Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

KAPETULU 2

Mbimbiliya hiMukanda Wakufuma Kuli Kalunga

Mbimbiliya hiMukanda Wakufuma Kuli Kalunga

1, 2. Mwomwo ika Mbimbiliya yapwila wana wamwaza wakufuma kuli Kalunga?

WEJI kwivwanga ngachilihi nge sepa lyove nakuhane wana? Weji kuwahililanga chikuma nakushinganyeka ngwove sepa lyove akuzanga. Kaha weji kumusakwililanga.

2 Mbimbiliya yapwa wana wakufuma kuli Kalunga. Yatulweza mijimbu yize katweshi kuhasa kuwana mumikanda yekako. Chakutalilaho, yeji kutulwezanga nge Kalunga ikiye atengele melu, namavu, nalunga napwevo vakulivanga. Yatwama najindongi jakutukafwa nge tuli muukalu. Yeji kutunangulanga nawa omu Kalunga mwakatesamo vyuma ajina vyakuwahisa hano hamavu. Eyo, Mbimbiliya yapwa wana wamwaza chikuma.

3. Vyuma muka nautachikiza omu naulinangula Mbimbiliya?

3 Omu naulinangula Mbimbiliya, nautachikiza ngwove Kalunga asaka upwenga usepa lyenyi. Nge nautwalaho lika kulinangula vyaikiye, kaha usepa wenu naupwa wakukola chikuma.

4. Vyuma muka vinakwivwisa kuwaha kutalisa kuMbimbiliya?

4 Mbimbiliya vanayalumuna mumalimi kafwe 2,600, kaha vanakupulita vihita navihita. Vatu vavavulu mukaye vali nakutanga Mbimbiliya mumalimi avo. Kaha vatu vakuhambakana kafwe hamiliyoni yimwe vali nakutambula Mbimbiliya chalumingo hichalumingo. Chikupu vene, kakweshi mukanda weka wakufwana nge Mbimbiliyako.

5. Mwomwo ika natwambila ngwetu Mbimbiliya ‘vayihwima kuli Kalunga’?

5 Mbimbiliya ‘vayihwima kuli Kalunga.’ (Tanga WaChimoteu 2, 3:16.) Oloze vatu vamwe vanahase kuhulisa ngwavo, ‘Mbimbiliya yafuma ngachilihi kuli Kalunga okunyi vayisonekele kuli vatu?’ Mbimbiliya yakumbulula ngwayo: “Vatu vahanjikile vyakuli Kalunga omu vavatwaminyinyine nashipilitu yajila.” (WaPetulu 2, 1:21) Echi chapwa nge muze kaka yamutu mwalweza muzukulyenyi amusonekeleko mukanda. Uno mukanda kana naupwa weya? Naupwa wakaka yamutu, keshi wamuzukulyenyiko. Chochimwe nawa, Mbimbiliya yapwa yaKalunga, keshi yavatu vaze azachishile hakuyisonekako. Ikiye avalwezele vyuma vyakusoneka. Ngocho Mbimbiliya yapwa chikupu “himazu aKalunga.”Wavaka-Tesolonyika 1, 2:13; tala Chinyikilo chakusongo 2.

MBIMBILIYA YAHANJIKA VYUMA VYAKWOLOKA

6, 7. Mwomwo ika natwambila ngwetu Mbimbiliya yahanjika mwomumwe?

6 Mbimbiliya yambachile myaka yakuhambakana 1,600 numba yikume kuyisoneka. Vaze vayisonekele vayoyelele halwola lwakulihandununa handununa. Vamwe vapwile vakutanga, veka chiku. Chakutalilaho, umwe apwile chimbuke, veka vapwile vanjimi, navaka-kuta vaishi, natufunga, navapolofweto, navaka-kuyula, navamyangana. Numba tuhu Mbimbiliya vayisonekele kuvatu vakulihandununa, oloze yahanjika mwomumwe. Vyuma vahanjika mukapetulu umwe kavyalimbalaka navyuma vahanjika mukapetulu mukwavoko.

7 Tupetulu vatete muMbimbiliya vatulweza omwo waputukile ukalu mukaye. Kaha tupetulu vamakumishilo muMbimbiliya vatulweza omwo Kalunga mwakakumisa ukalu kana hakulingisa mavu kupwa palachise. Mbimbiliya yatwama namijimbu yayivulu yakushikulu yize yahanjika havatu, kaha yasolola nge vyuma ajina Kalunga vyosena vyeji kutesangamo.

8. Hana vyakutalilaho vize vyasolola nge Mbimbiliya yahanjika vyakwoloka havyuma vyasayasi.

8 Mbimbiliya kayapwa mukanda wasayasi chipwe wakuzachisa kushikolako, oloze yahanjika vyakwoloka havyuma vyasayasi. Omu mukiko watela kupwa mukanda wakufuma kuli Kalunga. Chakutalilaho, mumukanda waVyavaLevi mwatwama jindongi vahanyine vaIsalele jamwakuhonesela misongo kuchina nayitanda. Jindongi kana vajisonekele kushikulu shimbu kanda vatu vatachikize omu tututu veji kunehanga misongo. Mbimbiliya yahanjika nawa mwakwoloka ngwayo mavu azezalala halengelenge. (Yopa 26:7) Kaha nawa halwola luze vatu vavavulu vashinganyekele ngwavo mavu apwa akusamatata, Mbimbiliya yahanjikile lyehi ngwayo mavu apwa litengulula.—Isaya 40:22.

9. Uno kulitavila tutenga valingile vaka-kusoneka Mbimbiliya chasolola vyuma muka?

9 Mbimbiliya yahanjika nawa vyuma vyakwoloka hamijimbu yakushikulu. Oloze mikanda yakukaye yayivulu kayahanjika vyuma vyakwolokako mwomwo vatu vayisonekele kavapwa vakushishikako. Chakutalilaho, kakavulu vatu kana kaveshi kusoneka mijimbu yakufungulula mafuchi avo kujitako. Oloze vaka-kusoneka Mbimbiliya kavaswekele mijimbu yakufungulula lifuchi lyaIsaleleko. Vasonekele natutenga twavo vavene. Chakutalilaho, Mose atulweza mumukanda waKulava ngwenyi alingile vyuma vyakuhenga vize vyalingishile Kalunga amuzangamise. (Kulava 20:2-12) Hakuwana nge vaka-kusoneka Mbimbiliya valitavilile tutenga valingile, ngocho twafwelela ngwetu Mbimbiliya yafuma kuli Kalunga. Chikupu vene, twatela kufwelela Mbimbiliya.

MUKANDA UZE WEJI KUTUKAFWANGA

10. Mwomwo ika Mbimbiliya nayitukafwa chikuma makumbi ano?

10 Mbimbiliya ‘vayihwima kuli Kalunga, kaha yinawahila kunangula, nakuhanjikila, nakwolola vyuma.’ (WaChimoteu 2, 3:16) Eyo, Mbimbiliya yeji kutukafwanga chikuma makumbi ano. Yehova atachikiza omwo atutenga, ngocho ejiva vishinganyeka namichima yetu. Atwijiva kanawa kuhambakana omu twalijiva etu vavene, kaha asaka tupwenga vakuwahilila. Atachikiza nawa vyuma vize navitunganyalisa navize navitunehela ukalu.

11, 12. (a) Mazu muka akutukafwa ahanjikile Yesu hali Mateu kapetulu 5 kuheta naku 7? (b) Vyuma vyeka muka natulinangula muMbimbiliya?

11 Mumukanda waMateu kapetulu 5 kuheta naku 7, Yesu atulweza mwakupwila vakuwahilila, namwakutwamina kanawa navakwetu, namwakulombela, namwakupwila namuchima wamwaza kutalisa kujimbongo. Numba tuhu mazu kana awahanjikile myaka 2,000 yinahichi kunyima, oloze achili nakuzata nakukafwa vatu noholyapwa.

12 MuMbimbiliya mwatwama nawa jindongi jize jeji kutukafwanga tupwenga vakuwahilila mutanga, nakuzata kanawa milimo, nakutwama mukuunda navakwetu. Jindongi kana jeji kutukafwanga lwola lwosena chamokomoko nomu twapwa, noku twatwama, naukalu twatwama nawo.—Tanga Isaya 48:17; tala Chinyikilo chakusongo 3.

WATELA KUFWELELA UPOLOFWETO WAMUMBIMBILIYA

Muka-kusoneka Mbimbiliya Isaya apolofwetele vyakufungulula Mbavilone

13. Isaya ahanjikile vyuma muka kutalisa kunganda yaMbavilone?

13 Upolofweto wauvulu wamuMbimbiliya watesamo lyehi. Chakutalilaho, Isaya apolofwetele ngwenyi Mbavilone navakayinongesa. (Isaya 13:19) Ahanjikile chimweza vyuma navikasoloka omu navakayinongesa. Nganda kana yapwile yakukingiwa mwomwo vikolo vyayo vyapwile namapito akukola, kaha nawa kwahichile kalwiji. Oloze Isaya apolofwetele ngwenyi maswalale navakomisa kalwiji kana, kaha vikolo navikasala vyahululu. Ambile nawa ngwenyi maswalale navakafungulula nganda chakuzeneka kuvazungisa. Isaya avulukile chimweza ngwenyi Kuluse ikiye mwakafungulula Mbavilone.—Tanga Isaya 44:27–45:2; tala Chinyikilo chakusongo 4.

14, 15. Uno upolofweto waIsaya wateselemo ngachilihi?

14 Omu mwahichile myaka kafwe 200 kufuma haze vasonekele upolofweto kana, maswalale vejile nakulukuka Mbavilone. Uno iya apwile kapitau kavo? Apwile Kuluse, mwangana wavaPeleja uze vavulukile muupolofweto waIsaya. Lwola kana lwapwile jino lwakutesamo uze upolofweto wosena.

15 Vaka-Mbavilone vapwile nakulinga chilika haufuku uze, kaha valivwile kupwa vakukingiwa mwomwo yakembwe yayinene nakalwiji vize vyajingulukile nganda yavo. Halwola kanelu Kuluse namaswalale jenyi vapwile nakufula kapila nakukondolola meya amukalwiji kana. Ngocho meya atepulukile, kaha maswalale javaPeleja vazaukile. Uno ava maswalale vengilile ngachilihi mukachi kanganda yaMbavilone? Ngana muze apolofwetele Isaya, haufuku uze vikolo vyanganda kavavisokeleko, ngocho maswalale vafungulwile nganda chakuzeneka kuvazungisa.

16. (a) Isaya apolofwetele ika kutalisa kuvyuma navikasolokela nganda yaMbavilone? (b) Uno twatachikiza ngachilihi ngwetu upolofweto waIsaya wateselemo?

16 Isaya apolofwetele ngwenyi muMbavilone kamweshi kukatwama cheka vatuko. Asonekele ngwenyi: “Kamweshi kukatwama vatuko, kaveshi kukatungamo kuvisemunwino vyosenako.” (Isaya 13:20) Uno upolofweto kana wateselemo tahi? Eyo, ngundu yaMbavilone yize yatwamina kusulo yaBaghdad, muIraq kafwe jikilomita 80 yasala kaha malala. Naumwe wauchi atwama kuchihela kana. Yehova akombele Mbavilone “nalukombo lwakunongesa.”—Isaya 14:22, 23.

Malala aMbavilone

17. Mwomwo ika twatela kufwelela vyuma atushika Kalunga?

17 Hakuwana nge upolofweto wauvulu watesamo lyehi, ngocho twatela chikupu kufwelela ngwetu vyuma vyakulutwe vatushika muMbimbiliya navikatesamo. Twatela kufwelela ngwetu Yehova mwakatesamo vyuma atushika kutalisa kupalachise. (Tanga Kulava 23:19.) Tuli chikupu nalutalililo “lwakuyoya chahaya myaka yosena, chize Kalunga ou ahona kwonga atushikile kushikulu.”—WaChituse 1:2. *

MBIMBILIYA YINAHASE KWALUMUNA KUYOYA CHOVE

18. Kaposetolo Paulu ahanjikile ngwenyi ika kutalisa ‘kumazu aKalunga’?

18 Tunalinangula ngwetu kakweshi mukanda weka uze wapwa nganomu yapwa Mbimbiliyako. Mbimbiliya yahanjika mwomumwe kaha nawa yahanjika vyakwoloka havyuma vyasayasi chipwe hamijimbu yakushikulu. Yeji kutukafwanga nawa mukuyoya, kaha upolofweto wauvulu watwamamo watesamo lyehi. Oloze Mbimbiliya yeji kunganyalisanga nawa vatu mujila yeka. Kaposetolo Paulu asonekele ngwenyi: “Mazu aKalunga apwa amatonyi, kaha atwama nangolo.” Uno mazu kana alumbunukila mulihi?—Tanga WavaHepeleu 4:12.

19, 20. (a) Mbimbiliya nayikukafwa ngachilihi ulikekese ove ivene? (b) Nausolola ngachilihi ngwove wasakwilila Kalunga hakukuhana Mbimbiliya kupwa wana?

19 Mbimbiliya yinahase kwalumuna kuyoya chove. Nayikukafwa ulikekese ove ivene. Nayikukafwa nawa utachikize mwaya vishinganyeka vyove namuchima wove. Chakutalilaho, tunahase kushinganyeka ngwetu twazanga Kalunga. Oloze hakusaka tusolole zangi kana, twatela kukavangiza vyuma yahanjika Mbimbiliya.

20 Chikupu vene, Mbimbiliya himukanda wakufuma kuli Kalunga. Kaha Kalunga asaka uyitangenga, nakulinangulayo, nakuyizanga. Watela kumusakwilila hawana kana, nakutwalaho lika kulinangulayo. Echi nachikulingisa wivwishise kanawa vyuma ajina Kalunga kukalingila vatu. Mukapetulu nakavangizaho, natulinangula vyuma kana.

^ par. 17 Kunongesa Mbavilone hichakutalilaho chimwe kaha chaupolofweto uze watesamo lyehi. Mijimbu yikwavo yize yahanjika haupolofweto waYesu Kulishitu unahase kuyiwana muChinyikilo chakusongo 5.