Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

KAPETULU 16

“Zauka Muno muMasetonya”

“Zauka Muno muMasetonya”

Vatu vavavulu vavakiswile mwomwo Paulu navakwavo vetavilile kuzata mulimo vavahanyine nakutwalaho lika kumika hakuhita muukalu

Chishina chinazame hali Vilinga 16:6-40

1-3. (a) Uno shipilitu yajila yatwaminyinyine ngachilihi Paulu navakwavo? (b) Vyuma muka natushimutwila?

 ACHISHINGANYEKENU lizavu lyamapwevo linakufuma munganda yaFwilipi muMasetonya, kaha nakushimbula chiku hinavaheta kukalwiji Ngangite. Kufumaho navatwama kungenge yakalwiji nakuputuka kulomba kuli Kalunga kavaIsalele, kaha Yehova ali nakuvamona.—Miji. 2, 16:9; Samu 65:2.

2 Kwapwile nawa lizavu lyamalunga vaze vapwile nakufuma munganda yaLusutala kusulo yaNgalesha nakuya kumututuko wanganda yaFwilipi, tunda yajikilomita jakuhambakana 800. Kaha omu mwahichile makumbi, vahetele mumukwakwa waunene wamunganda yaLoma uze wayile kumulauko wambongi yaAja muze mwapwile vatu vavavulu chikuma. Paulu, naShilase, naChimoteu vafwililile kutambuka mujila kana mangana vayenga kuEfwesu nakujinganda jeka kuze kwapwile vatu vavavulu vaze vasakile kulinangula hali Kulishitu. Oloze shimbu kanda vakatuke ungeji wavo, shipilitu yajila yavakanyishile mujila yize kavahanjika hatoma muMbimbiliyako. Yavakanyishile kuya nakwambulwila muAja. Mwomwo ika? Mwomwo Yesu afwililile kuvatwaminyina kuzachisa shipilitu yaKalunga vapulasane muAja, nakuzauka musali yakalungalwiji Angenyi mangana vayenga kuchikulo chakalwiji wamundende Ngangite.

3 Tunahase kulinangula chishina chachilemu kujila yize Yesu atwaminyinyinemo Paulu navakwavo omu vapwile nakuya kuMasetonya. Tushimutwilenu havyuma vimwe vyasolokele haungeji waPaulu wamuchivali waumishonali uze waputukile kafwe mu 49 C.E.

“Kalunga Natusanyika” (Vili. 16:6-15)

4, 5. (a) Vyuma muka vyasolokele kuli Paulu navakwavo omu vapwile kwakamwihi naMbitunya? (b) Chuma muka vasakwile kulinga ava malunga, kaha vyuma muka vyafuminemo?

4 Omu Paulu navakwavo vavakanyishile kuya nakwambulwila muAja, vayile nakwambulwila mujinganda jakunote jamuMbitunya. Hakuya kujinganda kana, pamo vatambukile mujijila jakuhona kuwahisa kanawa jahita mujingalila jaFwiluja naNgalesha muze kamwapwile vatu chikumako. Omu vapwile kwakamwihi nakuheta muMbitunya, Yesu azachishile shipilitu yajila nakuvakanyisa. (Vili. 16:6, 7) Halwola kana ava malunga pamo valikomokelele hakuvakanyisa cheka. Vatachikijile vyuma vatela kwambulula najila yakwambulwilamo, oloze kavatachikijile kuchihela chakwambulwilako. Chapwile kwijiva nge vapwile nakungongomweza kuchikolo chakwingila muAja, oloze kavavetavishileko. Vangongomwezele nawa kuchikolo chakwingila muMbitunya, oloze chochimwe kavavetavishileko. Chipwe ngocho, Paulu atwalileho lika kungongomweza palanga nomu awanyine chikolo chize chasokolokele. Paulu navakwavo vasakwile kulinga chuma chize chasolokele nge keshi chakwolokako. Kufumaho vayile kusulo hakutambuka jikilomita 550 nakupulasana mujinganda, palanga nomu vahetele kuchau chakuTolowa chakwingila muMasetonya. (Vili. 16:8) Halwola kanelu lwamuchitatu vamukashile, Paulu asakile cheka kuya nakwambulwila mungalila kana kaha Yesu amwitavishile.

5 Luka uze asonekele Mukanda waMujimbu Wamwaza uze ejile nakupwa hamukana wavava malunga muTolowa atulweza vyuma vyasolokele. Ambile ngwenyi: “Kaha naufuku Paulu amwene chuma chakumwenesa. Amwene lunga wakuMasetonya nemana nakumulembelela ngwenyi: ‘Zauka muno muMasetonya utukafweko.’ Omu amwene chize chakumwenesa, twasakile ngwetu tuyenga muMasetonya mwomwo twashinganyekele ngwetu Kalunga natusanyika mangana tukavilike mujimbu wamwaza kuli vakiko.” a (Vili. 16:9, 10) Paulu atachikijile jino kuchihela chakwambulwila. Awahililile chikuma hakuwana nge atwalileho lika kuya nakutonda vatu mangana avambulile. Hahaze vene ava malunga vawana vazaukile nakuya muMasetonya.

“Shikaho twasunukile nawato kufuma kuTolowa.”—Vili. 16:11

6, 7. (a) Chishina muka natulinangula kuli Paulu kweseka navyuma vyasolokele omu apwile haungeji? (b) Uno vyuma vyasolokele kuli Paulu vyatukafwa tutachikize chishina muka chachilemu?

6 Chuma muka natulinangula kumujimbu kana? Talenu havyuma vino: Omu Paulu alingile hanakatuka lyehi nakuya kuAja hakiko jino shipilitu yaKalunga yamukanyishile, kaha omu Paulu apwile kwakamwihi naMbitunya hakiko jino Yesu amukanyishile. Kaha nawa omu Paulu apwile kwakamwihi naTolowa, hakiko jino Yesu amwitavishile kwambulwila muMasetonya. Hakuwana nge Yesu ikiye mutwe wachikungulwilo, ngocho nahase kututwaminyina mujila yoyimwe. (Kolo. 1:18) Chakutalilaho, shimbu jimwe pamo tunapunga nakushinganyeka kuzatako upayiniya chipwe kuya nakuzachila kuze kunakusakiwa vaka-kwambulula. Oloze Yesu nahase kututwaminyina kuzachisa shipilitu yaKalunga kuvanga kaha nge natulingako vyuma vimwe vize navitukafwa tutesemo vyuma tunalitomena. Mwomwo ika? Tutalenu hachakutalilaho chino: Nyamutekenya nahase kutwala minyau yenyi kuchilyo chipwe kuchimoswe kuvanga kaha nge minyau kana yili nakutambuka. Chochimwe nawa, Yesu nahase kutukafwa tutohwese mulimo wetu wakwambulula kuvanga kaha nge tuli nakuzata nangolo.

7 Uno vyuma muka twatela kulinga nge chili nakutukaluhwila kutesamo vyuma twalitomena kulinga? Kutala twatela kuzeya nakushinganyeka ngwetu shipilitu yaKalunga kayeshi nakututwaminyinako tahi? Nduma. Tachikizenu ngwenu Paulu naikiye amwenenga ukalu. Chipwe ngocho, atwalileho lika kukilikita palanga nomu awanyine chihela chakwambulwila. Twatachikiza ngwetu kachi nge natutwalaho lika kutondatonda “chikolo chachinene chakuzata milimo” kaha navatukisula.—Koli. 1, 16:9.

8. (a) Lumbununenu omwo yapwile nganda yaFwilipi. (b) Vyuma muka vyasolokele omu Paulu ambulwilile “kuchihela chakulombela”?

8 Omu Paulu navakwavo vahetele muMasetonya, vayile munganda yaFwilipi muze mwapwile vatu vaze valivwimbilenga mwomwo yakupwa vaLoma. Vyuma vyavivulu vyapwile muFwilipi vyalifwanyine navize vyapwile muLoma, kaha maswalale javaLoma vavavulu vaze vatambwilenga litayamende vatwaminenga vene muze. Ava vamishonali vashinganyekele ngwavo kuchikolo changanda kungenge yakalwiji wamundende, kwapwile “chihela chakulombela.” b Kuheta haSambata vayile kuchihela kana kaha vawanyine mapwevo vanalikungulula vanakulemesa Kalunga. Ava tumbaji vatwamine nakuputuka kushimutwila navo. Kaha pwevo umwe uze vavulukilenga ngwavo Luchiya “apwile nakwivwilila, kaha Yehova asokolwele mumuchima wenyi.” Luchiya akunyukile navyuma alinangwile kuli ava tumbaji, ngocho ikiye natanga yenyi vavambapachise. Kufumaho ambachile Paulu navakwavo nakuya nakutwama navo kuzuvo yenyi. cVili. 16:13-15.

9. Uno vandumbwetu vavavulu makumbi ano vanakulondezeza ngachilihi Paulu, kaha vyuma muka vyamwaza vinakufumamo?

9 Achishinganyekenu ocho kuwaha evwile Paulu navakwavo omu Luchiya vamumbapachishile. Pamo Paulu awahililile chikuma hakwitavila kuzauka “muMasetonya,” nakumona nawa omu Yehova avazachishile mangana akumbulule kulomba chavaze mapwevo vevwilenga Kalunga woma. Makumbi ano, vandumbwetu vamalunga nava vamapwevo, vanyike navakulwane, vajike navaze vatwama mumalo vali nakulisuula kuya nakuzachila kuze kunakusakiwa vaka-kwambulula Wangana. Ava vandumbwetu navakiko veji kumonanga ukalu, oloze weji kukumanga hakushinganyeka hakuwaha veji kwivwanga hakwambulila vatu vamwaza michima, vaze veji kwitavilanga muchano wamuMbimbiliya vakufwana nge Luchiya. Kutala munahase kwalumunako vyuma vimwe mukuyoya chenu mangana mulisuule ‘kuzauka’ nakuya kuze kunakusakiwa vaka-kwambulula tahi? Nge namulinga ngocho, Yehova mwamikisula. Chakutalilaho, ndumbwetu Aaron wamyaka yakusemuka yamuji 20 alukilile kuCentral America. Ahanjikile mazu veji kuhanjikanga vandumbwetu vavavulu ngwenyi: “Kuya nakuzachila kulifuchi lyeka chinangukafwe nguzovoloke kushipilitu nakupandama chikuma kuli Yehova. Kaha nawa ngunakulivwisa kuwaha kuzata mulimo wami wakwambulula, ngocho nguli nakutwaminyina vilongesa vyaMbimbiliya 8.”

Uno makumbi ano tunahase kuzauka ngachilihi “muMasetonya”?

“Liyongomena Lyavanyemukilile” (Vili. 16:16-24)

10. Uno ndemone alingishile ngachilihi vatu vafumbukile Paulu navakwavo?

10 Satana apihililile chikuma hakuwana nge vatu vamungalila muze ikiye navandemone jenyi vapwile chikuma nangolo, vaputukile kwivwilila kumujimbu wamwaza nakuvambapachisa. Echi chikiko chalingishile vandemone jenyi valingise vatu vafumbukile Paulu navakwavo omu vapwile nakwambulula. Omu vatwalileho lika kuya kuchihela chakulombela, kanyike wapwevo uze apwile nandemone uze anehelelenga vakaka jenyi jimbongo jajivulu mwomwo yakuhanjika vyuma vyakulutwe akavangijilenga lika Paulu navakwavo nakutambakana ngwenyi: “Ava malunga hivandungo jaKalunga Wakulitulaho Chikuma, kaha vali nakumyambulila jila yaulwilo.” Chasoloka nge ndemone ikiye alingishile ou kanyike atambakane mazu kana nakusolola nge vyuma vyakulutwe ahanjikilenga, navyuma anangwilenga Paulu vyafumine kuli Kalunga. Echi chalingishile vatu vaze vapwile nakwivwilila vahone kuhaka mangana kuvyuma vapwile nakunangula vaka-kukavangiza Kulishitu. Ngocho Paulu aholesele uze kanyike wapwevo hakumufumisa ndemone.—Vili. 16:16-18.

11. Vyuma muka vyasolokele kuli Paulu naShilase omu vafumishile ndemone muli uze kanyike wapwevo?

11 Omu vakaka jauze kanyike wapwevo vatachikijile ngwavo keshi nakuvanehela jimbongoko vapihililile. Vakwachile Paulu naShilase nakuvakokela kuchilanjilo kuli vaka-kuyula vaze vemanyinyineko fulumende yaLoma vaze vapwile nakusopesa. Vakaka jauze kanyike vahanjikile vyuma vize vyevwishile kupihya vaLoma hakwamba ngwavo: ‘Ava vaYuleya vali nakuneha liuya hakunangula vyuma vyeka vize etu vaLoma katwetavilako.’ Kaha hahaze vene vatu vaze vapwile nakwivwilila valingileko vyuma vimwe. ‘Liyongomena lize lyapwile kuchilanjilo lyanyemukilile Paulu naShilase, kaha vaka-kuyula valwezele vatu vavavete jimbwechi.’ Kufumaho Paulu naShilase vavatwalile mukamenga. Muka-kulama kukamenga atwalile ava malunga vavulumwine chikuma mukamenga nakwingisa mahinji avo mujikuli. (Vili. 16:19-24) Kaha omu muka-kulama kukamenga asokele kuchikolo, mukamenga mwelavile chikuma. Ngocho Paulu naShilase kavahashile kulimonako mwomwo kwapwile milima. Oloze Yehova apwile nakuvamona.—Samu 139:12.

12. (a) Uno tumbaji vaKulishitu vamwenenga ngachilihi luyanjisa, kaha mwomwo ika? (b) Jijila muka jize achili nakuzachisa Satana navatu jenyi hakufumbukila vangamba jaKalunga makumbi ano?

12 Kunyima Yesu alwezele vaka-mukukavangiza ngwenyi: “Navakamiyanjisa.” (Yowa. 15:20) Shikaho shimbu kanda Paulu navakwavo vazauke muMasetonya, vatachikijile ngwavo navakavayanjisa. Ngocho omu vaputukile kuvayanjisa kavashinganyekele ngwavo Yehova kavevwililile uselewako, oloze vatachikijile ngwavo Satana ikiye nalingisa vavayanjise mwomwo apwile namatoto. Namakumbi ano, Satana ali nakuyanjisa vatu kuzachisa jijila jojimwe ngana jize vazachishile vatu muFwilipi. Vaka-kole jetu veji kuhanjikanga makuli hali yetu nge tuli kushikola nakumilimo, kaha echi cheji kulingisanga vatu vatufumbukile. Mumafuchi amwe, vatu vamukwitava vaze veji kutufumbukilanga veji kututwalanga kujizango nakwamba ngwavo: ‘Ava Vinjiho vali nakuneha chimbalanganyi hakunangula vyuma vyeka vize vatu vamuchivulu kavetavilako.’ Mumafuchi eka nawa vandumbwetu vamwe veji kuvavetanga nakuvahaka mutumenga, oloze Yehova eji kuvamonanga.—Petu. 1, 3:12.

“Vavambapachishile Hahaze Vene” (Vili. 16:25-34)

13. Vyuma muka vyalingishile uze muka-kulama kukamenga ahulise ngwenyi: “Vyuma muka ngwatela kulinga mangana vangulwile?”

13 Paulu naShilase vasakiwile lwola lwakuhwima mangana valivwilile kuvipupu vize vavavetele halikumbi kana. Kaha kuheta mukachi kaufuku omu valingile vanalivwilila lyehi kuvipupu vyavo, vaputukile “[kulomba] nakwalisa Kalunga namyaso.” Hahaze vene kwejile mundenda uze wanyikishile kamenga. Omu muka-kulama kukamenga ahindukile amwene vikolo vinasokoloka, ngocho evwile woma hakushinganyeka ngwenyi vafunge vanachinyi. Kaha hakutachikiza ngwenyi navamuzangamisa hakwechelela vafunge vachine, “asolomwene poko yenyi ngwenyi alijihe.” Oloze Paulu atambakanyine nalizu lyakukanguka ngwenyi: “Kanda ulilemekako, mwomwo tuvosena mutuli muno!” Ngocho uze muka-kulama kukamenga avahulishile ngwenyi: “Enu vamyata, vyuma muka ngwatela kulinga mangana vangulwile?” Paulu naShilase kavahashile kumuyovolako, kuvanga Yesu kaha. Ngocho vambile ngwavo: “Itavila muli Mwata Yesu, kaha navakulwila navava vakuzuvo yove.”—Vili. 16:25-31.

14. (a) Uno Paulu naShilase vakafwile ngachilihi muka-kulama kukamenga? (b) Uno Paulu naShilase vavakiswile ngachilihi hakutwalaho lika kumika chamokomoko nakuvayanjisa?

14 Uno chihula ahulishile uze muka-kulama kukamenga chapwile chakufuma kumuchima tahi? Uno Paulu amwene chikupu ngwenyi uze mutu ahanjikile namuchima wenyi wosena tahi? Uze muka-kulama kukamenga apwile mutu wakulifuchi lyeka kaha katachikijile Visonekako. Shikaho, atelelele kulinangula muchano wamaputukilo wamuMbimbiliya nakuwitavila numba apwenga muka-Kulishitu. Ngocho Paulu naShilase vashimutwilile nenyi chikuma “mazu aYehova.” Chasoloka nge omu vapwile nakumunangula vyuma vyamuVisoneka, vavulyamineko kukola vapwile nacho hakuvaveta. Uze muka-kulama kukamenga amwene jimbandu vapwile najo munyima, ngocho avakoseleho. Kaha ikiye navaze vakuzuvo yenyi “vavambapachishile hahaze vene.” Chikupu vene, Paulu naShilase vavakiswile chikuma hakutwalaho lika kumika chamokomoko nakuvayanjisa.—Vili. 16:32-34.

15. (a) Uno Vinjiho jaYehova vavavulu makumbi ano vanakukavangiza ngachilihi chakutalilaho chaPaulu naShilase? (b) Mwomwo ika twatela kutwalaho lika kuyanga kuvatu vamungalila yetu?

15 Ngana muze chapwile kuli Paulu naShilase, naVinjiho jaYehova vavavulu makumbi ano vanakwambulula mujimbu wamwaza oku vanavakase mutumenga mwomwo yalufwelelo lwavo, kaha Yehova ali nakuvakisula. Chakutalilaho mulifuchi limwe muze vakanyishile mulimo wetu, kafwe chimbwa chaVinjiho vamulifuchi kana valinangwile muchano halwola vapwile mutumenga. (Isa. 54:17) Anukenu ngwenu muka-kulama kukamenga alombele vamukafwe hanyima yamundenda. Shikaho namakumbi ano nawa, vatu vamwe vaze vakanyine kuvambulila mujimbu waWangana hakavanga, veji kwitavilanga kuvambulila kachi nge kuli ukalu umwe unavasolokela mukuyoya chavo. Ngocho, nge natutwalangaho lika kuyanga kuvatu kana nakukindulukilangako kaha natusolola chikupu ngwetu tuli nakusaka kuvakafwa valinangule muchano.

“Vatulowele Jino Kupenge?” (Vili. 16:35-40)

16. Uno vyuma vyalumukile ngachilihi omu kwachele kufuma halikumbi lize Paulu naShilase vavavetele?

16 Omu kwachele nachimene kufuma halikumbi lize vavavetele, vaka-kuyula vatumine vatu vafumise Paulu naShilase mukamenga. Oloze Paulu ambile kuli vakiko ngwenyi: “Vatuvetelanga hameso avatu chakuzeneka kutusopesa, nakutuhaka mukamenga, numba tuhu etu tuvaLoma, kaha vatulowele jino kupenge? Nduma. Vezenga vavene vatulovolemo nakutushinjikiza.” Omu vaze vaka-kuyula vatachikijile ngwavo ava malunga vapwile vaLoma, “vevwile woma” mwomwo vahokwele lisesa lyavo. d Vyuma jino vyalumukile. Tumbaji vavavetelele hameso avatu, ngocho navaka-kuyula nawa vatelelele kulikonekela hameso avatu. Kaha valembelelele Paulu naShilase vafume muFwilipi. Ava tumbaji vetavilile, oloze vavangilile kuya nakukolezeza lizavu lyatumbaji vavahya numba jino vafume muFwilipi.

17. Chishina muka chachilemu valinangwile tumbaji vavahya hakumona omwo Paulu naShilase vomikile hakuvayanjisa?

17 Kachi nge hakavanga vaka-kuyula vavumbikile lisesa lyaPaulu naShilase lyakupwa vaLoma, kachi kavavaveteleko. (Vili. 22:25, 26) Chipwe ngocho, echi kachi chalingishile tumbaji vamuFwilipi vashinganyeke ngwavo ava malunga vazachishile lisesa lyavo mangana valikinge kuchina navavayanjishila hamujimbu wamwaza. Oloze kulinga chuma kana kachi chazeyesele lufwelelo lwatumbaji vaze kavapwile vaLomako mwomwo kavapwile nalisesa kanako. Shikaho kachi vavayanjishilenga. Ngocho hakuwana nge Paulu navakwavo vomikile muukalu, vahanyine chakutalilaho chamwaza vaka-kwitava vavahya, vatachikize ngwavo vaka-kukavangiza Kulishitu vanahase kutwalaho lika kumika chamokomoko nakuvayanjisa. Kaha nawa Paulu naShilase hakuhanjika ngwavo vapwile vaLoma, valingishile vaka-kuyula vasolole kumeso avatu ngwavo vahokwele jishimbi. Echi chalingishile vaze vaka-kuyula vahone kukayanjisa vandumbu jaPaulu nakukakavangiza jishimbi kachi nge ukalu wakufwana ngana unasoloka.

18. (a) Uno vakulwane muvikungulwilo veji kulondezezanga ngachilihi Paulu? (b) Uno makumbi ano tweji ‘kuhakwilanga ngachilihi mujimbu wamwaza nakuuzamisa najishimbi’?

18 Namakumbi ano, vakulwane muvikungulwilo vyavaka-Kulishitu veji kutwaminyinanga vandumbwavo hakuvahana vyakutalilaho vyamwaza. Nge vanalweze vandumbwavo kulinga vyuma vimwe, navakiko veji kuvilinganga. Ngana muze chapwile kuli Paulu, nayetu nawa tweji kukekesanga kanawa vyuma hakusaka kuzachisa lisesa twatwama nalyo mangana tulikinge. Kachi nge chinahase, tweji kutwalanga vihande vyetu kujizango jajindende, chipwe jajinene chipwe jakulitulaho mangana vatwitavise kutwalaho lika kuzata mulimo wetu. Katwalinga vyuma kana mwomwo yakusaka kwalumuna jishimbiko, oloze mwomwo yakusaka “kuhakwila mujimbu wamwaza nakuuzamisa najishimbi,” ngana muze Paulu asonekelele vandumbwenyi vamuchikungulwilo chamuFwilipi hanyima yamyaka 10 kufuma halwola vamukashilililemo. (Fwili. 1:7) Kaha chamokomoko najila veji kuyulilangamo, oloze ngana muze alingile Paulu navakwavo, tweji kufwilanga “kuvilika mujimbu wamwaza” kweseka nokwo nayitutetekela shipilitu yaKalunga.—Vili. 16:10.

a Talenu lipwata lyakwamba ngwavo, “ Luka Uze Asonekele Mukanda waVilinga.”

b Chasoloka nge vaYuleya vavakanyishile kupwa nasunangonga munganda mwomwo mwapwile maswalale vavavulu vaze vatambwile litayamende. Kaha nawa pamo munganda kana kamwapwile malunga 10 vavaYuleyako vaze vasakiwile numba vavetavile kutunga sunangonga.

c Talenu lipwata lyakwamba ngwavo, “ Luchiya Muka-Kulanjisa Mahina aUngonyi.”

d Jishimbi javaLoma jahanjikile ngwajo mutu uze apwile kaLoma vatelele kumusopesa mukavumbi, nakuhona kumuzangamishila hameso avatu chakuzeneka kuvangila kumuwana namulonga.