Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

CHIHANDE CHAKULINANGULA 36

Monenunga Vandumbwenu vaVakweze Kupwa Vavalemu

Monenunga Vandumbwenu vaVakweze Kupwa Vavalemu

“Upahu wavakweze hingolo javo.”—VISHI. 20:29.

MWASO 88 Ngulweze Jijila Jove

VYUMA NATUSHIMUTWILA *

1. Chuma muka twatela kulitomena kulinga nge tunaputuka kushinakajiwa?

KACHI nge tunaputuka kukola, tunahase kushinganyeka ngwetu katweshi kuhasa kuzachila Yehova ngana muze twamuzachilililenga kunyimako. Numba tuhu katweshi nangolo ngana jize twapwile najoko oloze tunahase kuzachisa mangana etu, nauhashi wetu hakukafwa vandumbwetu vavakweze vatengamo kuvazachisa chikuma muliuka lyaYehova nakwitavila kala milimo navavahana. Ndumbwetu umwe uze nashimbula haulama ambile ngwenyi, “Omu ngwaputukile kushinakajiwa, ngwevwile kuwaha chikuma hakuwana nge kwapwile vandumbwetu vavakweze vamalunga vaze vatelemo kuzata milimo.”

2. Vyuma muka natushimutwila muchihande chino?

2 Muchihande chinafumuho, twashimutwilanga omwo vandumbwetu vavakweze vanahase kunganyala kachi nge navalikata navandumbwetu vatushinakaji. Kaha muchihande chino, natumona omu vilinga vyakufwana nge kulinyisa, nakulikehesa, namuchima wakusakwilila namuchima wakuhana vinahase kukafwa vandumbwetu vatushinakaji, omu navazachila hamwe navandumbwetu vavakweze mangana chikungulwilo chinganyale.

PWENUNGA VAKULINYISA

3. Kweseka namukanda Wavaka-Fwilipi 2:3, 4, vyuma muka vatela kulinga vaka-Kulishitu vakulinyisa, kaha kulinga chuma kana nachivakafwa ngachilihi?

3 Vandumbwetu vatushinakaji vatela kupwa vakulinyisa numba vakafwe vandumbwetu vavakweze. Mutu wakulinyisa eji kumonanga ngwenyi vakwavo vamuhambakana. (Tangenu Wavaka-Fwilipi 2:3, 4.) Vandumbwetu vatushinakaji vaze vapwa vakulinyisa vatachikiza ngwavo mutu nahase kuzata mulimo umwe mujijila jakulisezaseza chikalu kaha jijila kana jalitombola najindongi jamuMbimbiliya. Ngocho vatachikiza ngwavo vandumbwavo kaveshi kuhasa kuzata milimo ngana muze vayizachilenga vakikoko. (Kwambu. 7:10) Numba tuhu vakwechi uhashi wakunangula vandumbwetu vavakweze, oloze vatachikiza ngwavo “vyuma vinakulingiwa mukaye kano vili nakwalumuka,” ngocho nachipwa chamwaza vakiko kulinangula jijila jajihya.—Koli. 1, 7:31.

Vandumbwetu vatushinakaji veji kulwezangako vandumbwavo vyuma vananganyala hakuzachila Yehova (Talenu palangalafu 4-5) *

4. Uno tulama vakujinguluka veji kusololanga ngachilihi muchima ngana uze vapwilenga nawo vaLevi?

4 Vandumbwetu vatushinakaji vakulinyisa vatachikiza ngwavo kaveshi kuhasa kuzata chikuma milimo ngana muze vayizachilenga kunyimako. Tutalenu hachakutalilaho chatulama vakujinguluka. Kachi nge vanahetesa myaka yakusemuka 70, veji kuvahananga milimo yeka. Chuma kana kachapwa chachashiko, mwomwo vazangile chikuma mulimo wavo wakukafwa vandumbwavo muvikungulwilo. Kaha vafwila lika kuzata mulimo kana. Oloze vatachikiza ngwavo mulimo kana vanahase kuuzata kanawa kuli vandumbwetu vavakweze. Shikaho veji kusololanga muchima vapwilenga nawo vaLevi vamuIsalele yakushikulu, vaze vechelenga kuzata milimo yahatavanaku nge vanahetesa myaka yakusemuka 50. Vaze tushinakaji vavaLevi vawahilililenga kuzata kala milimo vavahanyinenga. Vazachilenga kweseka noho hakuminyinyine ngolo javo nakukafwa vandumbwavo vavakweze. (Kula. 8:25, 26) Namakumbi ano, nge tulama vakujinguluka vanahetesa myaka 70, veji kwechanga kuzata mulimo kana oloze veji kukafwanga chikuma vandumbwavo muvikungulwilo muze vatwama.

5. Vyuma muka namulinangula kuli ndumbwetu Dan napuwenyi Katie?

5 Tutalenu hachakutalilaho chandumbwetu Dan, uze azachile mulimo wakujinguluka hamyaka 23. Omu ndumbwetu Dan ahetesele myaka yakusemuka 70, ikiye napuwenyi Katie, vavalwezele kuzata mulimo waupayiniya wakulipwila. Kutala vali nakulivwisa kuwaha kuzata mulimo wavo tahi? Eyo. Ndumbwetu Dan ambile ngwenyi ali jino namilimo yakuzata yayivulu chikuma. Chakutalilaho, eji kuzakamanga milimo yenyi muchikungulwilo, nakukafwa vandumbwenyi vamalunga vatengamo kupwa vaka-kuzachila, nakunangula vandumbwenyi mwakwambulwila kuvihela vyasanga vyavatu vavavulu, namutumenga. Shikaho enu vandumbwetu vatushinakaji, numba nge muli mumulimo washimbu yosena chipwe chiku, munahase kukafwa vandumbwenu. Munahase kulinga ngachilihi ngocho? Zangenunga milimo munakuzata, nakulitomena vyakulinga, nakufwila kulinga vyuma vize namuhasa keshi vize namuhonako.

PWENUNGA VAKULIKEHESA

6. Mwomwo ika chapwila chachilemu kupwa vakulikehesa? Hanenu chakutalilaho.

6 Mutu wakulikehesa atachikiza oho hakumina ngolo jenyi. (Vishi. 11:2) Kulikehesa nachimukafwa afwile kuzata milimo yize mwahasa. Kulinga ngocho nachimukafwa apwenga wakuwahilila nakuzata natwima. Mutu wakulikehesa tunahase kumufwanyisa kumutu uze ali nakuvuwa kinga hamukandu. Mutu kana katela kulikanya chikumako. Numba tuhu keshi nakulikanyako oloze mwahasa kukanduka mukandu. Chochimwe nawa, namutu wakulikehesa atachikiza lwola luze katela kulikanya chikuma kulumbununa kwalumunako vyuma mangana atwaleho lika kuzachila Yehova.—Fwili. 4:5.

7. Uno Mbalajilai asolwele ngachilihi muchima wakulikehesa?

7 Achishinganyekenu hachakutalilaho chaMbalajilai uze apwile namyaka yakusemuka 80 omu Mwangana Ndavichi amulwezele kuya nakutwama kunganda. Hakuwana nge Mbalajilai apwile wakulikehesa ngocho ketavilileko, mwomwo atachikijile ngwenyi nashinakajiwa ngocho alwezele Mwangana Ndavichi ambate mwanenyi wamukweze Kimihame akatwame kunganda muchishishisa chaikiye. (Samwe. 2, 19:35-37) Ngana mwaMbalajilai, navandumbwetu vatushinakaji vamalunga veji kwivwanga kuwaha kukafwa vandumbwetu vavakweze vamalunga kuzata milimo.

Mwangana Ndavichi etavilile omu amulwezele Kalunga ngwenyi mwanenyi ikiye mwatunga tembele (Talenu palangalafu 8)

8. Mwangana Ndavichi asolwele ngachilihi muchima wakulikehesa omu asakile kutunga tembele?

8 Mwangana Ndavichi atuhana chakutalilaho chamwaza chakupwa vakulikehesa. Afwililile kutungila Yehova zuvo. Oloze omu Yehova amulwezele ngwenyi mulimo kana navauzata kuli Solomone, Ndavichi etavilile chuma vamulwezele kuli Yehova, kaha akundwijile vyuma vyakuzachisa kumulimo wakutunga. (Miji. 1, 17:4; 22:5) Ndavichi kashinganyekele ngwenyi ikiye atelemo kuzata mulimo kana mwomwo mwanenyi Solomone apwile ‘kanyike, kaha nawa kapwile nachinyingiko.’ (Miji. 1, 29:1) Oloze atachikijile ngwenyi kuzovoloka chamulimo kana chapendaminyine hali Yehova, keshi hakuvula chamyaka nachinyingi chavaze vali nakutwaminyinako. Ngana mwaNdavichi, vandumbwetu vatushinakaji makumbi ano veji kutwalangaho lika kuzata natwima numba tuhu vanavahane milimo yeka. Kaha vatachikiza ngwavo Yehova mwakisula vandumbwetu vavakweze vaze vali nakuzata milimo yize vazachilenga vakiko.

9. Uno ndumbwetu umwe wamuKomiti yaMutango asolwele ngachilihi muchima wakulikehesa?

9 Tutalenu chakutalilaho chamakumbi ano chandumbwetu Shigeo uze asolwele muchima wakulikehesa. Mu 1976 omu apwile namyaka yakusemuka 30, vamutongwele kupwa muKomiti yaMutango. Kuheta mu 2004, vamutongwele kupwa muka-kuwanyisa Komiti yaMutango. Kutwala muze amwene ngwenyi nakolo, ngocho keshi nangolo jakutwalililaho kuzata kanawa milimoko. Alombele kuli Yehova haukalu kana, kaha kufumaho ashinganyekele ngwenyi nachipwa chakutamo kutongola ndumbwetu wamukweze apwenga muka-kuwanyisa Komiti yaMutango. Numba tuhu oholyapwa ndumbwetu Shigeo keshi cheka muka-kuwanyisa Komiti yaMutangoko, oloze ali nakutwalaho lika kuzachila hamwe navandumbwenyi muKomiti yaMutango. Chakutalilaho chaMbalajilai, naMwangana Ndavichi, nandumbwetu Shigeo, vyasolola hatoma nge ndumbwetu wakulinyisa nakulikehesa eji kutalanga hangolo vali najo vandumbwetu vavakweze keshi hakuhona chinyingiko. Eji kumonanga vandumbwenyi vavakweze kupwa vakwavo muvazachila.—Vishi. 20:29.

PWENUNGA NAMUCHIMA WAKUSAKWILILA

10. Vandumbwetu vatushinakaji vatela kumona ngachilihi vandumbwetu vavakweze muchikungulwilo?

10 Vandumbwetu vatushinakaji vamona vandumbwavo vavakweze kupwa wana wakufuma kuli Yehova, kaha veji kuvasakwililanga hamilimo veji kuzatanga. Omu ngolo javo jili nakuya nakukuma, ava vandumbwetu vatushinakaji veji kusakwililanga chikuma vandumbwavo vavakweze hakulisuula vazate milimo muchikungulwilo.

11. Uno mazu ahali Lute 4:13-16 asolola ngachilihi nge vandumbwetu vatushinakaji vanahase kunganyala nge navetavila vandumbwavo vavakweze vavakafwe?

11 Kashinakaji Nowemi uze vavuluka muMbimbiliya asolwele muchima wakusakwilila hakwitavila kumukafwa kuli mukweze. Hakavanga omu Nowemi afwishile mwanenyi walunga, alwezele nayewenu Lute akinduluke kuli vausoko wenyi. Oloze Lute ashinjilile nayewenu Nowemi ayenga nenyi hamwe kuMbetelema, ngocho Nowemi etavilile. (Lute 1:7, 8, 18) Chikupu vene vosena vavali vanganyalile. (Tangenu Lute 4:13-16.) Kulinyisa nachikafwa vandumbwetu vatushinakaji vakavangize chakutalilaho chaNowemi.

12. Kaposetolo Paulu asolwele ngachilihi muchima wakusakwilila?

12 Kaposetolo Paulu asakwililile hakumukafwa kuli vandumbwenyi. Chakutalilaho, asakwililile vandumbwenyi vamuFwilipi hakumutumina vyuma vyakulikafwa navyo. (Fwili. 4:16) Asakwililile nawa Chimoteu hakumukafwa. (Fwili. 2:19-22) Kaha nawa Paulu asakwililile Kalunga omu amwene vandumbwenyi naveza nakumukolezeza halwola vapwile nakumunungulwila kukamenga kamuLoma. (Vili. 28:15) Paulu apwile mutu wakujikiza uze atambukilenga jitunda jajisuku kuya nakwambulula mujimbu nakukolezeza vikungulwilo. Chipwe ngocho, alinyishile nakwitavila vandumbwenyi vamukafwe.

13. Vandumbwetu vatushinakaji vanahase kusolola ngachilihi ngwavo vasakwilila hakupwa navandumbwetu vavakweze?

13 Enu vandumbwetu vatushinakaji, munahase kusolola mujijila jakulisezaseza ngwenu mwasakwilila hakupwa navandumbwetu vavakweze muchikungulwilo. Kachi nge vali nakusaka kumikafwako mwakutambukila, nakumiyilako kuvitanda chipwe kumilingilako vyuma vyeka, kaha mwatela kwitavila. Tachikizenu ngwenu kumikafwa mujila kaneyi chasolola nge Yehova amizanga. Echi nachimilingisa mutunge usepa wakukola navandumbwenu vavakweze. Shimbu yosena vakafwenu vapandame chikuma kuli Yehova nakuvalweza nawa ngwenu mweji kwivwanga kuwaha chikuma hakumona vakweze navazovoloka mangana vatengamo kuzata milimo yayivulu muchikungulwilo. Wanenungako lwola lwakushikama navo mangana muvalweze vyuma munanganyala hakuzachila Yehova. Nge namulinga ngocho, kaha ‘namusolola kusakwilila chenu’ kuli Yehova hakuminehela vandumbwetu vavakweze muchikungulwilo.—Kolo. 3:15; Yowa. 6:44; Teso. 1, 5:18.

PWENUNGA NAMUCHIMA WAKUHANA

14. Uno Mwangana Ndavichi asolwele ngachilihi muchima wakuhana?

14 Vandumbwetu vatushinakaji vatela kulondezeza chakutalilaho chaMwangana Ndavichi uze apwile namuchima wakuhana. Ahanyine jimbongo jajivulu navyuma vyeka mangana akundwize mulimo wakutunga tembele. (Miji. 1, 22:11-16; 29:3, 4) Ahanyine wana kana numba tuhu mulimo wakutunga vauzachile kuli mwanenyi Solomone. Numba tuhu kamweshi nangolo jakwazana mumilimo yakutungatungako, oloze munahase kutwalaho lika kukundwiza milimo kana hakuhana wana kweseka navyuma muli navyo. Kaha nawa munahase kulweza vandumbwenu vavakweze vyuma vyamwaza munanganyala hamyaka yize munazachila Yehova.

15. Vyuma muka Paulu anangwile Chimoteu?

15 Tushimutwilenu nawa hali kaposetolo Paulu uze apwile namuchima wakuhana. Paulu alwezele Chimoteu ayenga nenyi mumulimo waumishonali, kaha amunangwilenga jijila jakuzachisa hakwambulula nakunangula. (Vili. 16:1-3) Kunangula Chimoteu mujila kana chamukafwile ambulule mujimbu wamwaza natwima. (Koli. 1, 4:17) Kaha Chimoteu naikiye anangwilengako vakwavo vyuma vamunangwilenga kuli Paulu.

16. Mwomwo ika ndumbwetu Shigeo anangwilililenga vandumbwenyi?

16 Vandumbwetu vatushinakaji makumbi ano kavashinganyeka ngwavo kunangula vandumbwavo vavakweze milimo yize vazachilenga nachivalingisa vahone kupwa vavalemuko. Chakutalilaho, ngana muze twevwanga kuli ndumbwetu Shigeo, uze twavulukanga hakavanga, anangwilenga vandumbwenyi vavakweze vaze vapwilenga muKomiti yaMutango. Alingile ngocho mangana akundwize mulimo waWangana mulifuchi muze atwama. Shikaho omu lwola lwahetele lwakwecha kupwa Muka-kuwanyisa Komiti yaMutango, kwapwile ndumbwetu wamukweze uze atelemo kumushisa. Ndumbwetu Shigeo nazate muKomiti yaMutango hamyaka yakuzomboka 45, kaha chatwalaho lika kuzachisa vyuma nalinangula hakukafwa vandumbwenyi vavakweze. Chapwa hikutokwa chachinene kupwa navandumbwetu vakufwana nge Shigeo muliuka lyaYehova.

17. Kweseka naLuka 6:38, uno vandumbwetu vatushinakaji vanahase kuhana vandumbwavo vyuma muka?

17 Enu vandumbwetu vatushinakaji vamapwevo namalunga, munasolola chikupu ngwenu kufwelela Yehova nakupwa vakulonga chapwa chachilemu chikuma mukuyoya. Chakutalilaho chenu chinasolola nawa nge chapwa chachilemu chikuma kulinangula jindongi jamuMbimbiliya nakujikavangiza mukuyoya chenu. Numba tuhu mwatachikiza kanawa omwo valingilenga vyuma kunyima, oloze nge vyuma vinalumuka kaha mwatela kukavangiza. Enu vandumbwetu vatushinakaji vanambapachisa kalinwomu, nayenu munahase kulwezako vandumbwenu vyuma munalivwisa kuwaha hakutachikiza Yehova. Vandumbwetu vavakweze navevwa kuwaha kwivwa vyuma munanganyala hakuzachila Yehova. Kachi nge namupwa “muvaka-kuhana” hakuzachisa vyuma munanganyala hakuzachila Yehova mangana munangule vandumbwenu, kaha Yehova mwamikisula chikuma.—Tangenu Luka 6:38.

18. Uno vandumbwetu vatushinakaji navava vavakweze vanahase kulikafwa ngachilihi?

18 Kachi nge enu vandumbwetu vatushinakaji namulikata chikuma navandumbwetu vavakweze, kaha namulikolezeza. (Loma 1:12) Muvosena mukwechi uhashi wakulisezaseza. Vandumbwetu vatushinakaji vali namangana nachinyingi vize vananganyala hakuzachila Yehova. Kaha vandumbwetu vavakweze vali nangolo. Shikaho, nge vandumbwetu vavakweze navava vatushinakaji navazachila hamwe, kaha navalisa Setu wamwilu nakunganyalisa chikungulwilo.

MWASO 90 Likolezezenunga naVakwenu

^ par. 5 Twatokwa chikuma kupwa navandumbwetu vavakweze vamalunga navamapwevo vavavulu vaze vali nakuzata nangolo mangana vakundwize liuka lyaYehova. Chamokomoko nachisemwa chavo, vandumbwetu vatushinakaji muchikungulwilo vatela kukolezezanga vandumbwetu vavakweze mangana vazachile chikuma Yehova.

^ par. 55 MAZU AKULUMBUNUNA MUVWIMBIMBI: Kalama wakujinguluka nahetesa myaka yakusemuka 70, kaha ikiye napuwenyi vanavahane mulimo weka. Chinyingi vali nacho mwomwo yakuzachila Yehova hamyaka yayivulu chinavalingisa vananguleko vandumbwavo muchikungulwilo chize vali nakuzachila.