Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

 CHIHANDE CHACHINENE | FULUMENDE YAKUZENEKA VILINGA VYAMASWEKEZA

Wangana waKalunga hiFulumende Yakuzeneka Vilinga vyaMaswekeza

Wangana waKalunga hiFulumende Yakuzeneka Vilinga vyaMaswekeza

Twamina uze atala mwakuzachishila jimbongo mulifuchi lyaNicaragua hakulumbununa ovyo chapwilile chachikalu fulumende kukumisa maswekeza, ambile ngwenyi: “Chuma chachinene chalingisa kupwenga vilinga vyamaswekeza shina mwomwo vilolo vamufulumende navakiko vatwama mulifuchi. Ngocho nge vatu mulifuchi navapwa navilinga vyamaswekeza, kaha navilolo vamufulumende navapwa navilinga kana.”

Pundu vene, nge vatu navapwa navilinga vyamaswekeza, kaha navilolo vamufulumende navapwa navilinga kana. Ngachize fulumende yakuzeneka vilinga vyamaswekeza kavayiyula kuvatuko. Fulumende kana vayivuluka muMbimbiliya ngwayo Wangana waKalunga. Eyi fulumende yikiko yize Yesu anangwile vaka-kumukavangiza valombenga.—Mateu 6:9, 10.

Wangana waKalunga wapwa hifulumende yize yili nakuyula mwilu. Fulumende kana nayikashisa jifulumende javatu josena. (Samu 2:8, 9; Kusoloka 16:14; 19:19-21) Havyuma vyavipi vize Wangana waKalunga naukafumisako nahakapwa namaswekeza. Echi nachikapwa hitokwa chikupu. Kekesenu vyuma 6 vize navikalingisa Wangana waKalunga ukakumise vilinga vyamaswekeza.

1. NGOLO

UKALU: Jifulumende javatu veji kujikundwizanga kuhichila mukuhana mitelo. Jimbongo veji kutambulanga jeji kuzondolanga vilolo vamwe vevenga, kaha veka veji kutambulanga majika kanwa kuvatu mangana vavatepulwileko jimbongo vatela kufweta kufulumende. Echi cheji kulingisanga fulumende yifwetese vatu jimbongo jajivulu mangana vafwike jimbongo jize jinatoko. Ngocho echi cheji kulingisanga vilinga vyamaswekeza vivulileko  chikuma. Vatu vakashishi vakiko veji kuyanjilangamo.

MWAKUUKUMISHILA: Wangana waKalunga wapendamina hali Yehova, * uze apwa Kalunga wangolo josena. (Kusoloka 11:15) Wangana kana kawapendamina hakutambula mitelo numba uzate kanawako. Oloze Kalunga akwechi ‘ngolo’ namuchima wakuhana, ngocho Wangana waKalunga naukatesamo vyuma vyosena vasakiwa vatu.—Isaya 40:26; Samu 145:16.

2. MUKA-KUYULA

UKALU: Susan Rose-Ackerman uze twavulukanga muchihande chinafumuho avulukile ngwenyi, hakusaka tukumise vilinga vyamaswekeza, “twatela kuputukila kuli vaze vali havihela vyavinene mufulumende.” Vatu veji kufwefululanga fulumende kachi nge nayikanyisa tupokola navaka-kufwetesa mitelo kwazana muvilinga vyamaswekeza okunyi nayechelela vilolo vamufulumende vatwaleho lika kwazana muvilinga vyamaswekeza. Kaha navaka-kuyula vamichima yamwaza kavakupuka mwosenako ngana muze yahanjika Mbimbiliya ngwayo, “hano hamavu kaheshi muka-kwoloka umwe eji kulinganga mwamwaza.”—Muka-kwambulula 7:20.

Yesu akanyine majika kanwa amanene aze vamuhanyine

MWAKUUKUMISHILA: Hakuwana nge Yesu Kulishitu uze vasakula kuli Kalunga kupwa Muka-kuyula muWangana wenyi apwa wakukupuka mwosena, ngocho keshi kukalinga vyuma mujila yakuhenga, nge muze veji kulinganga vatu vakuzeneka kukupuka mwosenako. Yesu asolwele muchima kanou hakukana majika kanwa amanene aze vamuhanyine. Awa majika kanwa apwile “mawangana osena akaye naupahu wawo.” Yesu vamulwezele alifukule kuli muka-kuyula kano kaye Liyavolo, numba vamuhane vyuma kanevi. (Mateu 4:8-10; Yowano 14:30) Yesu atwalileho lika kulama kulonga chenyi nahalwola luze vapwile nakumuyanjisa swi nakukufwa. Alingile ngocho hakukana kunwa vinyo vyakufutula nanyangwa vize kachi vyamukafwile ahone kwivwa kukola chikuma nakumulingisa jino ahone kushinganyeka kanawa. (Mateu 27:34) Hakuwana nge vamusangwile kuli Kalunga nakuya nakuyoyela mwilu, ngocho Yesu asolwele nge atamo chikupu kuyula Wangana waKalunga.—Wavaka-Fwilipi 2:8-11.

3. KUZAMA CHAFULUMENDE

UKALU: Mumafuchi amavulu vatu veji kuvwotanga kuswakumwe, kaha echi cheji kulingisanga vatu vafumise vilolo vavilinga vyamaswekeza havihela vyavo. Chipwe ngocho, jikapeni nakuvwota vyeji kulingisanga vatu vazane muvilinga vyamaswekeza numba vene mumafuchi aluheto. Vaka-luheto vakiko veji kulingisanga vatu vapwenga havihela vyamufulumende mwomwo yajimbongo veji kuhananga kujikapeni navyuma vyeka veji kulinganga.

Chambamilonga John Paul Stevens uze azata muZango Yakulitulaho yamuU.S. asonekele ngwenyi, chuma kana cheji kulingisanga “Fulumende yihone kuyula kanawa nakulingisa navatu vahone kuyifwelela.” Evi vikiko vyeji kulingisanga vatu vavavulu vashinganyeke ngwavo mauka amapolitiki akiko eji kwazananga chikuma muvilinga vyamaswekeza.

MWAKUUKUMISHILA: Wangana waKalunga naukazama nakwilila, ngocho kakweshi kukapwa jikapeni chipwe vilinga vyamaswekeza vize vyeji kupwangako  hakuvwotako. (Ndanyele 7:13, 14) Hakuwana nge Muka-kuyula Wangana kana vamusakula kuli Kalunga, ngachize ou Wangana wenyi kawapendamina hajivwoti javatuko, kaha nawa kaveshi kukaushisako. Kuzama chaWangana kanou chatukolezeza tutachikize nge vyuma naukatesamo navikasuulwisa vatu vosena.

4. JISHIMBI

Wangana waKalunga wapwa hifulumende yize yili nakuyula mwilu

UKALU: Vatu veji kushinganyekanga ngwavo nge navatunga jishimbi jajihya, kaha navakehesako vilinga vyamaswekeza. Oloze vatu vaze valinangula chikuma vachiwana nge kakavulu kuvulisa jishimbi cheji kulingisanga vilinga vyamaswekeza vivulileko lika. Vaka-kutunga jishimbi nawa veji kuzachisanga jimbongo jajivulu hakufwila kukehesako vilinga vyamaswekeza, olozenyi veji kuhonanga.

MWAKUUKUMISHILA: Jishimbi jaWangana waKalunga japwa jakulitulaho kuhambakana jishimbi jafulumende yavatu. Chakutalilaho, muchishishisa chakusoneka vyuma vize vatela kulinga vatu navize kavatela kulingako, Yesu alwezele vatu vakavangize Lushimbi Lwalulemu. Ambile ngwenyi: “Vyuma vyosena namusaka ngwenu vatu vavilinge kuli enu, nayenu nawa vilingenu kuli vakivo.” (Mateu 7:12) Chachilemu chikumanyi shina jishimbi jaWangana waKalunga jazama hazangi. Yesu ambile ngwenyi: “Watela kuzanga mukwenu nganomu walizanga ove lyavene.” (Mateu 22:39) Pundu vene, Kalunga uze eji kukekesanga michima ikiye kaha nahase kuhakako jishimbi kana.—Samwele 1, 16:7.

5. VILINGA VYEJI KUNEHANGA MASWEKEZA

UKALU: Chipululu nakulizanga mutu yivene vikiko vyeji kulingisa vatu vazane muvilinga vyamaswekeza. Kakavulu, vilolo vamufulumende navatu vamulifuchi vatwama navilinga kanevi vyavipi. Chitanda twavulukanga muchihande chinafumuho chamungalila yaSeoul chashiukile mwomwo vilolo vamufulumende vatambwile majika kanwa kuli vaka-kutunga vaze vamwane ngwavo kuzachisa vyuma vyakukola hakutunga chapwile nandando chikuma kuhambakana kuhana majika kanwa.

Hakusaka kufumisako vilinga vyamaswekeza, vatu vatela kuvanangula mwakuhonesela chipululu namwakupwila nazangi. Oloze vatu mufulumende kaveshi namuchima nauhashi wakunangula vatuko.

 MWAKUUKUMISHILA: Wangana waKalunga weji kunangulanga vatu mwakuhonesela muchima waupi uze weji kulingisa vatu vazane muvilinga vyamaswekeza, ngocho muWangana kana kamweshi kukapwa vilinga vyamaswekezako. * Vyuma veji kulinangulanga vyeji kuvakafwanga ‘vapwenga vavahya muvishinganyeka vyamichima yavo.’ (Wavaka-Efwesu 4:23) Muchishishisa chakupwa nachipululu namuchima wakulizanga vavene, vatu kana veji kusuulukanga navyuma vali navyo nakuzakama vakwavo.—Wavaka-Fwilipi 2:4; WaChimoteu 1, 6:6.

6. VATU

UKALU: Navatu vatwama mumafuchi aluheto, navaze valinangula vilinga vyamwaza, vanahase kusakula kupwa vakuhona kashishi nakwazana muvilinga vyamaswekeza. Vatu valinangula chikuma vetavila ngwavo vyuma kana vikiko vyalingisa jifulumende javatu jihone kukumisa vilinga vyamaswekeza. Chipwe ngocho, jifulumende jafwelela ngwavo vanahase kukehesako vilinga vyamaswekeza naukalu weji kwizanga mwomwo yavilinga kana.

MWAKUUKUMISHILA: Kukukunguluka valikungulwile vaka-United Nations mangana vatale hachihande chakuhonesa vilinga vyamaswekeza vashimutwilile ngwavo, jifulumende jatela kukundwiza vatu vapwenga “vakulonga, vakashishi, nakutachikiza kanawa milimo yavo.” Numba tuhu chuma kana chapwa chachilemu, oloze Wangana waKalunga kawakumina kaha hakukundwiza vatu vapwenga navilinga kaneviko, oloze wasaka nawa vatu vamuWangana kana vapwenga navilinga kana. Mbimbiliya yamba ngwayo “vaka-chipululu” “navaka-kwonga” kaveshi kukaswana Wangana waKalungako.—Wavaka-Kolinde 1, 6:9-11; Kusoloka 21:8.

Vatu vanahase kulinangula mwakupwila navilinga kanevi ngana muze chapwile kuli vaka-Kulishitu vakulivanga. Chakutalilaho, omu kambaji Shimona asakile kuhana jimbongo vaposetolo mangana vamuhane shipilitu yajila, vakiko vakanyine nakumulweza ngwavo: “Pihilila nakwalumuka kuupi wove.” Omu Shimona amwene ponde yambile kumuwana hakupwa namuchima walwiso, alwezele vaposetolo vamulombeleko kuli Kalunga mangana ambile muchima apwile nawo.—Vilinga 8:18-24.

MWAKUPWILA VATU VAMUWANGANA WAKALUNGA

Chamokomoko nakulifuchi mwatwama, munahase kupwa muvatu vaze navakayula kuWangana waKalunga. (Vilinga 10:34, 35) Wangana waKalunga uli nakunangula vatu mukaye kosena oholyapwa, ngocho echi kunangula nachimikafwa mupwenga vatu vamuWangana. Vinjiho jaYehova navawahilila kuminangula chilongesa chaMbimbiliya chahazuvo hawana wakanyombo, chize cheji kumbatanga numba vene minyutu yayindende yakuheta kafwe 10 muchalumingo. Munahase kulinangula nawa “[vya]mujimbu wamwaza waWangana waKalunga,” nomu naukafumisako fulumende yavilinga vyamaswekeza. (Luka 4:43) Tuli nakumilomba muhulise Vinjiho jaYehova vamungalila yenu chipwe kuzachisa keyala yetu yajw.org.

Uno muli nakusaka chilongesa chaMbimbiliya chahazuvo hawana wakanyombo tahi?

^ par. 8 Yehova lyapwa lijina lyaKalunga nge muze valivuluka muMbimbiliya.

^ par. 22 Chakutalilaho, talenu chihande chakwamba ngwavo “Is It Possible to Be Honest in a Corrupt World?” muKaposhi Kakutalila kaChingeleshi kaOctober 1, 2012.