Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

VAKA-KUTANGA MIKANDA YETU VEJI KUHULISANGA NGWAVO . . .

Uno Vyuma Veji Kulinganga haKulisimasi Vyahengela Hali?

Uno Vyuma Veji Kulinganga haKulisimasi Vyahengela Hali?

Kulisimasi vayivuluka nge hilikumbi lyavaka-Kulishitu lyakwanukanga kusemuka chaYesu. Oloze vyuma vyavivulu veji kulinganga halikumbi kaneli vyeji kutulingisanga tuhuhwasane ovyo chilika kana vachipandamishila kukusemuka chaYesu.

Chuma chimwe chalingisa ngocho shina mujimbu wamakuli uze vafwelela vaka-kulinga chilika kana waSanta Claus. Chifwanyisa chamutu kana vachizachishilenga chikuma halikumbi lyaKulisimasi hakapani yatungilenga vyakunwanwa yakuNorth America mu 1931. Ou mutu vamusolwelenga navwale uvwalo uchila, kaha ali nawevu wausuku utoma, namakili achiluluka oku nawahilila. Oloze kuheta muji 1950, vatu vamwe muBrazil vaputukile kuzachisa chifwanyisa chaGrandpa Indian muchishishisa chakuzachisa chifwanyisa chaSanta Claus. Vyuma muka vyasolokele? Mutu alinangula chikuma Carlos E. Fantinati ambile ngwenyi chifwanyisa chaSanta Claus chayile puho chikuma kuhambakana chifwanyisa chaGrandpa Indian, kaha nawa “chayile puho chikuma kuhambakana kemba Yesu, ngocho vachizachishilenga jino chikuma haDecember 25 hachilika chaKulisimasi.” Uno mujimbu wamakuli waSanta Claus ukiko kaha walingisa chilika chaKulisimasi chipwenga chakuhenga tahi? Hakusaka tukumbulule chihula kana, tushimutwilenu vyuma valingilenga vaka-Kulishitu vakulivanga.

Mukanda waEncyclopedia Britannica wahanjika nge, “hamakulukaji amyaka avali akulivanga, vaka-Kulishitu vakanyinenga kulinga vilika vyakwanuka makumbi akusemuka chavatu vaze vafwile mwomwo yavyuma vafwelelele, kuhakilako vene naYesu.” Mwomwo ika? Mwomwo vamwenenga vilika vyakwanuka makumbi akusemuka kupwa hivilika vyavatu vakuzeneka kwitava. Ngocho kavasakile kwazana muvilika kanako. Kaha nawa muMbimbiliya kavasonekamo likumbi lize asemukile Yesuko.

Oloze kuheta mulikulukaji lyamyaka lyamuchiwana C.E., Chachi yaKatolika yaputukile kulinga chilika chaKulisimasi numba tuhu vaka-Kulishitu vakulivanga vakanyine kwazana muvilika vyamakumbi akusemuka. Hakusaka vazamise echi chilika chaKulisimasi, eyi chachi yafumishileko vilika vimwe vyamukwitava chavaLoma vize vyayile puho navilika vyeka valingilenga mungonde yachishika. Mukanda waChristmas in America uze vasonekele kuli Penne L. Restad wahanjikile nge mwaka himwaka kufuma haDecember 17 nakuheta haJanuary 1, “vaLoma vavavulu valingilenga viwanyino vyakulya nakunwa, nakuhema nakulinga vilika vyeka hakulemesa tulunga twavo.” Kaha halikumbi lyaDecember 25, valingilenga chilika chakwanuka kusemuka chaLikumbi Lyakukangana Ngolo. Ngocho chachi yaKatolika yakunywile vaLoma vavavulu valingenga chilika chakwanuka kusemuka chaYesu haDecember 25 muchishishisa chakulemesa kusemuka chalikumbi lyakukangana ngolo. Mukanda waSanta Claus, a Biography uze vasonekele kuli Gerry Bowler wambile ngwawo vaLoma “vatwalileho lika kulinga vilika vyamungonde yachishika. Kavalitwaminyine vilika vyavo vyamwakako.”

Chikupu vene, Kulisimasi yapwa yakuhenga mwomwo vyuma veji kulinganga halikumbi kana vyafuma kuvilika vyavatu vakuzeneka kwitava. Stephen Nissenbaum asonekele mumukanda wenyi waThe Battle for Christmas ngwenyi Kulisimasi “kachapwa hichilika chavaka-Kulishituko, oloze chavatu vakuzeneka kwitava.” Chikupu vene Kulisimasi kayavumbika Kalunga naMwanenyi Yesu Kulishituko. Chihande kana twatela kuchimona ngachilihi? Mbimbiliya yamba ngwayo: “Kwoloka naupapwoki vyalikachila halihize? Nyi mumunyi namilima vyalikachila halihize?” (Wavaka-Kolinde 2, 6:14) Ngana muze vatu kaveshi kuhasa kwolola mutondo uze unahengeko, nachilika chaKulisimasi chapwa chakuhenga, kaha ‘kaveshi kuhasa kuchololako.’—Muka-kwambulula 1:15.