Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

VYUMA NAVIKAFWA TANGA | KULELA VANA

Milimo yaKukanda Yapwa Yayilemu

Milimo yaKukanda Yapwa Yayilemu

UKALU

Mujitanga jimwe vana vavalweza kuzata milimo yakukanda, kaha veji kuzatanga chakuzeneka kuyayavala. Oloze mujitanga jimwe nawa, visemi kavahana vana vavo milimo yakuzata kukandako kahechi chinalingisa vana vavo vahone kutachikiza milimo kana.

Vaka-kuhehwojola vawana nge kulela ndendeka chalisala chikuma mumafuchi akumulauko ngocho vana kana veji kulyanga kaha nakuhona kuzata. Chisemi umwe walijina lyaSteven ahanjikile ngwenyi: “Makumbi ano, vana vavavulu veji kuvasezanga uka wavo valitalile tuhu televijini, nakuzachisa Internet, nakwazana mukuhema chahajivindiyo, ngocho vana kana kavazata milimo kukandako.”

Enu munashinganyeka ngachilihi? Uno milimo yakukanda yapwa yakuwahisa kaha hazuvo tahi? Nyi yakukafwa mwana akole kanawa?

VYUMA MWATELA KUTACHIKIZA

Visemi vamwe kavahana vana vavo milimo yakuzata kukandako, chikumanyi nge mwanavo ali namilimo yayivulu yakushikola. Chipwe ngocho, shinganyekenu jino hanganyo yatwama hakulongesa vana venu milimo yakukanda.

Milimo yahakanda yeji kukafwanga mwana apwenga namangana. Chakuzeneka kukakasana, vana vaze veji kuzatanga milimo yakukanda vanahase kufukila nakumashikola. Kunangula vana milimo kaneyi cheji kuvakafwanga valifwelele vavene, nakupwa vakalemesa, nakupwa vakujikiza. Echi nachivakafwa valinangule kanawa.

Milimo yahakanda yeji kukafwanga vana vapwenga namuchima wakuzachila vakwavo. Vatu vamwe vawana nge vana vaze veji kuzatanga milimo yakukanda nge vanakolo, veji kukafwanga chikuma muchitungilo. Chuma kana chamuchano mwomwo cheji kuvakafwanga vazakame vakwavo kuhambakana kulizakama vavene. Steven uze twavulukanga hakavanga ahanjikile cheka ngwenyi: “Nge vana kaveshi kuvahananga milimo yakuzata kukandako, kaha veji kumonanga nge vasemukilile kaha kuvazachila ngocho veji kukolanga chakuzeneka kutachikiza omu vatela kuyoya.”

Milimo yahakanda yeji kukafwanga tanga yipwenga yakulinunga. Kuzata milimo yakukanda cheji kukafwanga vana vatachikize ngwavo vapwa vavalemu, kaha nawa vakwechi milimo mutanga. Vana kaveshi kuhasa kutachikiza chishina kanechi nge visemi javo navavalwezanga kaha vahake mangana kushikola nakuzeneka kuzata milimo yakukandako. Lihulisenu ngwenu, ‘Vyuma muka nangunganyala kachi nge mwanami mwahakanga mangana kuvyakuhemahema nakuhona kuzachila hamwe natanga?’

VYUMA MWATELA KULINGA

Vanangulenu shimbu vachili vavandende. Vatu vamwe vamba ngwavo vana vatela kuvahananga milimo shimbu vachili namyaka yitatu. Veka nawa vamona ngwavo chapwa chakutamo kuputuka kuhana vana milimo omu vene navapwa namwaka umwe chipwe yivali. Chishina chachilemu shina echi, vana vavandende chikuma veji kuzanganga kuzachila hamwe navisemi javo nakufwila kuvalondezeza.—Lushimbi lwamuMbimbiliya: Vishimo 22:6.

Vahanenunga milimo kweseka namyaka vali nayo. Chakutalilaho, mwana uze ali namyaka yitatu munahase kumuhana milimo yakufwana nge kunonojola tuvyuma tuze eji kuhemesanga, nakuwahisa haze hanamwangalikila meya, chipwe kumulweza asakule uvwalo wakutela kukosa. Vanyike vaze vanakolo vanahase kukomba, nakukosa minyau, chipwe vene kuwahisa vyakulya. Mwatela kuvahananga milimo kweseka nauhashi wavo. Munahase kulikomokela chikuma hakumona mujila mwakilikichilamo mwanenu hakuzata milimo yakukanda.

Vakafwenu vahakenga mangana kumilimo yahakanda. Chuma kana chinahase kupwa chachikalu chikumanyi nge mwanenu eji kupwanga namilimo yayivulu yakushikola. Mukanda waThe Price of Privilege wamba ngwawo: Kuhona kuzatanga milimo yakukanda mwomwo yakufwila kutanga chikuma “cheji kusololanga nge katwamona milimo yakukanda kupwa yayilemuko.” Ngana muze twavulukanga hakavanga, kuzata milimo yakukanda cheji kukafwanga vana kumashikola. Kaha nawa vyuma veji kulinangulanga vyeji kuvakafwanga valizange kukalela kanawa jitanga javo.—Lushimbi lwamuMbimbiliya: Wavaka-Fwilipi 1:10.

Fwilenu kunangula mwanenu nakuhona kulizakamina havyuma mwahona kulinga. Chinahase kumbata lwola lwalusuku numba mwanenu akumise mulimo mwamuhananga kuzata. Oloze munahase kumona nawa ngwenu mulimo anakuzata unalumbunuka kanawa, kaha nge chili ngocho kamwatela kumutambula uze mulimoko. Tachikizenu ngwenu muli nakunangula mwanenu apwenga nachinyingi nakupwa nawa wakuwahilila kuzata milimo yenyi keshi kupezalisa milimo mwazata nge muze navayizata kuli mukulwaneko.—Lushimbi lwamuMbimbiliya: Muka-kwambulula 3:22.

Shinganyekenu hanganyo yamwaza. Vatu vamba ngwavo, kwolola mwana hamavoko nge nazate milimo yakukanda chapwa hijila yimwe yakunangwilamo. Kaha nawa veka vamba ngwavo, kwolola vana hamavoko cheji kulingisanga vana vazate mangana vavafwete muchishishisa chakuzata mangana vakafwe tanga. Vatu vovamwe vamba nawa ngwavo nge mwana ali najimbongo jajivulu nahase kuputuka kukana kuzata milimo mwomwo yakutachikiza ngwenyi ali lyehi najimbongo. Vyuma muka natulinangulaho? Chapwa chamwaza kwolola mwana hamavoko lwola lweka keshi haze nakumisa kuzata milimoko.