino nayetu tuhanjike. Echi nachitukafwa tutachikize ukalu vali nakumona. (Petu. 1, 3:8) Chamuchivali, nge tuli nakuhanjika twatela kuhanjikanga vyuma vyamuchano kaha nawa mujila yalikoji. (Efwe. 4:25) Chamuchitatu, Yehova eji kwivwanga vyuma natuhanjika kuli vandumbwetu.

17. Vyuma muka natulinangula kuli Elihu?

17 Mutu wamuchiwana kwiza kuli Yopa shina Elihu, kausoko kaApalahama. Ou lunga evwile vyuma vapwile nakuhanjika vaze vakwavo vatatu kuli Yopa. Chikupu vene, atengelekele matwitwi nakwivwilila kanawa vyuma vapwile nakuhanjika, kahechi chamukafwile ahuhumune Yopa mujila yalikoji nakumulingisa aputuke cheka kushinganyeka mwamangana. (Yopa 33:1, 6, 17) Elihu afwililile kutohwesa Yehova, keshi kulitohwesa ivene chipwe kala mutuko. (Yopa 32:21, 22; 37:23, 24) Vyuma alingile Elihu vyatukafwa tutachikize ngwetu kwatwama nalwola lwakuhola kulu nakwivwilila. (Yako. 1:19) Kaha nawa nge tuli nakuhuhumuna mutu, twatela kufwila kutohwesa Yehova keshi kulitohwesa etu vaveneko.

18. Natusolola ngachilihi ngwetu twamona wana wakuhanjika kupwa waulemu?

18 Nge natukavangiza vyuma yahanjika Mbimbiliya kutalisa kulwola lwakutamo kuhanjika nalwola lwakuhola kulu, kaha natusolola ngwetu twamona wana wakuhanjika kupwa waulemu. Mwangana Solomone vamuhwiminyinyine asoneke ngwenyi: “Nge omu jawaha jiapo jaulu mulilonga lyapalata mukiko anapu namazu akuhanjika halwola lwakutamo.” (Vishi. 25:11) Shikaho, kachi nge natuvangilanga kuhola nakwivwilila omu ali nakuhanjika ndumbwetu nakushinganyeka numba tuhanjike, kaha vyuma natuhanjikanga navipwanga vyamwaza ngana mwajize jiapo. Numba tuhanjika vyavindende chipwe vyavivulu, oloze kuvihanjika mujila kana nachitunga vakwetu nakulingisa Yehova atwivwile kuwaha. (Vishi. 23:15; Efwe. 4:29) Eyi hijila tunahase kusolwelamo ngwetu twasakwilila Kalunga hakutuhana wana wakuhanjika.

MWASO 82 “Kumunyika Chenu Chimunyikenga”

^ par. 5 Mazu aKalunga akwechi jindongi jakutukafwa tutachikize lwola lwakutamo kuhanjika nalwola lwakutela kuhola kulu. Kachi nge natutachikiza vyuma yahanjika Mbimbiliya nakuvikavangiza, kaha vyuma natuhanjika navivwisa Yehova kuwaha.

^ par. 62 MAZU AKULUMBUNUNA MUVWIMBIMBI: Ndumbwetu wapwevo ali nakuhuhumuna ndumbwenyi.

^ par. 64 MAZU AKULUMBUNUNA MUVWIMBIMBI: Ndumbwetu walunga ali nakukafwa ndumbwenyi apwenga waunyoji.

^ par. 66 MAZU AKULUMBUNUNA MUVWIMBIMBI: Avingayile alembelelele Ndavichi halwola lwakutamo, kaha chakingile Ndavichi kukulinga chuma chachipi.

^ par. 68 MAZU AKULUMBUNUNA MUVWIMBIMBI: Valunga napwevo kaveshi nakusaka kulweza vakwavo jijila vali nakuzachisa hakwambulula mujimbu mulifuchi muze vakanyisa mulimo wetuko.

^ par. 70 MAZU AKULUMBUNUNA MUVWIMBIMBI: Mukulwane muchikungulwilo ali nakuya nakuhanjikila kupenge kuchina puwenyi mwevwa vihande vyakusweka.