Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

“Enu Yenu Vinjiho Jami”

“Enu Yenu Vinjiho Jami”

“Yehova nambe ngwenyi, ‘Enu yenu vinjiho jami.’”—ISAYA 43:10.

1, 2. (a) Uno chinjiho apwa iya, kaha vyuma muka vize vaka-kwazana mijimbu mukaye vanahono kulweza vatu? (b) Mwomwo ika Yehova keshi kupendamina hali vaka-kwazana mijimbu mukayeko?

UNO chinjiho apwa iya? Ndikishonali yimwe yalumbununa nge, chinjiho apwa “mutu uze mwamona chuma chinasoloka nakwambulula vyuma vyasolokanga.” Chakutalilaho, mulifuchi lyaSouth Africa, mwatwama lipapilo limwe lyamijimbu lize vanasonekanga hamyaka yakuhambakana ha 160, valivuluka ngwavo Chinjiho. Lijina kana lyapwa lyakutamo mwomwo eli lipapilo lyamijimbu veji kulisonekanga mangana lyambulule mijimbu yamuchano. Mutu uze aputukile kusoneka eli lipapilo lyamijimbu afwelelesele vatu ngwenyi eli lipapilo ‘nalyambululanga muchano wosena, kalyeshi kuvuluka vyamakuliko.’

2 Oloze chaluvinda, vaka-kwazana mijimbu mukaye kaveshi nakwambululanga muchano wosena havyuma vinakusoloka mukayeko. Kaveshi nakwambulula muchano wakupandama kuli Kalunga navyuma nalingiko. Oloze Yehova, Kalunga Wangolo Josena keshi kupendamina hali vaka-kwazana mijimbuko. Kalunga alwezele kapolofweto Ezekele asoneke ngwenyi: “Vaka-mafuchi navakangutachikiza Ami yami Yehova.” (Ezeke. 39:7) Yehova ali naVinjiho jenyi vakuheta kafwe 8 miliyoni vaze vali nakwambulila vatu mukaye kosena vyaikiye. Ava Vinjiho vali nakulweza vatu vyuma vize Kalunga nalingila vatu kunyima namakumbi ano. Veji kulwezanga nawa vatu vyuma vyamwaza vize Kalunga atushika kukatulingila kulutwe. Hali Isaya  43:10, hatwama mazu akwamba ngwavo: “Yehova nambe ngwenyi, ‘Enu yenu vinjiho jami, nangamba yami nawa ou ngunasakula.’”

3, 4. (a) Mwaka uka Vaka-Kulinangula Mbimbiliya vaputukile kuzachisa lijina lyaVinjiho jaYehova, kaha vevwile ngachilihi halijina kana? (Talenu muvwimbimbi wakulivanga.) (b) Vihula muka natushimutwila?

3 Lijina lyaYehova nalikelilanga mwomwo Yehova apwa “Mwangana wahaya myaka yosena.” Yehova ambile ngwenyi: “Eli likiko lijina lyami haya myaka yosena, eli likiko lyakungwanukilangaho kuli vatu vosena vakaya namyaka.” (Chimo. 1, 1:17; Kulo. 3:15 esekesako Muka-kwambulula 2:16.) Chapwa hikutokwa kutuvuluka Vinjiho jaYehova. Mu 1931, Vaka-Kulinangula Mbimbiliya vawahililile chikuma omu vaputukile kuzachisa lijina lyaVinjiho jaYehova. Vandumbwetu vavavulu vasonekele mikanda yakusolola kusakwilila chavo halijina kaneli. Vandumbwetu vamuchikungulwilo chimwe chamuCanada vasonekele ngwavo: “Tunakwivwa kuwaha chikuma hakuzachisa lijina lyaVinjiho jaYehova, ngocho tuli nakufwila kutwama mujila yize nayineha kavumbi kuli Yehova.”

4 Namusolola ngachilihi nge mwamona eli lijina lyaVinjiho jaYehova kupwa lyalilemu? Kaha nawa kutala munahase kulumbununa ovyo Yehova eji kutuvulukilanga ngwenyi tuVinjiho jenyi nganomu vasoneka hamukanda waIsaya tahi?

VINJIHO JAKALUNGA VAKUNYIMA

5, 6. (a) Mujila muka visemi vavaIsalele vapwile Vinjiho jaYehova? (b) Vyuma muka vikwavo vize visemi vavaIsalele vatelele kulinga, kaha mwomwo ika makumbi ano visemi vatela kulinga mwomumwe?

5 Yehova asakwile muyachi wavaIsalele mangana vapwenga vinjiho jenyi. VaIsalele vosena vapwile namulimo wakulwezako vakwavo vyaYehova. (Isa. 43:10) Chakutalilaho, visemi vavaIsalele vanangwilenga vana vavo vyuma vize Kalunga alingile kunyima. Yehova alwezele visemi kunangula vana vavo vyaPaseka. Avalwezele ngwenyi: “Kaha chikasoloke, omu navakamihula vana venu ngwavo, ‘Enu ngwenu, mangana amilimo eyi aya mulihi?’ Mukavamba ngwenu, ‘Chinapu kuvatula chimuna wapaseka yaYehova,  mwomwo azombokele mazuvo avana vaIsalele muEjipitu, omu avetele vaEjipitu, kaha apululwile mazuvo etu.’” (Kulo. 12:26, 27) Visemi atela valumbunwinyinenga vana vavo ngwavo, Fwalo akanyine kwitavisa vaIsalele kuya mupambo nakulemesa Kalunga kavo Yehova. Fwalo ambile ngwenyi: “Yehova ikiyeya numba ngwivwilile mulizu lyenyi ngusuwule vaIsalele?” (Kulo. 5:2) Atela visemi valwezele vana vavo omu Yehova akumbulwile chihula chaFwalo nomu Yehova asolwele hatoma nge apwile Kalunga wangolo josena. Anehele vipupu likumi hali vaEjipitu nakuyovola vaIsalele kufuma kumaswalale javaEjipitu haKalungalwiji Uchila. VaIsalele vamwene ngwavo Yehova apwa Kalunga wamuchano kaha nawa eji kutesangamo jishiko jenyi.

6 VaIsalele vamwene ngwavo chapwile hikutokwa kupwa Vinjiho jaYehova. Visemi valwezelenga vana vavo navandungo vapwile kujizuvo javo, vyuma vyamwaza vize Yehova avalingililile kunyima. VaIsalele vatachikijile nawa ngwavo vatelelele kupwa navilinga vyamwaza. Mwomwo Yehova ambile ngwenyi: “Pwenunga mwajila, mwomwo Ami Yehova Kalunga kenu ngwajila, shikaho.” Ngocho, visemi vanangwilenga vana vavo kupwa vajila kulumbununa kukavangiza jishimbi jaYehova mukuyoya chavo. (Levi 19:2; Lushi. 6:6, 7) Namakumbi ano nawa, visemi vatela kunangulanga vana vavo vatwamenga mujila yize nayineha kavumbi halijina lyaKalunga.—Tangenu Vishimo 1:8; Wavaka-Efwesu 6:4.

Kunangula vana vetu vyaYehova cheji kuvumbikanga lijina lyenyi (Talenu palangalafu 5 na 6)

7. (a) Mafuchi aze ajingilikile vaIsalele evwile ngachilihi omu vaIsalele vononokelenga Yehova? (b) Vyuma muka vatela kulinga vosena vaze veji kwimanyinangako lijina lyaYehova?

7 Kalunga akiswilenga vaIsalele omu vapwile nakumwononoka. Echi chalingishile mafuchi aze avajingilikile vamone ngwavo Yehova apwile nakukinga vatu jenyi. (Lushi. 28:10) Oloze chaluvinda, mujimbu wavaIsalele wasolola nge vapwile nakulikanga kuli Yehova. Vapwilenga nakulemesa tuponya, natulunga vavaKanane. VaIsalele vapwile naukenya ngana mwatulunga vaze vapwile nakulemesa. Vapwilenga nawa nakulumba vana vavo nakuyanjisa vaka-kukalikiza. Chakutalilaho chavo chachipi chatunangula chishina chachilemu. Chishina kana shina, twatela kulondezeza Yehova nakupwa vajila mwomwo tweji kwimanyinako ikiye, Ou Wajila Chikuma.

“TALENU, NANGUKALINGA CHUMA CHACHIHYA”

8. Isaya vamuhanyine mulimo muka kuli Yehova, kaha alingile ika?

8 Yehova azachishile Isaya ahuhumune vaIsalele ngwenyi Yehova mwakanongesa nganda yavo yaYelusalema, nakwitavisa vatu jenyi vakavatwale muundungo. Yehova ahanjikile chimweza ngwenyi mwakalinga “chuma chachihya” nakusokola vatu jenyi muundungo mujila yakukomwesa. (Isa. 43:19) Numba tuhu Yehova atachikijile ngwenyi vaIsalele kaveshi kupihilila nakwalumukako, oloze alwezele Isaya atwaleho lika kuvahuhumuna. Tupetulu 6 vamumukanda waIsaya vavuluka chikumanyi vyakuhuhumuna vaIsalele kutalisa kukunongesa Yelusalema. Isaya ahombele kaha asakile kutachikiza lwola naluhitamo luze vaIsalele navatwalaho lika kulikanga kuli Yehova. Kalunga amukumbulwile ngwenyi: “Palanga nomu nawakapwa membo ahwilichi nakuzenekou mwakatwamako, nomu nawakazeneka mazuvo vatu, nomu nalikahuluka lifuchi nakupwa lyamokomoko.”—Tangenu Isaya 6:8-11.

9. (a) Mwaka uka wateselemo upolofweto waIsaya wakunongesa Yelusalema? (b) Twatela kwivwilila kumazu muka akuhuhumuna makumbi ano?

9 Hamyaka yakuhambakana 45, Isaya ahuhumwine vaIsalele vyakunongesa Yelusalema. Aputukile mulimo wenyi mumwaka wa 778 B.C.E., uze wapwile mwaka wamakumishilo hachiyulo chaMwangana Ujiya. Kaha atwalilileho lika kuzata mulimo wenyi waupolofweto palanga namumwaka wa 732 B.C.E., muchiyulo chaMwangana Hezekiya. Kufuma haze, Yehova atwalilileho lika kuhuhumuna vatu jenyi palanga namumwaka wa 607 B.C.E., mukiko vanongesele Yelusalema. Shikaho, vaIsalele vavahuhumwine hamyaka yayivulu shimbu kanda vanongese eyi nganda. Makumbi ano  nawa Yehova ali nakuzachisa vatu jenyi mangana vahuhumune vatu havyuma vize navikasoloka kulutwe. Hamyaka yayivulu, Kaposhi Kakutalila kanalwezenga vatu ngwavo kalinwomu chiyulo chaSatana chikume, kaha navakachishisa kuChiyulo chaKulishitu Yesu chaMyaka Likombakaji.—Kuso. 20:1-3, 6.

10, 11. Upolofweto waIsaya muka uze wateselemo omu vaIsalele vapwile muMbavilone?

10 VaYuleya vamwe vayovokele hakunongesa Yelusalema. Vononokele jindongi jaYehova jakulihana kuli vaka-Mbavilone kaha vavatwalile muufunge muMbavilone. (Yele. 27:11, 12) Omu mwahichile myaka 70, vatu jaYehova vamwe vamwene omu upolofweto ukwavo waIsaya wateselemo. Upolofweto kana wamba ngwawo: “Yehova, Muka-kumisokola, Ou waIsalele wajila, nambe ngwenyi, ‘Hali enu hakiko ngunatumina kuMbavilone, kaha nanguvashikumwisa vosena muufunge.’”—Isa. 43:14.

11 Yehova ateselemo upolofweto kana mujila yakukomwesa. Haufuku umwe muOctober 539 B.C.E., mwangana wavaMbavilone navilolo jenyi vapwile nachilika chakulemesa tulunga twavo. Vapwile nakunwina wala mujipasa jajila jize vevile mutembele yaYehova. Oloze haufuku wauze vene, Mwangana Kuluse namaswalale jenyi valukukile Mbavilone. Vatambwile nganda nakufungulula Wangana waMbavilone. Omu mwahichile myaka yivali, Kuluse alwezele vaYuleya vakinduluke kuYelusalema nakutungulula tembele yaKalunga. Kahomu vapwile haungeji wavo, Yehova avakingile mangana vakahete kanawa. Vyuma vyosena evi vyateselemo ngana muze apolofwetele Isaya. Omu vatu jaYehova vamwene tembele muYelusalema vanayikumisa kuyitungulula, vapwile vinjiho kuvyuma ateselemo Yehova nakutachikiza ngwavo Yehova apwa Kalunga wamuchano kaha nawa eji kutesangamo vyuma eji kushikanga. Kalunga avulukile vaYuleya vaze vakindulukile ngwenyi “vatu jami ava ngunalitengela mangana vahitengamo mukungwalisa.”—Isa. 43:21; 44:26-28.

12, 13. (a) Vyuma muka vyasolokele omu vaIsalele vakindulukile nakutungulula tembele? (b) Uno “mikoko veka” veji kukafwanga ngachilihi “Isalele waKalunga,” kaha vatalilila vyuma muka kulutwe?

12 Omu vaIsalele vakindulukile nakutungulula tembele, vatu vavavulu vaze kavapwile vaIsaleleko vayile navaIsalele hamwe mangana vakalemese Yehova. Kutwala muze naveka cheka vapwile nakwiza mangana vazachile hamwe navaIsalele. (Ezela 2:58, 64, 65; Ezela 2:58, 64, 65) Makumbi ano, vaka-Kulishitu vawavisa vaze vapwa “Isalele waKalunga” ‘naliyongomena lyalinene’ lyamikoko veka vali nakuzachila hamwe Yehova. (Kuso. 7:9, 10; Yowa. 10:16; Ngale. 6:16) Mazavu osena avali akwechi kutokwa chakupwa Vinjiho jaYehova.

13 MuChiyulo chaKulishitu chaMyaka Likombakaji, liyongomena lyalinene nalikapwa namulimo wakulweza vaze navakasanguka vyuma  vapwile nakumona Vinjiho jaYehova mumakumbi akukuminyina akaye kaSatana. Hakusaka tukapwe namulimo kanou wamwaza, twatela kufwila kupwa lika vajila. Numba tuhu natuzata ngachilihi mangana tukavangize jishimbi jaYehova, twapwa vaka-shili. Ngocho, twatela kulomba kuli Yehova makumbi osena mangana atukonekelenga jishili jetu. Nge natupwa lika vajila kaha natusolola ngwetu twasakwilila Yehova hakutwitavisa tumwimanyineko hano hakaye.—Tangenu WaYowano 1, 1:8, 9.

OMWO LYALUMBUNUKILA LIJINA LYAKALUNGA

14. Uno lijina lyaYehova lyalumbununa ika?

14 Hakusaka tutachikize kanawa kutokwa twatwama nacho chakutuvulukila lijina lyaYehova, twatela kutachikiza omu lyalumbunukila lijina lyenyi. Lijina lyakwamba ngwavo Yehova lyafuma kulizu lyachiHepeleu lize vanahase kwalumuna ngwavo “kupwako” kaha nawa lyeji kulumbununa kulinga vyuma. Ngocho, lijina lyaYehova lyalumbununa “Eji Kulingisanga Vyuma Kupwako.” Yehova eji kuzachisanga lijina kana mwomwo lyeji kutukafwa tumutachikize omu apwa. Ikiye atengele vyuma vyosena. Kaha nawa nge Yehova mwamba ngwenyi mwalinga chuma, kakweshi mutu numba vene Satana uze mwamuhonesa kutesamo vyuma najinyiko.

15. Vyuma muka natulinangula kulijina lyaYehova mujila yize Yehova alwezelelemo Mose? (Talenu lipwata lwakwamba ngwavo “ Lijina Lize Likwechi Ulumbunwiso Wauvulu.”)

15 Yehova alumbunwinyine kanawa Mose omwo lyalumbunukila lijina lyenyi. Omu Yehova atumine Mose kuya nakusokola vaIsalele kufuma muEjipitu, amulwezele ngwenyi: “NGWAPWA MUNGWAPWA [chipwe ngwetu “Nangupwa Mweshomwo Ngunasake Kupwa”].” Kaha ambile cheka ngwenyi: “Mukiko naukambulula kuli vana vaIsalele ngwove, ‘NGWAPWA nangutumu kuli enu.’” (Kulo. 3:14) Shikaho Yehova nahase kupwa mweshomwo nasake mangana atesemo jishiko jenyi. Kuli vaIsalele, Yehova alingilenga mweshomwo asakilenga mangana apwenga Muka-kuvayovola, Muka-kuvakinga, Muka-kuvatwaminyina nakuvahana vyuma vyosena vize vyasakiwile mukuyoya chavo.

TUNAHASE KUSOSOLA NGACHILIHI NGWETU TWASAKWILILA HAKUZACHISA LIJINA LYAYEHOVA?

16, 17. (a) Tunahase kusolola ngachilihi ngwetu twasakwilila kutokwa tuli nacho chakuzachisa lijina lyaKalunga? (b) Chihula muka natushimutwila muchihande chinakavangizaho?

16 Makumbi ano, Yehova ali nakutwalaho lika kulinga kweseka nomu lyalumbunuka lijina lyenyi mangana azakame vatu jenyi kushipilitu nakumujimba. Chakutalilaho, eji kutuhananga vyuma vyosena vize vyasakiwa kumujimba nakuzamisa lufwelelo lwetu. Lijina lyaYehova lyatunangula chuma chikwavo. Chuma kana shina, eji kuzachisanga vyuma atenga mangana atesemo vyuma ajina. Chakutalilaho, eji kuzachisanga Vinjiho jenyi vatesemo mulimo wenyi. Kutachikiza chuma kanechi, nachitukafwa tuzate kweseka namwaya lijina lyenyi. Ndumbwetu watwima Kåre wamulifuchi lyaNorway wamyaka yakusemuka 84, uze nashimbula mumuchano hamyaka kafwe 70, ambile ngwenyi: “Chapwa hikutokwa kuzachila Yehova, Mwangana wahaya myaka yosena, nakupwa hakachi kavatu vaze vavulukila lijina lyenyi lize lyapwa lyajila. Lwola lwosena chapwa hikutokwa kulumbunwina vatu muchano wamuMbimbiliya nakumona omu vatu vali nakwivwishisa muchano nakupwa vakuwahilila. Chakutalilaho, ngweji kwivwanga kuwaha chikuma omu ngweji kuvanangulanga omu ndando yaKulishitu yeji kuzatanga nomu nayikalingisa vatu vakayoye myaka yosena mukaye kakahya kakwoloka kakuunda.”

17 Mujingalila jimwe, chapwa chachikalu kuwana vatu vaze navasaka kulinangula vyaKalunga. Chipwe ngocho, ngana mwaKåre, tweji kwivwanga kuwaha nge tunawane mutu numba umwe uze mwafwila kulinangula nakutachikiza lijina lyaYehova. Oloze tunahase kupwa ngachilihi Vinjiho jaYehova kaha nawa vinjiho jaYesu halwola lwolumwe? Chihula kana navachikumbulula muchihande chinakavangizaho.