Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

Pwenunga naMuchima Wakulikanyisa

Pwenunga naMuchima Wakulikanyisa

“[Muhako washipilitu ukiko] . . . muchima wakulikanyisa.”NGALE. 5:22, 23.

MYASO: 83, 52

1, 2. (a) Kuhona kupwa namuchima wakulikanyisa chinahase kuneha vyuma muka? (b) Mwomwo ika twatela kushimutwila hamuchima wakulikanyisa?

MUCHIMA WAKULIKANYISA wapwa muhako washipilitu yajila yaKalunga. (Ngale. 5:22, 23) Yehova ikiye eji kusololanga muchima kanou wakulikanyisa mujila yakukupuka. Oloze vatu kavakupukako, ngocho lwola lumwe cheji kupwanga chachikalu kupwa namuchima kana. Ukalu wauvulu veji kumonanga vatu makumbi ano weji kwizanga mwomwo yakuhona kupwa namuchima wakulikanyisa. Echi cheji kulingisanga vatu valangise kuzata milimo nakuhona kuyizata kanawa. Kuhona kupwa namuchima wakulikanyisa nawa cheji kulingisanga mutu apwenga najitato jajipi jakufwana nge hanjikiso yayipi, nakupenda, naulyanyi, nakujiha ulo, nakulivulishila mikuli, naukalu wakufwana nge kuhomba, namisongo yakulitambwisa muujila, namajimo akuhona kusaka, navyuma vyeka vyangana.—Samu 34:11-14.

2 Vatu vaze kavatwama namuchima wakulikanyisako veji kulikokelanga ukalu nakuhaka nawa vakwavo muukalu. Makumbi ano, muchima wakulikanyisa uli nakulala chikuma muli vatu. Muji 1940, vakuluwa vahehwojwele hachihande kana, kaha vawanyine nge vatu kavapwile namuchima wakulikanyisako. Oloze kuhehwojola chakalinwomu chinasolola jino nge, ou ukalu unatohwelako chikuma. Chipwe ngocho, vaka-kulinangula Mazu aKalunga kavalikomokela hachuma kanako mwomwo Mbimbiliya yahanjikile chimweza ngwayo, ‘kuhona kupwa namuchima wakulikanyisa’ kapwa katachikijilo kakusolola nge tuli nakuyoyela “[mu]makumbi akukuminyina.”—Chimo. 2, 3:1-3.

3. Mwomwo ika vaka-Kulishitu vatela kupwa namuchima wakulikanyisa?

3 Mwomwo ika mwatela kufwila kupwa namuchima wakulikanyisa? Tuchitalenu havyuma vino vivali. Chatete, vatu vachiwana nge vaze vatwama namuchima wakulikanyisa kaveshi kumona ukalu wauvuluko. Veji kushinganyekanga mwamangana, vatwama kanawa navakwavo, kaha nawa kavapihilila nakulizakamina nakuhomba chikuma, ngana mwavatu vaze kavatwama namuchima wakulikanyisako. Chamuchivali, kuhonesa vyeseko nakupwa namuchima wakulikanyisa chikiko nachilingisa mutu vamwivwile kuwaha kuli Kalunga. Oloze Alama naEve kavalingile ngochoko. (Kupu. 3:6) Kaha nawa vatu vavavulu vanamononga ukalu mwomwo yakuhona kupwa namuchima wakulikanyisa.

4. Vyuma muka navivendejeka vaze cheji kukaluhwilanga kupwa namuchima wakulikanyisa?

4 Vatu vakuhona kukupuka kavatwama namuchima wakulikanyisa muvyuma vyosenako. Yehova atachikiza omu vangamba jenyi veji kukilikitanga mangana vapwenga namuchima kana, kaha eji kuvakafwanga. (Vamya. 1, 8:46-50) Hakupwa Sepa wazangi, eji kukafwanga vatu vaze vafwila kumuzachila numba tuhu cheji kuvakaluhwilanga kusolola muchima wakulikanyisa. Tushimutwilenu jino omu Yehova nasololanga muchima kana. Kaha natushimutwila nawa havyakutalilaho vyamwaza nevi vyavipi vyamuMbimbiliya. Kufumaho, natushimutwila havyuma vinahase kutukafwa tutwaleho kupwa namuchima wakulikanyisa.

YEHOVA ATUHANA CHAKUTALILAHO

5, 6. Yehova atuhana chakutalilaho muka chakupwa namuchima wakulikanyisa?

5 Yehova eji kusololanga muchima wakulikanyisa mujila yakukupuka, mwomwo milimo yenyi yosena yapwa yakukupuka. (Lushi. 32:4) Oloze etu vatu katwakupukako. Chipwe ngocho, hakusaka tutachikize omu wapwa muchima wakulikanyisa, twatela kukekesa hachakutalilaho chaYehova nakumulondezeza. Yehova asolwele muchima wakulikanyisa muvyuma muka?

6 Achishinganyekenu omu Yehova asolwele muchima wakulikanyisa halwola Satana alikangile. Ukalu kana wasakiwile kuukumisa. Vyuma alingile Liyavolo vyevwishile vangelo vakushishika kupihya. Pamo nayenu mweji kwivwanga mwomumwe hakushinganyeka haukalu aneha Satana. Chipwe ngocho, Yehova kalusukile kukumisa ou ukaluko, oloze alingile chuma chakwoloka. Napunga wakushipwokela kukwata utenu nakulinga mwachiyulo hachihande chaSatana. (Kulo. 34:6; Yopa 2:2-6) Mwomwo ika? Mwomwo kasaka mutu naumwe akanongeko, oloze asaka “vosena vapihilile nakwalumuka.”—Petu. 2, 3:9.

7. Vyuma muka natulinangula kuchakutalilaho chaYehova?

7 Chakutalilaho chaYehova chatunangula nge nayetu twatela kukekesanga vyuma natuhanjikanga nakulinga, shimbu kanda tuvilinge. Ngocho, hakusaka kusakula kulinga vyuma vyavilemu mukuyoya, mwatela kutwama hamavu nakushinganyeka kanawa mwakulingila. Lombenu kuli Kalunga amihane mangana akuhanjika nakulinga vyuma vyakwoloka. (Samu 141:3) Oloze chapwa chachashi kulinga vyuma mukulusuka. Kaha etu vavavulu tweji kuliveyanga havyuma twalusukile kuhanjika chipwe kulinga.—Vishi. 14:29; 15:28; 19:2.

VYAKUTALILAHO VYAMWAZA NEVI VYAVIPI

8. (a) Kulihi tunahase kuwana vyakutalilaho vyavatu vaze vapwile navilinga vyamwaza? (b) Vyuma muka vyakafwile Yosefwe ahonese cheseko amunehelele pwevo lyaPotefwale? (Talenu muvwimbimbi wakulivanga.)

8 Vyakutalilaho muka vyamuMbimbiliya vize vyasolola nge chapwa chachilemu kupwa namuchima wakulikanyisa? Twafwelela ngwetu mwatachikiza vatu vasoneka muMbimbiliya vaze vasolwele muchima wakulikanyisa omu vapwile muvyeseko. Mutu umwe shina Yosefwe mwanaYakova. Asolwele muchima wakulikanyisa omu azachililenga muzuvo yaPotefwale, mukulwane wavaka-kulama mwangana Fwalo. Pwevo lyaPotefwale evwililile Yosefwe kuwaha mwomwo apwile “lunga wakutaluka, wamwaza chihanga,” kaha asakile kulisavala nenyi. Vyuma muka vyakafwile Yosefwe ahonese cheseko kana? Ashinganyekele haukalu watelele kufuma hakulinga ujila napwevo lyakaka yenyi. Kaha omu amushinyinyikile chikuma, Yosefwe achinyine. Ambile ngwenyi: “Nanguhasa ngachilihi kulinga upi waunene ngana nakulinga shili kuli Kalunga?”—Kupu. 39:6, 9; tangenu Vishimo 1:10.

9. Namulizanga ngachilihi kuhonesa vyeseko?

9 Uno chakutalilaho chaYosefwe nachitunangula vyuma muka? Chatete, lwola lumwe chapwa chamwaza kuchina nge tuli mucheseko chakusaka kuhokola jishimbi jaKalunga. Vatu vamwe vaze vapwa Vinjiho vapwilenga vaka-kufwa hakulya, vaka-kupenda, vaka-kunwa makanya namaundu akupendesa, vaka-kulinga ujila, navyuma vyeka vyangana. Nahanyima yakuvambapachisa, pamo shimbu jimwe veji kupwanga mucheseko chakulinga cheka vyuma kana. Chipwe ngocho, nge muli mucheseko chakusaka kuhokola jishimbi jaYehova, kaha mwatela kushinganyeka haukalu unahase kufuma hakulinga vyuma kana. Munahase kushinganyekela chimweza vyeseko vize vinahase kumiwana nakuwana mwakulihendelako. (Samu 26:4, 5; Vishi. 22:3) Shikaho, nge ukalu kana unamiwane, kaha lombenu Yehova amihane mangana namuchima wakulikanyisa.

10, 11. (a) Ukalu muka veji kumonanga vakweze vavavulu kushikola? (b) Vyuma muka navikafwa vaka-Kulishitu vavakweze vahonese vyeseko?

10 Vaka-Kulishitu vavakweze vavavulu veji kupwanga mucheseko ngana chize apwilemo Yosefwe. Achitalenu hachakutalilaho chaKim. Vakwavo vaka-shikola valingilenga ujila, kaha chalumingo hichalumingo valisashilenga hakupwa natujila twavo vavahya. Oloze ikiye kapwile nakajilako. Kim ambile ngwenyi kuhona kulinga vyuma valingilenga vakwavo chamulingishilenga lwola lumwe evwenga nge “vanamuhungu,” kaha nawa vakwavo vamwambilenga ngwavo wakusalila. Chipwe ngocho, atachikijile ngwenyi vakweze vavavulu veji kupwanga mucheseko chakulinga ujila. (Chimo. 2, 2:22) Vakwavo vaka-shikola vamuhulishilenga vejive nge kanda achilisavaleho lyehi nalunga. Ikiye avalumbunwinyinenga vyuma ahonenenenga kulinga ujila. Tweji kwivwanga kuwaha hakumona vaka-Kulishitu vavakweze vali nakufwila kuhonesa cheseko chakulinga ujila, kaha naYehova eji kwivwanga mwomumwe.

11 MuMbimbiliya mwatwama vyakutalilaho vyavipi vyavatu vaze kavapwile namuchima wakulikanyisa kulinga ujilako. Yasolola nawa ukalu weji kufumanga hakuhona kupwa namuchima kanou. Ngocho, nge mutu ali mucheseko ngana chize apwilemo Kim, kaha atela kushinganyeka hali mukweze walunga vasoneka hali Vishimo kapetulu 7. Achishinganyekenu nawa havyuma alingile Amanone naukalu wafuminemo. (Samwe. 2, 13:1, 2, 10-15, 28-32) Visemi vatela kukafwa vana vavo vapwenga namangana namuchima wakulikanyisa kulinga ujila hakushimutwilanga chihande kana nge vali nakulemesa Kalunga mwatanga, kuzachisa vyakutalilaho vyamuMbimbiliya tunavuluka.

12. (a) Mujila muka Yosefwe asolwelelemo muchima wakulikanyisa omu apwile navandumbwenyi? (b) Twatela kupwa namuchima wakulikanyisa muvyuma muka?

12 Halwola lukwavo, Yosefwe asolwele cheka muchima wakulikanyisa. Hakusaka ejive vyuma vapwile nakushinganyeka vandumbwenyi, Yosefwe aliswekele kuli vakiko omu vejile muEjipitu nakulanda vyakulya. Kahomu ushona wamukwachile, ayile kupenge nakulililako. (Kupu. 43:30, 31; 45:1) Kulondezeza Yosefwe nachimikafwa muhone kulusuka kukumbulula ndumbwenu mujila yayipi nge nahanjika mujila yayipi chipwe nge nalingi vyuma vize kavyatelemoko. (Vishi. 16:32; 17:27) Kaha nawa nge kausoko kenu vamufumisa muchikungulwilo, nachiwaha kupwa namuchima wakulikanyisa kuchina kulikata nenyi. Kupwa namuchima wakulikanyisa muvyuma kana kachapwa chachashiko, oloze chuma nachitukafwa shina kumona ngwetu vilinga vyetu vyasolola nge tuli nakulondezeza chakutalilaho chaKalunga nakukavangiza mazu enyi.

13. Vyuma muka natulinangula kuli Mwangana Ndavichi?

13 Chakutalilaho chikwavo chamuMbimbiliya shina chaMwangana Ndavichi. Ndavichi apwile nangolo jajinene, oloze kajizachishile mujila yakuhengako omu vamulingile mwamupi kuli Saulu naShimei. (Samwe. 1, 26:9-11; Samwe. 2, 16:5-10) Echi kacheshi nakulumbununa nge lwola lwosena apwilenga namuchima wakulikanyisako, mwomwo lwola lumwe alingile ujila naMbate-sheva, kaha lwola lukwavo asakile kujiha Navale omu amuminyine vyakulya. (Samwe. 1, 25:10-13; Samwe. 2, 11:2-4) Chipwe ngocho, kuli vyuma vyavilemu tunahase kulinangula kuli Ndavichi. Chatete, vaze vali nakutetekela vatu jaKalunga vatela kupwa namuchima wakulikanyisa, kuchina navazachisa ngolo javo mujila yakuhenga. Chamuchivali, katwatela kulifwelela etu vavene nakushinganyeka ngwetu cheseko kacheshi kuhasa kutufungululako.—Koli. 1, 10:12.

VYUMA MUNAHASE KULINGA

14. Vyuma muka vyasolokelele ndumbwetu umwe, kaha mwomwo ika twatela kupwa namuchima wakulikanyisa muvyuma vyakufwana ngana?

14 Vyuma muka mwatela kulinga mangana mutwaleho lika kupwa namuchima wakulikanyisa? Talenu chakutalilaho chino. Lunga umwe ejile nakupupa mumunyau wandumbwetu Luigi. Numba tuhu uze lunga ikiye apihishile, oloze aputukile kutukana Luigi nakusaka ngwenyi valivete. Luigi alombele kuli Yehova amukafwe ahone kupihilila, kaha esekele kuunjisa uze mukwavo oloze ikiye atwalileho kumutukana. Shikaho, Luigi asonekele nambala yamunyau wauze lunga mangana akatwale chihande kana kukapani yayishuwalesi, kaha ayile. Oloze uze lunga apwile lika nakumutukana. Omu mwahichile chalumingo chimwe, Luigi akindulukilile kuli pwevo umwe uze ambulwilile, kaha kuheta kuze awanyine nge uze lunga apupile mumunyau wenyi ikiye lunga lyauze pwevo. Uze lunga evwile sonyi kaha alikonekelele. Ngocho ayile kukapani yayishuwalesi yize alisonekesele Luigi nakumuhanjikilako mangana vamufwete washi nakuwahishisa munyau. Nahalwola vapwile nakushimutwila vyuma vyakushipilitu, uze lunga azanyinemo kaha azangile vyuma valinangwile. Luigi amwene jino nganyo yamuchima wakuunda asolwele, naukalu watelelele kufumamo kachi nge apihililile nakulizungisa nauze lunga.—Tangenu Wavaka-Kolinde 2, 6:3, 4.

Vyuma natulinga nge vanatufutwisa vinahase kulingisa vatu vetavile chipwe kukana kuvambulila mujimbu (Talenu palangalafu 14)

15, 16. Uno chilongesa chaMbimbiliya nachimikafwa ngachilihi enu natanga yenu mupwenga namuchima wakulikanyisa?

15 Chilongesa chaMbimbiliya chahauka chakulumbunuka chikiko chinahase kukafwa muka-Kulishitu apwenga namuchima wakulikanyisa. Kalunga alwezele Yoshuwa ngwenyi: “Ou mukanda waJishimbi kanda ukafuma mukanwa koveko. Utangenga mazu awo nakuwashinganyekanga musana naufuku mangana ulamenga jishimbi josena vasonekamo. Kachi nge naulinganga ngocho, kaha naufukisanga jila yove nakulinganga mwakwoloka.” (Yoshu. 1:8) Uno chilongesa chaMbimbiliya nachimikafwa ngachilihi mupwenga namuchima wakulikanyisa?

16 Nganomu tunashimutwila, muMbimbiliya mwatwama mijimbu yakusolola nganyo yatwama hakupwa namuchima wakulikanyisa naponde yatwama hakuhona kupwa namuchima kana. Yehova asonekele eyi mijimbu mangana tulinanguleko. (Loma 15:4) Shikaho, nachiwaha nge natuyitanganga, nakushinganyekangaho nakulinangulangayo. Shinganyekenunga omu yinahase kumikafwa chipwe kukafwa tanga yenu. Mulombenunga Yehova amikafwe mukavangizenga vyuma namulinangula muMazu enyi. Nge namumona ngwenu chili nakumikaluhwila kupwa namuchima wakulikanyisa muvyuma vimwe, kaha mwatela kulomba nakuzachilaho. (Yako. 1:5) Kuhehwojola mumikanda yetu nawa nachimikafwa muwane vishina vikwavo vyavilemu vize navimikafwa.

17. Mujijila muka visemi vanahase kukafwilamo vana vavo vapwenga namuchima wakulikanyisa?

17 Uno visemi navahasa ngachilihi kukafwa vana vavo vapwenga namuchima wakulikanyisa? Visemi vatachikiza ngwavo muchima kana kaweshi kulijila uveneko. Shikaho, vatela kuhananga vana vavo chakutalilaho chamwaza numba vapwenga namuchima kanou. (Efwe. 6:4) Enu visemi, nge namumona ngwenu vana venu chinakuvakaluhwila kupwa namuchima wakulikanyisa, kaha mwatela kulikekesa mumone nge muli nakuvahana chakutalilaho chamwaza nyi chiku. Mwatela kumona kulema chakuyanga muwande nakukungulukanga lwola lwosena nakupwanga nachilongesa chakulemesa Kalunga mwatanga. Kaha nawa kanda kulingilanga vana venu kala vyuma navatondako. Anukenu ngwenu Yehova ketavishile Alama naEve kulilingila kala vyumako, oloze avahanyine jishimbi jize jatelele kuvakafwa vavumbike wata wenyi. Chochimwe nawa, visemi vatela kuhuhumunanga vana nakuvahana chakutalilaho mangana vapwenga namuchima wakulikanyisa. Mwatela kunangula vana venu vazange chikuma wata waKalunga najishimbi jenyi.—Tangenu Vishimo 1:5, 7, 8.

18. Mwomwo ika mwatela kufwelela ngwenu kulikata navatu vamwaza chapwa chachilemu?

18 Numba nge mwapwa muvisemi chipwe nduma, mwatela kusakulanga kanawa vatu namulikatanga navo. Likatenunga navatu vaze navamikolezeza mufwilenga kulinga vyuma vyamwaza nakulihenda kuukalu. (Vishi. 13:20) Tachikizenu ngwenu kulikata navatu vakuhya kushipilitu nachimilingisa mulondezezenga muchima wavo wakulikanyisa. Kaha nawa vilinga vyenu vyamwaza navikolezeza chikuma masepa jenu. Kupwa namuchima wakulikanyisa nachimilingisa vamivwile kuwaha kuli Kalunga nakutwama mukuunda navakwenu.