Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

CHAPTER 15

“Nangukumisa Ujila Wove”

“Nangukumisa Ujila Wove”

EZEKELE 16:41

CHISHINA: Vyuma natulinangula kuli vaka-ujila vasoneka mumukanda waEzekele naKusoloka

1, 2. Muka-ujila muka uze nahase kumivwisa chikuma kupihya kumuchima?

TWEJI kwivwanga kumuchima kupihya hakumona mutu uze eji kulinganga ujila. Tweji kulikomokelanga nakulihulisa mumichima yetu ngwetu, uno chuma muka chamulingishile aputuke kulinga ujila? Uno aputukile kulinga ujila kuunyike mwomwo yakumuyanjisa kuli vaka-tanga yenyi tahi, nyi mwomwo yakuhutwa chikuma? Nyi vapwilenga nakumuyanjisa kuli muka-mahyenyi? Vyuma kanevi vyavipi vinalisale chikuma mukaye kano kakuhuka. Echi chikiko chalingishile Yesu evwile keke vaka-ujila vamwe. Avalwezele ngwenyi, nge navapihilila nakwalumuka hakuseza vilinga vyavo vyavipi, navakapwa nachiyoyelo chamwaza.—Mateu 21:28-32; Luka 7:36-50.

2 Oloze achishinganyekenu hali pwevo uze mwasakula kulinganga ujila mukuyoya chenyi. Eji kumonanga vyuma ali nakulinga kupwa vyamwaza. Afwila kulinga ujila mangana vamwonde jimbongo, nakulisuulwisa. Achishinganyekenu ou pwevo asomboka kulunga wamwenemwene kaha nawa wakushishika, oloze ikiye mwalingisa muvilinga kanevi vyamajilo. Chikupu vene tunahase kwivwa kupihya chikuma havilinga vyenyi vyavipi. Omu mukiko eji kwivwanga naYehova Kalunga. Shikaho azachishila chakutalilaho chamuka-ujila mapapa kakavulu hakulumbununa kupihya eji kwivwanga hakwitava chamakuli.

3. Mijimbu muka natushimutwila mukapetulu uno?

3 Mumukanda waEzekele mwatwama mijimbu yivali yahanjika haujila, yize yalumbununa omwo vatu vamuIsalele namuYuta vahonene kupwa vakushishika kuli Kalunga. (Ezeke. kapetu. 16 na 23) Oloze shimbu kanda tushimutwile hamijimbu kaneyi, tuvangilenu kushimutwila hali muka-ujila mukwavo wachifwanyisa. Ujila wenyi waputukile shimbu kanda naEzekele asemuke, kaha nawa shimbu kanda vaIsalele vapwengako oloze noholyapwa achili lika nakulinga ujila. Ou muka-ujila vamuvuluka mumukanda waKusoloka.

“Nevo yaMapwevo Vaka-Ujila”

4, 5. Uno “Mbavilone Yayinene” apwa iya, kaha twatachikiza ngachilihi ngocho? (Talenu muvwimbimbi wakulivanga.)

4 Kusongo yalikulukaji lyamyaka lyakulivanga lyakusokesa C.E., Yesu amwenesele kanawa kaposetolo Yowano ou pwevo muka-ujila. Vamuvuluka ngwavo “pwevo muka-kulinga ujila chikuma” kaha nawa “Mbavilone Yayinene, nevo yamapwevo vaka-ujila.” (Kuso. 17:1, 5) Hamyaka yayivulu, vatwamina vamukwitava navatu vaze valinangula chikuma Mbimbiliya vanahononga kutachikiza kanawa ou pwevo muka-ujila. Vanamulumbununanga ngwavo, emanyinako Mbavilone, Loma chipwe Chachi yaKatolika. Oloze hamyaka yayivulu Vinjiho jaYehova vanalumbununanga kanawa ou “pwevo muka-kulinga ujila chikuma.” Ngwavo emanyinako kwitava chamakuli chamukaye kosena. Uno twatachikiza ngachilihi ngocho?

5 Ou muka-ujila vamuvuluka ngwavo eji kulinganga ujila “[na]vamyangana vahamavu,” chipwe ngwetu mauka amapolitiki. Shikaho ou pwevo kemanyinako liuka lyamapolitikiko. Kaha nawa mukanda waKusoloka watwalililaho ngwawo, “vaka-kusekasana vahamavu” navakalinyenga omu navakanongesa Mbavilone Yayinene. Shikaho Mbavilone Yayinene kayemanyinako kusekasana chachineneko. Jino ou pwevo muka-ujila apwa iya? Ou pwevo vamuvuluka ngwavo apwa ‘muka-kupanda,’ eji kulemesanga tuponya, kaha nawa apwa muka-makuli. Chikupu vene ulumbunwiso kanou watamo kuuvulukila mauka akwitava amakuli amuno mukaye. Kaha nawa ou muka-ujila vamusolola ali nangolo jakuyula mauka amapolitiki amuno mukaye. Kaha nawa eji kuyanjisanga vangamba jaYehova Kalunga vakushishika. (Kuso. 17:2, 3; 18:11, 23, 24) Twatachikiza nawa ngwetu kwitava chamakuli chinalinginga vyuma kanevi kufuma kumakumbi akunyima swi nakulelo.

Mbavele yakushikulu yize vavuluka ngwavo Mbavilone, kukiko kwafuma kwitava chamakuli chosena (Talenu palangalafu 6)

6. Mwomwo ika Mbavilone Yayinene vayivulukila ngwavo “nevo yamapwevo vaka-ujila”?

6 Kaha mwomwo yika Mbavilone Yayinene vayivulukila ngwavo “nevo yamapwevo vaka-ujila,” kaha nawa ngwavo “pwevo muka-kulinga ujila chikuma”? Kwitava chamakuli chinalipangununanga mumazavu amavulu. Kuli tumauka twakulimanyina twatuvulu tuze tunafumu mukwitava chamakuli. Kufuma vene halwola luze valuwanganyishile malimi avatu kuMbavele yakushikulu chipwe ngwetu Mbavilone, chalingishile vatu valimwange kumafuchi akulisezaseza nakutandakanyisa nawa kwitava chavo chamakuli mukaye kosena. Echi chalingisa mauka akwitava chamakuli avule jino mukaye. Lijina lyakwamba ngwavo “Mbavilone Yayinene” lyafuma kunganda yaMbavilone, muze mwaputukilile mauka akwitava chamakuli amavulu. (Kupu. 11:1-9) Shikaho mauka akwitava chamakuli osena apwa nge “vana” vakufuma kuliuka limwe vavuluka ngwavo muka-kulinga ujila chikuma. Satana eji kuzachisanga awa mauka akwitava mangana ahungumwise vatu vafwile kupanda, nakulemesa makombelo navyuma vyeka vize vyakundwiza kunangula chize ahunga Kalunga. Shikaho vatu jaKalunga vavahuhumwina ngwavo: “Enu vatu jami, fumenu muli ikiye, kachi nge kamweshi nakusaka kwazana nenyi mujishili jenyiko.”—Tangenu Kusoloka 18:4, 5.

7. Mwomwo ika twatela kwakula kumazu akuhuhumuna akwamba ngwavo “fumenu muli” Mbavilone Yayinene?

7 Uno mweji kwivwililanga kumazu kana awa akuhuhumuna tahi? Mwatela kwijiva ngwenu Yehova atengele vatu namuchima wakusaka “vyuma vyakushipilitu.” (Mateu 5:3) Tunahase kuwana vyuma vyakushipilitu mukwitava chamuchano kaha. Shikaho vangamba jaYehova vatela kulihenda kukwitava chamakuli. Oloze Satana Liyavolo ali nakufwila kuzachisa jila yeka mangana ahungumwise vatu jaKalunga. Afwila kuhungumwisa vatu jaKalunga valinge ujila chipwe ngwetu kukundwiza kwitava chamakuli. Kaha vatu vavavulu vanavahungumwisa nakafuta kana. Kufuma vene kushikulu shimbu kanda naEzekele asemuke, mijimbu yasolola nge vatu jaKalunga valingilenga ujila wakushipilitu. Shikaho tushimutwilenu hamijimbu kana mwomwo nayitunangula vyuma vyavivulu kutalisa kujindongi jaYehova nachiyulo chenyi namuchima wenyi wakutetela.

“Wapwile Umuka-Ujila”

8-10. Chuma muka chachilemu chasakiwa mukulemesa chamuchano chize nachitukafwa tutachikize omu Yehova eji kwivwinga kachi nge vatu jenyi navazana mukulemesa chamakuli? Lumbununenu.

8 Mumukanda waEzekele, Yehova azachisamo chakutalilaho chamuka-ujila kusolola kwijiva nge muka-ujila kana napihisa ikiye kumuchima. Ezekele vamuhwiminyinyine asoneke mijimbu yivali, yize yasolola kupihya evwile Yehova omu vatu jenyi vahonene kushishika kuli ikiye nakupwa navilinga vyavipi. Mwomwo ika afwanyishilile vatu jenyi kuli vaka-ujila?

9 Hakusaka tukumbulule chihula kana, twatela chatete kwanuka chuma chachilemu chasakiwa mukulemesa chamuchano chize twashimutwilile muKapetulu 5. Jishimbi jize Yehova ahanyine vaIsalele, lumwe lwahanjikile ngwalwo: “Kanda namukapwa natulunga vekako shina ami kaha [chipwe “natulunga vekako mangana mungukane ami,” kwinyikila chamwishi]. . . . Ami Yehova Kalunga kenu ngwapwa nguKalunga asaka vatu valihane kuli ami namichima yavo yosena.” (Kulo. 20:3, 5) Halwola lukwavo Yehova ahanjikile nawa ngwenyi: “Kamwatela kulifukula kukalunga wekako, mwomwo ami Yehova vangutachikiza kupwa nguKalunga uze asaka vatu valihane namichima yavo yosena. Ngwasaka vatu valihane kuli ami namichima yavo yosena.” (Kulo. 34:14) Yehova asolwele hatoma vyuma asaka. Chikupu vene asaka tulihane kuli ikiye namichima yetu yosena numba atwitavile omu natumulemesa.

10 Hakusaka twivwishise chishina kana, tunahase kuzachisa chakutalilaho chalunga napwevo vaze valimbata. Vosena vavali vasaka vapwenga vakushishika kuli umwe namukwavo. Oloze kachi nge umwe mwalinga ujila, kaha muka-mahyenyi mwevwa lisungu nakwivwa kupihya kumuchima. (Tangenu WavaHepeleu 13:4.) NaYehova nawa eji kwivwanga kupihya kumuchima kachi nge vatu jenyi vaze valihana kuli ikiye namichima yovo yosena navaputuka kulemesa tulunga vamakuli. Mukanda waEzekele kapetulu 16 wasolola kupihya eji kwivwanga Yehova kumuchima.

11. Yehova ahanjikile vyuma muka hali vaYuta, nomu vaputukile kupwa vatu jenyi?

11 Tupetulu vosena vamumukanda waEzekele, kapetulu 16 ikiye atwama namazu amavulu ahanjikile Yehova. Kaha nawa muVisoneka VyachiHepeleu vyosena, ou kapetulu yikiye atwama namazu aupolofweto amavulu. Yehova avulukile nganda yaYelusalema kwimanyinako vaYuta vakuhona kushishika. Ahanjikile omu vaYuta vaputukile kupwa vatu jenyi nomu valikangile kuli ikiye. Hakavanga vapwilenga vatu vakuyanda, vamajilo kaha nawa kavapwile namutu wakuvazakamako. Visemi javo vapwile vakulifuchi lyaKanane vaze valemeselenga tulunga vamakuli. Nganda yaYelusalema vayiyulilenga kumuyachi wavaYevuse vamuKanane, palanga nomu Ndavichi afungulwile nganda kana. Kaha Yehova avevwililile keke, nakuputuka kuvasanyisa nakuvazakama. Kutwala muze vapwile kwijiva nge pwevo lyenyi. VaIsalele vaze vejile nakutwama munganda kana valishikile lushiko naYehova, lushiko kana valishikilelwo mumakumbi aMose. (Kulo. 24:7, 8) Kahomu Yelusalema yapwile nganda yayinene, Yehova akiswile vaIsalele, nakuvawahisa ngana muze lunga waluheto eji kuvwikanga pwevo lyenyi navimbilingwa vyamwaza chikuma.—Ezeke. 16:1-14.

Solomone evwililile mapwevo jenyi vamuhungumwise apihise Yelusalema hakunehamo tulunga vamakuli (Talenu palangalafu 12)

12. Uno kulemesa chamakuli chaputukile ngachilihi muYelusalema?

12 Jino achishinganyekenu vyuma vyakavangijileho. Yehova ambile ngwenyi: “Waputukile kulitukwojola hakuwaha chove, kaha wapwile umuka-ujila mwomwo yalufuma lwove. Wavulishile vilinga vyove vyaujila hakulisavala naweshowo ahichilenga mujila, kaha kuwaha chove wachihanyine kuli vakiko.” (Ezeke. 16:15) Kaha nawa mumakumbi aSolomone, Yehova akiswile vatu jenyi hakuvalingisa vapwenga naluheto lwaluvulu, ngocho nganda yaYelusalema yikiko yapwile nganda yamwaza chikuma mukaye kosena hamakumbi aze. (Vamya. 1, 10:23, 27) Oloze vatu vaputukile kulikanga kuli Kalunga. Solomone jino aputukile kupihisa Yelusalema hakunehamo tulunga vamakuli mangana evwise kuwaha mapwevo jenyi vaze ambachile kumafuchi eka. (Vamya. 1, 11:1-8) Kaha vatu vamwe vaze vamuswanyine halitanda lyawangana valingilenga vyuma vyavipi chikuma hakupihisa lifuchi lyosena nakulemesa chamakuli. Uno Yehova evwile ngachilihi haujila kanou wachifwanyisa nakuhona chavo kushishika? Ambile ngwenyi: “Vyuma kana kavyatela kusolokako, kaha kanda navikasoloka chekako.” (Ezeke. 16:16) Oloze vatu jenyi vandupukilile chikuma muvilinga vyavipi.

VaIsalele vamwe valumbilenga vana vavo kutulunga vamakuli vakufwana nge Moleke

13. Mulonga muka vapwile nawo vatu jaKalunga muYelusalema?

13 Achishinganyekenu ocho kupihya evwile Yehova hakumona vilinga vyavipi valingilenga vatu jenyi. Ambile ngwenyi: “Wambachile nawa vana vamalunga navava vamapwevo vaze wasemene nayami nakuvahana kupwa wana wakuvatwila kumakombelo. Vilinga vyove vyaujila vinasweze. Wajihile vana vami nakuvahana kupwa mawana hakuvalumba mukakahya.” (Ezeke. 16:20, 21) Vilinga kanevi vyavipi valingilenga vatu jenyi muYelusalema vyasolola hatoma nge Satana apwa wakuhuka. Asaka kuhungumwisa vatu jaKalunga valinge vyuma kanevi vyavipi. Oloze Yehova eji kumonanga vyuma vyosena veji kulinganga vatu jenyi. Kaha nahase kuwahisa vyuma vize napihisanga Satana nakulinga vyuma mwaya chiyulo chenyi chakwoloka.—Tangenu Yopa 34:24.

14. Veya vapwile vandumbu jaYelusalema vamapwevo vaze avulukile Yehova, kaha iya apwile navilinga vyavipi chikuma hali vosena vatatu?

14 Vatu jaKalunga muYelusalema vatelelele kwivwa kupihya havyuma vyavipi valingilenga, oloze kavevwile ngochoko. Vatwalilileho lika kulinga ujila wakushipilitu. Yehova ahanjikile ngwenyi vatu jenyi valingile ujila kana mujila yayipi kuhambakana vakwavo vaka-ujila, mwomwo vakiko vondelenga malunga mangana valisavale navo muchishishisa chamalunga kuvonda. (Ezeke. 16:34) Kalunga ahanjikile ngwenyi Yelusalema yafwanyine nge ‘naye’ kulumbununa miyachi yize yapwilenga mulifuchi kana yize yalemeselenga tulunga vamakuli. (Ezeke. 16:44, 45) Ahanjikile nawa ngwenyi, yaya yaYelusalema wapwevo Samaliya ikiye aputukile kulinga ujila wakushipilitu. Ahanjikile nawa mukashimutwiji hali Sotome songo yaYelusalema wapwevo uze vanongesele kunyima mwomwo yakulivwimba navilinga vyenyi vyavipi. Yehova apwile nakulumbununa ngwenyi Yelusalema yikiko yalingilenga vyuma vyavipi chikuma kuhambakana yayenyi Samaliya nasongo yenyi Sotome. (Ezeke. 16:46-50) Vatu jaKalunga kavevwilililenga vyuma avahuhumwinengako, oloze vatwalilileho lika navilinga vyavo vyavipi.

15. Mwomwo ika Yehova asopeselele Yelusalema, kaha vyuma muka ashikile vatu jenyi?

15 Vyuma muka alingile Yehova? Alwezele Yelusalema ngwenyi: “Nangukungulula tujila twove vosena vaze unalisavalanga navo,” kaha “nangukuhana mumavoko avo.” Yehova azachishile vatu vaze valemeselenga tulunga vamakuli vanongese Yelusalema, nakuzula uvwalo wenyi wamwaza nakumbata luheto lwenyi. Ambile ngwenyi: “Navakwasa malolwa, nakukujiha najipoko javo jamikwale.” Mwomwo ika Yehova asopeselele Yelusalema? Asakile mangana ‘akumise ujila’ wapwilemo, keshi kunongesa vatu jenyi vosenako. Ahanjikile nawa ngwenyi: “Kulundundu yami nayikakuma, kaha nangukapeula utenu wami hali ove. Nangukaunda, kangweshi kukevwa cheka kupihyako.” Ngana muze twashimutwilanga muKapetulu 9, Yehova ajinyine kusokola vatu jenyi muufunge nakuvatwala kulifuchi lyavo. Mwomwo ika? Ambile ngwenyi: “Nangukanuka chivwasano ngwalikashile nayove omu wapwile ushinalyapwevo.” (Ezeke. 16:37-42, 60) Yehova apwile lika wakushishika, oloze vatu jenyi kavapwile vakushishikako.—Tangenu Samu 145:17.

16, 17. (a) Mwomwo yika katwahanjika cheka ngwetu Ohola naOholiva vemanyinako Kulishitendomuko? (Talenu lipwata lyakwamba ngwavo “Vana VamuTanga Yimwe Vaze Valingilenga Ujila.”) (b) Vishina muka natulinangula mumukanda waEzekele kapetulu 16 na 23?

16 Mazu amavulu aze ahanjikile Yehova vasoneka mumukanda waEzekele kapetulu 16, atunangula nge jishimbi jaYehova japwa jakwoloka, eji kuyulanga mwachiyulo nakwivwila keke vatu jenyi. Vishina kana vikiko vyatwama namukapetulu 23. Vaka-Kulishitu vamuchano makumbi ano vatela kulinangula kumujimbu ou wahanjika haujila wakushipilitu valingilenga vatu jaKalunga kunyima. Katwatela kwivwisa Yehova kumuchima kupihya ngana muze valingilenga vatu vamuYuta namuYelusalemako. Shikaho twatela kulihenda kukulemesa makombelo nakuwamona kupwa aunyengwe. Kupwa nachipululu nakufwila luheto nachikiko chapwa kulemesa makombelo. (Mateu 6:24; Kolo. 3:5) Twatela kusakwilila Yehova hakukindulwisa kulemesa chamuchano mumakumbi ano akukuminyina, kaha twatela kutachikiza ngwetu keshi kuketavisa vakachipihise chekako. Alishika “chivwasano chahaya myaka yosena” naIsalele wakushipilitu, chivwasano kana kaveshi kukachihokola kuvatu vakuhona kushishikako. (Ezeke. 16:60) Ngocho twatela kumona ngwetu twatokwa chikuma hakupwa hamwe navatu jaYehova vaze vatwama navilinga vitoma makumbi ano.

17 Uno aze mazu ahanjikile Yehova kuli vaka-kulinga ujila vaze vavuluka mumukanda waEzekele, atunangula ika hali “pwevo muka-kulinga ujila chikuma,” chipwe ngwetu Mbavilone Yayinene? Tushimutwilenu hachihula kana.

“Kaveshi Kukayimona Chekako”

18, 19. Mijimbu muka yakulifwana yize yahanjika hali vaka-kulinga ujila vasoneka mumukanda waEzekele nahali muka-ujila uze vasoneka mumukanda waKusoloka?

18 Yehova kalumukako. (Yako. 1:17) Noholyapwa eji kwivwilanga kupihya kwitava chamakuli chipwe ngwetu pwevo muka-kulinga ujila chikuma. Shikaho katweshi kulikomokelako hakumona mijimbu yayivulu yakulifwana yize yasolola omu Yehova azangamishile vaka-kulinga ujila vasoneka mumukanda waEzekele, nomu mwakazangamisa “pwevo muka-kulinga ujila chikuma” vasoneka mumukanda waKusoloka.

19 Chakutalilaho, Yehova keshi ikiye azangamishile vaka-ujila vasoneka muupolofweto waEzekeleko, oloze azachishile vaka-mafuchi vaze valingilenga navo ujila wakushipilitu. Chochimwe nawa kwitava chamakuli chamukaye kosena vachiwana namulonga wakulinga ujila ‘navamyangana vahamavu.’ Uno veya navakanongesa kwitava kana? Mbimbiliya yamba ngwayo viyulo vyamapolitiki “navikahunga uze pwevo muka-ujila nakumwenyeka nakumuseza uselesele. Navakalya nyama yenyi, navakamwocha nakakahya.” Mwomwo yika jifulumende jamuno mukaye najikalingila ngocho? Mwomwo Kalunga ikiye ‘mwakachihaka mumichima yavo mangana vakalinge mwaya kujina chenyi.’—Kuso. 17:1-3, 15-17.

20. Chuma muka chasolola nge Mbavilone kayeshi kukapwako chekako haya myaka yosena?

20 Yehova mwakazachisa mafuchi amuno mukaye akanongese mauka akwitava chamakuli osena, kuhakilako namauka aKulishitendomu. Keshi kukavevwila keke chipwe kukavakonekelako, keshi kukavahana cheka lwola lwakupihilila nakwalumukako. Mukanda waKusoloka wamba ngwawo, Mbavilone “kaveshi kukayimona chekako.” (Kuso. 18:21) Vangelo navakawahilila chikuma omu navakanongesa Mbavilone. Navakamba ngwavo: “Mwalisenunga Ya. Wishi wakuwema chayou pwevo weji kufwindasananga haya myaka namyaka.” (Kuso. 19:3) Mbavilone kayeshi kukapwako chekako. Kakweshi kukapwa cheka kwitava chamakuli chize nachikapihisa kulemesa chamuchanoko. Kusopesa Mbavilone nakuyinongesa mujila yachifwanyisa nachikaneha wishi uze naukafwindasananga haya myaka yosena.

Mafuchi aze alingilenga ujila naMbavilone Yayinene akiko nawakamwalumukila nakumunongesa (Talenu palangalafu 19, 20)

21. Chuma muka nachikasoloka omu navakanongesa kwitava chamakuli, kaha chuma muka nachikapwa chamakumishilo?

21 Omu jifulumende jamuno mukaye najikafumbukila Mbavilone Yayinene, nachikasolola nge Yehova ikiye anakuyisopesa mangana akatesemo kujina chenyi. Aha hakiko nalukaputuka luyando lwalunene luze kanda lusolokengaho lyehi. (Mateu 24:21) Jita yaAlamangetone yikiko nayikapwa chikukulwishi chaluyando lwalunene yize nayikafumisako vyuma vyavipi vyosena mukaye kano kakuhuka. (Kuso. 16:14, 16) Nganomu natumona mutupetulu navakavangizaho mumukanda uno, mukanda waEzekele watulweza omu nalukaputuka luyando lwalunene. Jino vishina muka tunalinangula mumukanda waEzekele kapetulu 16 na 23 vize tunakufwila kuzachisa?

Omu jifulumende jamuno mukaye najikafumbukila Mbavilone Yayinene, nachikasolola nge Yehova ikiye anakuyisopesa (Talenu palangalafu 21)

22, 23. Uno kushinganyeka hamapwevo vaka-kulinga ujila vasoneka mumukanda waEzekele nauze vasoneka mumukanda waKusoloka nachitukafwa ngachilihi hakuzata milimo yetu yakushipilitu?

22 Satana asaka kuhungumwisa vaze vatwama mukulemesa chamuchano. Eji kwivwanga kuwaha kachi nge mwatusosolola kukulemesa chamuchano mangana tundupukile muvilinga vyavipi ngana vyavaze mapwevo vaka-kulinga ujila vavuluka mumukanda waEzekele. Twatela kutachikiza ngwetu Yehova keshi kwechelela vatu valinge vyuma vyavipi mukulemesa chamuchanoko. (Kula. 25:11) Shikaho twatela kusosoloka kukwitava chamakuli, ‘nakuhona kukwata chuma chimwe chachipi’ ahunga Kalunga. (Isa. 52:11) Echi chikiko cheji kutulingisanga tuhone kwazana muvihande vyamapolitiki namuvikokojola vyamuno mukaye. (Yowa. 15:19) Katwalitala hamafuchiko, mwomwo nachikiko chalifwana namauka akwitava chamakuli aze Satana eji kukundwizanga.

23 Chuma chachilemu chikuma twatela kulinga shina kushinganyeka hakutokwa twatwama nacho chakulemesa Yehova mutembele yenyi yakushipilitu muze kamwatwama vyuma vyavipiko. Shikaho twatela kufwila kulihenda kuvyuma vyosena vize vyakundwiza kulemesa chamakuli.