Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

Vyuma vimwe vavuluka ngwavo enteric nervous system (ENS, yili muulombo) yatwama mumijingwa

Vyuma Muka Vyatwama Mujimo Vize Tunahase Kufwanyisa kuWongo?

Vyuma Muka Vyatwama Mujimo Vize Tunahase Kufwanyisa kuWongo?

UNO mutu atwama nawongo ungahi? Kachi nge namukumbulula ngwenu atwama nawongo “umwe,” kaha munoloka. Oloze mumujimba mwatwama nawa vyuma vyeka. Mujimo mwatwama tumishisa twatuvulu chikuma tuze twalingisa vaka-sayasi vambenga ngwavo mujimo mwatwama wongo ukwavo. Vyuma vimwe vavuluka ngwavo enteric nervous system (ENS) vyavula chikuma mujimo keshi kumutweko.

Kweji kusakiwanga vyuma vyavivulu numba vyakulya mumujimba vavichike nakuhana jino ngolo kumujimba. Shikaho chapwa chakutamo kwamba ngwetu, wongo wahana jingolo jajivulu jakuchika vyakulya kuvyuma vavuluka ngwavo ENS.

Numba tuhu vyuma vavuluka ngwavo ENS kavyatwama nangolo jakuhambakana wongoko, oloze mulimo vyeji kuzatanga wapwa wakukomwesa chiyovo. Chakutalilaho, ENS yamujimo lyamutu yatwama natumishisa twatuvulu kafwe jimiliyoni 200 nakuheta ku 600. Kahetu tumishisa tukiko twatunga chihanda cheji kuchikanga vyakulya. Vaka-sayasi vamba ngwavo kachi nge evi vyuma vavuluka ngwavo ENS vyapwile nakuzachila kuwongo kachi tumishisa kana twapwa twatunene chikuma. Kweseka namukanda waThe Second Brain, wahanjika ngwawo: “Chapwa chakutamo kwechelela ENS yizate haukawayo chakuzeneka wongo.”

“KWAKUCHIKILA VYAKULYA”

Kuchika vyakulya mujimo cheji kusakiwanga vyuma vyavivulu vize vyeji kulifutulanga halwola lwakutamo nahachihela chakutamo. Echi kulichika chavyakulya chapwa chakukomwesa chikuma. Chakutalilaho, mumijingwa mwatwama maselusi aze eji kutachikizanga vyakulya mwalya mutu numba nge vili kanawa nyi chiku. Echi cheji kukafwanga ENS yitachikize enzyme yize yatela kuchika vyakulya kana mangana vikafwe mujimba. Kaha ENS yatwama nawa namulimo wakumona acid yili muvyakulya mwalya mutu mangana ENS yitume enzyme nayihasa kuchika vyakulya kana.

Vyakulya vyeji kutambukanga mujila yakukomwesa omu veji kuvichikanga kuvyuma vavuluka ngwavo ENS. Kaha nawa wongo ukwavo uze vashinganyeka nge watwama mujimo, weji kukafwanga vyakulya vavichike kanawa nakuhita mumijingwa. Eyi ENS yeji kulikwikilanga nakulyecha hakushinjika vyakulya.

ENS nawa yeji kutalanga hakukinga mujimba. Shimbu jimwe vyakulya vize tweji kulyanga vyeji kupwanga natututu vaze vanahase kutunehela misongo. Echi chikiko chalingisa mujimo lyamutu mupwenga maselusi akuheta kujipaseti 70 chipwe 80 aze eji kukinganga mujimba kumisongo. Kachi nge munali vyakulya vize vinavulu tututu vaze vanahase kuneha ukalu, kaha ENS yeji kulingisanga mutu asaze chipwe ahichise.

CHIVWASANO

Numba tuhu ENS yasoloka nge yeji kuzatanga ukawayo, oloze yeji kuzachilanga hamwe nawongo lwola lwosena. Chakutalilaho, ENS yeji kukafwanga maselusi aze eji kulivwasananga nawongo ukulweze lwola watela kulya naseteko watela kulya. Maselusi aENS eji kulwezanga wongo nge mutu nekuta, nakumulingisa evwenga kuzemba nge nali chikuma.

Shimbu kanda mutange chihande chino, nayenu vavene pamo mwashinganyekaho lyehi ngwenu wongo weji kulivwasananga najila veji kuchikilangamo vyakulya mujimo lyenu. Chakutalilaho, uno nayenu mwamona ngwenu kulya chamaji cheji kulingisanga mutu awahilile tahi? Vaka-kuhehwojola valumbununa ngwavo nge mutu nali vyakulya vyamaji, kaha ENS yeji kulwezanga wongo ulingise mutu awahilile. Echi chikiko cheji kulingisa mutu nge nahombo asake kulya vyakulya vyamwaza. Vaka-Sayasi vanakufwila kutunga vitumbo vize navizachila hamwe naENS mangana vokenga vatu vaze vali naukalu wakuhomba.

Kaha nawa jila veji kuchikilangamo vyakulya mujimo yeji kulwezanga wongo nge mujimo muli nakunyota. Kakavulu echi kunyota cheji kwizanga nge ENS yinalingisa manyinga ahone kuhita mujimo, kahechi cheji kusolokanga nge wongo unazeye. Kaha nawa mutu eji kwivwanga kuzemba nge wongo naulweza ENS yihone kuchika kanawa vyakulya mujimo.

Numba tuhu ENS vayivuluka kupwa wongo nahawo, oloze kayeshi kuhasa kushinganyeka chipwe kumisakwila vyuma mwatela kulingako. Mujila yikwavo ENS kayapwa wongo nahawoko mwomwo kayeshi kuhasa kumikafwa mutunge mwaso, chipwe kumisonekela mapapilo akunyambaulu chipwe kumizachila kala mulimoko. Chipwe ngocho, jila yeji kuzachilangamo eyi ENS yichili nakukomwesa vaka-sayasi, kaha nawa kuchili vyavivulu vize kanda vawane hachihande kanechi. Shikaho omu namulyanga vyakulya shinganyekenunga havyakulya muli nakulya nakumonomu veji kuvichikanga, nomu vyeji kulichingasananga, nomu wongo weji kulivwasananga najila veji kuchikilangamo vyakulya mujimo lyenu.