Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

‘Vamwene’ Vyuma Vavashikile

‘Vamwene’ Vyuma Vavashikile

“Kavatambwile vyuma vize vavashikileko, oloze vavimwene omu vyapwile kwakusuku.”—HEPE. 11:13.

1. Tunahase kunganyala ngachilihi kuuhashi wakushinganyekela chimweza vyuma vize kanda tumonengaho lyehi? (Talenu muvwimbimbi wakulivanga.)

YEHOVA atuhana uhashi wakushinganyeka havyuma vize kanda tumonengaho lyehi. Uhashi kana weji kutukafwanga tutalilile vyuma vyamwaza vyakulutwe nakushinganyeka mwakukavilingila. Yehova eji kumwenanga chimweza vyuma navikasoloka kulutwe, kaha atulwezela chimweza muVisoneka vyuma vize navikasoloka kulutwe. Ngocho nayetu tunahase kumwena chimweza vyuma navikasoloka. Kushinganyeka chikuma havyuma vize katwamonako chinahase kutukafwa tupwenga nalufwelelo.—Koli. 2, 4:18.

2, 3. (a) Mwomwo ika vyuma tweji kushinganyekanga vyapwila vyavilemu? (b) Vihula muka natushimutwila muchihande chino?

2 Lwola lumwe vyuma vize tweji kushinganyekanga kavyeshi kusolokako. Chakutalilaho, kanyike nahase kushinganyeka ali nakutuka hakauyauya. Oloze chuma kana kacheshi kuhasa kusolokako. Hana ashinganyekelenga omu nachikapwa hakutwala mwanenyi Samwele akazachile kutavanaku. Chuma kana kachapwile hikulotako, mwomwo chikiko asakile kulinga, kaha echi chamukafwile alame vyuma ashikile Yehova. (Samwe. 1, 1:22) Nge natushinganyekanga havyuma vize atushika Kalunga, kaha tuli nakushinganyeka vyuma vize navikasoloka chikupu.—Petu. 2, 1:19-21.

3 Vangamba jaKalunga vakushishika vavavulu vaze vavuluka muMbimbiliya vashinganyekelenga havyuma vize avashikile Kalunga. Uno vatu kana vanganyalile ngachilihi hakulinga ngocho? Nyi etu nawa natunganyala ngachilihi hakushinganyeka havyuma vyamwaza ashika Kalunga kukalingila vatu vakwononoka?

‘KUMONA’ VYUMA VAVASHIKILE CHAVAKOLEZEZELE

4. Mwomwo ika Avele ashinganyekelenga havyuma vyamwaza vyakulutwe?

4 Kutala Avele uze apwile mutu wakushishika watete ‘amwene’ vyuma vize ashikile Yehova tahi? Katweshi kuhasa kwamba ngwetu Avele atachikijile chimweza omu navikatesamo vyuma vize ahanjikile Kalunga kuli linoka ngwenyi: “Nanguhaka kole mukachi kove napwevo, namukachi kamuka-tanga yove namuka-tanga yenyi. Ikiye mwakachika mutwe wove, kahove naukatota kukakukunya kenyi.” (Kupu. 3:14, 15) Chipwe ngocho, Avele ashinganyekele chikuma havyuma vize ashikile Kalunga nakwijiva ngwenyi nakukapwa mutu uze ‘navakatota kukakukunya’ mangana vatu vakapwe vakukupuka mwosena nakulivwisa kuwaha kuyoya chize vapwile nacho vaAlama naEve shimbu kanda valinge shili. Avele afwelelele vyuma ashikile Kalunga, ngocho Yehova etavilile uhashi ahanyine.—Tangenu Kuputuka 4:3-5; WavaHepeleu 11:4.

5. Mwomwo ika natwambila ngwetu kushinganyeka havyuma vyakulutwe chakolezezele Enoke?

5 Enoke apwile lunga walufwelelo, numba tuhu apwile nakuyoyela halwola luze vatu vavilinga vyavipi vahanjikilenga vyuma vyavipi hali Kalunga. Enoke vamuhwiminyinyine apolofwete ngwenyi Yehova mwakeza “namayongomena avatu jenyi vajila, nakusopesa vatu vosena, nakupayisa vaka-kuzamukila Kalunga havilinga vyavo vyosena vyakuzamukila Kalunga vize valingile mujila yakuzamukila Kalunga, nahavyuma vyakukomwesa vyavipi vyosena vize vaka-shili, vaka-kuzamukila Kalunga vahanjikile hali Kalunga.” (Yuta 14, 15) Enoke hakupwa lunga walufwelelo, ashinganyekelenga vyalifuchi lyavatu vakwechi vilinga vyamwaza.—Tangenu WavaHepeleu 11:5, 6.

6. Vyuma muka ashinganyekelenga Nowa hanyima yaLivaji?

6 Nowa ayovokele Livaji mwomwo yalufwelelo lwenyi. (Hepe. 11:7) Hanyima yaLivaji, lufwelelo lwenyi lwamulingishile ahane wana wachimuna wakuvatula. (Kupu. 8:20) Ngana mwaAvele, Nowa afwelelele ngwenyi vatu navakavasokola kushili nakukufwa. Hanyima yaLivaji, kaye kapihile cheka mwomwo yaNyimelote uze ahungumwishile vatu valikange kuli Yehova. Chipwe ngocho, Nowa apwile lika nalufwelelo lwakukola. (Kupu. 10:8-12) Atela evwile kuwaha hakushinganyeka omu vatu navakavayovola kushili nakukufwa. Ashinganyekele nawa vyalwola luze vatu navakazeneka kuvashinyinyika kuli vaka-kuvayula. Nayetu nawa tunahase ‘kumwena’ chimweza vyalwola kanelu lwamwaza luze lunapandama kwakamwihi.—Loma 6:23.

‘VAMWENE’ KUTESAMO CHAVYUMA VAVASHIKILE

7. Apalahama, naIsaka naYakova vashinganyekelenga havyuma muka vyakulutwe?

7 Apalahama, naIsaka naYakova vashinganyekelenga havyuma vyamwaza vyakulutwe mwomwo Kalunga avafwelelesele ngwenyi vaka-mafuchi vosena vahamavu navakavakisula kuhichila muli muka-tanga yavo. (Kupu. 22:18; 26:4; 28:14) Vana vavo navakavula chikuma nakutwama muLifuchi lyaLushiko lize Kalunga avashikile. (Kupu. 15:5-7) Lufwelelo lwalingishile ava malunga vakwivwa woma Kalunga vashinganyeke omu vana vavo navakaswana lifuchi. Kufuma vene haze Alama alingile shili, Yehova nafwelelesanga vangamba jenyi vakushishika ngwenyi vyuma vize ajimbalishile Alama navikapwako cheka.

8. Vyuma muka vyakafwile Apalahama apwenga nalufwelelo?

8 Kupwa nalufwelelo lwakukola chalingishile Apalahama ashinganyeke havyuma ashikile Kalunga. Visoneka vyahanjika ngwavyo, numba tuhu Apalahama navangamba jaKalunga veka vakushishika “kavatambwile vyuma vize vavashikile” mulwola lwavoko, “oloze vavimwene omu vyapwile kwakusuku, kaha vavitambwile nakuwahilila.” (Tangenu WavaHepeleu 11:8-13.) Apalahama atachikijile ngwenyi Yehova ateselengamo vyuma vyosena ashikilenga, ngocho afwelelele ngwenyi vyuma vyosena vize ashika kukalinga kulutwe navikatesamo chikupu.

9. Uno kufwelela muvyuma ashikile Kalunga chakafwile ngachilihi Apalahama?

9 Hakuwana nge Apalahama afwelelele chikuma vyuma ashikile Kalunga, ngocho afwililile kulinga mwaya muchima waYehova. Chakutalilaho, lufwelelo lwamulingishile aseze nganda yaUle, kaha kashimbwilenga kutwama mujinganda jamuKananeko. Atachikijile ngwenyi jinganda kana navakajinongesa mwomwo vajiyulilenga kuli vatu vavilinga vyavipi. (Yoshu. 24:2) Mukuyoya chenyi chosena, Apalahama “apwile nakuvandamina nganda yize yapwile navihela vyazuvo vyamwenemwene, yize vatakile nakutunga kuli Kalunga ivene.” (Hepe. 11:10) Apalahama ashinganyekele ali nakuyoyela mulifuchi lize vapwile nakuyula kuli Yehova. Avele, naEnoke, naNowa, naApalahama navakwavo veka vafwelelele ngwavo navakavasangula nakuyoyela hano hamavu muWangana waKalunga, uze wapwa “nganda yize yapwile navihela vyazuvo vyamwenemwene.” Kushinganyeka havyuma kana chazamishile lufwelelo lwavo muli Yehova.—Tangenu WavaHepeleu 11:15, 16.

10. Sala anganyalile ngachilihi hakushinganyeka havyuma vyakulutwe?

10 Achishinganyekenu hali pwevo lyaApalahama, Sala. Omu apwile namyaka yakusemuka 90 kaha nawa mumba, atalilile kulwola luze mwakasema mwana. Ashinganyekele omu vana venyi navakalivwisa kuwaha vyuma avashika Yehova. (Hepe. 11:11, 12) Vyuma muka vyamulingishile apwenga nalutalililo kanelu? Yehova alwezele lunga lyaSala ngwenyi: “Nangumukisula, kaha nangukuhana mwana walunga wakusemena kuli ikiye. Nangumukisula nakumulingisa kupwa nevo yavaka-mafuchi, kaha kuli ikiye kukiko nakukasemuka vamyangana javatu veka naveka.” (Kupu. 17:16) Omu Sala asemene Isaka, afwelelele ngwenyi Kalunga mwakatesamo vyuma vyosena vize ashikile Apalahama. Nayetu nawa twatwama nauhashi wakushinganyekela chimweza vyuma ashika Kalunga nakufwelela ngwetu navikatesamo chikupu.

KUSHISHIKA CHIKUMA HAFWETO

11, 12. Vyuma muka vyalingishile Mose azange Yehova?

11 Mose naikiye afwelelele muli Yehova. Azangile nawa chikuma Kalunga. Omu Mose apwile kanyike muzuvo yamwangana muEjipitu, kachi azangile kupwa naluheto nangolo jakuyula. Oloze visemi jenyi vakumusema vamunangwile vyaYehova navyuma ajinyine vyakusokola vaHepeleu muundungo nakuvatwala muLifuchi lyaLushiko. (Kupu. 13:14, 15; Kulo. 2:5-10) Kushinganyeka chikuma havyuma kanevi chalingishile Mose azange chikuma Yehova muchishishisa chakuzanga kuya fuma.

12 Visoneka vyahanjika ngwavyo: “Mwomwo yalufwelelo, omu alingile Mose nakolo lyehi, akanyine kumuvulukanga ngwavo mwana wamwanaFwalo wapwevo, asakwileho kumuyanjishila hamwe navatu jaKalunga, mukutela kulivwisa kuwaha viseke vyashili hatando yayindende, mwomwo amwene kutoleka chakutoleka Kulishitu ngwenyi hiluheto kuhambakana vikumba vyamuEjipitu, mwomwo ikiye ashishikile chikuma hafweto yize mwakatambula.”—Hepe. 11:24-26.

13. Mose anganyalile ngachilihi hakushinganyeka chikuma havyuma vize ashikile Kalunga?

13 Omu Mose ashinganyekelenga chikuma havyuma Yehova ashikile kulingila vaIsalele, azangile chikuma Kalunga nakumufwelela. Ngana mwavatu veka vaze vevwa Kalunga woma, Mose ashinganyekele vyalwola luze Yehova mwakasokola vatu kukufwa. (Yopa 14:14, 15; Hepe. 11:17-19) Echi chikiko chalingishile Mose azange Kalunga uze evwililile keke vaHepeleu navatu vosena. Lufwelelo nazangi vyakafwile Mose azachile Yehova mukuyoya chenyi chosena. (Lushi. 6:4, 5) Nahalwola luze Fwalo asakile kumujiha, Mose kevwile womako mwomwo ejivile ngwenyi Kalunga mwakamufweta kulutwe.—Kulo. 10:28, 29.

SHINGANYEKENU HAVYUMA NAUKANEHA WANGANA

14. Vyuma muka vashinganyeka vatu vize kavyeshi kukasolokako?

14 Makumbi ano, vatu vavavulu veji kushinganyekanga havyuma vize kavyeshi kukasolokako. Chakutalilaho, vatu vamwe vakuhutwa veji kushinganyekanga ngwavo likumbi limwe navakapwa naluheto lwaluvulu nakupwa vakukingiwa, numba tuhu kuyoya chavatu makumbi ano chazala “naukalu naushona.” (Samu 90:10) Veji kushinganyekanga ngwavo navakayoya chakuzeneka kulizakamina muno muchiyulo chavatu, numba tuhu Mbimbiliya yasolola nge Wangana waKalunga kaha ukiko naukakumisa ukalu wavatu. (Ndanye. 2:44) Vatu vavavulu vashinganyeka ngwavo Kalunga keshi kukanongesa kano kayeko, oloze Mbimbiliya yahanjika ngwayo Kalunga mwakanongesa kano kaye. (Zefwa. 1:18; Yowa. 1, 2:15-17) Vyuma kanevi vashinganyeka vatu vaze valiula vyuma ajina Yehova kavyeshi kukasolokako.

Kutala mweji kushinganyekanga muli mulifuchi lyalihya tahi? (Talenu palangalafu 15)

15. (a) Vaka-Kulishitu veji kunganyalanga ngachilihi hakushinganyeka halutalililo lwavo? (b) Vulukenu vyuma vize mwatalilila omu Kalunga mwakatesamo vyuma ashika.

15 Etu vaka-Kulishitu vatukolezeza tushinganyekenga halutalililo lwetu, numba lupwa lwamwilu, chipwe lwahamavu. Kutala mweji kushinganyekanga muli nakulivwisa kuwaha vyuma vize ashika Kalunga nyi? Kushinganyeka havyuma namukalinga omu Kalunga mwakatesamo vyuma ashika nachimivwisa kuwaha chikuma. Pamo munahase kushinganyeka muli nakuyoyela hamavu haya myaka yosena. Achishinganyekenu muli nakuzachila hamwe navakwenu hakulingisa ano mavu kupwa palachise. Kaha nawa vakwenu mwalihata navo navakiko vazanga Yehova. Munapu jino vakulikangula, vangolo, kaha nawa kamweshi nakulizakaminako. Muli nakuzata kanawa navaze vali nakutwaminyina mulimo wakuwahisa hamavu mwomwo vamizanga chikupu. Kaha nawa munawahilila hakuzachisa wana amihana Kalunga nauhashi wenu mwomwo vyuma vyosena muli nakulinga vili nakunganyalisa vakwenu nakwalisa Kalunga. Achishinganyekenu nawa muli nakukafwa vatu vanasanguka vejive Yehova. (Yowa. 17:3; Vili. 24:15) Kushinganyeka havyuma kana kachapwa hikulotako, mwomwo vavivuluka muVisoneka ngwavo navikasoloka chikupu.—Isa. 11:9; 25:8; 33:24; 35:5-7; 65:22.

MWOMWO IKA TWATELA KUHANJIKA VYALUTALILILO LWETU?

16, 17. Tunahase kunganyala ngachilihi nge natuhanjikanga halutalililo lwetu?

16 Nge natushimutwila navakwetu vaka-Kulishitu havyuma vize natukalinga omu Yehova mwakatesamo vyuma ashika, kaha nachitukafwa tumone kanawa vyuma vyamwaza vyakulutwe. Numba tuhu katwejiva kanawa vyuma natukalinga mulifuchi lyalihyako, oloze kuhanjika havyuma twatalilila nachisolola nge twafwelela jishiko jaKalunga. Nge natulinga ngocho, kaha ‘natulikolezeza’ tutwaleho lika kuzachila Yehova namulwola lwalukalu, ngana muze alingile kaposetolo Paulu navandumbwenyi vamuLoma.—Loma 1:11, 12.

17 Kushinganyeka havyuma navikasoloka kulutwe nachitukafwa tuhone kushinganyeka chikuma haukalu tuli nakumona oholyapwa. Kaposetolo Petulu ashinganyekele havyuma kana omu ahulishile Yesu ngwenyi: “Tala! Etu tunaseze vyuma vyosena nakukukavangiza, vyuma muka natukawanyinaho?” Hakusaka kukafwa Petulu navakwavo muvapwililile vashinganyeke havyuma vyakulutwe, Yesu amukumbulwile ngwenyi: “Chamuchano vene nangwamba kuli enu ngwami, omu navakalingisa vyuma kupwa vyavihya, omu Mwanamutu mwakatwama halitanda lyenyi lyaupahu, enu munangukavenga namukatwamanga hamatanda 12, nakuyulanga miyachi yavaIsalele 12. Kaha weshowo naseze jizuvo, chipwe vandumbwenyi vamalunga, chipwe vamapwevo, chipwe ise, chipwe naye, chipwe vana, chipwe mande mwomwo yalijina lyami, mwakatambula vyuma vyavivulu chikuma, kaha mwakaswana nawa kuyoya chahaya myaka yosena.” (Mateu 19:27-29) Petulu natumbaji vakwavo vashinganyekele jino hamulimo navakazata mufulumende yize nayikayula mavu nakukisula vatu vakwononoka vosena.

18. Kushinganyeka havyuma mwakatesamo Kalunga nachitunganyalisa ngachilihi makumbi ano?

18 Vangamba jaYehova vahamavu vananganyalanga lika hakushinganyeka omu navikatesamo vyuma ashika Kalunga. Vyuma atachikijile Avele havyuma ajina Kalunga vyamukafwile ashinganyeke hachiyoyelo chamwaza chakulutwe, nakupwa nalufwelelo, nakumona lutalililo lwenyi kupwa lwalulemu. Apalahama nawa apwile nalufwelelo mwomwo ‘amwene’ vyuma vimwe vize ateselemo Kalunga kutalisa ‘kumuka-tanga’ uze vashikile. (Kupu. 3:15) Mose “ashishikile chikuma hafweto yize mwakatambula,” kaha echi chamukafwile azange Yehova nakupwa nakashishi. (Hepe. 11:26) Nge natushinganyeka lwola luze Yehova mwakatesamo vyuma ashika, kaha natuzamisa lufwelelo lwetu nakuzanga chikuma Yehova. Chihande chinakavangizaho nachitunangula jila yikwavo yakuzachishilamo ou uhashi atuhana Kalunga.