Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

MUJIMBU WAKUYOYA CHAVATU

“Ngunalinangula Vyuma Vyavivulu Kuli Vakwetu”

“Ngunalinangula Vyuma Vyavivulu Kuli Vakwetu”

NGWAPWILE nguliswalale mufulumende yaFrance omu ngwapwile ngukanyike. Kaha kutwala muze, ami navakwetu maswalale vatukungulwilile kujipili jamuAlgeria. Kuchihela kana vazungililengako chikuma jijita. Likumbi limwe naufuku ngwakwachile uta wami oku ngunaswame kumulumba wajinjeke jamavu. Kutwala muze ngwevwile jishindo, kaha ngwevwile woma chikuma. Numba tuhu ngwapwile nguliswalale, oloze kangwasakile kufwa chipwe ami kujiha mutuko. Ngocho ngwatambakanyine kuli Kalunga angukafwe.

Chuma chasolokele halikumbi kana changulingishile nguputuke kutondatonda Kalunga. Shimbu kanda nguchimilweze vyuma vyakavangijileho halikumbi kana lize naufuku, manenu ngumilweze vyuma vyasolokele shimbu ngwapwile ngukanyike vize vyangulingishile ngufwile kutondatonda Kalunga.

VYUMA NGWALINANGWILE KULI TATA

Ngwasemukile mu 1937 muGuesnain, mbaka yamingochi yize yapwila kunote yalifuchi lyaFrance. Tata azachilenga kumingochi, kaha angunangwilenga ngwenyi chapwa chachilemu kuzata nangolo. Tata angulwezelenga nguhunge vaka-kuhengesa chiyulo. Kaha nawa evwilenga kupihya hakumona vaka-kuzata kumingochi vamwe vali nakuvayanjisa, ngocho asakilenga kuvakafwa. Akundwijilenga nawa mauka aze ahanjikilenga halisesa vapwilenga nalyo vatu vaze vazachilenga kumingochi. Evwilenga nawa kupihya hakumona vyuma vyavipi vize valingilenga vapilishitu vamuKatolika. Vapilishitu vavavulu vapwilenga nachiyoyelo chauhando, oloze valwezelenga vaka-kuzata kumingochi vaze kavapwile nachiyoyelo chauhandoko vavahane jimbongo navyakulya. Ngocho tata evwilenga kupihya chikuma havilinga kanevi vyavipi, echi chikiko chamulingishile ahone kungunangula vyakwitava. Kaha katwahanjikilenga vyaKalunga hembo lyetuko.

Nayami nawa omu ngwakolele ngwahungilenga vaze vahengeselenga chiyulo. Chuma chimwe chize changwivwishilenga kupihya chikuma shina hakumona vatu vamuFrance navahunga vamwiza. Ngwevwilenga kuwaha kushikama hamwe navana vavamwiza nakwasa navo ngunja. Kaha nawa mama apwile wakuPoland keshi wakuFranceko. Ngwafwililile kumona vatu vakufuma kuvisemwa vyakulisezaseza navatwama hamwe mukuunda nakuhona kulimona ulumbi.

NGWAPUTUKILE KUSHINGANYEKA CHIKUMA HACHIYOYELO CHAMI

Halwola ngwapwile nguliswalale

Mumwaka wa 1957 fulumende yangumbachile ngwingile uswalale. Echi chikiko changulingishile ngukaliwane kujipili jamuAlgeria jize ngwavulukanga hakavanga. Nganomu ngwahanjikanga hakavanga, ngwatambakanyine Kalunga angukafwe. Oloze kumana jishindo ngwevwile japwile jachimbulu keshi jamuka-koleko. Ngwevwile nakumuchima hwo. Chipwe ngocho, uze woma ngwevwile najijita jize japwile kujipili jamuAlgeria, vyangulingishile ngushinganyeke chikuma hachiyoyelo chami. Ngocho ngwalihulishilenga ngwami, Mwomwo ika tweji kuyoyelanga? Uno Kalunga atuzakama tahi? Uno hano hamavu nahakapwa kuunda tahi?

Kahomu ngwayile nakutala visemi jami kuFrance hamakumbi akunoka, ngwaliwanyine naChinjiho chaYehova. Anguhanyine Mbimbiliya yamulilimi lyaFrench kaha ngwayitangilenga omu ngwakindulukile kumilimo. Mazu angukwachile chikuma kumuchima shina aze atwama hali Kusoloka 21:3, 4 akwamba ngwawo: “Mbalaka yaKalunga yili navatu hamwe . . . Mwakahunda masoji osena kumeso avo, kufwa kacheshi kukapwako chekako, kaha nawa kakweshi kukapwa cheka kulishona, chipwe miteto, chipwe kukolako.” Mazu kana angwivwishile kuwaha chikuma mwomwo kanda nguwevwengaho lyehi. Ngocho ngwalihulishile ngwami: “Uno awa mazu chikupu vene amuchano tahi?” Halwola kana kangwatachikijile chuma numba chimwe hali Kalunga naMbimbiliyako.

Omu ngwakumishile mulimo wami wauswalale mu 1959, ngwaliwanyine naChinjiho chaYehova walijina lyaFrançois uze angunangwile vyuma vyavivulu vyamuMbimbiliya. Chakutalilaho, angulwezele ngwenyi Kalunga lijina lyenyi ikiye Yehova. (Samu 83:18) Angulumbunwinyine nawa ngwenyi Kalunga mwakaneha chiyulo chakwoloka hamavu, nakulingisa mavu kupwa palachise, nakutesamo mazu atwama hali Kusoloka 21:3, 4.

Vyuma alumbunwinenga vyapwile chikupu vyamuchano, kaha nawa vyanguhetelenga kumuchima. Kaha nawa ngwapihililile chikuma navapilishitu vaKatolika nakusaka kuvapopolola mangana nguvevwise sonyi mwomwo vanangwilenga vyuma vize kavyatwama muMbimbiliyako. Numba tuhu ngwalinangwilenga Mbimbiliya, oloze nguchapwile lika namuchima ngana uze watata wakufwila kuneha chiyulo chakwoloka muchishishisa chakuvandamina Kalunga yivene halwola atongola.

François naVinjiho veka vangukafwile mangana nguunde muchima. Vangulumbunwinyine ngwavo mulimo wavaka-Kulishitu kawapwa wakusopesa vatuko, oloze wapwa wakwambulila vatu mujimbu wamwaza waWangana waKalunga. Ou ukiko mulimo azachilenga Yesu, kaha nawa alweza vaka-kumukavangiza vauzatenga. (Mateu 24:14; Luka 4:43) Ngwaputukile kulinangula kushimutwila navatu mujila yalikoji kaha nawa yakuzangama, numba kangwetavilile vyuma vafwelelako. Mbimbiliya yamba ngwayo: “Ndungo yaMwata katela kuzungako, oloze atela kupwa wamuvwovu kuli vosena.”—Chimo. 2, 2:24.

Ngwazachile nangolo mangana ngwalumuneko chiyoyelo chami, kaha kuheta mumwaka wa 1959 vangumbapachishile hakukunguluka chachihanda. Omu ngwapwile kuze kukukunguluka ngwaliwanyine nandumbwetu wapwevo wakanyike Angèle, kaha ngwamuzangile chikuma. Shimbu jimwe ngwayilenga kuchikungulwilo kuze akungulukililenga. Kaha kuheta mu 1960 twalimbachile. Puwami Angèle apwa chikupu pwevo wamwenemwene, kaha nawa apwa wana waulemu wakufuma kuli Yehova.—Vishi. 19:14.

Halikumbi twalimbachile

NGWALINANGWILE VYUMA VYAVIVULU KULI VANDUMBWAMI VAMALUNGA VAKUHYA KUSHIPILITU

Hamyaka yayivulu ngunalinangula vishina vyavilemu kuli vandumbwami vamalunga vakuhya kushipilitu. Chishina ngwalinangwileko shina echi. Hakusaka tutesemo kala mulimo navatuhana twatela kupwa vakulinyisa nakukavangiza mazu ahali Vishimo 15:22 aze amba ngwawo: “Vyuma vyeji kutesangamo nge vaka-kulweza mangana vanavulu.”

Omu twapwile mumulimo wakujinguluka muFrance mu 1965

Kuheta mu 1964 ngwaputukile kumona omu mazu kana apwile nakutesamo. Mwaka vene uze vangutongwele kupwa kalama wakujinguluka, kaha ngwatambukililenga vikungulwilo nakuvikolezeza. Halwola kana ngwapwile kaha namyaka yakusemuka 27, ngocho kangwatachikijile vyuma vyavivuluko. Shikaho ngwalimbenjelenga kuswakumwe, oloze ngwazachililengaho muwashiwashi. Chachinenenyi ngwalinangwilenga kuli vandumbwami vakulindunuka omu vangukafwilenga halwola luze ngwalimbenjelenga.

Kuli chuma chimwe chasolokele omu ngwaputukile kuzata mulimo wakujinguluka. Omu ngwatambukilile chikungulwilo chimwe chamuParis, ndumbwetu angulwezele ngwenyi, nguli nakusaka kushimutwilako nove chindende kwaukawetu. Kaha ngwetavilile ngwami, “Ukalu wauchi.”

Anguhulishile ngwenyi: “Uno ndotolo eji kukafwanga mutu muka, uze naviji tahi, nyi uze nalikangula?”

Ngwamukumbulwile ngwami: “Uze naviji.”

Kaha ambile ngwenyi: “Mukiko vene. Oloze ngunamono nge yove unakulikata chikuma navaze vanakulinga kanawa kushipilitu, vakufwana nge vaze vali nakutwaminyina muchikungulwilo. Muchikungulwilo chetu muli vandumbwetu vavavulu vaze vanahombo, navavahya navaze vatwama nasonyi. Vanahase kuwahilila chikuma kachi nge muyanga nakushimutwila navo, nakuvakolezeza chipwe vene kulila hamwe navo vyakulya.”

Ngwawahililile chikuma hakungukafwa mujila kana. Ngwevwile kuwaha chikuma hakumona zangi yenyi yakuzanga mikoko jaYehova. Ngocho ngwalinyishile nakukavangiza vyuma angulwezele. Ngweji kusakwililanga Yehova hakunguhana vandumbwami vaze veji kungukafwanga.

Hakukunguluka chamafuchi amavulu chize chapwile muParis mu 1969 namu 1973, vangutongwele kupwa mukulwane wakutala kuLipatimende Lyatala haVyakulya. Kukunguluka chize chapwileko mu 1973 kwapwile vatu kafwe 60,000 vaze vapwile nakusakiwa vyakulya hamakumbi atanu. Ngwevwile chikuma woma mwomwo kangwatachikijile mwakuzachila mulimo kanako. Oloze mazu atwama hali Vishimo 15:22 akiko cheka angukafwile. Ngwahulishile vandumbwami vaze vapwile vasachitetahundu mumulimo kana mangana vangukafwe. Ngwahulishile vandumbwami vazachilenga mulimo wakulanjisa nyama, navaze valiminenga matepa, navaze vejivile vyakutelejeka kuhakilako vene navaze vatachikijile mulimo wakulandalanda. Ava vandumbwami vangukafwile ngutesemo mulimo uze ngwamwene kupwa waukalu.

Mumwaka vene uze wa 1973, ami napuwami vatusanyikile tukazachile haMbetele yamuFrance. Mulimo watete uze vanguhanyine wasolokele kupwa waukalu. Vangulwezele ngutwalilenga mikanda vandumbwetu vamulifuchi lyaCameroon lize lyatwama muAfrica muze mulimo wetu vaukanyishile kuputuka mu 1970 nakuheta mu 1993. Halwola kana ngwashinganyekele nawa ngwami kangweshi kuhasa kuzata mulimo kanako. Omu ndumbwetu uze apwile nakutwaminyina mulimo waVinjiho muFrance amwene ngwenyi ngunevu woma, angukolezezele nakwamba ngwenyi: “Vandumbwetu mulifuchi lyaCameroon vali nazala yakushipilitu shikaho twatela kuvalisa.” Kahomu mukiko vene twalingile.

Tuli navandumbwetu vakufuma kuCameroon vaze vejile kukukunguluka chakulipwila muNigeria mu 1973

Ngwayilenga kuswakumwe kumafuchi aze alihata nalifuchi lyaCameroon mangana nguliwane natulama vaze vafuminenga mulifuchi lyaCameroon. Vandumbwami kana vapwile vakuhamuka kaha nawa vakuzangama, mwomwo vangukafwilenga nguwane jijila jakutwalilamo mikanda mulifuchi lyavo lyaCameroon. Yehova atukiswile chikuma. Hamyaka kafwe 20, vandumbwetu mulifuchi kana vapwilenga lika najimangazini jaKaposhi Kakutalila naMulimo Wetu waWangana uze vazachishilenga hakukunguluka chamukachi kachalumingo.

Mu 1977 ami napuwami tunatambukila lifuchi lyaNigeria, kaha tuli hamwe natulama vakujinguluka namapwevo javo vakufuma kuCameroon

NGWALINANGWILE VYUMA VYAVIVULU KULI PUWAMI

Kufuma vene halwola luze twaputukile kulisesembwa, ngwamwene ngwami Angèle apwile navilinga vyamwaza. Kahomu twalimbachile puwami atwalileho lika kusolola vilinga kanevi vyamwaza. Kaha ngunakwanuka halikumbi lize twalimbachile, puwami angulwezele ngulombe kuli Yehova atuhane muchima wakumuzachila chikuma mukuyoya chetu chosena. Yehova akumbulwile kulomba chetu.

Puwami nangukafwenga nawa ngutwaleho lika kufwelela chikuma Yehova. Chakutalilaho, mumwaka wa 1973 omu vatulwezele tuyenga nakuzachila haMbetele, ami kangwazangileko mwomwo ngwazangile chikuma mulimo wakujinguluka. Oloze puwami angulwezele ngwenyi kangwatela kukanako mwomwo twalihana lyehi kuli Yehova. Shikaho twatela kulinga kala vyuma vize navatulweza kuliuka lyaYehova. (Hepe. 13:17) Ngwetavilile vyuma angulwezele, ngocho twayile kuMbetele. Puwami eji kulinganga vyuma mujila yamangana kaha nawa azanga chikuma Yehova. Echi chinatukafwe tufukile muulo wetu, nakutukafwa kusakula kanawa vyakulinga mukuyoya chetu.

Ami napuwami Angèle tuli haMbetele yamuFrance

Numba tuhu tunashinakajiwa oloze puwami anakutwalaho lika kungukafwa. Chakutalilaho, mashikola amavulu amuliuka eji kuzachisanga lilimi lyaChingeleshi, shikaho hakusaka ami napuwami tupwenga kumashikola kana, twaputukile kulinangula lilimi lyaChingeleshi. Echi chatulingishile twalukile muchikungulwilo chazachisa lilimi lyaChingeleshi, numba tuhu halwola kana twapwile namyaka yamuji 70. Hakuwana nge ngwatwama muKomiti yaMutango waFrance, ngocho changukaluhwilile kuwana lwola lwakulinangula lilimi lyeka. Chipwe ngocho, ami napuwami twazachililenga hamwe mangana tulinangule lilimi lyeka. Numba tuhu oholyapwa tuli namyaka yamuji 80, oloze tunakutwalaho lika kuwahisa vyakukunguluka mulilimi lyaChingeleshi namulilimi lyaFrench. Kaha nawa tweji kuzatanga nangolo mangana twazane mukukunguluka namumulimo wakwambulula. Chikupu vene Yehova natukafwe tulinangule lilimi lyaChingeleshi.

Kuli chuma chikwavo chamwaza chasolokele mu 2017. Mumwaka kanou ami napuwami vatusanyikile kuya kuShikola Yavaze Vatwama muKomiti yaMutango naMapwevo Javo, yize yapwililile haWatchtower Educational Center muPatterson muNew York.

Chikupu vene Yehova apwa Muka-kunangula Wamunene. (Isa. 30:20) Shikaho, Yehova eji kutunangulanga tuvosena numba tupwa tuvanyike chipwe tuvakulwane. (Lushi. 4:5-8) Kachi nge vandumbwetu vavakweze navononoka Yehova, nakwivwilila kuli vandumbwetu vaze vanazachilanga Yehova hamyaka yayivulu nakashishi, kaha navasakula kanawa vyakulinga mukuyoya chavo nakupwa vakushishika kuli Yehova. Chisoneka chaVishimo 9:9 ngwacho: “Longesa mutu wamangana, kaha mwapwa namangana chikuma. Nangula muka-kwoloka, kaha mwananguka chikuma.”

Numba tuhu munahichi myaka 60, oloze shimbu jimwe ngweji kwanukanga likumbi lize ngwevwile woma omu twapwile kujipili jamulifuchi lyaAlgeria naufuku. Halikumbi kana lize kangwatachikijile ngwami nangukapwa nachiyoyelo chamwaza kulutweko. Ngunalinangula vyuma vyavivulu kuli vakwetu. Yehova nanguhane pwevo wamwenemwene, nakungukafwa nawa ngusuuluke mukuyoya. Shikaho, natutwalaho lika kulinangula kuli Setu wamwilu nakuli vandumbwetu vaze vanazachilanga Yehova hamyaka yayivulu nakashishi.

New World Translation of the Holy Scriptures.