Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

VYUMA NAVIKAFWA TANGA | KULELA VANA

Kunangula Vana Chihande chaKulisavala chaLunga naPwevo

Kunangula Vana Chihande chaKulisavala chaLunga naPwevo

UKALU

Kumyaka yakunyima, visemi vakiko vapwilenga vatete kuwana lwola lwakushimutwila navana vavo hachihande chakulisavala chalunga napwevo. Valumbunwinenga vyuma kana chikoki chikoki kweseka namyaka vapwilenga nayo vana vavo navyuma vasakiwilenga.

Oloze chaluvinda vyuma vyosenevi vinalumuka. Mukanda waThe Lolita Effect wamba ngwawo: “Vanyike vanahungukila chikuma kumijimbu yauvumbi shimbu vachili vavandende kaha nawa vyuma kanevi vyauvumbi vanakuvisololanga chikuma kuvanyike havisaji vyamivwimbimbi nahamakina eka. Uno vyuma kana vili nakuvakafwa tahi nyi vili nakuvenyeka?

VYUMA MWATELA KUTACHIKIZA

Mijimbu yauvumbi vali nakuyisolola muvyuma vyavivulu. Deborah Roffman asonekele mumukanda wenyi waTalk to Me First ngwenyi: “Vyuma vanakushimutwilanga vatu, navyuma vanakukulisanga, najivindiyo, namikanda, namyaso, namivwimbimbi vanakusololanga haji TV, namijimbu vanakulituminanga vatu hajishinga, navyakuhemahema vyahamakina, namivwimbimbi yahamikwakwa, najishinga, najikopyuta [vinazale] namivwimbimbi yauvumbi, nahanjikiso yayipi, navilinga vyeka vize vinakulingisa [vakweze, navanyike, navana vandende chikuma] vamone nge kulisavala chalunga napwevo. . . chapwa chuma chachilemu chikuma.”

Vaka-kusekasana navakiko vali nakuwezelako kuukalu kana. Vaka-kukulisa navaka-kulanjisa vyuma vali nakulandulula uvwalo wavanyike wakuhona kutamo uze uli nakuvalingisa vaputuke kulilenga mujila yize kayatela vanyikeko. Mukanda waSo Sexy So Soon wahanjika ngwawo: “Vaka-kusekasana vatachikiza ngwavo vanyike vasaka kuteseka hamwe navakwavo. Ngocho vaka-kusekasana kavafwila kulingisa vanyike valinge ujilako, oloze vasaka kukunyula vanyike vafwile kupwa navyuma vyavihya.”

Kupwa kaha nachinyingi kachatamoko. Mutu nahase vene kutachikiza kanawa omu yazata minyau, olozenyi nahase kuyitambukisa mujila yakuhenga. Chochimwe nawa, mutu nahase vene kupwa nachinyingi hachihande chakulisavala chalunga napwevo, olozenyi nahase kusakula jila yakuhenga yakulingilamo vyuma.

Chishina chachilemu: Makumbi ano, visemi vatela kuzata nangolo vakafwe vana vavo vapwenga nauhashi “wakukekesa vyuma” mangana “vahandunune kwoloka nakuhenga.”—WavaHepeleu 5:14.

VYUMA MWATELA KULINGA

Kafwenunga vana venu. Pamo munahase kwivwa nganganyi kushimutwila navana venu chihande chakulisavala chalunga napwevo, oloze tachikizenu ngwenu mulimo kana wapwa wenu.—Lushimbi lwamuMbimbiliya: Vishimo 22:6.

Shimutwilenunga hachihande kana chindende chindende. Muchishishisa chakushimutwilanga chihande kana halwola lwalusuku, oloze shimutwilenunga halwola lwalundende, pamo nge muli nakutambuka hamwe mujila chipwe nge muli nakuzata milimo hazuvo. Hakusaka vana venu vapwenga vakukasunuka, vahulisenu vihula vyamwaza. Chakutalilaho, muchishishisa chakuhulisa ngwenu, “Kutala wasaka mivwimbimbi kaneyi yavaka-kusekasana yauvumbi tahi?” Munahase kuhulisa ngwenu, “Mwomwo ika vaka-kusekasana veji kuzachisanga mivwimbimbi kana hakulandulula vyuma vyavo?” Nge mwanenu nakumbulula, munahase kumuhulisa ngwenu, “Nyi yove washinganyeka muka havyuma kana?”—Lushimbi lwamuMbimbiliya: Lushimbi lwamuchivali 6:6, 7.

Vanangulenu kweseka namyaka vali nayo. Vanyike vavandende vanaputuka kuya kushikola vanahase kuvanangula majina avihanda vyausonyi osena, namwakulikingila kuvatu vaze veji kupikanga vanyike. Omu navakola vanahase kuvanangula omu eji kulitunganga mwana numba asemuke. Kaha jino nge vanapu vakweze, vatela kupwa nachinyingi chakutamo chakutachikiza vyuma vyakupandama kukukola chamijimba navishinganyeka vyavo kutalisa kukulisavala chalunga napwevo.

Vanangulenunga vyuma vyamwenemwene. Putukenu kunangula vana venu shimbu vachili vavandende mangana vapwenga vakushishika, vakulonga kaha nawa vakavumbi. Echi nachimikafwa muwane hakuputukila nge muli nakushimutwila navo chihande chakulisavala chalunga napwevo. Mwatela kuvalumbunwina hatoma chihande kanechi. Chakutalilaho, nge mwamona ngwenu kulisavala chavatu vaze kavalimbatako chapwa chaunyengwe, kaha mwatela kuvalweza hatoma. Nakuvalumbunwina nawa ovyo chapwila chakuhenga kaha nawa chaponde kulinga chuma kana. Mukanda vavuluka ngwavo Beyond the Big Talk wamba ngwawo: “Vakweze vaze vatachikiza ngwavo visemi javo vahunga vakweze vaze veji kulinganga ujila, navakiko kavalinga vyuma kanako.

Sololenu chakutalilaho chamwaza. Vyuma namunangula vana venu mwatela kuvisolola muvilinga vyenu. Chakutalilaho, uno mweji kusehanga nge navamisesekesa namazu akasautu tahi? Kutala mweji kuvwalanga mujila yakwivwisa vatu uvumbi tahi? Uno mweji kusapulanga chaseya tahi? Vilinga kanevi vinahase kulingisa vana venu vahone kukavangiza vyuma namuvalweza.—Lushimbi lwamuMbimbiliya: Wavaka-Loma 2:21.

Hanjikenu hakulema chatwamaho. Kulisavala chalunga napwevo chapwa wana wakufuma kuli Kalunga, ngocho vatu vaze valimbata vakiko kaha vatela kulivwisa kuwaha wana kana. (Vishimo 5:18, 19) Mwatela kulweza vana venu ngwenu navakiko navakalivwisa kuwaha wana kanou halwola lwakutamo, chakuhona ukalu nakulizakamina chize cheji kufumanga hakulinga ujila.—WaChimoteu 1, 1:18, 19.