Vatu vakulinyisa vatwama nakalemesa. Vatu kana kavapwa vakulivwimbako kaha nawa kavasaka vakwavo vavamonenga kupwa vavalemuko. Shikaho mutu wakulinyisa eji kumonanga vakwavo kupwa vavalemu kaha eji kupwanga wakukasunuka kulinangula kuli vakwavo.

Vatu vamwe vamona mutu wakulinyisa kupwa wakuhehela. Oloze kuhanjika muchano, kulinyisa cheji kulingisanga mutu atachikize tutenga twenyi nakwijiva nawa hakumina ngolo jenyi.

• Kulinyisa cheji kukafwanga vatu valivwasane. Mukanda waThe Narcissism Epidemic wamba ngwavo: “Vatu vakulinyisa veji kuchiwananga kupwa chachashi kupwa namasepa kaha nawa cheji kuvashiwilanga kushimutwila navatu nakulikata navo.”

• Kulinyisa nachikakafwa mwanenu kulutwe. Kachi nge mwanenu mwapwa wakulinyisa kaha nachimunganyalisa oholyapwa nakulutwe nawa. Chakutalilaho, kulinyisa nachikamukafwa omu mwakasaka kwingila milimo. Dr. Leonard Sax asonekele ngwenyi, “kachi nge mutu mwalifwelela yivene nakuhona kutachikiza tutenga twenyi kaha keshi kukalinga kanawa hakumwihwojola vihula vyakwingila milimoko. Oloze mutu uze mwatachikiza kanawa vyuma ali nakusaka uze muka-kwingisa milimo, eji kukumbululanga kanawa vihula veji kuhulisanga hakwingisa milimo.” *

Vakafwenunga vahone kulimonanga kupwa vavalemu kuhambakana vakwavo.

LUNDONGI LWAMUMBIMBILIYA: “Mwomwo kachi nge mutu nashinganyeka ngwenyi wamulemu okunyi wamokomoko, kaha ali nakulyonga ivene.”—Wavaka-Ngalesha 6:3.

• Lihendenu Kuhanjikanga Mazu Akuhungumwisa. Kuhanjikanga mazu akufwana nge “Vyuma vyosena mwafwila navikatesamo,” chipwe mazu akufwana nge “Munahase kulinga kala vyuma munasake” anahase kwivwakana nge muli nakukolezeza vana venu, oloze mazu kana kawazatako. Vana venu vanahase kufukila kachi nge navalitomena vyakulinga mukuyoya nakuzata nangolo mangana vatesemo vyuma valitomena.

• Sangejekenunga vana venu havyuma vanazate. Kulweza vana ngwenu vapwa “vasamalikita” chinahase kuvalingisa vahone kupwa vakulinyisa. Oloze mwatela kuvasangejeka kaha havyuma vanalingi.

• Kafwenu vana venu vahonenga kuzachisa chikuma Internet. Vatu veji kutumanga mijimbu yavo haInternet yakusolola vyuma vali navyo navize vali nakulinga mukuyoya nomu vapwa, mutu wakulinyisa keshi kuhasa kulinga chuma kanako.

• Kafwenunga vana venu valikonekelenga nge vanaluwisa. Lwezenunga vana venu vyuma vanaluwisa nakuvakafwa valikonekele.

 Kafwenu vana venu vapwenga namuchima wakusakwilila

LUNDONGI LWAMUMBIMBILIYA: “Sololenunga kusakwilila chenu.”—Wavaka-Kolose 3:15.

• Kumona vyuma vyakutenga kupwa vyavilemu. Vanyike vatela kwijiva ngwavo vyuma vyakutenga vyapwa vyavilemu, nakwijiva nawa ngwavo kuyoya chetu chapendamina havikiko. Twasakiwa peho yakuhwima, nameya akunwa, navyakulya. Zachisenunga vyakutalilaho kana mangana mukafwe vana venu vapwenga namuchima wakusakwilila Kalunga, nakumona vyuma vyakutenga kupwa vyavilemu.

• Kumona vatu kupwa vavalemu. Kafwenu vana venu vatachikize ngwavo, vatu vosena vapwa vavalemu kuhambakana vakiko mujila yimwe kaha nawa kavatela kwivwila lushiushiu vatu mwomwo yauhashi vatwama nawoko, oloze vatela kulinangula kuli vatu kana.

• Sololenunga muchima wakusakwilila. Nangulenu vana venu vasakwililenga namichima yavo yosena keshi hakanwa kahako. Kusakwilila vatu cheji kukafwanga mutu apwenga wakulinyisa.

Nangulenunga vana venu vatachikize ngwavo kukafwa vatu chapwa chamwaza.

LUNDONGI LWAMUMBIMBILIYA: “Linyisenunga nakumona vakwenu ngwenu vamihambakana enu. Kanda kuhakanga kulutwe vyuma mwasaka enu kahako, oloze navyuma vasaka vakwenu nawa.”—Wavaka-Fwilipi 2:3, 4.

• Nangulenunga vana venu kuzatanga milimo yakukanda. Kukanyisanga vana kuzata milimo yimwe yakukanda chinahase kuvalingisa vashinganyeke ngwavo milimo kana yapwa yakukuminamo, ngocho kavatela kuyizatako. Valwezenu ngwenu milimo yakukanda yeji kunganyalisanga vaze veji kuyizatanga kaha nawa kuzata milimo kana nachilingisa vakwavo vavavumbike.

• Vakafwenu vatachikize ngwavo kuzachilanga vakwavo cheji kunganyalisanga. Kuzachilanga vakwavo nachivakafwa vakole namangana. Shikaho vakolezezenu vatachikizenga vatu vaze navasakiwa kukafwa. Shimutwilenunga havyuma vanahase kulingila vakwavo. Kaha vasangejekenunga kachi nge vanalingila vakwavo vyuma vyamwaza.