Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

MUJIMBU WAKUYOYA CHAVATU

Yehova Angukafwile Ngutesemo Vyuma Ngwasakwile Kulinga

Yehova Angukafwile Ngutesemo Vyuma Ngwasakwile Kulinga

Likumbi limwe muze pulundundu twayile nakuhaka jitalakiti kuvikolo vyajizuvo jize jasalileko mungalila vatuhanyine kwambulwila. Vyuma kana vyasolokele mu 1939. Twahindukile mukachi kaufuku nakumbata jiminyau jetu nakuya mumbaka yaJoplin kusulo yanganda yaMissouri, mu U.S.A. Omu twakumishile kwambulula, twanyinyine muminyau yetu nakuya kuchihela twalishikile kuliwanyina mangana tuvandamine vakwetu. Pamo muli nakufwila kutachikiza ovyo vyatulingishile tuyenga muwande chimenemene nakufumamo washi. Nangumilweza kanda vyuma kana.

NGWAPWA nguwakuwahilila hakungulela kuli visemi jami vaFred Molohan naEdna Molohan vaze vapwile vaka-Kulishitu. Visemi jami vangunangwile ngwivwenganga Kalunga woma, kaha nawa vapwile Vinjiho jaYehova vatwima hamyaka 20 swi nomu ngwasemukile mu 1934. Twatwaminenga mumbaka yaParsons kusulo yanganda yaKansas. Muchikungulwilo twapwilenga, vandumbwetu vavavulu vapwile vakuwavisa. Twalivwishilenga kuwaha kuya nakukunguluka nakwambulila vatu muchano wamuMazu aKalunga. Sateli hiSateli namusana twayilenga nakwambulwila mumikwakwa. Lwola lumwe twazeyelenga, ngocho tata atulanjilililenga ice cream nge tunakumisa kwambulula.

Chikungulwilo chetu chapwile nangalila yakwambulwila yayinene chikuma, twayilenga namujimbaka twalihachile najo najingalila jakumafwamu. Vanjimi vaze twahanyinenga mikanda yetu vatuhanyinenga mafwo, namaulu natusumbi vavatonyi. Hakuwana nge tata akundwijilenga chimweza kumikanda yize twahanyinenga vatu, ngocho evi vyakulya vatuhanyinenga twavililenga.

KUZATA KAPENI YAKWAMBULULA

Visemi jami valanjile chisaji chafwonongalafu chize vazachishilenga hakwambulula. Ami kangwahashilenga kuchisokololako mwomwo ngwapwile ngukanyike, oloze ngwevwilenga kuwaha kukafwa tata namama omu vachizachishilenga hakuya kuvilongesa vyavo nahakukindulukila kuvatu vakuwahilila mangana vevwilile kuvihande ahanjikilenga ndumbu Rutherford.

Ngunemana navisemi jami kuminyau yetu

Tata azachishilenga minyau yenyi kupwa minyau yakuhanjikila, kaha ahakileko nachihungo chakuhanjikila. Eyi minyau yatukafwilenga chikuma kuvilika mujimbu waWangana. Kakavulu twaputukilenga kwimbisa myaso muchisaji mangana vatu vakunguluke, kufumaho twasokolwelenga jino chihande chaMbimbiliya chakukopa. Nge chihande chinakumu, twahanyinenga vatu vakuwahilila mikanda.

Omu twahetele mumbaka yaCherryvale muKansas, tupokola vakanyishile tata kukunjika minyau mukachi kamilemba mwomwo lyaSondo vatu vatwaminenga mumilemba kana nakunoka. Ngocho tata ayile nakukunjika minyau mujila yapwile hakamwihi namilemba mangana vatu vevwilile kuvihande. Ami nayayami Jerry twalivwishilenga kuwaha kuzachila hamwe natata.

Kuheta kusongo yaji 1930, twapwile nakapeni yize vavulukilenga ngwavo “blitz,” twayizachilile mujingalila muze vatuhungile chikuma. Shikaho twahindukilenga chimenemene (ngana muze twalingilenga muJoplin, Missouri) nakuhaka jitalakiti namikanda kuvikolo vyavatu. Kufumaho, twalikungulwilenga nakulilava mangana tumone nge tuvosena tunasu chipwe nge ndumbwetu umwe vanamukwate kutupokola.

Hamakumbi aze, twambulwililenga nawa mumikwakwa mwalizavu. Twambachilenga mapapilo akulisukijeka mushingo nakuhita mumbaka mangana tuvilike mujimbu waWangana. Ngunakwanuka lwola lumwe vandumbwetu vambachile mapapilo akusoneka ngwavo “Kwitava chapwa ndulo yakukoka vatu.” Vatambukile kafwe tunda yakilomita yimwe nachimbwa nakuputuka kukinduluka cheka. Halwola kana, kavawanyine vaka-koleko oloze vawanyine vatu vakuwahilila chikuma.

KUKUNGULUKA CHANGALILA

Kakavulu twafuminenga kuKansas nakuya kuTexas mwatanga kukukunguluka changalila. Tata azachilenga kukapani yakutunga jinjanji yize vavulukilenga ngwavo Missouri-Kansas-Texas Railroad (M-K-T muwihi, chipwe ngwavo Katy, Railroad) ngocho vatwitavishile kunyina masuwa chakuzeneka kufweta, kahechi chatukafwilenga kuya kukukunguluka changalila nakumona nawa vausoko wetu. Natu Fred Wismar, natatapwevo Eulalie vatwaminenga mumbaka yaTemple, munganda yaTexas. Natu alinangwile muchano omu apwile kanyike muji 1900, kahomu vamumbapachishile anangwilengako vandumbwenyi muchano kuhakilako vene namama. Vandumbwetu vamunganda yaTexas vamutachikijile chikuma mwomwo apwilenga kalama wakujinguluka. Natu apwilenga lunga wachisambo nalikoji ngocho vatu vamuzangile. Azangile muchano, kaha angukafwile chikuma kushipilitu omu ngwapwile ngukanyike.

Kuheta mu 1941, twayile kukukunguluka changalila chize chapwililile muSt. Louis, Missouri. Vanyike vosena vavalwezele vatwame muchihela chimwe mangana vevwilile kuchihande chakwamba ngwavo “Children of the King” chize ahanjikile ndumbu Rutherford. Omu chakumine echi chihande, ndumbu Rutherford navaka-kumukafwa vatupangililile mukanda wakwamba ngwavo Children. Vanyike vaze vatambwile ou mukanda vazombokele ha 15,000.

MuApril 1943 twevwile kuwaha omu twapwile nakukunguluka chachihanda mumbaka yaCoffeyville, muKansas chize chapwile namutwe wakwamba ngwavo: “Call to Action.” Hakukunguluka kana hakiko vajimbwile Shikola yaMulimo waTeokalasi nakulovola mukanda wavilongesa 52 uze twazachishilenga mushikola kana. Omu mwahichile tukweji vavandende, ngwahanjikile chihande chami chatete mushikola. Kukunguluka kana chapwile chakulipwila kuli ami mwomwo hakiko vangumbapachishile.

NGWAFWILILILE KUZACHILA HAMBETELE

Omu ngwakumishile shikola mu 1951, ngwaputukile jino kushinganyeka havyuma ngwatelelele kulinga mukuyoya chami. Chuma ngwafwililile chikuma shina kuzachila haMbetele haze azachililile yayami Jerry, ngocho ngwasonekelele mukanda kuMbetele yamuBrooklyn. Chuma ngwasakwile changunganyalishile chikuma. Kahahichile lwola lwalusukuko kufuma haze ngwasonekele ou mukanda, vangusanyikile kuya nakuzachila haMbetele kuputuka ha 10 March, 1952.

Ngwafwililile chikuma kuzachila kulipatimende lyakupulita mikanda mangana ngumone omu veji kutunganga jimangazini namikanda yeka. Oloze vanguhanyine mulimo wakuhana vatu vyakulya, kaha kutwala muze vangunungulwilile kumulimo wakuteleka vyakulya. Ngwevwile kuwaha kulinangula mwakuzachila milimo kana. Ngocho mulimo uze ngwafwililile wakuzachila kulipatimende lyakupulita mikanda kangwauzachileko. Hakuwana nge etu vaka-kuteleka vyakulya vatupangililile lwola lwakuzata, ngocho ngwawanyinenga lwola lwakuya mukapete kamikanda nakulinga chilongesa chauka. Echi changukafwile nguzovoloke kushipilitu nakuzamisa nawa lufwelelo lwami nakufwila kuzachila Yehova haMbetele mukuyoya chami. Yayami Jerry afumine haMbetele mu 1949, kaha ambachile nyali Patricia. Vatwaminenga kwakamwihi naBrooklyn. Vangukolezezelenga chikuma omu ngwapwile nguwamuhya haMbetele.

Nakushimbula chiku kufuma haze ngwahetele haMbetele, kwapwile kweseka vandumbwetu vaze vapwile nauhashi wakuhanjika vihande. Etu vasakwile vatutuminenga kuvikungulwilo vyapwile mwakamwihi naBrooklyn mangana tukahanjike vihande nakuzata navandumbwetu muwande. Halwola kana twahanjikilenga vihande haola yamuundu, ngocho omu ngwahanjikile chihande chami chatete ngwevwile woma. Kakavulu ngwazachishilenga masuwa hakutambukila vikungulwilo. Likumbi limwe lyaSondo mu 1954 ngwanyinyine mumasuwa yize yapwile nakuya kuNew York, kaha ngwatelelele kukinduluka haMbetele washi nachingoloshi. Oloze hakuwana nge kwatuchile chikuma halikumbi kana, injini yamasuwa yaputukile kujimajima ngocho twakahetele munganda yaNew York lyaMande nachimene. Omu ngwasulukile, ngwazachishile jila yakavatu hakuya kuMbetele, kahomu ngwahetele ngwahambakanyinyine kumilimo oku ngunazeye mwomwo yakutwama ufuku wosena mumasuwa. Kukafwa vandumbwami nakupwa namasepa vavavulu changukafwile chikuma ngupwenga wakuwahilila chamokomoko naukalu ngwamwenenga.

Tunakulizanga kuhanjika hachisaji chaWBBR

Omu mwahichile myaka yayindende kufuma haze ngwaputukile kuzachila haMbetele, vangulwezele kuzachila kuchisaji chahapeho chize vavulukilenga ngwavo WBBR. Kapete kakukopela kapwile hazuvo yahelu ya 124 Columbia Heights. Ngwapwilenga hamukana wavatu vaze valingilenga chilongesa chaMbimbiliya, chize vevwilililenga vatu chalumingo hichalumingo. Ndumbu A. H. Macmillan uze azachililile haMbetele hamyaka yayivulu naikiye azachilenga chikuma hakulongesa eji jipolongalamu. Ou ndumbwetu atuhanyinenga chakutalilaho chamwaza chakusolola lukakachila hakuzata mulimo waYehova hakuwana nge twapwile tuvakweze.

Twahanyinenga vatu mapapilo ahanjikilenga hachisaji chaWBBR mangana vafwile kwivwa vyavivulu

Kuheta mu 1958 vanguhanyine mulimo wakukafwa vaze vejilenga kuShikola yaNgileyate. Mulimo wami wapwilenga wakutambwila vaze vejilenga kushikola vitupa vyakuvetavisa kuya kumafuchi kuze vavatuminenga nakuvalongesela mwakutambukila. Vandumbwetu vavandende kaha vakiko vazachishilenga ndeke mwomwo halwola kana vatu vafwetelenga jimbongo jajivulu. Ngocho vaze vayilenga kuAfrica nakuAsia vazachishilenga mbopolo. Omu jindeke javaka-kusekasana javulile, jindando jino jatepulukile, ngocho vamishonali vavavulu vaputuke kuzachisa jindeke hakuya kumafuchi kuze vavatuminenga.

Nguli nakuwahisa jindipoloma jakulweza vaka-shikola yaNgileyate kwakuya nakuzachila

KULONGESA VYAKUYA KUKUKUNGULUKA CHANGALILA

Kuheta mu 1960 vangulwezele kulongesela vandumbwetu mwakutambukila mangana vayenga kukunguluka chamafuchi amavulu chize chapwile muEurope mu 1961. Twakatukile nandeke kufuma muNew York nakuya kuHamburg, muGermany. Omu chakumine kukukunguluka, ami navandumbwami vatatu twanyinyine minyau, kaha twayile mulifuchi lyaItaly nakutambukila mutango wamuRome. Kufumaho twayile kuFrance, kahomu twafumine muFrance, twayile kuSpain kuze vakanyishile mulimo wetu wakwambulula. Omu twahetele munganda yaBarcelona, twahanyine vandumbwetu mikanda yize twavungililile hamapapilo kusolola nge tunavanehela kaha wana. Twawahililile chikuma kumona vandumbwetu. Omu twahetele muAmsterdam twanyinyine jino ndeke nakukinduluka kuNew York.

Omu mwahichile kafwe mwaka umwe, ngwaputukile kulongesela cheka mwakutambukila vandumbwetu vaze vayilenga kukunguluka chamafuchi amavulu chize chapwilenga mumafuchi akulisezaseza. Kukunguluka kana chapwileko mu 1963, kaha chapwile namutwe wakwamba ngwavo “Everlasting Good News.” Vanonekele vandumbwetu 583 mangana vayenga kukukunguluka chize chapwilile muEurope, namuAsia, nakuSouth Pacific, swi nakujinganda jakufwana nge Honolulu, naHawaii, naPasadena naCalifornia. Halwola kana twemanyinenga nawa muLebanon namuJordan nakulumbunwina vandumbwetu vihela vize vavuluka muMbimbiliya. Twalongeselenga mwakutambukila, nakwakusavala nakutambula nawa vitupa vyakutwitavisa kwingila mumafuchi osena muze twemanyinenga.

KUWANA MUTU WAKUTAMBUKA NENYI

Kuli chuma chikwavo chamwaza chasolokele mu 1963. Ha 29 June, ngwambachile puwami Lila Rogers uze afumine kuMissouri. Lila azachilile haMbetele myaka yitatu shimbu kanda ngumumbate. Omu mwahichile chalumingo chimwe kufuma hakulimbata, twayile kuGreece, nakuEgypt, nakuLebanon. Twafumine muBeirut nakuya kuJordan nandeke. Hakuwana nge mulimo wetu vaukanyishile mulifuchi kana, kaha nawa Vinjiho jaYehova kavavetavishile kutambula vitupako, ngocho twalizakaminyine havyuma vinahase kutusolokela nge tunahete mulifuchi kana. Oloze omu twahetele twalikomokelele chikuma hakumona vatu vanemana kuchivaza chandeke oku vanakwate lihina lyakusoneka ngwavo “Mwejila Mwane Vinjiho jaYehova.” Twawahililile chikuma kulimwena nameso etu kapu mafuchi aze twatangilenga muMbimbiliya. Twayile kujingalila kuze vatwaminenga vatu vakushikulu vavuluka muMbimbiliya, nakuze Yesu navaposetolo jenyi vambulwililenga nakuze chaputukilile kutanda kwitava chavaka-Kulishitu.—Vili. 13:47.

Ngunalivwisanga kuwaha kuzata naLila hamyaka 55 mumulimo washimbu yosena. Omu mulimo wetu vaukanyishile muSpain namuPortugal, twayilenga mumafuchi kana mangana tukakolezeze vandumbwetu. Kaha nawa twavatwalililenga mikanda navyuma vyeka vize vyapwile nakusakiwa. Twatambukililenga navandumbwetu vaze vapwilenga mukamenga munganda yaCádiz, muSpain. Ngwawahililile chikuma kuhanjika chihande chaMbimbiliya chize chakolezezele vandumbwami vavafunge.

Ami nayaya Jerry namapwevo jetu tuli nakuya kukukunguluka chaNgalila chakwamba ngwavo “Peace on Earth” mu 1969

Kufuma vene mu 1963, ngunapunga nakuzata mulimo wakulongesa vyakukunguluka chamafuchi amavulu chize chapwilililenga muAfrica, namuAustralia, namuCentral America, namuSouth America, namuEurope, namuAsia, namuHawaii, namuNew Zealand, namuPuerto Rico. Ami napuwami Lila twalivwishilenga kuwaha kupwa kukukunguluka kana. Kuheta mu 1989 vandumbwetu vamuRussia navakiko vejile kukukunguluka chize chapwililile munganda yaWarsaw, mupoland. Vandumbwetu vavavulu vaze vejile nakukunguluka vavakashilenga mutumenga hamyaka yayivulu muchiyulo chaSoviet mwomwo yavyuma vafwelela.

Ngunalivwisanga kuwaha chikuma mulimo wakutambukila jiofesi jamitango jamukaye kosena nakukolezeza vaka-Mbetele navamishonali. Omu twatambukilile mutango wamakumishilo wamuSouth Korea, twawanyine vandumbwetu 50 vaze vapwile vafunge mukamenga muSuwon. Ava vandumbwetu kavahombeleko, oloze vomikile nakufwila kuzata cheka mulimo wakwambulula nge vanafumu mukamenga. Kuliwana navandumbwetu kana changukolezezele chikuma.—Loma 1:11, 12.

KUZOVOLOKA CHALIUKA CHINANGWIVWISA KUWAHA

Ngunamono omu vangamba jaYehova vanavulilako chikuma hamyaka yinahichimo. Omu vangumbapachishile mu 1943 vaka-kwambulula vapwile kaha 100,000, oloze oholyapwa vatu vakuhambakana ha 8,000,000 vali nakuzachila Yehova mumafuchi 240. Chikupu vene, vandumbwetu vavamishonali vazachile mulimo waunene chikuma wakunangula vatu. Chapwile hikutokwa chachinene chikuma kuzachila hamwe navamishonali hamyaka yayivulu nakuvakafwa vayenga kuvihela vavatuminenga.

Ngwapwa wakuwahilila hakuwana nge ngwasakwile kutohwesa mulimo wami wakwambulula hakufwila kuya nakuzachila haMbetele. Yehova nangukisula mumilimo yami yosena. Hamyaka yayivulu, ami napuwami Lila twalivwishilenga kuwaha kuzata mulimo wakwambulula navandumbwetu vamuvikungulwilo vyamuBrooklyn, kaha tunatungu masepa vavavulu.

Nguli nakutwalaho lika kuzachila haMbetele mwomwo yakungukolezeza kuli puwami Lila. Shikaho,numba tuhu nguli namyaka yakusemuka 84, oloze nguchili lika nakuzata milimo yakushipilitu, hakukafwa ofesi yamutango kutuma mikanda.

Ami napuwami Lila oholyapwa

Chapwa hikutokwa chikuma kupwa muliuka lyaYehova nakutachikiza chihandwa chatwama halivaze veji kuzachilanga Yehova navaze kavamuzachilako. Chikupu vene, tuli nakumona omu ali nakutesamo mazu ahali Malaki 3:18 akwamba ngwavo: “ Namukamona chihandwa chatwama hali muka-kwoloka namuka-kuhuka, nahali ou eji kuzachilanga Kalunga nayou azeneka kumuzachila.” Hakumbi hakumbi tweji kumonanga omu kaye kaSatana kali nakuya nakukuma, muze munazale navatu vakuzeneka kuwahilila kaha nawa kavatwama nalutalililoko. Oloze vaze vazanga Yehova nakumuzachila vapwa vakuwahilila chamokomoko naukalu valinakumona, kaha nawa vatwama nalutalililo lwavyuma vyakulutwe. Shikaho chapwa hikutokwa chikuma kwazana mumulimo wakwambulula mujimbu wamwaza waWangana. (Mateu 24:14) Tuvosena twatalilila omu Wangana waKalunga naukafumisako kano kaye nakuneha kaye kakahya nakukatulingila vyuma atushika Yehova, vyakufwana nge kufumisako misongo nakufwa. Shikaho vangamba jaYehova vakushishika navakalivwisa kuwaha kuyoyela hano hamavu haya myaka yosena.