Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

“Kuyovoka Chenu Chili Nakupandama Kwakamwihi”

“Kuyovoka Chenu Chili Nakupandama Kwakamwihi”

“Kemanenu nakwandula mitwe yenu, mwomwo kuyovoka chenu chili nakupandama kwakamwihi.”—LUKA 21:28.

MYASO: 133, 43

1. Vyuma muka vyasolokele mumwaka wa 66 C.E.? (Talenu muvwimbimbi wakulivanga.)

ACHISHINGANYEKENU nge mwapwile hali vaka-Kulishitu vaze vatwaminenga muYelusalema mumwaka wa 66 C.E. Kaha kwasolokele vyuma vyavivulu munganda kana. Florus chilolo wavaLoma evile jitalende 17 mutembele, muchihela chajila chakulamina vikumba. Kufumaho, vaYuleya valikangile nakujiha maswalale javaLoma muYelusalema, nakukana jino kuvayula kuli vaLoma. Oloze vaLoma vapihililile chikuma. Kaha omu mwahichile tukweji vatatu, Cestius Gallus nguvulu wavaLoma wakuSulya ayile namaswalale jenyi, 30,000 akavalukuke. Ngocho maswalale vejile kunganda yaYelusalema, kaha vaYuleya vakulikanga vachinyine nakuswama kuchihela chakukola kutembele. Kufumaho, maswalale javaLoma vakekesele kembwe yaYelusalema nakuyimona kupwa yamokomoko. Ngocho vatu munganda yosena vapwile muukalu hakusaka kuwana mwakulingila. Kachi mwalingile ngachilihi hakumona vyuma vyosena evi vyapwile nakusoloka?

2. Vyuma muka vatelele kulinga vaka-Kulishitu mumwaka wa 66 C.E., kaha vahashile ngachilihi kulinga ngocho?

2 Pamo kachi mwanukile mazu aYesu aze asonekele Luka mumukanda wenyi waMujimbu Wamwaza ngwenyi: “Omu namukamona Yelusalema vanayijingilika kumaswalale che ndo, kaha tachikizenu ngwenu, lwola lwakuyilalisa lunapandama kwakamwihi.” (Luka 21:20) Pamo kachi mwalihulishile ngwenu, ‘Uno nangukavangiza ngachilihi mazu ahuhumwine Yesu?’ Yesu ambile ngwenyi: “Vaze vali muYuleya vakaputuke kuchinyina kujipili, kaha vaze vali mukachi kaYelusalema vakafumemo, kaha nawa vaze vali mumembo kanda vengila muYelusalemako.” (Luka 21:21) Uno namuchina ngachilihi nakufuma muYelusalema oku vanayijingilika kumaswalale? Kaha kwasolokele vyuma vimwe vize vyakomwesele vatu. Maswalale javaLoma vaputukile kukinduluka. Ngana muze vachihanjikile lyehi chimweza, makumbi akulukuka kana ‘vawakehesele.’ (Mateu 24:22) Kachi mwahashile jino kukavangiza mazu aYesu. Kaha hahaze vene kachi mwachinyinyine kujipili jamusali yaKalwiji Yotau hamwe kaha navaka-Kulishitu vakushishika vosena vamunganda navaze vapwile kuvihela vyajingilikile kuYelusalema. * Jino kuheta mumwaka wa 70 C.E., maswalale javaLoma valukukile nganda yaYelusalema nakuyinongesa. Oloze enu kachi mwayovokele mwomwo mwakavangijile jindongi ahanyine Yesu.

3. Vyuma muka vaka-Kulishitu navamona kalinwomu, kaha natukekesa vyuma muka muchihande chino?

3 Kalinwomu ngana, tuvosena natumona ukalu woumwe. Yesu ahuhumwine vaka-Kulishitu vamulikulukaji lyamyaka lyakulivanga vyakunongesa chaYelusalema, kaha vyuma vyasolokele kuli vakiko vyalitombola navize navikasoloka omu nalukeza “luyando lwalunene” mukukasumuna. (Mateu 24:3, 21, 29) Oloze chuma chamwaza shina kutachikiza nge “liyongomena lyalinene” lyavatu nalikayovoka kuluyando kana luze nalukasoloka mukaye kosena. (Tangenu Kusoloka 7:9, 13, 14.) Vyuma muka yahanjika Mbimbiliya kutalisa kuvyuma kanevi vili nakwiza kulutwe? Hakusaka mangana tukayovoke, twatela kufwila kutachikiza vyuma kanevi navikasoloka. Tukekesenu jino chikuma havyumevi navikasoloka kulutwe nomu navikakwata hachiyoyelo chetu.

KUPUTUKA CHALUYANDO LWALUNENE

4. Luyando lwalunene nalukaputuka ngachilihi, kaha chuma kana nachikasoloka ngachilihi?

4 Luyando lwalunene nalukaputuka ngachilihi? Mukanda waKusoloka wakumbulula chihula kana hakulumbununa kunongesa ‘chaMbavilone Yayinene.’ (Kuso. 17:5-7) Ngocho chapwa chakutamo kufwanyisa kwitava chamakuli chosena kupwevo muka-ujila. Vatwamina vamukwitava vanalingi ujila navaka-kuyula vamukaye kano kakapi. Muchishishisa chakukundwiza Yesu naWangana wenyi ava vatwamina kana vanakundwizanga chiyulo chavatu nakulelesa jindongi jaKalunga mangana vazane mumapolitiki. Vatwamina kana valihandununa navawavisa vaKalunga vaze vapwa vatoma, kaha nawa vapwa vajike kushipilitu. (Koli. 2, 11:2; Yako. 1:27; Kuso. 14:4) Iya mwakanongesa liuka lize lyapwa nge muka-ujila? Yehova Kalunga mwakahaka “kujina chenyi” mumichima ‘yajimbinga 10’ ‘yachisuma uchila.’ Eji jimbinga jemanyinako viyulo vyamapolitiki vize vyeji kukundwizanga liuka lyaUnited Nations, lize lyemanyinako “chisuma uchila.”—Tangenu Kusoloka 17:3, 16-18.

5, 6. Mwomwo ika tunakukulwila ngwetu kunongesa chaMbavilone Yayinene kachalumbununa nge vatu vamukwitava vosena navakanongako?

5 Uno twatela kukukulula ngwetu kunongesa mauka amuMbavilone Yayinene chalumbununa nge vatu vatwamamo vosena navakafwa hahaze vene tahi? Nduma, kachasoloka ngochoko. Kapolofweto Zekaliya vamuhwiminyinyine asoneke vyalwola kanelu. Hakuhanjika vyamutu uze apwile mukwitava chamakuli, ou kapolofweto ambile ngwenyi: “Kaha mwakamba ngwenyi, ‘Ami kangwapwa ngukapolofwetoko. Ngwapwa ngunjimi, mwomwo lunga umwe angulanjile omu ngwapwile ngukanyike.’ Kachi nge mutu mwakamuhulisa ngwenyi, ‘Uno eji jimbandu jili hamujimba wove jaka?’ Mwakamukumbulula ngwenyi, ‘Eji jimbandu vangulemekelejo kuzuvo yamasepa jami.’” (Zeka. 13:4-6) Chasoloka nge navatwamina vamwe vamukwitava chamakuli navakaseza kwitava chavo nakukana ngwavo kavapwile mukwitava kanako.

6 Kaha vatu jaKalunga navakalinga ngachilihi halwola luze? Yesu ambile ngwenyi: “Chikupu vene kuvanga makumbi aze vakawakehese, mokomoko kakweshi ukwechi mujimba navakalwilako. Oloze mwomwo yavaze vasakula, aze makumbi navakawakehesa.” (Mateu 24:22) Ngana muze twashimutwilanga lyehi, luyando luze lwapwileko mu 66 C.E. ‘valukehesele.’ Echi chakafwile “vaze vasakula,” vaka-Kulishitu vawavisa vachine munganda namuvihela vize vyahachileko. Chochimwe nawa, vyuma vize navikasoloka kumaputukilo aluyando lwalunene luze luli nakwiza kulutwe ‘navakavikehesa’ mwomwo “yavaze vasakula.” Jize “jimbinga 10” jamapolitiki kaveshi kukajitavisa kunongesa vatu jaKalungako. Oloze nakukahita katando kakandende kakunoka.

LWOLA LWAKWESEKA VATU NAKUVASOPESA

7, 8. Vyuma muka navikasoloka nge vananongesa lyehi kwitava chamakuli, kaha vatu jaKalunga vakushishika halwola kana navakalihandununa ngachilihi navatu veka?

7 Vyuma muka navikasoloka omu navakalinga hivananongesa lyehi mauka akwitava chamakuli? Elu nalukapwa hilwola lwakutachikiza vili mumichima yetu. Vatu vavavulu halwola kana navakaya kumauka afulumende aze vafwanyisa ‘kumalolwa akujipili’ mangana vavakinge. (Kuso. 6:15-17) Oloze kuhanjika mujila yachifwanyisa, vatu jaKalunga navakachinyina kuli Yehova kupwa muka-kuvakinga. Mulikulukaji lyamyaka lyakulivanga, kaze katando kakunoka kakapwile kakulingisa vaYuleya vapwenga vaka-Kulishituko. Oloze kapwile katando kakukafwa vaka-Kulishitu mangana vachine muYelusalema. Chochimwe nayetu nawa, katwatela kufwelela ngwetu haluyando lwalunene, aka katando kakunoka kali kulutwe nakakapwa lwola lwakwalumuna vatu vapwenga vaka-kwitavako. Oloze nalukapwa lwola lwakulingisa vaka-kwitava vamuchano vakasolole muchima wakuzanga Yehova nakukundwiza vandumbu jaKulishitu.—Mateu 25:34-40.

8 Numba tuhu katwatachikiza kanawa omu navikapwa vyuma vyosena halwola kanako, oloze twatela kufwelela ngwetu nachikasakiwa kupwa namuchima wakulisuula. Mulikulukaji lyamyaka lyakulivanga, vaka-Kulishitu vasezele vikumba vyavo nakumika vyeseko vahichilemo numba vayovoke. (Mako 13:15-18) Uno natukalisuula kuseza vikumba vyetu mangana tukapwe lika vakushishika tahi? Uno natukalizanga kulinga kala vyuma navakatulweza mangana tukasolole kushishika chetu kuli Yehova nyi? Achishinganyekenu, halwola kana, yetu kaha natukakavangiza chakutalilaho chakapolofweto Ndanyele hakutwalaho lika kulemesa Kalunga ketu chamokomoko nakala ukalu natukamona.—Ndanye. 6:10, 11.

9, 10. (a) Halwola kana vatu jaKalunga navakavilika vyuma muka? (b) Vyuma muka navakalinga vaka-kole javatu jaKalunga?

9 Elu kalweshi kukapwa hilwola lwakwambulula ‘mujimbu wamwaza waWanganako.’ Lwola lwakwambulula nalukapwa hilunahichi lyehi. Halwola kana “kukuma” chamyaka yino nachikapwa hichinahete lyehi. (Mateu 24:14) Oloze vatu jaKalunga navakavilika kusopesa chaKalunga. Navakavilika nawa ngwavo kaye kaSatana kakapi kali hakamwihi chikuma nakukuma. Mbimbiliya yafwanyisa vyuma kana kuvula yamalolwa, yamba ngwayo: “Vula yamalolwa yayinene yejile kufuma mwilu nakunokela vatu. Pezu yalilolwa limwe yapwile kafwe talende yimwe, kaha vatu vamusawile Kalunga hamakava vamwene mwomwo yavula yize yamalolwa, mwomwo makava kana atohwele chikuma.”—Kuso. 16:21.

10 Vaka-kole jetu navakamona vyuma vyosenevi. Kapolofweto Ezekele vamuhwiminyinyine alumbunune vyuma mwakalinga Ngonge wakuMangonge, uze alumbununa kulifutula chavaka-mafuchi vaze navakafumbukila vatu jaKalunga, ambile ngwenyi: “Mwata Wakulitulaho Yehova nambe ngwenyi: ‘Halikumbi kana, naukashinganyeka vyuma vimwe mumuchima wove, kaha naukajina vyuma vyavipi. Naukamba ngwove: “Nangulukuka lifuchi lili namembo akuzeneka kukingiwa. Nangunyemukila vaze vali nakutwama mukuunda chakuzeneka chuma chakuvevwisa woma, vaze vali nakutwama mumembo akuzeneka jikembwe, natupachiso navikolo.” Naukapwa navishinganyeka vyakupupa nakupukula vyuma vyavivulu, nakulukuka vihela vanongesele vize vili jino navatu, nakulukuka nawa vatu vaze vanakungulula cheka kufuma kumafuchi eka vaze vali nakulikungulwila luheto navikumba, vaze vali nakutwama hakachi nakachi kakaye.’” (Ezeke. 38:10-12) Vatu jaKalunga navakapwa vakulipwila kushipilitu, navakatwama “hakachi nakachi kakaye.” Chuma kana nachikevwisa vaka-mafuchi kupihya chikuma. Ngocho navakafwila kufumbukila vawavisa vaYehova hamwe kaha namasepa javo.

11. (a) Vyuma muka twatela kwanuka kutalisa kuvyuma navikasoloka haluyando lwalunene? (b) Uno vatu navakevwa ngachilihi hakumona vinjikizo navikasoloka mwilu?

11 Omu natukekesa vyuma vikwavo vize navikakavangizaho kusoloka, twatela kwanuka nge Mazu aKalunga kawavuluka hatoma omu navikalikavangijila vyuma kanako. Oloze chasoloka nge vyuma vimwe navikasoloka halwola lwolumwe. Yesu ahanjikile upolofweto wakuvuluka chikukulwishi chakatwamino kamyaka yino ngwenyi: “Kulikumbi nakukakweji nakuvatanganyika nakukapwa vinjikizo, kaha hamavu nawa vaka-mafuchi navakalyonyinga hakuhona kwijiva mwakulingila mwomwo yavyema vyakalungalwiji nakunganjanga chamakimba enyi. Vatu navakalezumuka hakwivwa woma nahakutalilila nawa vyuma vize navikeza hamavu hosena, mwomwo ngolo jamelu najikalinyika. Jino navakamona Mwanamutu ali nakwiza mulivwi nangolo naupahu waunene.” (Luka 21:25-27; tangenu Mako 13:24-26.) Uno kutesamo chaupolofweto kanou nachikasoloka mwilu muvene hamwe kaha navinjikizo vyakwivwisa woma tahi? Twatela kuvandamina tukamone omu navikapwa vyuma kulutwe. Kala mweshomwo nachikapwa, vinjikizo kana navikevwisa woma vaka-kole jaKalunga nakuvalingisa vakalizakamine chikuma.

Natukatwalaho lika kupwa namuchima wamwaza, nakufwelela ngwetu navakatuyovola (Talenu palangalafu 12 na 13)

12, 13. (a) Vyuma muka navikasoloka omu mwakeza Yesu “nangolo naupahu waunene”? (b) Uno vangamba jaKalunga navakalinga ngachilihi halwola kana?

12 Vyuma muka navikasoloka omu Yesu mwakeza “nangolo naupahu waunene”? Elu nalukapwa hilwola lwakuhana fweto vatu vakushishika nakuzangamisa vaze kavashishikako. (Mateu 24:46, 47, 50, 51; 25:19, 28-30) Kweseka namujimbu waMateu, Yesu akukulwile kuhana chinjikizo chakupwako chenyi hakuhanjika vyachifwanyisa chamikoko navapembe ngwenyi: “Omu mwakeza Mwanamutu muupahu wenyi, navangelo jenyi vosena hamwe, mwakatwama halitanda lyenyi lyaupahu. Kaha vaka-mafuchi osena navakavakungulwila kumeso enyi, kaha mwakahandununa mutu kuli mukwavo, nganomu kafunga eji kuhandununanga mikoko kuli vapembe. Kaha mwakahaka mikoko kulivoko lyenyi lyachilyo, oloze vapembe kuchimoswe.” (Mateu 25:31-33) Vyuma muka navikasoloka kuli vatu vaze vapwa nge mikoko navaze vapwa nge vapembe? Yesu akukulwile chifwanyisa kana ngwenyi: “Kaha ava [vapembe] navakavatetako haya myaka yosena, oloze vaka-kwoloka navakatambula kuyoya chahaya myaka yosena.”—Mateu 25:46.

13 Uno ava vapembe navakevwa ngachilihi omu navakatachikiza ngwavo “navakavatetako haya myaka yosena”? Vatu kana “navakalyonyinga.” (Mateu 24:30) Uno vandumbu jaKulishitu namasepa javo vakushishika navakalinga ngachilihi halwola kana? Hakufwelela Yehova Kalunga naMwanenyi Yesu Kulishitu, navakononoka mazu aYesu akwamba ngwenyi: “Omu navikaputuka kusoloka vyumevi, kemanenu nakwandula mitwe yenu, mwomwo kuyovoka chenu chili nakupandama kwakamwihi.” (Luka 21:28) Eyo, natukatwalaho lika kupwa namuchima wamwaza, nakufwelela ngwetu navakatuyovola.

KUMUNYIKA ZWALALA MUWANGANA

14, 15. Mulimo muka wakukungulula uze naukapwako omu Ngonge wakuMangonge mwakalinga hanafumbukila lyehi vatu jaKalunga, kaha vyuma muka vyaliwezamo?

14 Vyuma muka navikasoloka omu Ngonge wakuMangonge mwakaputuka kufumbukila vatu jaKalunga? Mukanda waMateu naMako wahanjika vyuma navikasoloka ngwayo: “[Mwanamutu] mwakatuma vangelo jenyi nakukungulwila hamwe vatu jenyi asakula kufuma kumitamba yiwana, kufuma kusongosongo yamavu mbwe nakusongosongo yalilu.” (Mako 13:27; Mateu 24:31) Ou mulimo wakukungulula kawatalisa kukukungulula chatete vaze vawavisa, chipwe kutalisa kukulamika tutachikijilo twamakumishilo vawavisa vaze navakapwa hano hamavuko. (Mateu 13:37, 38) Kulamika kanechi nachikapwako shimbu kanda luyando lwalunene luputuke. (Kuso. 7:1-4) Jino ou mulimo wakukungulula avulukile Yesu wapwa uka? Mulimo kana watalisa kulwola luze vasalaho vahali vaze 144,000 navakatambula fweto yavo mwilu. (Teso. 1, 4:15-17; Kuso. 14:1) Ou mulimo kana naukapwako omu Ngonge wakuMangonge mwakalinga hanafumbukila lyehi vatu jaKalunga. (Ezeke. 38:11) Ngocho awa mazu aYesu nawakatesamo akwamba ngwavo: “Halwola luze, vaka-kwoloka navakamunyika zwalala nge likumbi muWangana waSevo.”Mateu 13:43. *

15 Vatu vavavulu muKulishitendomu vafwelela ngwavo navakaya mwilu namijimba yautu. Kaha nawa veji kushinganyekanga ngwavo navakamona Yesu nameso avo kapu omu mwakakinduluka nakuyula hano hamavu. Oloze Mbimbiliya yasolola hatoma nge Yesu mwakakinduluka mujila yachifwanyisa, keshi yakumumona nameso avo kapuko. Mbimbiliya yahanjika ngwayo: “Chinjikizo chaMwanamutu nachikasoloka jino mwilu,” kaha Yesu mwakeza “hamavwi amwilu.” (Mateu 24:30) Mbimbiliya yamba cheka ngwayo mutu “ukwechi nyama namanyinga keshi kuhasa kuswana Wangana waKalungako.” Ngocho vaze navakatwala mwilu, chatete “navaka[va]lumuna mweka, mukapyapya kaha, mukukemwina chaliso, halwola nalukavuma luneta lwamakumishilo.” * (Tangenu Wavaka-Kolinde 1, 15:50-53.) Shikaho, vawavisa vakushishika vaze navakapwa hano hamavu navakavakungulula mukapyapya kaha.

16, 17. Vyuma muka navikasoloka shimbu kanda chilika chaulo waMwanamukoko chiputuke?

16 Omu navakalinga vaze 144,000 vosena hivanayi lyehi mwilu, kaha kuwahisa chamakumishilo chaulo waMwanamukoko nachikaputuka. (Kuso. 19:9) Oloze nakukalingiwa vyuma vyeka shimbu kanda vyuma kanevi vyamwaza visoloke. Anukenu ngwenu shimbu kanda vaze vawavisa navakapwa hano hamavu halwola kana vavatwale mwilu, Ngonge mwakafumbukila vatu jaKalunga. (Ezeke. 38:16) Chuma kana nachikaneha vyuma muka? Vatu jaKalunga hano hamavu navakasoloka nge kaveshi namukingoko. Navakakavangiza jindongi jize vahanyine vatu mumakumbi aMwangana Yehoshafwate jakwamba ngwavo: “Enu kamweshi kulwa jita kaneyiko. Imanenu muvihela vyenu, imanenu ndundulu mangana mumone omu Yehova mwamilwila. Enu vatu vamuYuta namuYelusalema, kanda namwivwa woma chipwe kulizuzukilako.” (Miji. 2, 20:17) Oloze vyuma mwilu kaveshi kukavimona nge omu navakavimona vatu hano hamavuko. Kutalisa kulwola luze vawavisa vosena navakapwa mwilu, mukanda waKusoloka 17:14 watulweza vyuma navikasoloka kuli vaka-kole javatu jaKalunga ngwawo: “Navakalwa jita naMwanamukoko, oloze Mwanamukoko hakupwa Mwata wavamyata, Mwangana wavamyangana, mwakavafungulula. Kaha navaze nawa ali navo hamwe, vaze vasanyika, vaze vasakula, vaze vakushishika mukiko navakalinga.” Yesu hamwe kaha navaze 144,000 vaze mwakayula navo mwilu, navakeza nakuyovola vatu jaKalunga hano hamavu.

17 Kwiza chajita yaAlamangetone nachikatohwesa lijina lyaYehova lyajila. (Kuso. 16:16) Halwola kana luze, vatu vosena vaze vapwa nge vapembe “navakavatetako haya myaka yosena.” Hamavu hosena navakatomesaho hakufumisaho vaka-kuhuka vosena, kaha liyongomena lyalinene hinalikayovoka jino jita yaAlamangetone. Vyuma vyosena navikakuma kuviwahisa, kaha chilika chaulo waMwanamukoko chize vasoneka kusongo yamukanda waKusoloka nachikaputuka jino. (Kuso. 21:1-4) * Vosena vaze navakayovoka hano hamavu navakavevwila uselewa kuli Kalunga nakulivwisa jino kuwaha chikuma zangi mwakavasolwela. Echi chilika chaulo kanou nachikapwa chakulipwila. Ngocho tuvosena twatela kutala kulutwe nakukamona omu navikasoloka vyuma vyosenevi.—Tangenu WaPetulu 2, 3:13.

18. Vyuma muka twatela kulinga omu tuli nakutalilila vyuma vyamwaza vili nakwiza kulutwe?

18 Tutalililenu vyuma vyamwaza vize navikasoloka kulutwe. Jino etu tuvosena mutu himutu vyuma muka twatela kulinga oholyapwa? Kaposetolo Petulu vamuhwiminyinyine asoneke ngwenyi: “Hakuwana nge vyuma vyosenevi navikayengunuka mujila yangachize, shinganyekenu omu mwatela enu kupwa mutwamiso yenu yajila namuvilinga vyenu vyakuzachila Kalunga, omu muli nakuvandamina nakwanuka kupwako chalikumbi lyaYehova . . . Shikaho enu ngwazanga, hakuwana nge muli nakuvandamina vyuma kanevi, zatenu nangolo mangana akamiwane muvakuzeneka lipenga, muvakuzeneka katenga, kaha nawa akamiwane mukuunda.” (Petu. 2, 3:11, 12, 14) Ngocho tuvosena tufwilenu chikuma kupwa vakutoma kushipilitu nakukundwiza Mwangana waKuunda.

^ par. 2 Talenu Kaposhi Kakutalila kaApril 15, 2012, mafwo 25-26.

^ par. 14 Talenu Kaposhi Kakutalila kaJuly 15, 2013, mafwo 13-14.

^ par. 15 Mijimba yautu yavaze vawavisa navakapwako halwola luze kaveshi kukayitwala mwiluko. (Koli. 1, 15:48, 49) Mijimba yavo navakayiseza mujila yoyimwe nge yize asezelelelemo Yesu mujimba wenyi.

^ par. 17 Mukanda waJisamu 45 naukiko wasolola hatoma kulikavasana chavyuma navikasoloka. Chatete Mwangana mwakalwa jita, numba jino chilika chaulo chikaputuke.