Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

“Kutala Wanguzanga Kuhambakana Ava Tahi?”

“Kutala Wanguzanga Kuhambakana Ava Tahi?”

“Ove Shimona mwanaYowano, kutala wanguzanga kuhambakana ava tahi?”—YOWA. 21:15.

MYASO: 128, 45

1, 2. Chuma muka chasolokele kuli Petulu omu afulyangilile kuta vaishi ufuku wosena?

TUMBAJI twaYesu 7 vafulyangilile ufuku wosena muKalungalwiji waNgalileya nakufuta moji, oloze kavakwachile ishi numba umweko. Yesu uze asangukile, emanyine kutunda nakuvatalijiza. Kaha ambile kuli vakiko ngwenyi: “‘Fuchilenu lyoji kusali yawato kuchilyo, kaha namujiha vaishi.’ Ngocho vafuchile lyoji, kaha kavahashile kulikokako mwomwo yakuvula chavaishi.”—Yowa. 21:1-6.

2 Omu alingile navaula lyehi, Yesu ahulishile Shimona Petulu ngwenyi: “Ove Shimona mwanaYowano, kutala wanguzanga kuhambakana ava tahi?” Uno Yesu apwile nakuhanjika hali veya? Petulu azangile chikuma mulimo wakuta ishi. Ngocho chasoloka hatoma nge Yesu apwile nakumuhulisa amulweze chuma azangile chikuma. Uno azangile chikuma vaishi namulimo wakulanjisa vaishi kuhambakana kuzanga Yesu navyuma vize anangwilenga tahi? Petulu amukumbulwile ngwenyi: “Eyo ove Mwata, ove watachikiza ngwove ngwakuzanga.” (Yowa. 21:15) Chapundu vene, Petulu alingile kweseka namazu ahanjikile. Kufuma vene haze, Petulu azachile chikuma mulimo wakunangula vatu vapwenga tumbaji nakupwa panda muchikungulwilo chavaka-Kulishitu vakulivanga, kusolola nge azangile chikuma Kulishitu.

3. Ukalu muka vatela kuzangama nawo vaka-Kulishitu?

3 Vyuma muka natulinangula kumazu aze Yesu ahanjikile kuli Petulu? Twatela kuzangama kuchina zangi yetu twazanga Kulishitu nayihola nakuhona kumona milimo yaWangana kupwa yayilemu. Yesu atachikijile ngwenyi vyuma vyamukaye vinahase kutulingisa tulizakamine. Ahanjikile muchifwanyisa chamuka-kukuva ngwenyi vatu vamwe navaketavila “mazu aWangana” nakuputuka kuzovoloka, oloze “kulizakamina hakatwamino kamyaka yino, naluheto luze lwatwama nangolo jakutangisa” “navikakivisa mazu.” (Mateu 13:19-22; Mako 4:19) Nge katwazangamineko, kaha michima yetu yinahase kufwila vyuma vyamukuyoya nakuzeya kushipilitu. Ngocho Yesu ahuhumwine tumbaji twenyi ngwenyi: “Lilamenunga enu vavene mangana michima yenu yizeneke kulema mwomwo yakulya chikuma, nakunwa chikuma nakulizakamina havyuma vyamukuyoya.”—Luka 21:34.

4. Vyuma muka navitukafwa tukekese kutohwa chazangi yetu yakuzanga Kulishitu? (Talenu muvwimbimbi wakulivanga.)

4 Ngana muze chapwile kuli Petulu, nayetu tweji kusololanga zangi yakuzanga Kulishitu hakuhaka kulutwe mulimo atuhana mukuyoya chetu. Uno natuhasa ngachilihi kulinga ngocho? Twatela kulihulisanga shimbu yosena ngwetu: ‘Uno vyuma muka ngwazanga chikuma? Uno kuwahilila chami cheji kufumanga muvyuma ngweji kulinganga mukuyoya tahi nyi hakuzata milimo yakushipilitu?’ Tushimutwilenu havyuma vitatu vize vinahase kutuzeyesa kushipilitu kachi nge natuvimona kupwa vyavilemu chikuma, milimo yakukaye, kulihizumuna, nakufwila luheto.

JILA TWAMWENAMO MILIMO YAKUKAYE

5. Mulimo muka vatwama nawo mitwe yajitanga kweseka naVisoneka?

5 Petulu katelenga vaishi mwomwo yachiseke kahako, oloze hakiko ayoyelelenga. Mitwe yajitanga makumbi ano vatwama namulimo wakutondela vaka-tanga yavo vyuma vyasakiwa mukuyoya. (Chimo. 1, 5:8) Shikaho, vatela kuzata nangolo mangana vatesemo mulimo wavo. Oloze makumbi ano akukuminyina, vatu vaze vali nakuzata milimo vali nakulizakaminanga chikuma.

6. Ukalu muka vali nakumona vatu kumilimo vazata?

6 Hakuwana nge makumbi ano milimo kayalisalileko, shikaho vatu vali nakuzata jola jajivulu oloze vali nakutambula jimbongo jajindende. Kaha nawa kufwila kutesamo milimo veji kuvatomenanga kuli vaze vavengisa milimo chili nakuvazeyesa kumujimba namuvishinganyeka. Nge mutu mwakana kwitavila kuzata hajola kana vanahase kumufumisa milimo.

7, 8. (a) Twatela kwononoka chatete kuli iya? (b) Ndumbwetu wamuThailand alinangwile chishina muka kupandama kumilimo azachilenga?

7 Etu vaka-Kulishitu twatela kwononoka chatete kuli Yehova Kalunga, kuhambakana kuli vakulwane jamilimo. (Luka 10:27) Milimo twazata hakiko tweji kuyoyelanga. Yeji kutukafwanga tuwane vyuma vyakulikafwa navyo mukuyoya nakuzata kanawa mumulimo wakwambulula. Oloze nge katwazangamineko, kaha milimo yinahase kututangula kumilimo yakushipilitu. Chakutalilaho ndumbwetu umwe muThailand ambile ngwenyi: “Ngwalivwishilenga kuwaha kuzata mulimo wakuwahisa jikopyuta, oloze ngwazachilenga jola jajivulu chikuma. Ngocho kangwapwilenga nalwola lwakuzata milimo yakushipilituko. Shikaho ngwamwene jino ngwami hakusaka nguhake milimo yaWangana kulutwe, ngwatela kwecha milimo kana.” Jino ou ndumbwetu alingile ngachilihi?

8 Ambile ngwenyi: “Ngwaputukile kushinganyeka mwakulingila nakulamako jimbongo hamwaka wamuundu, kaha ngwasakwile kulanjisanga ice cream hamukwakwa. Hakavanga changukaluhwilile kuwana jimbongo ngocho ngwahombele. Vakwetu ngwazachilenga navo kujikopyuta vangusehelenga nakungwamba ngwavo nguli nakuliyanjisa hakuseza milimo yambwende. Ngwalombele kuli Yehova angukafwe ngumike nakupwa nalwola lwaluvulu lwakuzata milimo yakushipilitu. Nakushimbula chiku vyuma vyaputukile kuwaha. Ngwatachikijile jino mwakutungila kanawa ice cream yize vazangile chikuma vatu. Kutwala muze, ice cream ngwatungilenga yakuminenga mulikumbi lyangongo. Ngwapwile jino najimbongo jajivulu kuhambakana jize ngwapwile nakuwana kumilimo ngwazachilenga. Ngwapwa nguwakuwahilila mwomwo kangweshi nakuzeya chipwe kulizakamina ngana muze ngwazeyelenga kumilimo ngwazachilengako. Chachilemunyi shina ngunapandama chikuma kuli Yehova.”—Tangenu Mateu 5:3, 6.

9. Chuma muka nachitukafwa tumonenga milimo tweji kuzatanga mukuyoya mujila yamwaza?

9 Kalunga asaka tuzatenga nangolo, kaha natunganyala. (Vishi. 12:14) Chipwe ngocho, ngana muze chapwile kuli ndumbwetu tunavuluka, twatela kumona milimo mujila yamwaza. Yesu ambile ngwenyi: “Tondenunga lika chatete Wangana wenyi nakwoloka chenyi, kaha evi vyuma vikwavo [vyuma vyasakiwa mukuyoya] vyosena navakamihanavyo.” (Mateu 6:33) Chuma nachitukafwa tutachikize nge katweshi nakuhaka milimo yamukuyoya kulutwe kuhambakana yakushipilituko, shina kulihulisa ngwetu: ‘Kutala ngweji kwivwanga kuwaha kuzata milimo yami kuhambakana milimo yakushipilitu tahi?’ Kushinganyekanga hajila twamwenamo milimo yamukuyoya neyi yakushipilitu nachitukafwa tutachikize ovyo twazanga chikuma.

10. Yesu anangwile vyuma muka vyavilemu kupandama kukuzata milimo?

10 Yesu atusela chakutalilaho chamwakuzachila kanawa milimo yetu neyi yakushipilitu. Lwola lumwe, Yesu ayile kuli Maliya naMalita. Malita apwile nakuzangajala kuwahisa vyakulya, oloze Maliya atwamine nakwivwilila vyuma apwile nakuhanjika Yesu. Omu Malita ayayavalile ngwenyi songo yenyi namusuvilila, Yesu amukumbulwile ngwenyi: “Maliya nasakula chazano chamwaza, kaha kaveshi kukamutambulachoko.” (Luka 10:38-42) Yesu anangwile Malita chishina chachilemu chikuma. Hakusaka milimo yihone kututangula, nakutwalaho kuzanga Kulishitu, twatela kusakula “chazano chamwaza” kulumbununa kuhaka vyuma vyakushipilitu kulutwe.

JILA TWAMWENAMO VISEKE NAKULIHIZUMUNA

11. Visoneka vyahanjika ngachilihi hakunoka nahakulihizumuna?

11 Mutu wosena asakiwa kuwanako lwola lwakunoka nakulihizumunako. Mazu aKalunga amba ngwawo: “Kakweshi chuma chamwaza atela kulinga mutu kuhambakana kulya nakunwa nakulivwisa kuwaha hamilimo yenyi eji kukilikitangako.” (Kwambu. 2:24) Yesu naikiye amwene kulema chakuwanangako lwola lwakunoka. Likumbi limwe omu valingile vanambulula chikuma alwezele tumbaji twenyi ngwenyi: “Tuyenu kwauka wetu kupenge mukanoke chindende.”—Mako 6:31, 32.

12. Kulihizumuna chinahase kuneha ponde muka? Hanenu chakutalilaho.

12 Chapundu vene, kulihizumuna chapwa chachilemu mukuyoya chavatu. Oloze tunahase kupwa muponde nge natuchimona kupwa chachilemu chikuma mukuyoya chetu. Mulikulukaji lyamyaka lyakulivanga vatu vavavulu vapwile namuchima wakwamba ngwavo, “Tulyenu, tunwenu mwomwo hamene natufwa.” (Koli. 1, 15:32) Muchima kana vali nakuusolola kuvatu mumafuchi amwe makumbi ano. Chakutalilaho, mukweze umwe walunga wakuEurope aputukile kukunguluka naVinjiho jaYehova. Oloze azangile chikuma viseke nakulihizumuna, ngocho echele kulikata navinjiho. Kutwala muze amwene jino ngwenyi kuzanga viseke chamunehelele ukalu nakumufutwisa. Ngocho aputukile cheka kulinangula Mbimbiliya nakupwa jino muka-kwambulula. Omu vamumbapachishile ambile ngwenyi: “Ngweji kuliveyanga ngwami ngwenyekelele lwola lwami kuvyakuhemahema, oloze ngunamono jino ngwami kuzachila Yehova cheji kunehanga kuwahilila kuhambakana kulihizumuna naviseke vyamuno mukaye.”

13. (a) Lumbununenu ponde yatwama hakulihizumuna. (b) Chuma muka nachitukafwa tuhone kwazananga chikuma mukulihizumuna?

13 Kulihizumuna chapwa chamwaza mwomwo cheji kukafwanga mujimba upwenga wakulikangula. Oloze twatela kukekesa lwola natuzachisanga hakulihizumuna. Achishinganyekenu hachakutalilaho chino: Vatu vavavulu vazanga kulya visakwola shimbu jimwe, oloze twejiva ngwetu kulya visakwola kaha chinahase kutuvijisa. Shikaho, tweji kulyanga vyakulya vyambwende vyakufwana nge shima. Chochimwe nawa, kuzanga chikuma kulihizumuna chinahase kutuzeyesa kushipilitu. Hakusaka tulihende kumuheto kana, twatela kwazananga shimbu yosena mumilimo yaWangana. Uno tunahase kutachikiza ngachilihi ngwetu tweji kulihizumunanga mulwola lwakutamo? Twatela kulava jola tunakwazananga mumilimo yakushipilitu muchalumingo, yakufwana nge kukunguluka, kuya muwande, nakulinga chilongesa chahauka nachatanga. Kaha twatela kwesekesa lwola kana naluze tweji kupwanga nakulihizumuna. Nge natumona ngwetu lwola tweji kulihizumunanga lunavulu kuhambakana luze tweji kuzatanga milimo yakushipilitu, kaha twatela kuzachilaho.—Tangenu Wavaka-Efwesu 5:15, 16.

14. Chuma muka nachitukafwa tusakulenga kanawa vyakulihizumuna?

14 Mutu himutu, namitwe yajitanga vatela kusakula kulihizumuna chize vasaka, chikalu kaha kachalimbalaka najindongi jamuMbimbiliyako. * Kulihizumuna chamwaza chapwa “wana wakufuma kuli Kalunga.” (Kwambu. 3:12, 13) Oloze twatachikiza ngwetu mutu himutu akwechi vyuma asaka hakulihizumuna. (Ngale. 6:4, 5) Kala kulihizumuna natusakula kachatela kutulila lwolako. Yesu ambile ngwenyi: “Kuze kuli luheto lwove, kukiko vene nakupwanga namuchima wove.” (Mateu 6:21) Shikaho zangi yetu yakuzanga Yesu nayitulingisa tushinganyekenga, nakuhanjikanga chikuma hamilimo yaWangana keshi havyuma vyamukuyoyako.—Fwili. 1:9, 10.

KUHONESA MUCHIMA WAKUFWILA LUHETO

15, 16. (a) Mujila muka kufwila luheto chinahase kupwa muheto kuli muka-Kulishitu? (b) Yesu atuhuhumuna ngachilihi kukufwila luheto?

15 Vatu vavavulu makumbi ano vasaka lwola lwosena kuvwala nakulilenga mujila yize vanasungumuka mukaye, nakupwa namakina amahya navyuma vyeka. Shikaho muka-Kulishitu atela kulihulisanga vihula vyakufwana nge: ‘Uno ngwamona luheto kupwa lwalulemu chikuma nakungulingisa jino ngwenyeke lwola nakutondatonda uvwalo wauhya, najiminyau navyuma vyeka vyavihya nakuhona kuliwahisa vyakukunguluka tahi? Uno milimo yami yeji kunguhonesanga kuwanako lwola lwakulomba chipwe kutanga Mbimbiliya tahi?’ Nge natumona ngwetu tunazange chikuma milimo yamukuyoya kuhambakana Kulishitu, kaha twatela kushinganyeka hamazu ahanjikile Yesu ngwenyi: “Lilamenunga kuchipululu chosena.” (Luka 12:15) Mwomwo ika Yesu ahanjikilile mazu kana?

16 Yesu ambile ngwenyi: “Kakweshi ndungo mwahasa kuzachila vamyata vavaliko.” Ambile nawa ngwenyi: “Kamweshi kuhasa kuzachila Kalunga naLuheto hamweko.” Ahanjikile ngocho mwomwo “vamyata” vosena vasakiwa kuvazachila namuchima wosena. Yesu ambile ngwenyi tunahase ‘kuhunga umwe nakuzanga mukwavo, chipwe kulipanjika naumwe nakulumbilisa mukwavo.’ (Mateu 6:24) Hakuwana nge katwakupukako, twatela kuzata nangolo tuhone kukavangiza “mwaya kufwila chamujimba wetu,” kuhakilako vene nakufwila luheto.—Efwe. 2:3.

17. (a) Mwomwo ika vatu vamwe kavamona vyuma vyamukuyoya mujila yamwazako? (b) Ika nayitukafwa tuhonese muchima wakufwila luheto?

17 Vatu vaze vasaka kukavangiza mwaya kufwila chamujimba veji kuchiwananga kupwa chachikalu kumona vyuma vyamukuyoya mujila yamwaza. Mwomwo ika? Mwomwo kavamona vyuma vyakushipilitu kupwa vyavilemuko. (Tangenu Wavaka-Kolinde 1, 2:14.) Nge kaveshi nauhashi wakukekesa kanawa vyumako, kaha cheji kuvakaluhwilanga kuhandununa kuwaha nakupihya. (Hepe. 5:11-14) Ngocho vamwe cheji kuvakaluhwilanga kufungulula muchima wakufwila luheto. (Kwambu. 5:10) Oloze etu twatokwa hakutachikiza vyuma navitukafwa tuhonesa muchima kana. Vyuma kana shina kutanganga Mazu aKalunga hakumbi hakumbi. (Petu. 1, 2:2) Nganomu kuhunanana hamuchano waKalunga chakafwile Yesu ahonese cheseko, nayetu tunahase kuhonesa muchima wakufwila luheto nge natukavangiza jindongi jamuMbimbiliya. (Mateu 4:8-10) Nge natulinga ngocho kaha natusolola ngwetu twazanga Yesu kuhambakana vyuma vyamukuyoya.

Vyuma muka vyapwa vyavilemu mukuyoya chenu? (Talenu palangalafu 18)

18. Vyuma muka munakufwila kulinga?

18 Yesu hakuhulisa Petulu ngwenyi: “Kutala wanguzanga kuhambakana ava tahi?” apwile nakwanukisa Petulu ahake vyuma vyakushipilitu kulutwe mukuyoya chenyi. Petulu uze ukwechi lijina lyenyi lyalumbununa “Lilolwa,” azachile kweseka naulumbunwiso walijina lyenyi. (Vili. 4:5-20) Nayetu nawa twafwila kutwalaho lika kuzanga Kulishitu kuhambakana milimo yetu, nakulihizumuna, naluheto. Shikaho vyuma natusakulanga kulinga mukuyoya chetu vyatela kulitombola navize asakwile Petulu uze alwezele Yesu ngwenyi: “Ove Mwata, ove watachikiza ngwove ngwakuzanga.”

^ par. 14 Talenu chihande chakwamba ngwavo, “Uno Kulihizumuna Chenu Cheji Kuminganyalisanga Tahi?” muKaposhi Kakutalila waOctober 15, 2011, mafwo 9-12, palangalafu 6-15.