Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

Vyuma Muka vyaMuchano Twatela Kwijiva Hali Kalunga?

Vyuma Muka vyaMuchano Twatela Kwijiva Hali Kalunga?

Kapetulu 1

Vyuma Muka vyaMuchano Twatela Kwijiva Hali Kalunga?

 Uno chikupu Kalunga eji kukuzakamanga nyi?

Uno Kalunga apwa ngachilihi? Kutala akwechi lijina nyi?

Uno chapwa chachashi kupandama kuli Kalunga tahi?

1, 2. Mwomwo ika chapwila chamwaza kuhulisa vihula?

WEJI kwivwanga omwo vanyike veji kuhulisanga vihula nyi? Vanyike vavavulu veji kuputukanga kuhulisa vihula omu vene navaputuka kuhanjika. Vanahase kwandula meso nakukushishika nakukuhulisa jino vihula vyakufwana nge: Mwomwo ika mwilu mwapwila mulauluka? Mwomwo ika vatanganyika veji kukejimanga? Uno iya anangwile tujila kwimba myaso? Unahase kweseka chikuma kukumbulula vihula kana, oloze kachapwa chachashi shimbu yosenako. Navyuma muvakumbulula vene vinahase kuvalingisa vahulise lika ngwavo: Mwomwo ika?

2 Keshi vanyike kahako veji kuhulisanga vihula. Nayetu nawa tweji kuhulisanga vihula omu tuli nakuya nakukola. Tweji kuhulisanga hakusaka twijive mwakulingila vyuma, namwakulihendela kuponde chipwe mwakusuulwishila michima yetu. Oloze vatu vavavulu vanalitwamina kuhulisa vihula, chikumanyi vihula vyavilemu. Enga, vanalitwamina nakutondatonda mwakukumbulwila vihula vyavo.

3. Mwomwo ika vatu vavavulu valitwamina kutondatonda mwakukumbulwila vihula vyavilemu chikuma?

3 Achishinganyeke hachihula chili halipapilo lyahelu lyauno mukanda, navihula vanahulisa mumazu akujimbula, chipwe  vize vili kumaputukilo akapetulu uno. Evi hivihula vimwe vyavilemu unahase kuhulisa. Oloze vatu vavavulu vanalitwamina kutondatonda mwakukumbulwila vihula kana. Mwomwo ika? Uno Mbimbiliya yakumbulula vihula kanevi nyi? Vatu vamwe vashinganyeka ngwavo vyuma yakumbulula Mbimbiliya vyapwa vyavikalu chikuma kuvivwishisa. Veka vashinganyeka ngwavo kuhulisa vihula nachivevwisa kaha sonyi. Kaha vamwe nawa ngwavo vihula kana vatela kuvikumbulula kaha kuli vatwamina vamukwitava navaka-kunangula. Nyi yove washinganyeka muka?

4, 5. Vihula vimwe muka vyavilemu twatela kuhulisa mukuyoya, kaha mwomwo ika twatela kutondatonda muvakumbulwila vihula kana?

4 Pamo uli nakusaka wijive muvakumbulwila vihula vyavilemu chikuma vyamukuyoya. Shimbu jimwe weji kuhulisanga ngwove: ‘Uno tweji kuyoyelanga ika? Kutala kuyoya chiliko chikiko kaha nachipwangako lika nyi? Uno Kalunga apwa ngachilihi?’ Chapwa chachilemu kuhulisanga vihula vyangachize palanga nomu nauwana kukumbulula chambwende. Muka-kunangula uze aya fuma, Yesu Kulishitu, ambile ngwenyi: “Lombenunga, kaha navakamihana. Sakasakenunga, kaha namukawana. Ngongomwezenunga, kaha navakamisokolwelako.”—Mateu 7:7.

5 Kachi nge ‘nausakasaka’ muvakumbulwila vihula vyavilemu, kaha munganyala chiyovo. (Vishimo 2:1-5) Chamokomoko nakala vyuma vanakulwezenga vatu, oloze ijiva ngwove kukumbulula kuchili kaha unahase kuchiwana muMbimbiliya. Kukumbulula kana kachapwa chachikalu chikuma kuchivwishisako. Echi cheji kwivwisanga kuwaha nakukulingisa kupwa nalutalililo. Kaha nawa chinahase kukulingisa upwenga uwakusuuluka mukuyoya chove oholyapwa. Tuputukilenu kushimutwila chihula chize chinayanjisanga vatu vavavulu.

UNO KALUNGA KATUZAKAMAKO KAHA NAWA WAMUKALU MUCHIMA NYI?

6. Mwomwo ika vatu vavavulu vashinganyeka ngwavo Kalunga katuzakamako hakumona omu vali nakuyanda vatu?

6 Vatu vavavulu vashinganyeka ngwavo, mukiko. Veji kwambanga ngwavo, ‘Nge Kalunga atuzakama, kachi lifuchi kalyapwa nganomu liliko.’ Mulifuchi munazale najijita, nalujindo, namalambakaji. Kaha nawa tweji kuvizanga, nakuyanda, nakufwisa vatu twazanga. Ngachize, vatu vavavulu veji kwambanga ngwavo, ‘Kachi nge Kalunga atuzakama nakwijiva ukalu wetu, kachi nechelela vyuma kana vitwaleho lika nyi?’

7. (a) Vaka-kunangula vamukwitava vanalingisa ngachilihi vatu vashinganyeke ngwavo Kalunga apwa wamukalu muchima? (b) Uno chikupu Mbimbiliya yanangula vyuma muka kutalisa kuvyeseko vize vinahase kutuwana?

7 Shimbu jimwe, vaka-kunangula vamukwitava vakivo vali nakulingisa vatu vashinganyeke nge Kalunga apwa wamukalu muchima. Mujila muka? Nge kunasoloka ponde, vatwamina kana veji kwambanga ngwavo, Kalunga ikiye najinyimo. Hakwamba ngocho veji kuvangijikilanga Kalunga havyuma vyavipi vyeji kusolokanga. Uno omu mukiko apwa Kalunga nyi? Uno chikupu Mbimbiliya yanangula vyuma muka? Mukanda WaYakova 1:13 wakumbulula ngwawo: “Mutu omu ali nakumona kumweseka kanda akalyamba ngwenyi, Vali nakungweseka kuli Kalungako. Mwomwo Kalunga kaveshi kuhasa kumweseka navyuma vyavipiko, kaha Ivene nawa keshi kweseka mutu naumweko.” Enga, Kalunga keshi ikiye ali nakuneha upi uli nakumona mulifuchiko. (Yopa 34:10-12) Oloze nawitavisa kaha upwengako. Ngocho kwitavisa chuma chalihandununa chikuma nakuneha chuma kana.

8, 9. (a) Nauhasa kulumbununa ngachilihi chihandwa chatwama hakwitavisa vyuma vyavipi nahakuvineha? (b) Mwomwo ika kachapwila chakutamoko kuhana Kalunga mulonga hakwitavisa vatu valilingile tuhu vyuma vyavipi?

8 Chakutalilaho, achishinganyeke chisemi wazangi, wamangana uze atwama hamwe namwanenyi wakukola. Nge ou mwana mwalikanga nakusaka kufuma hembo, kaha ise keshi kumukanyisako. Jino kutala tunahase kwamba ngwetu chisemi ikiye nanehela mwanenyi ukalu nge kuze nayi mwana himwalingisa muchiyoyelo chachipi nakumona ukalu tahi? Nduma. (Luka 15:11-13) Chochimwe nawa, Kalunga keshi kukanyisa vatu omu navasaka kulinga vyuma vyavipiko, ngachize keshi ikiye ali nakuvanehelanga ukalu vali nakumonangako. Ngocho, kacheshi chakutamo kuhana mulonga Kalunga haukalu vali nakumona vatuko.

9 Kuli vimwe vyalingisa Kalunga etavise vatu valilingilenga tuhu vyuma vyavipi. Hakupwa Tengi yetu wamangana kaha nawa wangolo, katela kachi kutulumbunwina vyuma kanako. Oloze Kalunga hazangi yenyi, atulumbunwina vyuma kanevi. Naukalinangula vyavivulu havyuma kanevi muKapetulu 11. Ijiva ngwove, Kalunga keshi ikiye ali nakuneha ukalu tuli nakumonako. Oloze atulweza munaukakumina ukalu kana.—Isaya 33:2.

10. Mwomwo ika twatela kufwelela ngwetu Kalunga mwakakumisa vilinga vyavipi?

10 Kalunga apwa nawa wakujila. (Isaya 6:3) Echi chalumbununa nge apwa walambwe kaha nawa utoma. Muli ikiye kamwatwama upiko. Ngocho, tunahase kumufwelela namuchima wetu wosena. Oloze katweshi kufwelela vatu mujila kaneyiko mwomwo vakwechi vilinga vyakuhenga. Numba navatu vamwaza vaze vakwechi ngolo jakuyula kaveshi kuhasa kwolola vyuma navenyeka vatu vavapiko. Oloze Kalunga akwechi ngolo chikuma, ngocho mwakakumisa upi wosena uli nakuyanjisanga vatu. Upi uze mwakakumisa Kalunga kaweshi kukapwako chekako haya myaka yosena!—Samu 37:9-11.

UNO KALUNGA EJI KWIVWANGA NGACHILIHI HAUPI TWEJI KUMONANGA?

11. (a) Kalunga eji kwivwanga ngachilihi havilinga vyakuhenga? (b) Kalunga eji kwivwanga ngachilihi hakuyanda chove?

11 Uno Kalunga ali nakwivwa ngachilihi havyuma vili nakusoloka mulifuchi namukuyoya chove? Mbimbiliya yanangula ngwayo Kalunga ‘azanga chiyulo.’ (Samu 37:28) Ngocho, ahaka mangana kuvyuma vyakwoloka navyevi vyakuhenga. Kalunga ahunga vilinga vyakuhenga vyosena. Mbimbiliya yamba ngwayo omwo upi watohwele chikuma hamavu, Kalunga “alinyengele mumuchima wenyi.” (Kuputuka 6:5, 6) Kalunga kalumukileko. (Malaki 3:6) Achili lika nakwivwa kupihya hakumona luyando lunavulu ngana mukaye kosena. Kalunga kasaka kumona vatu vali nakuyandako. Mbimbiliya ngwayo: “Eji kumizakamanga.”—WaPetulu 1, 5:7.

12, 13. (a) Mwomwo ika twapwila navilinga vyamwaza vyakufwana nge zangi, kaha yeji kutulingisanga tumone ngachilihi vyuma vili nakusoloka mukaye? (b) Mwomwo ika unahase kufwelela ngwove Kalunga mwakalingako vimwe haukalu uli mukaye?

12 Uno natuhasa kwinjikiza ngachilihi ngwetu Kalunga kasaka kumona vatu vali nakuyandako? Unjiho ukwavo shina uno: Mbimbiliya yanangula ngwayo mutu vamutangile muchifwanyisa chaKalunga. (Kuputuka 1:26) Enga, tukwechi vilinga vyamwaza mwomwo Kalunga atwama navilinga vyamwaza. Chakutalilaho, uno weji kwivwanga kupihya nge unamono vatu vali nakuyanda chakuzeneka mulonga nyi? Kachi nge weji kwivwanga kupihya, kaha ijiva ngwove Kalunganyi ikiye eji kwivwanga chikuma kupihya.

13 Chuma chamwaza twatwama nacho etu vatu shina muchima wazangi. Muchima kanou wasolola nawa omwo apwa Kalunga. Mbimbiliya yanangula ngwayo “Kalunga ikiye zangi.” (WaYowano 1, 4:8) Tweji kusololanga zangi mwomwo Kalunga apwa wazangi. Kutala zangi yinahase kukulingisa ukumise kuyanda navilinga vyavipi vili muno mukaye nyi? Kachi nge wapwanga nangolo jakulinga ngocho, kachi kawalingilemoko nyi? Chikupu vene kachi unalingimo! Watela kwijiva chikupu ngwove Kalunga mwakakumisa kuyanda navilinga vyakuhenga. Vyuma vashika vize vanavuluka mukujimbula chamukanda uno kavyeshi hivilota chipwe tushimutwijiko. Jishiko jaKalunga najikatesamo chikupu! Ngocho hakusaka kufwelela mujishiko kaneji watela kwijiva kanawa Kalunga uze ajishikile.

KALUNGA ALI NAKUSAKA UMUTACHIKIZE

14. Kalunga lijina lyenyi ikiye iya, kaha mwomwo ika twatela kulizachisa?

14 Vyuma muka unahase kulinga nge musaka mutu akutachikize? Kutala kaweshi kumulweza lijina lyoveko nyi? Uno Kalunga akwechi lijina tahi? Mukwitava chachivulu veji kwambanga ngwavo lijina lyenyi ikiye “Kalunga” chipwe “Mwata,” oloze awa keshi himajina aveneko. Apwa kaha jivulukiso, nganomu tweji kwambanga ngwetu “mwangana” chipwe “twamina walifuchi.” Mbimbiliya yanangula ngwayo Kalunga akwechi jivulukiso jajivulu. Namazu akuvuluka ngwavo “Kalunga” chipwe “Mwata” apwa jivulukiso kaha. Oloze Mbimbiliya yanangula ngwayo Kalunga lijina lyenyi ikiye Yehova. Samu 83:18 yamba ngwayo: “Ove ukwechi lijina lyove yove Yehova uka wove uMuka-kulitulaho helu lyamavu hosena.” Kachi nge Mbimbiliya yove kayeshi nalijina kanako, kaha tala Vihande Vyakuhakilako vili hamafwo 195-7 mumukanda uno wijive ovyo kavasonekela lijina kanako. Chamuchano vene lijina lyaKalunga lyasoloka mapapa makombakaji mumikanda yakuvunga yaMbimbiliya yakushikulu. Ngocho, Yehova ali nakusaka wijive lijina lyenyi nakulizachisanga. Eyo, Kalunga ali nakuzachisa Mbimbiliya mangana alijimbule kuli ove.

15. Lijina lyakwamba ngwavo Yehova lyalumbununa ika?

15 Kalunga alilukile lijina lize likwechi ulumbunwiso waunene. Lijina lyenyi lyakwamba ngwavo Yehova, lyalumbununa nge nahase kutesamo kala vyuma mwashika, nakulinga vyuma vyosena najinyi. * Lijina lyaKalunga lyapwa chikupu lyakulipwila. Ikiye kaha akwechi lijina kana. Yehova apwa wakulipwila mujijila jajivulu. Mujijila muka?

16, 17. Vyuma muka natulinangula hali Yehova kweseka najivulukiso jinakavangizaho: (a) “Ukwechi ngolo josena”? (b) “Mwangana wamyaka yosena”? (c) “Tengi”?

16 Omu twatanganga Samu 83:18, yavulukanga Yehova ngwavo: ‘Uka wove uMuka-kulitulaho.’ Yehova ikiye kaha ukawenyi vavuluka nawa ngwavo “Ukwechi ngolo josena.” Mukanda waKusoloka 15:3 ngwawo: “Ove Yehova Kalunga, Ukwechi ngolo josena, vilinga vyove vyapwa vyavinene vyakukomwesa, jijila jove japwa jakwoloka jamuchano, Ove Mwangana wamyaka yosena.” Vulukiso yakwamba ngwavo “Ukwechi ngolo josena” yatunangula nge Yehova apwa wangolo chikuma kuhambakana vatu vosena. Ngolo jenyi japwa jakulitulaho; kavajesekesa nangolo jekako. Kaha vulukiso yakwamba ngwavo “Mwangana wamyaka yosena” yatwanuna nge Yehova apwa wakulipwila mujila yikwavo nawa. Ikiye kaha napungako myaka yosena. Hali Samu 90:2 hamba ngwavo: “Ove yove Kalunga kufumisa kumyaka yosena nakutwala kumyaka yosena.” Mujimbu kana wapwa wakwivwisa woma, nyi mweka?

17 Yehova apwa nawa wakulipwila mwomwo ikiye kaha apwa Tengi. Mukanda waKusoloka 4:11 ngwawo: “Ove Mwata wetu, Kalunga ketu, Ove watela kutambula upahu nakavumbi nangolo, mwomwOve watangile vyuma vyosena, kaha mwomwo mukiko mwaya muchima wove, shikaho kuvyapwile, shikaho wavitangile.” Vyuma vyosena vyakufwana nge vangelo, navatanganyika, namihako, navaishi, vyosena Yehova ikiye Tengi avitengele.

UNO UNAHASE KUPANDAMA KULI YEHOVA TAHI?

18. Mwomwo ika vatu vamwe veji kushinganyekanga ngwavo kaveshi kuhasa kupandama kuli Kalungako, oloze Mbimbiliya yanangula vyuma muka?

18 Kutanga vilinga vyaYehova vyakukomwesa cheji kulingisanga vamwe vevwenga woma. Vashinganyeka ngwavo kaveshi kuhasa kupandama kuli Kalungako mwomwo ajindama chikuma helu oloze vakivo vakuminamo kuli ikiye. Uno vishinganyeka kana vyakwoloka tahi? Nduma, Mbimbiliya yanangula mweka. Yamuvuluka Yehova ngwayo: “Ikiye kapwa kwakusuku nayetu tuvosena mutu himutuko.” (Vilinga 17:27) Mbimbiliya yatukolezeza ngwayo: “Pandamenu kuli Kalunga, kaha mwapandama kuli enu.”—WaYakova 4:8.

19. (a) Natuhasa kuputuka ngachilihi kupandama kuli Kalunga, kaha nganyo muka natuwanamo? (b) Vilinga muka vyaYehova vinakwivwisa chikuma kuwaha?

19 Uno nauhasa kupandama ngachilihi kuli Kalunga? Chakavanga, twalaho lika nakulinangula vyaKalunga. Yesu ambile ngwenyi: “Kahechi chikiko kuyoya chahaya myaka yosena, mangana vakutachikizengOve, uka wove uKalunga wamuchano, nayOu nawa watumine, Ivene Yesu Kulishitu.” (Yowano 17:3) Enga, Mbimbiliya yanangula ngwayo, kulinangula vyaYehova naYesu chikiko cheji kutwalanga “[ku]kuyoya chahaya myaka yosena.” Nganomu tunamono lyehi, “Kalunga ikiye zangi.” (WaYowano 1, 4:16) Yehova atwama nawa navilinga vyeka vyamwaza. Chakutalilaho, Mbimbiliya yamba ngwayo Yehova apwa “Kalunga wakeke, muka-kutetela, wakushipwokela kutenuka, walikoji namuchano vyavivulu.” (Kulovoka 34:6) Kalunga apwa ‘wamwaza, kaha eji kutukonekelanga.’ (Samu 86:5) Apwa muka-kutalilila vatu chikoki. (WaPetulu 2, 3:9) Kaha apwa nawa wakujila. (Kusoloka 15:4) Omu nautanga chikuma Mbimbiliya naumona omu Yehova asolola vilinga kanevi navilinga vyeka vyamwaza.

20-22. (a) Uno kuhona kumumona Kalunga chatuhonesa kupandama kuli ikiye tahi? Lumbununa. (b) Vatu vamwe vaze wafwelela chikuma vanahase kukulweza kulinga vyuma muka, oloze ove watela kulinga ngachilihi?

20 Chikupu vene, kaweshi kuhasa kumona Kalungako mwomwo apwa shipilitu. (Yowano 1:18; 4:24; WaChimoteu 1, 1:17) Oloze hakulinangula omu apwa kuhichila muMbimbiliya, naumwijiva jino kanawa kupwa himutu. Unahase ‘kumona upahu waYehova’ nganomu ahanjikile muka-kwimba jisamu. (Samu 27:4; Wavaka-Loma 1:20) Hakutwalaho lika kulinangula vyaYehova, naumutachikiza kanawa nakumuzanga chikuma nakupandama jino kuli ikiye.

21 Naukejiva ovyo Mbimbiliya yatunangwila tumonenga Yehova ngwetu hiSetu. (Mateu 6:9) Yehova ikiye atuhana kuyoya kaha asaka tuyoyenga kanawa, ngana muze chisemi wazangi asaka vana venyi vayoyenga kanawa. (Samu 36:9) Mbimbiliya yanangula nawa ngwayo vatu vanahase kupwa masepa jaYehova. (WaYakova 2:23) Achishinganyeke vyakupwa sepa lyaTengi wavyuma vyosena!

22 Omu naulinangula vyuma vyavivulu muMbimbiliya, pamo vatu vamwe wafwelela chikuma vanahase kukukanyisa kutwalaho kulinangula. Vanahase kulizakamina ngwavo mwalumuna kwitava chove. Oloze kanda mwitavisa vatu vakuhonese kupwa nausepa wamwaza naKalungako.

23, 24. (a) Mwomwo ika watela kutwalaho kuhulisanga vihula havyuma uli nakulinangula? (b) Chihande muka natushimutwila mukapetulu nakavangizaho?

23 Enga, kunahase kupwa vyuma vimwe vize kaweshi kuhasa kwivwishisa hakavangako. Mutu atela kulinyisa numba ahase kuhulisa vamukafwe, shikaho kanda kwivwa sonyi ngwove navakusehako. Yesu ambile ngwenyi chapwa chamwaza kupwa vakulinyisa ngana mwamwana wamundende. (Mateu 18:2-4) Nganomu twejiva lyehi, vanyike veji kuhulisanga vihula vyavivulu. Kalunga asaka wijive vyuma vyavivulu. Mbimbiliya yasangejeka vatu vamwe vaze vasakilenga chikuma kulinangula vyaKalunga. Vatu kana vahehwojwelenga kanawa muVisoneka vejive chikupu nge vyuma valinangwilenga vyapwile vyamuchano.—Vilinga 17:11.

24 Jila yamwaza yakulinangwilamo vyaYehova shina yakukekesa Mbimbiliya. Mbimbiliya yalihandununa namikanda yeka ikwavo. Mujila muka? Kapetulu nakavangizaho mwashimutwila hachihande kanechi.

[Kwinyikila chamwishi]

^ par. 15 MuVihande Vyakuhakilako vili hamafwo 195-7 vanalumbununamo vyavivulu halijina lyaKalunga namwakulivulukila.

VYUMA YANANGULA MBIMBILIYA

▪ Kalunga akuzakama.—WaPetulu 1, 5:7.

▪ Lijina lyaKalunga ikiye Yehova.—Samu 83:18.

▪ Yehova ali nakukusanyika upandame kuli ikiye.—WaYakova 4:8.

▪ Yehova apwa wazangi, wakeke, kaha muka-kutetela.—Kulovoka 34:6; Yowano 1, 4:8, 16.

[Vihula vyaChilongesa]

[Muvwimbimbi halifwo 12]

Kachi nge nausaka mutu akwijive, kutala kaweshi kumulweza lijina lyoveko nyi? Kalunga atulweza lijina lyenyi muMbimbiliya

[Mivwimbimbi halifwo 12, 13]

Mbimbiliya yanangula ngwayo Yehova apwa Tengi wazangi uze atangile vyuma vyosena

[Muvwimbimbi halifwo 14]

Zangi eji kusololanga chisemi wamwaza kuli vana venyi yasolola zangi yayinene atwama nayo Setu wamwilu hali etu