Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

Kumisenunga Vikokojola Mujila yaKuunda

Kumisenunga Vikokojola Mujila yaKuunda

“Twamenunga mukuunda navakwenu.”—MAKO 9:50.

MYASO: 39, 77

1, 2. Vikokojola muka vavuluka mumukanda waKuputuka, kaha mwomwo ika twatela kutachikijila mijimbu kana?

KUTALA mwashinganyekaho lyehi hamijimbu yavatu vamuMbimbiliya vaze valikokojweselenga navakwavo tahi? Mutupetulu vamaputukilo vamumukanda waKuputuka, tweji kulinangulangamo nge Kena ajihile Avele (Kuputuka 4:3-8); Lameke ajihile mukweze walunga uze amuvetele (Kuputuka 4:23); Tufunga twavimuna jaApalahama valikokojweselenga natufunga twavimuna jaLote (Kuputuka 13:5-7); Hangale alimwene kupwa wamulemu chikuma kuhambakana Sala, kaha Sala apihililile naApalahama (Kuputuka 16:3-6); Ishimele alikokojweselenga navatu vosena, kahechi chamulingishile vamuhunge kuli vosena.—Kuputuka 16:12.

2 Mwomwo ika vasonekela mijimbu kana muMbimbiliya? Mwomwo tunahase kulinangula kuvyakutalilaho kanevi vyavatu vakuhona kukupuka vaze vapwilenga naukalu. Nayetu katwakupukako, ngocho nge natumona ukalu ngana uze vamwene vakiko, kaha twatela kulondezeza vatu vaze vapwile navyakutalilaho vyamwaza vaze vavuluka muMbimbiliya nakukana vyakutalilaho vyavatu vakuhuka. (Wavaka-Loma 15:4) Echi nachitukafwa tutachikize omu tunahase kutwama mukuunda navakwetu.

3. Vyuma muka natushimutwila muchihande chino?

3 Muchihande chino natulinangula ovyo twatela kukumishilanga vikokojola, najila tunahase kulingilamo ngocho. Natulinangula nawa jindongi jamuMbimbiliya jize najitukafwa tukumisenga vikokojola, nakupwa nausoko wamwaza naYehova navakwetu.

OVYO VANGAMBA JAKALUNGA VATELA KUKUMISHILA VIKOKOJOLA

4. Vilinga muka vinatande mukaye, kaha vyuma muka vinafumumo?

4 Numba tuhu kuli vyuma vyeka vinakulingisa vatu valihandunune nakulikokojwesanga chikuma, oloze Satana ikiye eji kunehanga chikuma ukalu kanou. Mwomwo ika tunambila ngocho? Satana ahanjikile mulitepa lyaEtene ngwenyi, vatu vosena vanahase kulisakwila vavene vyuma vyakwoloka nevi vyakuhenga, chakuzeneka kuvatwaminyina kuli Kalunga. (Kuputuka 3:1-5) Makumbi ano, muchima kanou wakusaka kulimanyina uli nakuneha ukalu mukaye. Vatu vavavulu vamona ngwavo vakwechi lisesa lyakulisakwila vavene vyuma vyakwoloka nevi vyakuhenga. Vapwa vakulivwimba, valifwi, vatwama namuchima wakulipecha, kaha veji kulinganga vyeshovyo vanasake numba tuhu vyuma kana navivwisa vakwavo kupihya. Muchima kanou weji kunehanga vikokojola. Mbimbiliya yatulweza ngwayo, nge natukwatanga washi matoto, kaha natulikokojwesanga navatu nakulinga jino shili.—Vishimo 29:22.

5. Yesu akafwile ngachilihi vatu mwakukumishila vikokojola?

5 Omu Yesu ahanjikile Chihande chenyi ChahaPili, anangwile tumbaji twenyi vatwamenga mukuunda nakuhona kuneha vikokojola, numba tuhu chavakaluhwilile kulinga ngocho. Chakutalilaho, avalwezele vapwenganga nalikoji, vatwamenga mukuunda navakwavo, nakuhonesanga matoto, nakukumisanga washi vikokojola, nakuzanganga vaka-kole javo.—Mateu 5:5, 9, 22, 25, 44.

6, 7. (a) Mwomwo ika chapwila chachilemu kukumisa washi vikokojola? (b) Vihula muka vize vatu jaYehova vosena vatela kulihulisa?

6 Makumbi ano, tweji kulemesanga Yehova omu tweji kulombanga, nakwambulila vatu, nakuyanga kukukunguluka. Nge katweshi kutwama mukuunda navandumbwetuko, kaha Yehova keshi kwitavila kulemesa chetuko. (Mako 11:25) Hakusaka tupwenga masepa jaYehova, twatela kukonekelanga vakwetu nge vanatuvulumuna.—Tangenu Luka 11:4; Wavaka-Efwesu 4:32.

Uno mweji kukonekelanga washi vandumbwenu tahi?

7 Yehova asaka vangamba jenyi vosena vapwenga vaka-kukonekela nakutwama mukuunda navakwavo. Tunahase kulihulisa ngwetu: ‘Kutala ngweji kukonekelanga washi vandumbwami tahi? Kutala ngweji kwivwanga kuwaha kupwa hamwe navakiko tahi?’ Nge munamono ngwenu kamweshi kukonekela washi vakwenuko, kaha mwatela kulomba Yehova amikafwe. Setu wamwilu mwevwilila kulomba kanechi chakulinyisa, kaha mwatukumbulula.—WaYowano 1, 5:14, 15.

KUTALA MWATELA KULIULA TUTENGA TWAVATU TAHI?

8, 9. Twatela kulinga ngachilihi nge vakwetu vanatwivwisa kupihya?

8 Tuvosena katwakupukako, ngocho twatela kutachikiza ngwetu vatu vanahase kuhanjika chipwe kulinga vyuma vize navitwivwisa kupihya. (Muka-kwambulula 7:20; Mateu 18:7) Vyuma muka twatela kulinga? Achitalenu hachakutalilaho chize nachitunangula vyuma vimwe vyavilemu. Ndumbwetu umwe wapwevo amenekele vandumbwetu vamalunga vavali kuchilika chimwe vapwile nacho. Oloze ndumbwetu umwe apihililile mujila vamumenekelelemo. Jino omu vaze vandumbwetu vavali vapwile uka wavo, ndumbwetu uze apihililile nakuputuka kuyayavala hali uze ndumbwetu wapwevo. Chipwe ngocho, mukwavo amulwezele ngwenyi uze ndumbwetu wapwevo nazachila Yehova nakashishi hamyaka 40 chamokomoko naukalu wauvulu nahichimo. Atachikijile chikupu ngwenyi, ou ndumbwetu wapwevo kashinganyekele ngwenyi mwevwisa ou ndumbwetu walunga kupihyako. Jino ou ndumbwetu apihililile alingile ngachilihi? Ambile ngwenyi, “Unahanjika mwakwoloka.” Ngocho aliwile vyuma vyasolokele, nakuvivulyama.

9 Vyuma muka natulinangula hachakutalilaho kanechi? Nge mutu natupihisa, kaha twatela kushinganyeka vyuma twatela kulinga. Mutu wazangi eji kukonekelanga vakwavo. (Tangenu Vishimo 10:12; WaPetulu 1, 4:8.) Nge ‘natuliulanga vaka-kuzombwojoka jishimbi,’ kaha natwivwisa Yehova kuwaha. (Vishimo 19:11; Muka-kwambulula 7:9) Ngocho nge mutu umwe mwahanjika chipwe kulinga vyuma vize navimivwisa kupihya, kaha lihulisenu ngwenu: ‘Uno ngwatela kuliula katenga kana tahi? Kutala ngwatela kutwalaho lika kushinganyeka hachuma kana tahi?’

10. (a) Ndumbwetu umwe wapwevo evwile ngachilihi hakavanga omu vakwavo vamupopolwele? (b) Mazu muka amuMbimbiliya amukafwile numba aunde cheka?

10 Nge vakwetu navatwamba mazu amapi, chinahase kupwa chachikalu kuliula mazu kana. Achishinganyekenu hali ndumbwetu wapwevo Lucy, uze apwa payiniya. Vandumbwenyi vamwe muchikungulwilo vamupopolwelenga hamulimo wenyi wakwambulula najila azachishililengamo lwola lwenyi. Apihililile chikuma, ngocho alwezeleko vandumbwetu vakuhya kushipilitu vamukafwe. Vyuma muka vyafuminemo? Ambile ngwenyi, vandumbwenyi vazachishile Mbimbiliya hakumukafwa mangana alitwamine kushinganyeka lika hamazu akapopolweji vamwambilenga vakwavo, nakuputuka jino kushinganyeka hali Yehova. Omu atangile mazu ahali Mateu 6:1-4, amukolezezele chikuma. (Tangenu.) Mazu kana amulingishile anuke ngwenyi kwivwisa Yehova kuwaha chikiko chuma chachilemu chikuma. Ngocho aliwile mazu avo amapi, nakuvulyamako. Makumbi ano, numba nge vakwavo navamupopolola, ikiye eji kuwahililanga nakwamba ngwenyi chikalu kaha nevwisa Yehova kuwaha.

NGE MUNAMONO NGWENU KAMWATELA KULIULA TUTENGA KANAKO

11, 12. (a) Vyuma muka atela kulinga muka-Kulishitu kachi nge mwanuka ngwenyi ‘ali namulonga nandumbwenyi’? (b) Vyuma muka natulinangula hali Apalahama mujila akumishililemo vikokojola? (Talenu muvwimbimbi wakulivanga.)

11 “Tuvosena tweji kuhukananga kakavulu.” (WaYakova 3:2) Namulinga ngachilihi kachi nge ndumbwenu umwe nahukana hamazu mwahanjikanga? Yesu ambile ngwenyi: “Kachi nge uli nakuneha wana wove kulijiko lyakulumbila, kaha hakuheta kuze hinawanuka ngwove uli namulonga nandumbwove, seza wana wove kulutwe lwalijiko lyakulumbila, kaha yako. Chatete kalivwasane nandumbwove, numba ukinduluke jino nakuhana wana wove.” (Mateu 5:23, 24) Ngocho yenu mukashimutwile nandumbwenu. Chuma mwatela kufwila shina kutwama mukuunda nandumbwenu. Mwatela kwitavila nakulikonekela, keshi kumufwefululako. Kutwama mukuunda navandumbwetu hichuma chachilemu chikuma.

Twatela kufwila kutwama mukuunda navandumbwetu

12 Mbimbiliya yasolola omu vangamba jaKalunga vanahase kukumisa vikokojola mangana vatwame navakwavo mukuunda. Chakutalilaho, Apalahama namwihya wenyi Lote vapwile navimuna vavavulu, ngocho tufunga twavimuna javo vaputukile kulikokojwesa mwomwo yakukeha changalila yakulishilamo vimuna. Hakuwana nge Apalahama asakile vatwame mukuunda, alwezele Lote alivange kusakula ngalila yamwaza chikuma mwasaka. (Kuputuka 13:1, 2, 5-9) Echi hichakutalilaho chamwaza twatela kukavangiza. Uno Apalahama aliveyelenga mukuyoya chenyi chosena halikoji asolwele tahi? Nduma. Omu vyakumine vyumevi, Yehova ashikile Apalahama ngwenyi mwamukisula hakumuhana vyuma vyavivulu chikuma. (Kuputuka 13:14-17) Vyuma muka natulinangulaho? Numba tuhu natuliveya havyuma tunalingi mangana tukumise vikokojola mujila yalikoji, oloze twatela kufwelela ngwetu Yehova mwatukisula. [1]—Talenu chinyikilo chakusongo.

13. Kalama umwe alingile ngachilihi omu vamukumbulwile namazu amapi, kaha vyuma muka natulinangula kuli ikiye?

13 Tuchishimutwilenu hachakutalilaho chino. Kalama umwe uze vatongwele atwaminyine lipatimende lyakukunguluka changalila, atuminyine shinga ndumbwetu umwe nakumuhulisa mangana azate nenyi mulipatimende kana. Oloze uze ndumbwetu amukumbulwile namazu amapi nakujima shinga yenyi mwomwo apihililile nakalama uze atwaminyinyinenga lipatimende kana hakavanga. Uze kalama atumine yize shinga kapihililileko, kaha nawa kaliwile chuma kanechiko. Omu mwahichile ola imwe, uze kalama atumine cheka shinga kuli uze ndumbwetu mangana valiwane vashimutwile kanawa. Ngocho chalumingo chakavangijileho, valiwanyinyine haZuvo yaWangana, kaha valombele kuli Yehova, kufumaho vashimutwilile hachihande kana haola yamuundu. Uze ndumbwetu alumbunwine vyuma vyasolokele kuli ikiye nauze kalama atwaminyinyinenga lize lipatimende hakavanga. Uze kalama wamuhya evwililile kanawa vyuma amulwezele, kaha vashimutwilile kuzachisa visoneka. Ngocho, ava vandumbwetu vapwile jino mukuunda nakuzachila hamwe haKukunguluka changalila. Ou ndumbwetu awahilila chikuma hakwijiva nge, uze kalama ahanjikile nenyi mujila yalikoji kaha nawa yayivwovu.

UNO MWATELA KULWEZAKO NAVAKULWANE TAHI?

14, 15. (a) Lwola muka twatela kuzachisa mazu hali Mateu 18:15-17? (b) Vyuma muka vitatu vize avulukile Yesu, kaha twatela kulinga ika hakufwila kuzachisa mazu kana?

14 Kakavulu, nge vaka-Kulishitu vavali vali navikokojola, kaha vanahase kukumisa vavene vikokojola vyavo. Chipwe ngocho, lwola lumwe kachapwa chachashi vatu vavali kukumisa ukalu wavoko. Ukalu umwe wasakiwa kutukafwa kuli vakwetu nganomu vasolola hali Mateu 18:15-17. (Tangenu.) “Shili” avulukile Yesu hamukanda kanou, kayapwile nge ukalu waundende uze vanahase kulimbalaka vaka-Kulishituko. Tunejiva ngachilihi ngocho? Yesu ambile ngwenyi, nge muka-shili mwakana kupihilila nakwalumuka omu vanashimutwila lyehi nandumbwenyi, navinjiho veka chipwe navakulwane, kaha watela kumumona “nge himutu muka-lifuchi lyeka kuli ove, chipwe nge himuka-kutambula mitelo.” Makumbi ano, echi chalumbununa nge mutu kana vatela kumufumisa muchikungulwilo. Ngocho “shili” kana yinahase kupwa kulyapula chipwe kuvangijikila mutu, keshi nge makoji, chipwe kulisavala namutu wausonyi umwe, chipwe kusosoloka kulufwelelo, chipwe kulifukula kutuponyako. Shili kaneyi vatela kuyisopa kuli vakulwane muchikungulwilo.

Shimbu jimwe, chapwa chakutamo kuhanjika namutu mapapa kakavulu numba tuhase kukumisa vikokojola (Talenu palangalafu 15)

15 Yesu hakuhanjika mazu awa apwile nakutuhuhumuna mangana tutachikize mwakukafwila ndumbwetu mwomwo twamuzanga. (Mateu 18:12-14) Uno tunahase kukavangiza ngachilihi awa mazu vatuhuhumuna? (1) Twatela kufwila kukumisa vikokojola nandumbwetu, chakuzeneka kulwezako veka. Tunahase kushimutwila nenyi mapapa kakavulu. Jino vyuma muka twatela kulinga kachi nge tunamono ngwetu vikokojola hanga chivitwalaho lika? (2) Twatela kuhanjika nayou ndumbwetu kumeso andumbwetu weka uze natachikiza ukalu kana, chipwe kuhanjika nandumbwetu uze mwahasa kumona numba nge hali vyuma vimwe vyakuhenga vinalingiwa. Kachi nge namukumisa ukalu kana, kaha ‘munanganyala ndumbwenu.’ Oloze nge munahanjika nandumbwenu mapapa kakavulu, kaha kamwahashile kutwama mukuundako, kaha (3) twalenu chihande kana kuli vakulwane muchikungulwilo.

16. Vyuma muka vyasolola nge chapwa chamwaza kukavangiza vyuma ahanjikile Yesu?

16 Shimbu jimwe, kachasakiwa kukavangiza vyuma vyosena vitatu vavuluka hali Mateu 18:15-17 koko. Echi cheji kukolezezanga chikuma. Mwomwo ika tunambila ngocho? Mwomwo shimbu jimwe, mutu uze nalingi shili eji kwitavilanga vyuma alimbenjanga nakufwila kuzachilaho, mangana vahone kumufumisa muchikungulwilo. Ngocho, mutu uze vanafutwisa kumuchima eji kukonekelanga ndumbwenyi mangana vatwama cheka mukuunda. Mazu atuhuhumwine Yesu asolola hatoma nge, katwatela kulahilanga kuvakulwane nge tuli naukalu nandumbwetuko. Twatela kwambulula ukalu kana kuvanga kaha nge tunakavangiza vyuma vyakulivanga vivali, kaha nawa nge tuli naunjiho wakusolola chikupu nge hali vyuma vimwe vyakuhenga vinalingiwa.

17. Vyuma muka natulivwisa kuwaha nge natufwila ‘kutwama mukuunda’ navakwetu?

17 Hakuwana nge katwakupukako, tunahase kutwalaho lika kulinga vyuma vize vinahase kwivwisa vakwetu kupihya. Kambaji Yakova asonekele ngwenyi: “Kachi nge mutu keshi kuhengesa hakuhanjikako, kaha napu wakukupuka mwosena, nahase nawa kwononona namujimba wenyi wosena.” (WaYakova 3:2) Hakusaka tukumise vikokojola, twatela kufwila ‘kutondanga kuunda, nakuchikavangiza.’ (Samu 34:14) Nge natutwalaho lika kukumisanga vikokojola navakwetu, kaha natupwa nausoko wamwaza navandumbwetu, kahechi nachitukafwa tupwenga vakulinunga. (Samu 133:1-3) Chuma chachilemunyi shina, natupwa nausepa wakukola naYehova, “Kalunga uze eji kuhananga kuunda.” (Wavaka-Loma 15:33) Ngocho, natulivwisa kuwaha vyuma vyosenevi nge natukumisanga vikokojola muzangi.

^ [1] (palangalafu 12) Vatu veka nawa vaze vakumishile vikokojola mujila yakuunda shina Yakova naEsau, (Kuputuka 27:41-45; 33:1-11); Yosefwe navandumbwenyi, (Kuputuka 45:1-15); Ngiteyone navaEfwalime (Vaka-kuyula 8:1-3). Pamo nayenu munahase kushinganyeka havyakutalilaho vyakufwana nganevi.