CHIHANDE CHACHINENE
Kuhonesa Ukalu waMalimi—Tachikizenu Vyuma Vyeji Kulingiwanga Hakwalumuna
Mukanda waCambridge Encyclopedia of Language wahanjika ngwawo, “Lwola lumwe vatu vamba ngwavo kakweshi mulimo waukalu chikuma kuhambakana mulimo wakwalumunako.”
SHIMBU kanda Lipatimende Lyakusoneka Mikanda litume mikanda yaVinjiho jaYehova kuli vaka-kwalumuna, lyeji kuvangilanga kuhunanana kanawa havyuma navasoneka, nakuvihehwojola nakuvisoneka jino. Halwola kanelu, lipatimende kana lize lyatwama hachikota chaVinjiho jaYehova muNew York lyeji kuhitulukanga kanawa mumikanda kana nakumona ngwavo vyuma vilimo vinoloka kweseka nomu vali nakuzachisa lilimi lyaChingeleshi makumbi ano. *
Kufumaho, Lipatimende Lyakusoneka Mikanda lyeji kutumanga mikanda kana kuli vaka-kwalumuna vavavulu mukaye kosena, kaha vavavulu vatwama kuvihela kuze veji kuhanjikanga malimi kana. Vavavulu veji kwalumunanga mumalimi avo. Vaka-kwalumuna vatela kutachikiza kanawa lilimi lyaChingeleshi nalilimi veji kwalumunanga.
Vaka-kwalumuna veji kuzatanga ngachilihi mulimo wavo?
Geraint muka-kwalumuna uze atwama muBritain alumbunwine ngwenyi: “Ngweji kuzatanga hamwe navakwetu vaka-kwalumuna. Mulimo wakwalumuna wasakiwa kulivwasana. Tweji kuzachilanga hamwe nakukumisa ukalu natuwana hakwalumuna. Katwalumuna lizu hilizuko, oloze tweji kwalumunanga mikuku. Tweji kushinganyekanga kanawa haulumbunwiso wavyuma tunakwalumuna, navyo vanavisonekela, nakushinganyeka havatu tuli nakwalumwina chihande hichihande.”
Hakupwa umuka-kwalumuna, vyuma muka wafwila kutesamo?
“Etu twafwila kukafwa vatu navatanga mikanda vamone ngwavo vyuma vanakutanga vavisonekele mulilimi lyavo. Hakutanga kavatela kwivwa nge vyuma kana vyapwanga mulilimi lyekako. Ngocho, twafwila kwalumuna mujila yize navevwishisa kanawa vatu. Hakulinga ngocho tweji kulingisanga vaka-kutanga vapwenga napwipwi yakufwila kutanga ngana muze mutu eji kupwanga nachipepa chakulya vyakulya vyamwaza vize navimulingisa alivwise kuwaha.”
Kuwaha muka chatwama hakupwa kuchihela kuze vahanjika lilimi muli nakwalumuna?
“Kutwama kuchihela kuze vahanjika lilimi munakwalumuna cheji kukafwanga chikuma. Kupwa mungalila muno vazachisa lilimi lyaWelsh cheji kutulingisanga twivwenga vatu navahanjika lilimi kana hakumbi hakumbi. Kutwama mungalila kana cheji kutulingisanga nawa tuhulise mazu aze tweji kwivwanga kuvatu mangana tuwane nge akwoloka, mukiko vawahanjika kaha nawa vatu vanahase kuwevwishisa kanawa. Echi cheji kutukafwanga twalumune kanawa Chingeleshi.”
Mulimo wakwalumuna vaulongesa ngachilihi?
“Vatu vatatu veji kuzachilanga hamwe. Chakavanga, mutu himutu eji kuvangilanga kutanga vyuma navalumuna nakuvivwishisa kanawa, nakutachikiza vatu vanasonekela chihande kana, namujila vanasonekelamo. Tweji kulihulisanga ngwetu: ‘Chihande kana chili nakuhanjika havyuma muka? Chihande muka chachilemu vali nakuhanjika, kaha mwomwo ika vanachisonekela? Vyuma muka ngwatela kulinangula hachihande kana?’ Vihula kana vyeji kutukafwanga tuwane mwakwalumwina kanawa.
“Kufumaho, tweji kuliwananga nakushimutwila havyuma tunevu muchihande kana nakulinangula umwe namukwavo. Kaha tweji kulihulisanga ngwetu, uno tunevwishisa chihande kana tahi? Kutala natuhasa kulumbununa mujila yoyimwe nganomu tunevu muChingeleshi tahi? Twafwila kulingisa vatu tuli nakwalumwina vevwenga nganomu navevwa vatu vaze navatanga Chingeleshi.”
Uno vaka-kwalumuna vatatu veji kuzachilanga ngachilihi hamwe?
“Twasaka vatu navatanga vevwishise vyuma tunalumuna hahaze vene navaputuka kutanga. Hakusaka tumone nge tunalumuna mujila yakwoloka tweji kutanganga vyuma tunalumuna mapapa kakavulu.
“Muka-kwalumuna eji kutayipanga hakopyuta mazu amulilimi lize tuli nakwalumuna, kaha vyuma eji kutayipanga tweji kuvimonanga hajikopyuta jetu. Tweji kutalanga tumone numba nge tunahakilako vihande vimwe chipwe tunafumisako mazu amwe, nakumona nawa ngwetu mukiko vene tweji kuhanjikanga, nakutala nawa nge mukiko mwaya lilimi tunakwalumuna, kaha nawa nge tunazachisa mazu akwoloka. Kaha umwe mwatanga palangalafu yosena oku vakwavo vanakumwivwilila. Kachi nge mwahukana hakutanga, kaha tweji kulihulisanga ngwetu, mwomwo ika nahukanyina? Nge tunakumisa kwalumuna chihande chosena, kaha mutu umwe mwatanga oku vakwavo vali nakumwivwilila nakufunjejeka haze hali ukalu mangana vawahiseho.”
Chinakusoloka nge mulimo kana waukalu chikuma!
“Mukiko vene. Hakukotoka tweji kuzeyanga chikuma. Kaha nge kunachi tweji kuhitulukangamo cheka mangana tuwahiseho kanawa. Omu namuhita vyalumingo vimwe, Lipatimende Lyakusoneka Mikanda lyeji kutumanga vyuma vize vanalumunako muchihande kana. Nge munahichi makumbi, tweji kutangamo cheka mangana nge muli vyuma vimwe vize vinahenge tuvyolole.”
Vinoma muka vyahakopyuta vize mweji kuzachisanga?
“Jikopyuta kajeshi kuhasa kuhambakana vaka-kwalumunako. Oloze Vinjiho jaYehova vakwechi vinoma vize vyeji kuvakafwanga vazate kanawa mulimo wavo. Ndikishonali hichinoma chimwe chize cheji kutukafwanga tuwane mazu akuzachisa aze vatachikiza vatu. Kuli chinoma chikwavo chize cheji kutukafwanga tuhehwojole vyuma valumwine lyehi vaka-kwalumuna mikanda yamulilimi lyetu nakuwana muvakumishililile ukalu kana.”
Mweji kwivwanga ngachilihi hakuzata mulimo kanou?
“Mulimo wetu twaumona kupwa wana kuli vatu. Ngocho mulimo kana tweji kuuzatanga kanawa mangana vatu valivwise kuwaha kutanga mijimbu kana nakunganyala. Tweji kwivwanga kuwaha chikuma kachi nge mutu uze mwatanga mangazini chipwe chihande chimwe chahakeyala yetu nachimukwata kumuchima nakumulingisa alumune kuyoya chenyi.”
Mulimo Uze Unakunganyalisa Vatu
Mukaye kosena, vatu vavavulu veji kunganyalanga chikuma hakutanga mikanda yaVinjiho jaYehova mumalimi avo. Mangana amwenemwene aze atwama mumikanda yavo, najivindiyo javo, nahakeyala yavo yaha Internet ya jw.org afuma muMbimbiliya. Mumukanda kanou wajila, Yehova Kalunga atulweza ngwenyi asaka mazu enyi vawambulule kuli “vaka-miyachi yosena, navaka-malimi osena.”—Kusoloka 14:6. *
^ par. 4 Mijimbu yamumikanda kana veji kuyisonekanga chatete muChingeleshi.
^ par. 25 Yenu hakeyala ya www.pr418.com mangana mumone mazu akukopa, najivindiyo namikanda yamulilimi lyenu namumalimi eka amavulu.
Pamo Nauzanga Nawa
MILIMO
Mulimo Wetu Wakulovola Mikanda
Tweji kwalumunanga nakupulita nakupangila jiMbimbiliya mikanda yahanjika haMbimbiliya mumalimi amavulu. Mikanda najivindiyo tweji kulovolanga vyeji kukafwanga vatu mukaye kosena valinangule muchano wamumbimbiliya.
