Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

UNO VALINGILE VYAKUTENGA TAHI?

Jila Yakulipwila Eji Kuwililangamo Puka

Jila Yakulipwila Eji Kuwililangamo Puka

PUKA nahase kuwila kanawa hakala chuma chakuzeneka ukalu numba umwe. Uno eji kuhasanga ngachilihi kulinga ngocho?

Achishinganyekenu hachumechi: Hakusaka puka awile kanawa, katela kutuka washiwashiko, oloze atela kuwila chindende chindende. Chuma chimwe cheji kumukafwa shina kutachikiza jila ali nakutukilamo, natunda yinasaleko nakuheta haze mwawilila, kaha eji kukehesangako kutuka kweseka natunda kana. Oloze tututu vavavulu kavafwana nganako mwomwo kavatwama nameso aze anahase kuvakafwa vatachikize tunda yili kufuma haze vali nakuheta hachuma vanakusaka kuwilako.

Meso apuka alihandununa nawa amutu. Puka eji kumonanga chuma nge chachinene chikuma omu anakuya nakuswenya kuchuma kana. Numba tuhu chuma chachindende, oloze ikiye hakuchiswenya eji kuchimonanga kupwa chachinene chikuma. Vaka-kulinangula vahashikola yayinene yamuAustralia vahehwojwele nge, puka eji kukehesangako kutuka chikuma mangana chuma anakusaka kuwila chisoloke nge muze achimonanga hakavanga. Hakusaka puka awile kanawa, atela kukehesako kutuka chikuma.

Mangazini yaNational Academy of Sciences yambile ngwayo: “Jila eji kuwililangamo puka . . . yeji kumukafwanga ahase kutuka kanawa.”

Enu munashinganyeka ngachilihi? Uno jila eji kutukilangamo puka yalijilile ivene tahi? Nyi valingile yakutenga?