Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

KAPETULU 8

“Chikungulwilo Chengilile muLwola lwaKuunda”

“Chikungulwilo Chengilile muLwola lwaKuunda”

Saulu uze apwile muka-kuyanjisa vatu jaKalunga alumukile nakupwa muka-kwambulula watwima

Chishina chinazame hali Vilinga 9:1-43

1, 2. Vyuma muka Saulu afwilile kulinga muNdamashiku?

 LIZAVU lyavatu vakupihilila chikuma lyapwile haungeji wakuya kuNdamashiku mangana vakayanjise tumbaji twaYesu hakuvakatukila kujizuvo javo, nakuvakasa, nakuvasaula, nakuvatwala kuYelusalema kuzango yaSunendeline.

2 Kamwahichile lwola kufuma haze Saulu uze apwile twamina walyeli lizavu azanyine mukujiha Setefwanoko. a Saulu akundwijile malunga vaze vashile malolwa ou kambaji kaYesu watwima nakumujiha. (Vili. 7:57–8:1) Saulu kafwililile kaha kuyanjisa chikuma tumbaji twaYesu vaze vatwaminenga muYelusalemako, oloze navaze vatwaminenga kuvihela vyeka nawa. Afwililile kufumisako kwitava chavaka-Kulishitu vavulukilenga ngwavo “VakuJila.”—Vili. 9:1, 2; talenu lipwata lyakwamba ngwavo, “ Ngolo Apwile Najo Saulu muNdamashiku.”

3, 4. (a) Vyuma muka vyasolokele kuli Saulu? (b) Vihula muka natushimutwila?

3 Omu Saulu apwile kwakamwihi nakuheta, akasumukile hosena haze apwile hanamunyika. Kaha vakwavo vaze apwile navo vafwile chishima hakumona mumunyi. Mumunyi walingishile Saulu apwenga kapuputa, kaha alimbukile. Kufumaho evwile lizu kufuma mwilu ngwalyo: “Ove Saulu, ove Saulu, uli nakunguyanjishila ika?” Ngocho Saulu alikomokelele chikuma nakuhulisa ngwenyi: “Ove Mwata, yove iya?” Jino Yesu amukumbulwile mujila yize yamukomwesele chikuma ngwenyi: “Yami Yesu, ou uli nakuyanjisa.”—Vili. 9:3-5; 22:9.

4 Vyuma muka natulinangula kumazu ahanjikile Yesu aze akumbulwile Saulu? Uno kushinganyeka havyuma vyasolokele halwola Saulu alumukile nakupwa muka-Kulishitu nachitunganyalisa ngachilihi? Kaha vyuma muka natulinangula hakukekesa vyuma chalingile chikungulwilo omu chengilile mukuunda, hanyima yakwalumuka chaSaulu kupwa muka-Kulishitu?

“Uli Nakunguyanjishila Ika?” (Vili. 9:1-5)

5, 6. Vyuma muka natulinangula kumazu aYesu aze akumbulwile Saulu?

5 Omu Yesu emikile Saulu mujila yakuNdamashiku, kamuhulishile ngwenyi: “Mwomwo ika uli nakuyanjishila tumbaji twamiko?” Oloze amuhulishile ngwenyi: “Uli nakunguyanjishila ika?” (Vili. 9:4) Chikupu vene Yesu eji kwivwanga kukola kumuchima kachi nge vangamba jenyi vali nakuvayanjisa.—Mateu 25:34-40, 45.

6 Kachi nge vali nakumiyanjisa mwomwo yakufwelela Kulishitu, kaha tachikizenu ngwenu Yehova naYesu vanatachikiza ukalu muli nakuhitamo. (Mateu 10:22, 28-31) Ijivenu ngwenu Yehova pamo keshi kukumisa ukalu muli nakumona oholyapwako. Mwomwo ika tunambila ngocho? Mwomwo Yesu amwene omu Saulu akundwijile vaze vajihile Setefwano, nomu nawa Saulu ayile nakuyanjisa tumbaji twenyi muYelusalema. (Vili. 8:3) Oloze Yesu kakumishile ukalu kana hahaze veneko. Chipwe ngocho, Yehova azachishile Yesu hakuhana Setefwano natumbaji veka ngolo jakuvakafwa vomike nakupwa lika vakushishika.

7. Vyuma muka mwatela kulinga mangana mumike nge vali nakumiyanjisa?

7 Nayenu munahase kupwa vakumika kachi nge namulinga vyuma vino: (1) Fwilenu kupwa lika vakushishika kuli Yehova chamokomoko nakala ukalu namumona. (2) Lombenu Yehova amikafwe. (Fwili. 4:6, 7) (3) Kanda namulinga sambanjingako, oloze sezenu vyuma vyosena mumavoko aYehova. (Loma 12:17-21) (4) Fwelelenu ngwenu Yehova mwamihana ngolo jakumika palanga nomu mwakakumisa ukalu muli nakuhitamo.—Fwili. 4:12, 13.

“Ove Ndumbwami Saulu, Mwata . . . Nangutumu” (Vili. 9:6-17)

8, 9. Uno Ananyiya evwile ngachilihi hamulimo vamuhanyine?

8 Omu Yesu akumbulwile chihula chaSaulu chakwamba ngwenyi “Ove Mwata, yove iya?” Amulwezele ngwenyi: “Katuka, ingila munganda, kaha navakulweza ovyo watela kulinga.” (Vili. 9:6) Ngocho Saulu vamutwalile kuNdamashiku oku kapuputa. Kaha alombele nakulitwamina kulya hamakumbi atatu. Halwola kanelu, Yesu ambulwile vyaSaulu kuli kambaji kenyi umwe walijina lyaAnanyiya “uze vasangejekelenga kuli vaYuleya,” vaze vatwaminenga muNdamashiku.—Vili. 22:12.

9 Jino achishinganyekenu omu evwile Ananyiya hamulimo kana. Halwola kanelu, Yesu uze vasangwile kaha nawa Mutwe wachikungulwilo, apwile nakuhanjika nenyi nakumuhana mulimo wakulipwila. Echi chapwile hikutokwa chikuma! Omu Ananyiya vamulwezele ngwavo atela kuya nakuhanjika naSaulu, ikiye akumbulwile ngwenyi: “Ove Mwata, ou mutu ngunamwivunga kuvatu vavavulu havyuma vyavipi vyavivulu nalingi kuli vatu jove vajila muYelusalema. Kaha vanamuhane ngolo kuli vapilishitu vavakulwane mangana akase vosena vaze navasanyika halijina lyove.”—Vili. 9:13, 14.

10. Vyuma muka natulinangula kuli Yesu kutalisa kujila ahanjikililemo naAnanyiya?

10 Yesu kahuhumwine Ananyiya havyuma apwile nakushinganyekako, oloze amulwezele vyuma atelelele kulinga. Kaha nawa asolwele ngwenyi amuzakama hakumulweza ovyo amuhanyinyine mulimo kanou waukalu. Yesu ahanjikile hali Saulu ngwenyi: “Ou mutu kuli ami napu chuma chakusakula, mangana akavilike lijina lyami kuli vaka-mafuchi, nakuli vamyangana, nakuli vana vaIsalele. Mwomwo nangukamulweza hatoma vihuli vyavivulu atela kukahitamo mwomwo yalijina lyami.” (Vili. 9:15, 16) Ngocho Ananyiya etavilile mulimo amuhanyine Yesu chakuzeneka kulangisa. Ayile kuli Saulu muka-kuyanjisa vangamba jaKalunga, kaha amulwezele ngwenyi: “Ove ndumbwami Saulu, Mwata Yesu uze alisololanga kuli ove mujila omu wapwanga nakwiza nangutumu mangana ngwenyi uputuke kumona cheka, kaha nawa ngwenyi uzale nashipilitu yajila.”—Vili. 9:17.

11, 12. Vyuma muka natulinangula kuli Yesu, naAnanyiya, naSaulu?

11 Vyuma alingile Yesu kuli Ananyiya nakuli Saulu vyasolola vishina vimwe vyavilemu. Chakutalilaho, Yesu eji kuzatanga mulimo waulemu wakutwaminyina mulimo wakwambulula ngana muze ashikile. (Mateu 28:20) Numba tuhu kahanjika navatu hatoma makumbi anoko, oloze ali nakutwaminyina mulimo wakwambulula kuhichila muli ndungo wakushishika uze atongola amulaminenga vaka-kuzata kuzuvo yenyi. (Mateu 24:45-47) Kuhichila muLizavu lyaKutwaminyina, vaka-kwambulula, navapayiniya veji kuyanga nakutondatonda vaze vali nakufwila kutachikiza Kulishitu. Ngana muze twavulukanga mukapetulu nafumuho, vatu vaze vanakufwila kutachikiza Kulishitu veji kulombanga Kalunga avatwaminyine, kaha Vinjiho jaYehova veji kuvatambukilanga.—Vili. 9:11.

12 Ananyiya ononokele nakwitavila kuzata mulimo vamuhanyine, kaha vamukiswile. Kutala mweji kukavangizanga lushimbi vatuhana lwakwambulula kanawa unjiho, numba tuhu shimbu jimwe kunahase kupwa vyuma vinahase kumilingisa mulizakamine tahi? Vamwe veji kulizakaminanga hakushinganyeka vyakuya nakwambulwila kuzuvo hizuvo chipwe kwambulila vatu vaze kavatachikizako. Veka nawa cheji kuvakaluhwilanga kwambulwila kuvihela veji kusekasanyinanga, namumikwakwa, chipwe kuzachisa shinga, chipwe kusoneka mikanda. Ananyiya ahonesele woma, ngocho azachile mulimo wakukafwa Saulu atambule shipilitu yajila. b Ananyiya ateselemo mulimo vamuhanyine mwomwo afwelelele Yesu nakumona nawa Saulu kupwa nge hindumbwenyi. Nayetu tunahase kuhonesa woma ngana muze alingile Ananyiya kachi nge natufwelela ngwetu Yesu ikiye ali nakutwaminyina mulimo wakwambulula, nakutetela vatu, nakumona vatu vosena kuhakilako vene navaze vanahase kutwivwisa woma kupwa nge hivatu vaze vanahase kwalumuka nakupwa vandumbwetu.—Mateu 9:36.

“Aputukile Kwambulula vyaYesu” (Vili. 9:18-30)

13, 14. Vyuma muka munahase kulinangula kuli Saulu kachi nge muli nakulinangula Mbimbiliya oloze kanda vamimbapachise?

13 Saulu alumukile hahaze vene chakuzeneka kukwata kumashinde. Hanyima yakumutonesa meso, ayile vamumbapachise kaha aputukile kulikata natumbaji vaze vapwile muNdamashiku. Kwapwile nawa vyuma vikwavo vize alingile. “Hahaze vene aputukile kwambulula vyaYesu mujisunangonga ngwenyi, ou ikiye MwanaKalunga.”—Vili. 9:20.

14 Kachi nge muli nakulinangula Mbimbiliya oloze kanda vachimimbapachise, kutala namulinga ngana mwaSaulu hakuhona kulangisa kumimbapachisa tahi? Saulu alimwenenene nameso enyi chuma chakukomwesa chize alingile Kulishitu, kahechi chamukafwile alumuke. Chipwe ngocho, kuli navatu veka vaze vamwene vyakukomwesa alingile Yesu. Chakutalilaho, vaFwaliseu vamwene omu Yesu okile lunga uze apwile nakalepa, kaha nawa vaYuleya vavavulu vatachikijile ngwavo Yesu asangwile Lazalu. Chaluvinda vatu vavavulu kavalumukileko, kaha nawa vatwalilileho lika kufumbukila Yesu. (Mako 3:1-6; Yowa. 12:9, 10) Oloze Saulu alumukile. Mwomwo ika alumukilile okunyi veka kavalumukileko? Mwomwo evwilenga chikuma woma Kalunga kuhambakana vatu, kaha nawa asakwililile Kulishitu hakeke amusolwelelele. (Fwili. 3:8) Kachi nge nayenu namulondezeza Saulu, kaha nachimilingisa muputuke kuzata mulimo wakwambulula nakutamo kumimbapachisa chakuzeneka kwechelela chuma numba chimwe chimihonese.

15, 16. Vyuma muka alingile Saulu mujisunangonga, kaha vaYuleya vakwileko ngachilihi?

15 Chasoloka nge liyongomena lyalikomokelele, nakufwa chishima nakupihilila chikuma hakumona Saulu naputuka kwambulula hali Yesu mujisunangonga. Valihulishile ngwavo: “Uno ou keshi ikiye uze ajihilenga vosena vaze vasanyikilenga halijina lyaYesu muYelusalemako nyi?” (Vili. 9:21) Omu Saulu apwile nakuhanjika vyuma vyamulingishile alumune muchima wenyi kutalisa kuli Yesu, ‘avalumbunwinyine kanawa ngwenyi, ou ikiye Kulishitu.’ (Vili. 9:22) Oloze kulumbununa kanawa keshi chikiko kaha chinahase kulingisa vatu vaze vafwila kuyoya mwaya visemwa vyavo navaka-kulivwimba valumune michima yavoko. Chipwe ngocho, Saulu kazeyeleko.

16 Omu mwahichile myaka yitatu, vaYuleya vamuNdamashiku vatwalilileho lika kufumbukila Saulu. Kutwala muze, vasakile kumujiha. (Vili. 9:23; Koli. 2, 11:32, 33; Ngale. 1:13-18) Omu Saulu atachikijile chuma kana, ashinganyekele jila yakuzangama yakufuminamo munganda kana. Ngocho, vamuhakile mumutonga nakumulondwesela mulihanya lyahakembwe yanganda nakumuzezumwina kusali. Luka avuluka vatu vaze vayowele Saulu ngwenyi “tumbaji [twaSaulu].” (Vili. 9:25) Mazu kana asolola nge vatu vamwe vaze Saulu ambulilile muNdamashiku valumukile nakupwa vaka-kukavangiza Kulishitu.

17. (a) Uno vatu veji kwakulanga ngachilihi kumuchano wamuMbimbiliya? (b) Vyuma muka twatela kutwalaho kulinga, kaha mwomwo ika?

17 Nayenu nawa omu mwaputukile kwambulila vaka-tanga yenu, namasepa navatu veka vyuma vize mwapwile nakulinangula, pamo mwashinganyekele ngwenu vosena navetavila muchano wamuMbimbiliya mwavambulilile. Pamo vamwe vetavilile oloze vavavulu vakanyine. Kaha vaka-tanga yenu pamo vamimwenenga kwijiva nge muvaka-kole. (Mateu 10:32-38) Chipwe ngocho, nge namutwalaho kuhotola uhashi wenu wakulumbununa kanawa Visoneka nakutwalaho lika kupwa navilinga vyamwaza, kaha navaka-kumifumbukila vanahase kwalumuka.—Vili. 17:2; Petu. 1, 2:12; 3:1, 2, 7.

18, 19. (a) Vyuma muka vyamwaza vyafuminemo omu Mbalanape ahakwililile Saulu? (b) Tunahase kulondezeza ngachilihi Mbalanape naSaulu?

18 Omu Saulu ayile muYelusalema, tumbaji vahuhwasanyine numba nge chikupu vene alumukile nakupwa kambaji. Oloze omu Mbalanape amuhakwililileko, vaposetolo vamwitavilile kaha atwamine lika navakiko halwola lwalusuku. (Vili. 9:26-28) Saulu apwile wakuvanguluka hakwambulula mujimbu wamwaza, kaha nawa kevwililenga sonyi mujimbu wamwazako. (Loma 1:16) Ambulwile mujimbu wamwaza natwima muYelusalema nganda vene yize ayanjishilile tumbaji twaYesu Kulishitu. Chaluvinda omu vaYuleya muYelusalema vamwene ngwavo twamina yavo Saulu nalumuka kupwa muka-Kulishitu, vasakile kumujiha. Mbimbiliya yamba ngwayo: “Omu vandumbwenyi vatachikijile chuma kana, vamunehele kuKesaliya, kaha vamusuwile ayenga kuTalasu.” (Vili. 9:30) Saulu akavangijilenga jindongi jakufuma kuli Yesu kuhichila muchikungulwilo. Jindongi kana jamunganyalishile hamwe kaha navandumbwenyi vosena muchikungulwilo.

19 Anukenu ngwenu, Mbalanape alisuwile kukafwa Saulu. Chuma kanechi chamwaza alingile Mbalanape chavakafwile vapwenga nausepa wakukola. Uno nayenu mwapwa ngana mwaMbalanape hakulisuula kukafwa vavahya muchikungulwilo hakuzachila hamwe navo mumulimo wakwambulula, nakuvakafwa vazovoloke kushipilitu tahi? Nge namulinganga ngocho kaha Yehova mwamikisula chikuma. Kachi nge muvaka-kwambulula vavahya, kutala muli nakulondezeza Saulu hakwitavila kumikafwa kuli vandumbwenu tahi? Kachi nge namuzachila hamwe navaka-kwambulula vakwipangweji, kaha namuhotola uhashi wenu wakunangula mumulimo wakwambulula, nakuzata mulimo kana nakuwahilila nakutunga usepa wamwaza uze nawilila.

“Vatu Vavavulu Valumukile Nakupwa Vaka-Kwitava” (Vili. 9:31-43)

20, 21. Uno vangamba jaKalunga vakushikulu navamakumbi ano vanazachisanga ngachilihi ‘lwola lwakuunda’?

20 Omu Saulu alumukile nakupwa muka-Kulishitu nakuya kuchihela cheka, “chikungulwilo chengilile mulwola lwakuunda muYuleya mwosena, namuNgalileya, namuSamaliya.” (Vili. 9:31) Uno tumbaji vazachishile ngachilihi elu “lwola lwamwaza”? (Chimo. 2, 4:2) Mbimbiliya yamba ngwayo chikungulwilo, “chazaminenga lika.” Vaposetolo namalunga veka vakuhya vazamishile lufwelelo lwatumbaji nakutwaminyina lika chikungulwilo, omu “chapwilenga nakumwivwa Yehova woma nakutwama mwaya kuvendejeka chashipilitu yajila.” Chakutalilaho, Petulu azachishile lwola kanelu hakukolezeza tumbaji munganda yaLuta yize yapwililile muChana chaShalone. Mulimo azachile munganda kana walingishile vatu valumukile “kuli Mwata.” (Vili. 9:32-35) Tumbaji kavatangukile navyuma vyeka vyamukayeko, oloze valizakamine umwe namukwavo nakwambulula mujimbu wamwaza. Kahechi chalingishile chikungulwilo ‘chiyenga lika nakutohwa.’

21 Vinjiho jaYehova mumafuchi amavulu, vengilile “mulwola lwakuunda” kusongo yalikulukaji lyamyaka lyakusokesa 20. Jifulumende jize jayanjishilenga vatu jaKalunga hamyaka yayivulu jafumineko, ngocho mulimo wakwambulula vawitavishile cheka. Vinjiho jaYehova vavavulu vaputukile kwambulwila kuvihela vyasanga, kaha vatu vavavulu vakwileko kanawa.

22. Munahase kuzachisa ngachilihi lisesa muli nalyo?

22 Kutala muli nakuzachisa kanawa lisesa muli nalyo tahi? Kachi nge mwatwama mulifuchi muze vaka-Kulishitu vapwa vakulihehwa kuzata mulimo wavo, kaha Satana nahase kumizondola mufwile luheto muchishishisa chakuhaka vyaWangana kulutwe. (Mateu 13:22) Kanda namutangukako. Fwilenu kuzachisa kanawa kala lwola lwakuunda luze muli nalwo. Zachisenunga lwola kana kukwambululanga mujimbu wamwaza nakuzamisa chikungulwilo. Anukenu ngwenu, lwola lwakuunda luze muli nalwo lunahase kukuma kala lwola.

23, 24. (a) Mujimbu waTavita watunangula vishina muka? (b) Vyuma muka twatela kufwila kulinga?

23 Achishinganyekenu hachuma chasolokele kuli kambaji umwe wapwevo walijina lyaTavita, chipwe ngwetu Ndokase. Atwaminenga muNjopa, ngalila yize yapwililile kwakamwihi naLuta. Ou kambaji wakushishika wapwevo, azachishilenga kanawa lwola lwenyi navikumba vyenyi hakuzata “milimo yamwaza yayivulu nakuhananga mawana akutetela.” Chaluvinda ou pwevo aputukile kuviza kaha afwile. c Tumbaji vamuNjopa valishonene chikuma hakufwa chenyi chikumanyi vatuliwe vamapwevo vaze alingilililenga vyuma kanevi vyamwaza. Omu Petulu ahetele kuzuvo kuze vapwile nakuwahishila mujimba mangana vaufunde, alingile chakukomwesa chachinene chikuma chize kanda valingeho lyehi vaposetolo jaYesu Kulishitu. Petulu alombele kaha asangwile Tavita. Achishinganyekenu hakuwaha vevwile vatuliwe vamapwevo natumbaji veka omu Petulu avasanyikile cheka vengile mukapete mangana vamone Tavita nasanguka! Chikupu vene chuma kana chavakolezezele vapwenga lika vakumika muvyeseko vize vyapwile nakwiza kulutwe. Chuma kanechi chakukomwesa “vachitachikijile muNjopa mwosena, kaha vatu vavavulu valumukile nakupwa vaka-kwitava muli Mwata.”—Vili. 9:36-42.

Munahase kulondezeza ngachilihi Tavita?

24 Mujimbu waTavita watunangula vishina vino vivali. (1) Kuyoya chapwa chakashimbu kakandende. Shikaho chapwa chachilemu kuzachisa lwola lwetu hakutunga lijina lyamwaza naKalunga shimbu tuchili tuvavatonyi. (Kwambu. 7:1) (2) Lutalililo lwakusanguka lwapwa lwamwenemwene. Yehova atachikijile vilinga vyamwaza vyaTavita vyakutetela, kaha amukiswile. Ngocho Yehova mwakanuka milimo yetu, kaha mwakatusangula kachi nge natufwa shimbu kanda Alamangetone. (Hepe. 6:10) Nge tuli nakumika ‘mulwola lwalukalu’ chipwe “mulwola lwakuunda,” kaha twatela kutwalaho lika kwambulula kanawa unjiho wakuvuluka Kulishitu.—Chimo. 2, 4:2.

a Talenu lipwata lyakwamba ngwavo, “ Saulu kaFwaliseu.”

b Kweseka nalushimbi vahakileko, vaposetolo kaha vakiko vahanyinenga vatu wana washipilitu yajila. Oloze halwola kanelu chasoloka nge Yesu ahanyine Ananyiya ngolo jakuhana shipilitu yajila kuli Saulu. Kufuma haze Saulu alumukile nakupwa muka-Kulishitu, hahichile kalwola numba aliwane navaposetolo 12. Chipwe ngocho chasoloka nge halwola kanelu, atwalileho lika kuzata natwima. Shikaho Yesu amwene ngwenyi Saulu ali nangolo jakumukafwa atwaleho lika kuzata mulimo wakwambulula.

c Talenu lipwata lyakwamba ngwavo, “ Tavita ‘Azachilenga Milimo Yamwaza Yayivulu.’