Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

KAPETULU 25

“Ngunalombo Chihande Chami Vakachisope Kuli Kesale!”

“Ngunalombo Chihande Chami Vakachisope Kuli Kesale!”

Paulu atuhana chakutalilaho chamwaza chakuhakwila mujimbu wamwaza

Chishina chinazame hali Vilinga 25:1–26:32

1, 2. (a) Uno ukalu muka amwenenga Paulu? (b) Chihula muka tunahase kulihulisa kutalisa kuli Paulu omu atwalile chihande chenyi kuli Kesale?

 PAULU vamulaminenga kuli maswalale muKesaliya. Kahomu vamukindulwishile kuYuleya kafwe hanyima yamyaka yivali, vaYuleya vasakile kumujiha mapapa katatu omu mwahichile mumakumbi amandende kaha. (Vili. 21:27-36; 23:10, 12-15, 27) Numba tuhu vaka-kole jenyi vahonene kumujiha, oloze kavalitwaminyine kutonda jijila jeka jakumujihilamoko. Omu Paulu amwene ngwenyi vanahase kumuhana mumavoko avaka-kole jenyi, alwezele Nguvulu wavaLoma Fwesetu ngwenyi: “Ngunalombo chihande chami vakachisope kuli Kesale!”—Vili. 25:11.

2 Uno Yehova etavilile vishinganyeka vyaPaulu vyakutwala chihande chenyi vakachisope kuli mwangana wavaLoma tahi? Nachipwa chachilemu chikuma etu tuli nakwambulula mujimbu waWangana waKalunga kuwana muvanakumbulwila chihula kana. Twatela kutachikiza ngwetu Paulu atusela chakutalilaho chize twatela kulondezeza “hakuhakwila mujimbu wamwaza nakuuzamisa najishimbi.”—Fwili. 1:7.

‘Kwimana kuChitwamo chaKusopela’ (Vili. 25:1-12)

3, 4. (a) Mwomwo ika vaYuleya valombele Paulu vamunehe kuYelusalema, kaha vamukingile ngachilihi kukafuta kana? (b) Uno Yehova eji kukafwanga ngachilihi vangamba jenyi makumbi ano ngana muze alingile kuli Paulu?

3 Hanyima yamakumbi atatu kufuma haze Fwesetu vamutongwele kupwa nguvulu wavaLoma muYuleya, ayile kuYelusalema. a Ayile nakwivwilila omu vapilishitu vavakulwane namalunga vavalemu vavaYuleya vaze vavangijikilile Paulu milonga yayinene. Vatachikijile ngwavo nguvulu wamuhya apwile nakufwila kutwama mukuunda navakiko navaYuleya vosena. Shikaho valwezele Fwesetu ngwavo anehe Paulu kuYelusalema mangana vamusopeseleko. Oloze kuli chuma chimwe chapwile mumichima yavo chize vasakile kulinga. Vapwile nakusaka kujihila Paulu mujila yakufuma kuKesaliya nakuya kuYelusalema. Fwesetu akanyine, nakuhanjika ngwenyi: “Veshovo vanapu vatwamina hakachi kenu, vakatuke nakuya nayami hamwe (kuKesaliya) mangana vakamuhane mulonga, kachi nge mutu kana nalingi chuma chakuhenga chikupu.” (Vili. 25:5) Ngocho Paulu ayovokele kamuchivali.

4 Halwola Paulu apwile muukalu, Yehova amukafwile kuhichila muli Mwata Yesu Kulishitu. Anukenu vyuma vyasolokele muchakumwenesa. Yesu alwezele ou kaposetolo ngwenyi: “Umika.” (Vili. 23:11) Makumbi ano vangamba jaKalunga navakiko vali nakumona ukalu waunene chikuma. Yehova katukinga kuukalu wosenako, oloze eji kutuhananga mangana nangolo mangana tumike. Shikaho twatela kupendaminanga “[ha]ngolo jakuhambakana jize javatu” jize eji kutuhananga Kalunga.—Koli. 2, 4:7.

5. Uno Fwesetu alingile ika kuli Paulu?

5 Mukuhita chamakumbi, Fwesetu “atwamine hachitwamo chakusopela” muKesaliya. b Kaha kulutwe lwenyi kwemanyine Paulu navaze vamuhanyine mulonga. Hanyima yakumulweza mulonga wenyi, Paulu ambile ngwenyi: “Ami kangwalingile shili numba yimwe kuJishimbi javaYuleya, chipwe kutembele, chipwe kuli Kesaleko.” Chikupu vene ou kaposetolo kapwile namulongako. Uno Fwesetu alingile ngachilihi? Hakusaka kusuulwisa vaYuleya, ahulishile Paulu ngwenyi: “Kutala nausaka kuya kuYelusalema vakakusopesele kumeso ami havyumevi tahi?” (Vili. 25:6-9) Chihula kana chapwile chakuhingama. Kachi nge Paulu vamutwalile kuYelusalema, kachi vaze vapwile nakumuvangijikila vakiko vasopele chihande chenyi. Ngocho pamo kachi vamujihile. Halwola kanelu, Fwesetu asakile kusuulwisa vatu muchishishisa chakulinga mwachiyulo. Pondeu Pilatu nguvulu uze apwileko kunyima, naikiye alingile mwomumwe omu apwile nakusopesa Yesu. (Yowa. 19:12-16) Vaka-kuyula vamakumbi ano navakiko vanahase kuhengesa chiyulo hakusaka kusuulwisa vatu. Shikaho katwatela kulikomokela nge zango yakusopela nayivatula chihande chavatu jaKalunga mujila yakuhengako.

6, 7. Mwomwo ika Paulu asakile chihande chenyi vachisope kuli Kesale, kaha chakutalilaho muka chize ahana vaka-Kulishitu vamakumbi ano?

6 Vishinganyeka vyaFwesetu vyakusaka kusuulwisa vaYuleya kachi vyajihishile Paulu. Shikaho Paulu azachishile lisesa lyenyi lyakupwa kaLoma. Alwezele Fwesetu ngwenyi: “Ami ngunemana kuchitwamo chaKesale chakusopela, kuno kukiko vatela kungusopesela. Ami kangwalingile chuma chachipi kuli vaYuleyako, nge omu unejiva nayove. . . . Ngunalombo chihande chami vakachisope kuli Kesale!” Kachapwilenga chachashi kukanyisa mutu kutwala chihande chenyi kwekako. Jino Fwesetu etavilile vishinganyeka kana hakuhanjika ngwenyi: “Unalombo lyehi chihande chove vakachisope kuli Kesale, ngocho nauya vene kuli Kesale.” (Vili. 25:10-12) Paulu alombele chihande chenyi vakachisopele kuzango yayinene, ngocho ahana chakutalilaho chamwaza kuli vaka-Kulishitu vamuchano vamakumbi ano. Kachi nge vaka-kole vanakusaka kuyanjisa Vinjiho jaYehova “hakulyongela mujishimbi,” Vinjiho jaYehova veji kuyanga kuzango yakusopela yayinene mangana vahakwile mujimbu wamwaza. cSamu 94:20.

7 THanyima yakukasa kaposetolo Paulu mukamenga hamyaka yakuhambakana yivali hamilonga yize kavulumwineko, vamuhanyine lisesa lyakulihakwila ivene muLoma. Oloze shimbu kanda ayenga, muka-kuyula weka asakile kumumona.

Kachi nge chihande chetu vanachiyulu mujila yakuhenga, kaha tweji kuyanga kujizango jajinene

“Ami Kangwalikangile[ko]” (Vili. 25:13–26:23)

8, 9. Uno Mwangana Angalipa ayile nakulinga ika kuKesaliya?

8 Omu mwahichile makumbi kufuma haze Fwesetu asopele chihande chaPaulu, Mwangana Angalipa nandumbwenyi wapwevo Mbelenyise vayile “nakumeneka Fwesetu” uze apwile nguvulu wamuhya. d Kweseka nachisemwa chavaLoma, vilolo vatambukililenga vanguvulu vavahya. Ngocho Angalipa ayile nakusangejeka Fwesetu mangana vatunge usepa wakukola uze naukavakafwa kulutwe.—Vili. 25:13.

9 Fwesetu alwezele mwangana Angalipa vyachihande chaPaulu, kaha mwangana afwililile kumona Paulu. Lichako, ava vilolo vavali vatwamine hachitwamo chakusopela. Oloze mazu avo akulitukwojola kawalemene kuhambakana mazu aPaulu uze apwile fungeko.—Vili. 25:22-27.

10, 11. Uno Paulu avumbikile ngachilihi mwangana Angalipa, kaha muchano muka alwezele ou mwangana?

10 Paulu asakwililile nakusangejeka Mwangana Angalipa hakumuhana lisesa lyakulihakwila, kaha amwanukishile ngwenyi mwangana atachikijile kanawa visemwa najishimbi javaYuleya. Kufumaho, Paulu alumbunwine jino vyachiyoyelo chenyi chakunyima hakwamba ngwenyi: “Ngwapwilenga ngukaFwaliseu wamukaliuka kakuhanduka kaze kakavilenga chikuma mwaya kunangula chetu.” (Vili. 26:5) Hakuwana nge Paulu apwile kaFwaliseu, ngocho afwelelele kupwako chaMeshiya. Kaha hakuwana nge apwile jino muka-Kulishitu, ahanjikile hatoma ngwenyi Yesu Kulishitu ikiye apwile Meshiya. Evi vyuma vikiko vafwelelele navatu vaze vamuhanyinenga mulonga. Vafwelelele ngwavo Kalunga mwakatesamo jishiko jize ashikile vakakuluka javo kuhichila muli Meshiya. Kaha vyuma kana vikiko vyalingishile vasopese Paulu halikumbi kana. Vyuma ahanjikile Paulu vyalingishile Angalipa afwile kwivwilila kuvyuma vyavivulu mwahanjika Paulu. e

11 Paulu anukile omu apwile nakuyanjisa vaka-Kulishitu, ngocho ambile ngwenyi: “Ami ngwachimwene kupwa chakutamo kwimanyina chikuma nakole lijina lyaYesu wakuNazaleta. . . . Ngocho hakuwana nge ngwavahungile chikuma [vaka-kukavangiza Kulishitu], ngwayilenga nakuvayanjisa nakujinganda jeka nawa.” (Vili. 26:9-11) Paulu apwile nakuhanjika muchano. Vatu vavavulu vatachikijile omu Paulu apwile nakuyanjisanga vaka-Kulishitu. (Ngale. 1:13, 23) Pamo Angalipa alihulishile ngwenyi: “Uno vyuma muka vinalingisa ou mutu alumuke?”

12, 13. (a) Paulu alumbunwine ngachilihi mujimbu wakwalumuka chenyi? (b) Uno Paulu ashilenga ngachilihi ‘lihinji lyenyi kumyumba’?

12 Mazu aPaulu anakavangizaho anakumbulula chihula chize pamo alihulishile Angalipa. Ambile ngwenyi: “Omu ngwapwile nakutakajala vyumevi, ngwakashile ungeji wakuya kuNdamashiku oku hingunatambula lyehi ngolo nalisesa kuli vapilishitu vavakulwane. Kaha mujila, omu likumbi lyahetele hamulungu, ove Mwangana, ngwamwene mumunyi wakufuma mwilu uze wamunyikile chikuma kuhambakana likumbi, kaha wangumunyikilile ami navaze ngwapwile nakutambuka navo. Kahomu tuvosena twalimbukile hamavu, ngwevwile lizu nalihanjika kuli ami mulilimi lyachiHepeleu ngwalyo: ‘Ove Saulu, ove Saulu, uli nakunguyanjishila ika? Kwasanga lihinji lyove kumyumba nachikulemeka.’ Oloze ami ngwambile ngwami: ‘Ove Mwata, yove iya?’ Kaha Mwata ambile ngwenyi: ‘Ami yami Yesu, ou uli nakuyanjisa.’” fVili. 26:12-15.

13 Shimbu kanda echi chuma chakukomwesa chisoloke, Paulu apwile ‘nakwasanga lihinji lyenyi kumyumba’ mujila yachifwanyisa. Ngana muze kanyama wakumbata viteli nahase kulilemeka kachi nge mwaliveta kumumba wakutambukisa vangombe, Paulu naikiye alinehelele ukalu kushipilitu hakukana kulinga mwaya muchima waKalunga. Yesu uze vasangwile, alumwine vishinganyeka vyakuhenga vyayou lunga omu apwile haungeji wenyi wakuya kuNdamashiku.—Yowa. 16:1, 2.

14, 15. Vyuma muka ahanjikile Paulu kutalisa kuvyuma alumwine mukuyoya chenyi?

14 Chikupu vene, Paulu alumwineko kuyoya chenyi. Ahanjikile kuli Angalipa ngwenyi: “Ami kangwalikangile kuchuma chize vangumwenesele chakufuma mwiluko, oloze ngwayile chatete nakwambulula mujimbu kuli vaze vapwile muNdamashiku. Kufumaho ngwayile kuli vaze vapwile muYelusalema namungalila yosena yaYuleya nakuli vaka-mafuchi eka ngwami, vatela kupihilila nakwalumuka nakwiza kuli Kalunga hakulinganga vyuma vize navisolola nge vanapihilila nakwalumuka.” (Vili. 26:19, 20) Hamyaka yayivulu, Paulu azachilenga mulimo uze Yesu amuhanyine muchakumwenesa. Vyuma muka vyafuminemo? Vatu vaze vevwililile kumujimbu wamwaza uze anangwilenga Paulu, vambilile vilinga vyavo vyavipi nakukinduluka kuli Kalunga. Vatu kana vononokelenga jishimbi nakutwama mukuunda mujingalila javo.

15 Kwalumuka chavatu kana kachasuulwishile vaka-kole jaPauluko. Paulu ambile ngwenyi: “Evi vikiko vangukwachilile vaYuleya mutembele nakusaka ngwavo vangujihe. Oloze hakungukafwa kuli Kalunga, ngunahanenga lika unjiho kuvatu vamokomoko nakuvatu vavalemu palanga nakulikumbi lyalelo.”—Vili. 26:21, 22.

16. Uno tunahase kulondezeza ngachilihi Paulu nge tuli nakuhanjika kuli vaka-kuyula kutalisa kuvyuma twafwelela?

16 Hakuwana nge twapwa tuvaka-Kulishitu vamuchano, twatela kupwa “vakulizanga shimbu yosena [kuhakwila]” vyuma twafwelela. (Petu. 1, 3:15) Kachi nge tuli nakuhanjika kuli vaka-kuyula navatwamina kutalisa kuvyuma twafwelela, kaha twatela kulondezeza jila azachishile Paulu hakuhanjika kuli Angalipa naFwesetu. Tunahase kuvaheta kumichima kachi nge natuvalweza omu Mbimbiliya yinalumuna kuyoya chetu nachavatu vaze tweji kwambulilanga.

“Naungukunyula Ngupwenga Ngumuka-Kulishitu” (Vili. 26:24-32)

17. Chuma muka alingile Fwesetu kutalisa kuvyuma ahanjikile Paulu, kaha vatu vavavulu vali nakusolola ngachilihi muchima woumwe makumbi ano?

17 Angalipa naFwesetu, vatwalileho lika kwivwilila kuvyuma apwile nakuhanjika Paulu, ngocho valikomokelele. Ivwenu vyuma vyasolokele: “Omu Paulu apwile nakuhanjika vyumevi hakulihakwila ivene, Fwesetu ambile nalizu lyakukanguka ngwenyi: ‘Ove Paulu, unazaluka. Kunanguka chikuma chili nakukuzalwisa.’” (Vili. 26:24) Vyuma alingile Fwesetu, vyasolola vyuma vavula kulinga vatu vavavulu makumbi ano. Vatu vavavulu vamona vaka-kunangula Mbimbiliya kupwa vatu vakusalila chikuma. Vaze vatwama navishinganyeka vyakukaye, chinahase kuvakaluhwila kufwelela vyuma yahanjika Mbimbiliya kutalisa kukusanguka.

18. Uno Paulu akumbulwile ngachilihi Fwesetu, kaha Angalipa amukumbulwile ngwenyi ika?

18 Paulu akumbulwile nguvulu ngwenyi: “Ove Fwesetu Wamulemu, ami kangwazalukileko, nguli nakuhanjika mazu amuchano kaha nawa amangana. Chikupu vene, mwangana ou nguli nakuhanjika nenyi nakukasunuka, natachikiza kanawa vyumevi . . . Ove Mwangana Angalipa, uno Mazu aVapolofweto wawafwelela tahi? Ngunatachikiza ngwami wawafwelela vene.” Angalipa amukumbulwile ngwenyi: “Mukatando kakandende kaha, naungukunyula ngupwenga ngumuka-Kulishitu.” (Vili. 26:25-28) Chamokomoko navyuma vyalingishile mwangana ahanjike mazu kana, oloze chasoloka nge mazu ahanjikile Paulu amukwachile kumuchima.

19. Vyuma muka Fwesetu naAngalipa vasakwile kulinga kuli Paulu?

19 Kutwala muze Angalipa naFwesetu vemanyine, kusolola nge vakumishile kusopa chihande kana. “Oloze omu vapwile nakulimwanga, vaputukile kulihanjikisa mwavomwavo ngwavo: ‘Ou lunga keshi nakulinga chuma chakutela kufwilako chipwe kumukasako.’ Jino Angalipa ambile kuli Fwesetu ngwenyi: ‘Kachi nge ou lunga kalombanga chihande chenyi vakachisope kuli Kesaleko, kachi vanamukasununa.’” (Vili. 26:31, 32) Ava malunga vatachikijile ngwavo Paulu kapwile namulongako. Echi pamo chavalingishile vaputuke kumona vaka-Kulishitu mujila yamwaza.

20. Mwomwo ika chapwilile chakwoloka Paulu kulihakwila kumeso aFwesetu naAngalipa?

20 Chasoloka nge Fwesetu naAngalipa kavetavilile mujimbu wamwaza waWangana waKalunga nakupwa vaka-Kulishituko. Uno chapwile chakwoloka Paulu kuhanjika chihande chenyi kuli ava malunga tahi? Mukiko vene. Kutwala Paulu “kumeso avamyangana navanguvulu” vamuYuleya, chalingishile mujimbu wamwaza uhete kuvihela vyamuwangana wavaLoma kuze kachi kavahashile kuwambulwilako. (Luka 21:12, 13) Kaha nawa kumika chenyi chazamishile lufwelelo lwavandumbwenyi.—Fwili. 1:12-14.

21. Kachi nge natumika hakuzata mulimo waWangana, kaha namufuma vyuma muka vyamwaza?

21 Omu mukiko chili namakumbi ano. Kachi nge natumika hakuzata mulimo waWangana chamokomoko naukalu natumona, kaha namufuma vyuma vyamwaza. Chinahase kutukafwa tuhane unjiho kuvilolo vaze chinahase kupwa chachikalu kwambulila. Kumika chetu chinahase kukolezeza vandumbwetu nakuvakafwa vatwaleho lika kumika hakwambulula kanawa unjiho waWangana waKalunga.

a Talenu lipwata lyakwamba ngwavo, “ Nguvulu WavaLoma Poloshu Fwesetu.”

b “Chitwamo chakusopela” vachihakilenga hautenda. Echi chasolwele nge mazu ahanjikilenga uze muka-kuyula apwile amalemu chikuma kaha nawa kavawalumwinengako. Pilatu naikiye atwamine hachitwamo chakusopela omu apwile nakusopesa Yesu.

c Talenu lipwata lyakwamba ngwavo, “ Kuya kuZango Mangana Tupwenga naLisesa lyaKulemesa Kalunga.”

d Talenu lipwata lyakwamba ngwavo, “ Mwangana Helote Angalipa II.”

e Hakuwana nge Paulu apwile muka-Kulishitu, ngocho etavilile ngwenyi Yesu ikiye Meshiya. VaYuleya vaze vakanyine Yesu vamwenenga Paulu kupwa muka-kulikanga kuli Kalunga.—Vili. 21:21, 27, 28.

f Muka-kulinangula Mbimbiliya umwe ahanjikile hamazu aPaulu akwamba ngwenyi “likumbi lyahetele hamulungu.” Ambile ngwenyi: “Vatu vatambukilenga namusana oku nawa kunazumu kuvanga kaha nge kuli vyuma vimwe vize vili nakusakiwa kuzachilaho washi. Shikaho mazu kana asolola nge Paulu afwililile chikupu kuyanjisa vaka-Kulishitu.”