Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

VYUMA NAVIKAFWA TANGA | KULELA VANA

Kunangula Vana Vapwenga vaKulinyisa

Kunangula Vana Vapwenga vaKulinyisa

UKALU

  • Achishinganyekenu mwanenu ali namyaka yakusemuka 10, oloze himwaputuka kulivwimba.

  • Anakusaka vatu vosena vamumone kupwa wamulemu.

Munahase kulihulisa ngwenu, ‘chuma muka chinakulingisa mwanami kulivwimba? Ngunakusaka alimone kupwa wamulemu olozenyi kangweshi nakusaka ashinganyeke nge apwa wamulemu chikuma kuhambakana vakwavoko.’

Kutala chapwa chachashi kunangula mwana apwenga wakulinyisa nakuzeneka kumulingisa alivwe nge wamokomoko tahi?

VYUMA MWATELA KUTACHIKIZA

Mumyaka yinahichimo kalinwomu, visemi vanavakolezezanga valingenga kala vyuma navasaka vana vavo, nakuvalisanga numba kavalingile vyuma vatela kuvalishilaho, nakuhona kuvazangamisako. Vatu vamwe vashinganyeka ngwavo nge vana vavo navalivwa kupwa vavalemu chikuma, kaha navakola kanawa. Jino vyuma muka vinafumumo? Mukanda wakwamba ngwavo Generation Me wamba ngwawo: “Hakuwana nge vana veji kulimonanga kupwa vavalemu chikuma, ngocho cheji kuvalingisanga jino valivwimbe.”

Vana vavavulu vaze vanalele mujila kaneyi, vanakolo chakuzeneka kutachikiza mwakulingila nge vali muukalu, chipwe nge vanavafumbukila chipwe nge vanahono kutesamo vyuma vimwe. Hakuwana nge vavanangwile vafwile vyuma vasaka vavene ngocho cheji kuvakaluhwilanga kutunga usepa wakukola navakwavo. Kahechi chinalingisa vavavulu valizakamine nakuhomba.

Vana veji kukola kanawa nakupwa vavalemu, keshi nge mwomwo yakuvanangula nakuvasangejeka kahako oloze mwomwo yakukilikita chavo. Echi chasakiwa vyuma vyavivulu keshi kuvalingisa valifwelele kaha vaveneko. Vatela kulinangula, nakulijilisa, nakutachikiza kanawa milimo yimwe. (Vishimo 22:29) Vatela nawa kutachikiza jijila jakukafwilamo vakwavo. (Wavaka-Kolinde 1, 10:24) Kulinga vyuma vyosenevi chasakiwa kulinyisa.

VYUMA MWATELA KULINGA

Sangejekenunga vana venu nge vanalingi vyuma vyamwaza. Munahase kusangejeka mwanenu nge nalingi kanawa muvyeseko asonekanga kushikola. Kachi nge mwanenu kalingile kanawa kushikola, kaha kamwatela kuhana mulongeshi mulongako mwomwo echi chinahase kumulingisa ahone kupwa wakulinyisa. Oloze mwatela kumukafwa mangana lwola lukwavo akalinge kanawa. Mwatela kumusangejeka nge nalingi vyuma vyamwaza.

Huhumunenu vana venu nge vanalimbenje. Echi kacheshi nakulumbununa nge mwatela kulumbilisa mwanenu kala lwola mwalimbenjako. (Wavaka-Kolose 3:21) Oloze nge nalimbenje chikuma, kaha mwatela kumuhuhumuna. Munahase kulinga mwomumwe numba nge mwanenu ali namuchima waupi. Nge kamweshi kumuhuhumunako, kaha tato kana nayitwalaho.

Chakutalilaho, kachi nge mwanenu ali nakulitukwojola, kaha namuhona kumuhuhumuna, nahase kulivwimba nakuhona kupandama kuvakwavo. Mukafwenu mwanenu amone ngwenyi kulivwimba cheji kumulingisanga asoloke kupwa wamupi kahechi chinahase kukamwivwisa sonyi. (Vishimo 27:2) Mulwezenu nawa ngwenu mutu uze akwechi vishinganyeka vyamwaza keshi kulitukwojola havilinga vyenyi kuli vakwavoko. Kumuhuhumuna mujila yamwaza nachimukafwa apwenga wakulinyisa nakulimona kupwa wamulemu.”—Lushimbi lwamuMbimbiliya: Mateu 23:12.

Kafwenu vana venu vatachikize omu chapwa kuyoya. Kachi nge namuhana mwanenu vyuma vyosena vize mwasaka, kaha nachimulingisa ashinganyeke ngwenyi navamulingila kala vyeshovyo mwasaka. Chakutalilaho, nge mwanenu anakusaka vyuma vize kamweshi kuhasa kumulanjilako, kaha mulumbunwinenu nge kamweshi najimbongo jakuvilandako. Nge mwasakanga kuya kuchihela chimwe nakulihizumuna oloze munahono, kaha mulwezenu ngwenu shimbu jimwe mukuyoya vyuma vyeji kulivetanga ngimbu nakumulumbunwina nawa vyuma vinamihonesa. Kamwatela kuswekelanga vana venu ukalu muli nawo, oloze valwezenu vatachikize ukalu vanahase kukamona omu navakakola. —Lushimbi lwamuMbimbiliya: Vishimo 29:21.

Vakafwenu vapwenga namuchima wakuhana. Vakafwenu vatachikize ngwavo “kuhana cheji kunehanga kuwahilila chikuma kuhambakana kutambula.” (Vilinga 20:35) Mujila muka? Mwatela kusoneka majina avatu vanakusakiwa kukafwa vyuma vyakufwana nge kulanda vyuma, nakuvakafwa mwakutambukila chipwe kuvawahishila vyuma vinalyenyeka. Kaha yenu hamwe namwanenu omu namuya nakukafwa vatu kana. Kafwenu mwanenu amone ngwenyi munawahilila chikuma nakusuuluka hakukafwa vatu vali muukalu. Kulinga vyuma kana nachimikafwa munangule kanawa mwanenu apwenga wakulinyisa.—Lushimbi lwamuMbimbiliya: Luka 6:38.