Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

Mwakupwila Vakusuuluka Muushinakaji

Mwakupwila Vakusuuluka Muushinakaji

MWEJI kwivwanga ngachilihi nge namushinganyeka haushinakaji? Vatu vavavulu veji kulizakaminanga, nakwivwa woma chikuma. Echi chapwa ngocho mwomwo ushinakaji weji kunehanga ukalu wakufwana nge kupwa namikonya, nakuzeya, nakuvulyajama, nakuvizaviza.

Oloze vatu veji kusolokanga mujijila jakulisezaseza nge vanashinakajiwa. Vamwe veji kupwanga lika vakulikangula kumujimba namuvishinganyeka numba tuhu vanashinakajiwa chikuma. Vitumbo nawa vinakafwenga tushinakaji vamwe vahone kuvizaviza chikuma. Ngocho mumafuchi amwe vatu vali nakutwama myaka yayivulu nakulikangula kumujimba.

Vatu vavavulu vasaka kupwa vakusuuluka muushinakaji numba nge vali nakumona ukalu mwomwo yaushinakaji nyi chiku. Uno tunahase kupwa ngachilihi vakusuuluka? Echi chapendamina hamuchima wetu, nakulisuula, nakwalumuna vishinganyeka vyetu kutalisa kuushinakaji. Tuchitalenu hajindongi jamuMbimbiliya jize jinahase kutukafwa tulinge ngocho.

PWENU VAKULIKEHESA: “Vaka-kulikehesa vakwechi mangana.” (Vishimo 11:2) “Vaka-kulikehesa” vanavuluka hano vanahase kutalisa nakutushinakaji vaze vetavila ngwavo kaveshi kuhasa kuzata milimo yize vazachilenga muukwezeko. Charles wamyaka yakusemuka 93 wamuBrazil, ahanjikile hatoma ngwenyi: “Nge nautwama myaka yayivulu, kaha naushinakajiwa. Kaweshi kuhasa kuhiluka cheka kuukwezeko.”

Kupwa vakulikehesa kachalumbununa kupwa navishinganyeka vyakuhenga nakwamba nge, “Ami ngunashinakajiwa, ngocho nevi nangulinga vene vyauchi.” Vishinganyeka kana vinahase kuhombesa mutu. Mukanda waVishimo 24:10 wamba ngwawo: “Kachi nge nauhomba halwola lwavihuli, kaha ngolo jove najikeha.” Oloze mutu wakulikehesa apwa wamangana, kaha eji kuzatanga kweseka noho hakumina ngolo jenyi.

Corrado wamyaka yakusemuka 77 wamuItaly ambile ngwenyi: “Nge uli nakuchovwa kinga hamukandu, kawatela kulikanya chikumako.” Chochimwe nawa, omu mutu ali nakuya nakushinakajiwa, atela kwalumunako vyuma vimwe mukuyoya chenyi. Ngocho Corrado napuwenyi veji kupezalisanga kanawa vyuma hakuzata milimo yahazuvo. Kaha nawa veji kupwanga nalwola lwakunoka kuchina navazeya chikuma. Marian wamyaka yakusemuka 81 wamuBrazil naikiye eji kulinganga mwomumwe. Ambile ngwenyi: “Ngweji kuzatanga milimo kweseka noho hakumina ngolo jami. Ngweji kunokanga mukamwihi mukamwihi nge nguli nakuzata. Lwola lumwe ngweji kutwamanga chipwe kusavala mangana ngutange chipwe kwivwilila kumyaso. Ngwatachikiza ngwami kangweshi kuhasa kuzata milimo ngana muze ngwazachilenga haukwezeko.”

Pezalisenunga Kanawa Vyuma

PEZALISENUNGA KANAWA VYUMA: “Mapwevo valiwahisenga vavene nauvwalo wakutamo, mukavumbi nakushinganyeka mwamangana.” (WaChimoteu 1, 2:9) Mazu akwamba ngwavo “uvwalo wakutamo” alumbununa nge mutu atela kukekesa kanawa uvwalo mwavwala. Barbara wamyaka yakusemuka 74 wamuCanada ambile ngwenyi: “Ngwasaka kuvwala uvwalo waunyoji. Kangwasaka kusoloka uhulu, nakwamba nge ‘hakupwa ngukashinakaji, mweshomwo ngunasoloka mwomwo veneko.’” Fern wamyaka yakusemuka 91 wamuBrazil ambile ngwenyi: “Shimbu jimwe ngweji kulandanga uvwalo wauhya mangana ngusoloke kanawa.” Nyi ngachilihi tushinakaji vamalunga? Antônio wamyaka yakusemuka 73 wamuBrazil ambile ngwenyi: “Ngweji kuvwalanga uvwalo wakukosa kanawa waunyoji lwola lwosena mangana ngusoloke kanawa. Kaha nawa ngweji kusananga nakuteula lwola lwosena.”

Tuyokutuyoku nawa, kanda kuhakanga kaha muchima kusolokeso yenu nakuhona ‘kushinganyeka mwamanganako.’ Bok-im wamyaka yakusemuka 69 wamuSouth Korea eji kupezalisanga kanawa vyuma kutalisa kuuvwalo. Ambile ngwenyi: “Kachapwa chakutamo kuvwala uvwalo umwe uze ngwavwalilenga kuukwezeko.”

Shinganyekenunga Havyuma Vyamwaza

SHINGANYEKENUNGA HAVYUMA VYAMWAZA: “Makumbi amuka-kukalikiza osena anapu amapi. Oloze mutu wamuchima wakuwahilila akwechi chiwanyino chakulya shimbu yosena.” (Vishimo 15:15) Nge munashinakajiwa, lwola lumwe munahase kushinganyeka havyuma mwalingilenga kuukweze omu mwapwile nangolo. Echi kachapwa chakuhengako. Chipwe ngocho, mwatela kuzata nangolo mangana muhonese vishinganyeka kana. Kushinganyeka chikuma havyuma kana chinahase kumihombesa nakumihonesa kuzata milimo yize munahase kuzata. Joseph wamyaka yakusemuka 79 wamuCanada ahanjikile ngwenyi: “Ngweji kulivwisanga kuwaha milimo yize ngunahase kuzata oholyapwa keshi kulinyenga havyuma ngwapwile nakulinga haukwezeko.”

Kutanga nakulinangula chinahase kumikafwa mushinganyekanga havyuma vyamwaza, nakutachikiza vyuma vyavivulu vyavihya. Ngocho, wanenungako lwola lwakutanga nakulinangula vyuma vyavihya. Ernesto wamyaka yakusemuka 74 wamuPhilippines eji kuyanga kuchisete chamikanda nakutanga mikanda yize nasake. Ambile ngwenyi: “Ngweji kulivwisanga kuwaha kutanga mijimbu yahanjika hamafuchi akulisezaseza numba tuhu kangwatambukila mafuchi kanako.” Lennart wamyaka yakusemuka 75 wamuSweden alinangwile nalilimi lyeka.

Pwenunga Muvaka-kuhana

PWENUNGA MUVAKA-KUHANA: “Pwenunga muvaka-kuhana, kaha vatu navakamihana nayenu nawa.” (Luka 6:38) Zachisenunga lwola lwenu navikumba vyenu mangana mukafwe vakwenu. Echi nachimilingisa mupwenga vakuwahilila. Hosa wamyaka yakusemuka 85 wamuBrazil eji kukafwanga vakwavo kweseka noho hakumina ngolo jenyi. Ambile ngwenyi: “Ngweji kutuminanga shinga masepa jami vaze vaviza navaze vanahombo nakuvasonekela mikanda. Shimbi jimwe ngweji kuvatuminanga mawana. Ngweji kuwahisanga nawa vyakulya mangana tulyenga namasepa jami vaze vaviza.”

Nge natupwa namuchima wakuhana, kaha nachikolezeza vakwetu vapwenga namuchima woumwe. Jan wamyaka yakusemuka 66 wamuSweden ambile ngwenyi: “Nge muzanga vakwenu, kaha navakiko navakuzanga.” Chikupu vene, muka-kuhana eji kusololanga nge atwama namuchima wakusakwilila, kaha eji kulingisanga vakwavo vapwenga vakuwahilila.

PWENUNGA VACHISAMBO: “Ou mwalihandula kuli vakwavo ali nakufwila kulinga mwaya muchima wenyi. Kaha eji kukananga mangana amwenemwene osena.” (Vishimo 18:1) Numba tuhu shimbu jimwe munahase kusaka kupwa kwauka wenu, oloze kanda kulihandulanga kuli vakwenuko. Innocent wamyaka yakusemuka 72 wamuNigeria eji kwivwanga kuwaha kupwa hamwe namasepa jenyi. Ambile ngwenyi: “Ngwasaka kulikata navatu vamyaka yakulisezaseza.” Börje wamyaka yakusemuka 85 wamuSweden ambile ngwenyi: “Ngwasaka kulikata navanyike. Vyuma veji kukilikitanga vyeji kungusuulwisanga nakungulingisa ngushinganyeke nge nguchili ngukanyike.” Wanenungako lwola lwakulanya masepa jenu. Han-sik wamyaka yakusemuka 72 wamuSouth Korea, ambile ngwenyi: “Ami napuwami twasaka kulanya masepa vavakulwane navanyike vezenga tulihizumune chipwe kulila hamwe vyakulya.”

Pwenunga Vachisambo

Vatu vachisambo vasaka kushimutwila. Oloze echi chasakiwa nawa kwivwilila vyuma navahanjika vakwenu. Zakamenunga vakwenu. Helena wamyaka yakusemuka 71 wamuMozambique ambile ngwenyi: “Ngwatwama nachisambo kaha nawa ngweji kuvumbikanga vakwetu. Ngweji kwivwililanga kuvyuma navahanjika mangana ngutachikize vyuma vali nakushinganyeka navize vasaka.” José wamyaka yakusemuka 73 wamuBrazil, ambile ngwenyi: “Vatu veji kwivwanga kuwaha kulikata navatu vaze veji kwivwililanga kuvyuma navahanjika vakwavo, navaze vatwama namuchima wakutetela, navaze vazakama vakwavo, navaze veji kusangejekanga vakwavo, navatu vakusehaseha.”

Omu namushimutwilanga, mazu enu “apwenganga akukokweza shimbu yosena.” (Wavaka-Kolose 4:6) Vangilenunga kushinganyeka havyuma namuhanjika, nakukolezeza vakwenu.

SAKWILILENUNGA: “Sololenunga kusakwilila chenu.” (Wavaka-Kolose 3:15) Mwatela kusakwililanga vakwenu nge vanamikafwe. Kupwa namuchima wakusakwilila cheji kuzamisanga usepa. Marie-Paule wamyaka yakusemuka 74 wamuCanada ambile ngwenyi: “Ami nalunga lyami twalukila muzuvo yayindende. Masepa jetu vavavulu vali nakutukafwa. Tweji kuvasakwililanga chikuma. Twavasonekelele mikanda yakuvasakwilila, kaha veka tweji kuvalanyanga vezenga tulyenga navo vyakulya.” Jae-won wamyaka yakusemuka 76 wamuSouth Korea eji kusakwililanga vandumbwenyi hakumumbatako muminyau yavo hakuya kuZuvo yaWangana. Ambile ngwenyi: “Ngwavasakwilila chikuma hakungukafwa, ngocho ngweji kuvahanangako jimbongo jajindende jakulanda maji. Shimbu jimwe ngweji kuvasonekelanga mikanda mangana nguvasakwilile.”

Chachinenenyi mwatela kusakwilila Kalunga hakuyoya muli nacho. Mwangana Wamangana Solomone atwanukishile ngwenyi: “Kawa wamutonyi wamulemu kuhambakana ndumba wakufwa.” (Muka-kwambulula 9:4) Eyo, kupwa namuchima wamwaza, nakulisuula, nakwalumuna vishinganyeka vyenu kutalisa kuushinakaji nachimikafwa mupwenga vakusuuluka muushinakaji.

Sakwililenunga