Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

KAPETULU 5

“Twatela Kwononoka Kalunga Hakupwa Ikiye Muka-Kuyula”

“Twatela Kwononoka Kalunga Hakupwa Ikiye Muka-Kuyula”

Vaposetolo vahana vaka-Kulishitu vamuchano vosena chakutalilaho chamwaza

Chishina chinazame hali Vilinga 5:12–6:7

1-3. (a) Chihande muka chalingishile vaposetolo vavatwale kuzango yaSunendeline, kaha chaneha chihula muka? (b) Mwomwo ika twafwila kutachikiza jila vakwilililemo vaposetolo?

 VAKA-KUYULA vamuSunendeline vapwile nakulundundu chikuma, kaha vatwalile vaposetolo jaYesu kuzango yakusopela nakuvemika kumeso avaka-zango. Mwomwo ika vapwile nakuvasopesela? Kapilishitu Wakulitulaho Yosefwe Kayafwase natwamina yavaka-Sunendeline vahanjikile nautenu ngwavo: “Twamikandanga ngwetu kanda namunangula vatu mulijina kaneliko.” Kayafwase kasakile nakuvuluka lijina lyaYesuko, atwalilileho nakwamba ngwenyi: “Talenu, munazalisa Yelusalema yosena nakunangula chenu, kaha muli nakufwila kuneha manyinga ayou mutu hali etu.” (Vili. 5:28) Ngocho vavalwezele ngwavo, litwaminenu kwambulula nge chiku natumizangamisa.

2 Jino vaposetolo valingile ngachilihi? Mulimo wavo wakwambulula vavahanyinewo kuli Yesu, uze apwile nawata wakufuma kuli Kalunga. (Mateu 28:18-20) Kutala vaposetolo vevwile woma vatu nakulitwamina kwambulula tahi, nyi vomikile? Chihande chachinene shina echi: Kutala navononoka Kalunga nyi vatu? Chakuzeneka kukwata kumashinde, kaposetolo Petulu ahanjikilileko vaposetolo vosena chakuzeneka woma.

3 Etu vaka-Kulishitu vamuchano twatela kutachikiza kanawa jila vakwilililemo vaposetolo omu vavevwishile woma kuli vaka-zango yaSunendeline, mwomwo nayetu vatuhana mulimo wakwambulula. Nayetu vanahase kutufumbukila hakuzata mulimo kanou atuhana Kalunga. (Mateu 10:22) Vaka-kole vanahase kutukanyisa kulinga vyuma vimwe vyakutalisa kumulimo wetu chipwe kuusoka. Uno vyuma muka natulinga? Kushinganyeka chuma chalingishile vaposetolo vavasopese kuzango yaSunendeline nakumona omwo vomikile, nachitujikijisa chikuma. a

“Kangelo kaYehova Asokolwele Mapito” (Vili. 5:12-21a)

4, 5. Mwomwo ika Kayafwase navaSatuse ‘vevwililile lisungu’?

4 Anukenu ngwenu halwola lwatete Petulu naYowano vavakanyishile kwambulula mujimbu wamwaza, vambile ngwavo: “Katweshi kuhasa kulitwamina kuhanjika vyuma tunamono nakwivwako.” (Vili. 4:20) Kufuma vene haze vavakanyishile, Petulu naYowano navaposetolo vosena vatwalileho lika kwambulula mutembele. Vatwalileho lika kulinga vinjikizo vyakukomwesa vyavivulu vyakufwana nge kuka misongo nakulovola vandemone. Vyuma kana vavilingilililenga “muSenge yaSolomone” yize yapwile kumututuko watembele, muze valikungulwililenga vaYuleya. Vatu vayoyelenga kumisongo yavo numba nge muvwimbimbi waPetulu unavakwate. Vavavulu vaze vokilenga vetavililile mazu aKalunga. Ngocho, “vaze vetavile muli Mwata, mayongomena amalunga nawawa amapwevo, vapwilenga lika nakuvawezela kuli vakiko.”—Vili. 5:12-15.

5 Kayafwase navakwavo vaSatuse “vevwile lisungu,” ngocho vakwachile vaposetolo nakuvahaka mukamenga. (Vili. 5:17, 18) Mwomwo ika vapihililile? Mwomwo vaposetolo vapwile nakunangula ngwavo Yesu nasanguka, oloze vaSatuse kavafwelelele mukusangukako. Vaposetolo vapwile nakunangula ngwavo, nge mutu mwafwelela Yesu kaha navakamulwila. Oloze vaSatuse vevwilenga woma ngwavo nge vatu navafwelela Yesu kupwa Twamina yavo, kaha navavazangamisa kuli vaLoma. (Yowa. 11:48) Echi chikiko chalingishile vaSatuse vakanyise vaposetolo kuhanjika hali Yesu.

6. Uno veya vali nakulingisa vatu vafumbukile Vinjiho jaYehova, kaha mwomwo ika katwatela kulikomokelako?

6 Namakumbi ano nawa, vatu vamukwitava chamakuli vakiko veji kulingisanga vatu vafumbukile Vinjiho jaYehova. Vatu kana veji kusowangizanga fulumende navaka-kwazana mijimbu mangana vakanyise mulimo wetu. Kutala twatela kulikomokela hachuma kanechi tahi? Nduma. Mujimbu tweji kwambululanga weji kusololanga hatoma kwitava chamakuli. Vatu vamwaza michima vaze veji kwitavilanga muchano wamuMbimbiliya, veji kupwanga vakulihehwa kukwitava navisemwa vize kavyazama haMbimbiliyako. (Yowa. 8:32) Echi chikiko cheji kulingisanga vatwamina vamukwitava chamakuli vatwivwile lwiso nakutuhunga.

7, 8. Uno mazu ahanjikile kangelo akafwile ngachilihi vaposetolo, kaha chihula muka twatela kulihulisa?

7 Omu vaposetolo vapwile mukamenga, pamo vapwile nakushinganyeka ngwavo navavajiha kuli vaka-kole javo. (Mateu 24:9) Oloze haufuku vene uze, kwasolokele chuma chimwe chakulipwila, “kangelo kaYehova asokolwele mapito akukamenga.” b (Vili. 5:19) Uze kangelo avahanyine jindongi ngwenyi: “Yenunga mukemane mutembele, kaha kambulilenunga lika vatu.” (Vili. 5:20) Jindongi avalwezele jakafwile vaposetolo vatachikize ngwavo vapwile nakulinga chuma chakwoloka. Mazu ahanjikile kangelo avakafwile nawa vomike chamokomoko navyuma navivasolokela. Kaha lufwelelo lwakukola nakumika vapwile navyo vyavalingishile ‘vengile mutembele hakututuka chalikumbi, nakuputuka kunangula.’—Vili. 5:21.

8 Mutu himutu atela kulihulisa ngwenyi: ‘Nge ngwapwanga nakuhita muukalu wakufwana ngana, kutala kachi ngunomika nakupwa nalufwelelo lwakukola nakutwalaho kwambulula ngana mwavaposetolo tahi?’ Tunahase kujikiza hakutachikiza ngwetu, vangelo veji kutukafwanga omu tweji kuzatanga mulimo waulemu ‘wakwambulula kanawa unjiho waWangana waKalunga.’—Vili. 28:23; Kuso. 14:6, 7.

“Twatela Kwononoka Kalunga Hakupwa Ikiye Muka-Kuyula, Kuhambakana Vatu” (Vili. 5:21b-33)

“Ngocho vavanehele nakuvemika kumeso avaka-Sunendeline.”—Vili. 5:27

9-11. Vaposetolo vakumbulwile ngachilihi omu vaka-Sunendeline vavakanyishile kwambulula, kaha chuma muka navalinangulako vaka-Kulishitu vamuchano?

9 Kayafwase navakwavo vaka-kuyula vamuSunendeline valizangile kuzangamisa vaposetolo. Vatumine vatu vayenga nakufumisa Petulu naYowano mukamenga chakuhona kutachikiza ngwavo vanavalovolamo lyehi kuli kangelo. Achishinganyekenu chishima vafwile vaze vayile kukamenga omu vawanyine vaze vafunge vauchimo, okunyi kamenga hanga vakapachilanga kanawa natupachiso twako, “navaka-kulama nawa hanga vanemanyina kuvikolo.” (Vili. 5:23) Nakushimbula chiku, kapitau katembele vamulwezele jino ngwavo vaposetolo vanakinduluka mutembele nakwambulula unjiho hali Yesu Kulishitu, mulimo uze wavalingishile vavatwale mukamenga. Kaha hahaze vene uze kapitau navatu jenyi vayile washi kutembele nakumbata vaposetolo nakuvatwala kuSunendeline.

10 Ngana muze twashimutwilanga kumaputukilo akapetulu uno, vaze vatwamina vamukwitava vafwililile kukanyisa vaposetolo kwambulula mujimbu wamwaza. Uno vaposetolo valingile ngachilihi? Petulu uze emanyinyineko vakwavo halwola kana akumbulwile nakumika ngwenyi: “Twatela kwononoka Kalunga hakupwa ikiye muka-kuyula, kuhambakana vatu.” (Vili. 5:29) Chuma valingile vaposetolo chahana chakutalilaho chamwaza kuli vaka-Kulishitu vamuchano vosena. Numba tuhu Kalunga atulweza twononoke vaka-kuyula, oloze omu veji kutulwezanga tulinge vyuma vize vyalimbalaka najishimbi jaKalunga, tweji kusakulanga kwononoka Kalunga. Shikaho namakumbi ano nawa, kachi nge “vaze vali nawata” navakanyisa mulimo wetu wakwambulula uze atuhana Kalunga, etu katwatela kulitwamina kuuzatako. (Loma 13:1) Oloze twatela kuwana jijila jakwambulwilamo mukuzangama mangana tutwaleho kwambulula kanawa unjiho waWangana waKalunga.

11 Jila vakumbulwililemo vaposetolo yalingishile vaka-kuyula vapihilile chikuma, kaha vafwililile ‘kujiha vaposetolo vosena.’ (Vili. 5:33) Chasolokele hatoma nge navajiha vaposetolo vosena mwomwo yakwambulula natwima kaha nawa nakumika. Oloze vayovokele mujila yakulipwila.

“Kamweshi Kuhasa Kuvihonesako” (Vili. 5:34-42)

12, 13. (a) Vyuma muka Ngamalyele alwezele vakwavo, kaha valingile ika? (b) Yehova nahase kukafwa ngachilihi vatu jenyi makumbi ano, kaha vyuma muka twatela kutachikiza nge netavisa ‘tuyande mwomwo yakwoloka’?

12 Ngamalyele “uze apwilenga muka-kunangula vatu Jishimbi, uze nawa valemeselenga vatu vosena,” emanyine nakuhanjika. c Chasoloka nge ou muka-kunangula jishimbi vamuvumbikilenga nakuli vakwavo vosena mwomwo ahanjikile ngwenyi “ava vatu [vaposetolo] vavalovole chachindende haweluka.” (Vili. 5:34) Avalwezele vyakutalilaho vyavatu vaze vayilenga puho kunyima nakukunyula vatu vavakavangize, oloze nge uze twamina nafu, kaha vaka-kumukavangiza valimwangilenga. Jino Ngamalyele alwezele vaka-zango vechenga vaposetolo nakuvatalilila chikoki mwomwo kahahichile shimbu kufuma haze afwilile twamina yavo Yesuko. Ngamalyele ahanjikile nakukunyula ngwenyi: “Kanda namuvalinga mumweko, vechenu. Mwomwo kachi nge kujina kana chipwe mulimo kana vinapu vyakuli vatu, kaha navikahona. Oloze kachi nge vinapu vyakuli Kalunga, kaha kamweshi kuhasa kuvihonesako, mokomoko namuwana muli nakulwa naivene Kalunga.” (Vili. 5:38, 39) Kaha vaka-kuyula vamwivwililile. Chipwe ngocho, vavetele vaposetolo nakuvakanda “valitwamine kuhanjika cheka mulijina lyaYesu.”—Vili. 5:40.

13 Namakumbi ano, Yehova nahase kuzachisa mutu wakufwana nge Ngamalyele mangana ahanjikileko vatu jenyi. (Vishi. 21:1) Yehova nahase kuzachisa shipilitu yenyi yajila mangana yilingise vaka-kuyula, navaka-kusopesa navaka-kutunga jishimbi valinge mwaya muchima wenyi. (Nehe. 2:4-8) Oloze kachi nge mwetavisa ‘tuyande mwomwo yakwoloka,’ kaha twatela kutachikiza vyuma vino vivali. (Petu. 1, 3:14) Chatete, twatela kufwelela ngwetu Kalunga mwatuhana ngolo mangana tumike. (Koli. 1, 10:13) Chamuchivali, vyuma veji kujinanga vaka-kole vyakusaka kufumisako milimo yaKalunga “kavyeshi kukafukilako.”—Isa. 54:17.

14, 15. (a) Vyuma muka valingile vaposetolo omu vavavetele, kaha mwomwo ika? (b) Hanenu chakutalilaho chize chasolola nge vatu jaYehova veji kumikanga oku vanawahilila hakuhita muukalu.

14 Uno vaposetolo vechele kwambulula natwima mwomwo yakuvaveta tahi? Nduma. “Vafumine kumeso avaka-Sunendeline nakuwahilila.” (Vili. 5:41) Mwomwo ika vawahililile? Kavawahililile mwomwo yakuvavetako, oloze mwomwo yakutachikiza ngwavo vavayanjishile hakulama kulonga chavo kuli Yehova, nakukavangiza chakutalilaho chaMwata wavo Yesu.—Mateu 5:11, 12.

15 Nayetu nawa kachi nge navatuyanjisa mwomwo yamujimbu wamwaza, kaha twatela kumika nakuwahilila ngana muze valingile vandumbwetu vamulikulukaji lyamyaka lyakulivanga. (Petu. 1, 4:12-14) Echi kachalumbununa nge tweji kwivwanga kuwaha kutuyanjisa, chipwe kutufumbukila, chipwe kutukasa mutumengako. Oloze kuwahilila chetu cheji kufumanga hakulama kulonga chetu. Achishinganyekenu hachakutalilaho chaHenryk Dornik, uze omikile hakumuyanjisa kuviyulo vyaukenya. Eji kwanukanga omu vaka-kuyula vamutwalile nandumbwenyi kuchilombo chakulamina vafunge muAugust 1944. Vaze vaka-kole vambile ngwavo: ‘Ava vanyike vakunjinjavala, vali nakwivwa kuwaha kuvayanjishila havyuma vafwelela.’ Ndumbu Dornik ambile ngwenyi: “Numba tuhu kangwasakile kunguyanjisako, oloze ngwomikile nakutwalaho lika kulyononona kuli Yehova, kaha ngwawahililile.”—Yako. 1:2-4.

Ngana mwavaposetolo nayetu tweji kwambulwilanga “kuzuvo hizuvo”

16. Vaposetolo vasolwele ngachilihi hatoma ngwavo vafwililile kwambulula kanawa unjiho, kaha tuli nakuvalondezeza ngachilihi?

16 Omu vaposetolo vafumine mukamenga, hahaze vene vaputukile cheka kuzata mulimo wavo wakwambulula. Kaha “hakumbi hakumbi [vayilenga] mutembele nakuzuvo hizuvo nakwambulula mujimbu wamwaza wakuvuluka Kulishitu Yesu.” d (Vili. 5:42) Ava vaka-kwambulula vatwima vafwililile kwambulula kanawa unjiho. Ijivenu ngwenu, vambulililenga vatu mujimbu kujizuvo javo ngana muze avalwezele Yesu Kulishitu. (Mateu 10:7, 11-14) Echi chikiko chavakafwile vazalise Yelusalema nakunangula chavo. Namakumbi ano nawa Vinjiho jaYehova vavatachikijila hakuzata mulimo wakwambulwila kuzuvo hizuvo ngana muze valingilenga vaposetolo. Hakuwana nge tweji kutambukilanga vatu kujizuvo javo, ngocho tweji kusololanga hatoma ngwetu tuli nakufwila kuhana kanawa unjiho kukala mutu mwasaka kwivwa mujimbu wamwaza. Uno Yehova nakisula mulimo wetu wakwambulwila kuzuvo hizuvo tahi? Eyo, mwomwo vatu vavavulu vanetavilanga kuvambulila mujimbu waWangana mumakumbi ano akukuminyina. Kaha vatu vavavulu vevwile mujimbu wamwaza halwola lwatete Vinjiho vavatambukilile kujizuvo javo.

Kutongola Malunga Vakutamo ‘Vazate Mulimo Waulemu’ (Vili. 6:1-6)

17-19. Ukalu muka wepukile, kaha vyuma muka valingile vaposetolo mangana vakumise ukalu kana?

17 Muchikungulwilo chachihya chavaka-Kulishitu mwasolokele ukalu uze wasakile kuneha chimbalanganyi. Ukalu muka vene owo? Tumbaji vavavulu vaze vambapachishile vafumine kuvihela vyeka nakwiza kuYelusalema, kaha vasakile kulinangula vyavivulu shimbu kanda vakinduluke kumembo avo. Tumbaji vamuYelusalema valisuwile kuhana jimbongo mangana valande vyakulya navyuma vyeka vyavava vandumbwavo. (Vili. 2:44-46; 4:34-37) Halwola kanelu kwasolokele ukalu. Vatuliwe vavaHelase vavasuvilililenga “hakupanga vyakulya vyahakumbi hakumbi.” (Vili. 6:1) Oloze vatuliwe vavaHepeleu kavavasuvilililengako. Ngocho ukalu wasolokele shina wakahandununa. Kahandununa kanahase kuneha ukalu waunene chikuma.

18 Vaposetolo vaze vapwile lizavu lyakutwaminyina muchikungulwilo kanechi, vamwene ngwavo nachipwa chakuhenga “kuseza mazu aKalunga nakuzata milimo yakupangila vyakulya.” (Vili. 6:2) Ngocho hakusaka kukumisa ukalu kana, valwezele tumbaji mangana vasakule malunga 7 “vakuzala nashipilitu namangana” mangana vavatongole “vazate mulimo kanou waulemu.” (Vili. 6:3) Kwasakiwile malunga vakulindunuka mwomwo mulimo wavo kawapwile kaha wakupangila vyakulyako, oloze vasakiwile kuzata namilimo yakufwana nge kutala kujimbongo, nakulanda vyuma nakulama mijimbu. Vaze malunga vasakwile vosena vapwile namajina achiHelase, echi pamo chikiko chalingishile vaze vatuliwe vayayavalile vapwenga vakukasunuka. Kahomu vaposetolo valombele nakukekesa ava malunga 7, vavatongwele jino mangana “vazate mulimo kanou waulemu.” e

19 Uno kuzata mulimo wakupangila vyakulya chalingishile vaze malunga 7 valitwamine kuzata mulimo wakwambulula mujimbu wamwaza tahi? Nduma. Hali vaze malunga vatongwele hapwile naSetefwano, uze ejile nakupwa muka-kwambulula wakumika, watwima. (Vili. 6:8-10) Kaha nawa Fwilipu uze apwile hali vaze 7, vamuvuluka ngwavo “muka-kwambulula mujimbu wamwaza.” (Vili. 21:8) Echi chasolola nge vaze malunga 7 vatwalileho lika kwambulula mujimbu waWangana natwima.

20. Uno vatu jaKalunga makumbi ano veji kukavangizanga ngachilihi chakutalilaho chavaposetolo?

20 Vatu jaYehova makumbi ano veji kukavangizanga chakutalilaho chavaposetolo. Malunga vaze veji kutongolanga mangana vazate milimo muchikungulwilo vatela kusolola hatoma nge vakwechi mangana akufuma kuli Kalunga, kaha nawa shipilitu yajila yili nakuvatwaminyina. Malunga vaze veji kutesangamo vyuma vyamuVisoneka vize vyasakiwa, veji kuvatongolanga vapwenga vakulwane muvikungulwilo navaka-kuzachila hakuvatwaminyina kuLizavu lyaKutwaminyina. f (Chimo. 1, 3:1-9, 12, 13) Malunga vaze veji kutesangamo vyuma kanevi vyasakiwa, tunahase kwamba ngwetu veji kuvatongolanga nashipilitu yajila. Ava malunga vakwipangweji veji kuzatanga chikuma nangolo ‘mulimo waulemu.’ Chakutalilaho, vakulwane veji kulongesanga kanawa vyuma mangana vakafwe vandumbwetu vatushinakaji vali nakusakiwa chikuma kukafwa. (Yako. 1:27) Vakulwane vamwe veji kwazananga mumilimo yakutunga jiZuvo jaWangana, nakulongesa vyakukunguluka changalila, chipwe kuzata naKomiti yaKulivwasana naVipatela. Vaka-kuzachila navakiko veji kuzatanga milimo yakulisezaseza, yize kayapandama kukunangula chipwe kukufunga mikokoko. Ava malunga vatongola vosena vatela kunonekanga kanawa mwakuzachila milimo yamuchikungulwilo, nayamuliuka namulimo wakwambulula mujimbu wamwaza waWangana.—Koli. 1, 9:16.

“Mazu aKalunga Ayilenga Lika Nakutanda” (Vili. 6:7)

21, 22. Vyuma muka vyasolola nge Yehova akafwile chikungulwilo chachihya?

21 Yehova akafwile echi chikungulwilo chachihya chiyovoke kuluyanjisa lwakufuma kuweluka nakuukalu uze wepukile muchikungulwilo. Chikupu vene Yehova avakafwile, mwomwo Mbimbiliya yatulweza ngwayo: “Mazu aKalunga ayilenga lika nakutanda, kaha tumbaji muYelusalema vapwilenga nakuvulilako chikuma. Liyongomena lyalinene lyavapilishitu lyaputukile kufwelela.” (Vili. 6:7) Ou himujimbu umwe wamwaza wahanjika hakuzovoloka chamulimo wakwambulula hamijimbu yize vavuluka mumukanda waVilinga. (Vili. 9:31; 12:24; 16:5; 19:20; 28:31) Namakumbi ano, tweji kwivwanga kuwaha hakwivwa mijimbu yakusolola kuzovoloka chamulimo wakwambulula mukaye kosena.

22 Mulikulukaji lyamyaka lyakulivanga C.E., vatwamina vamukwitava chamakuli vafwililile lika kuhonesa vaka-Kulishitu, hakuvayanjisa cheka. Nakushimbula chiku, vaputukile kuyanjisa chikuma Setefwano ngana muze natumona mukapetulu nakavangizaho.

a Talenu lipwata lyakwamba ngwavo, “ Sunendeline Zango Yayinene Yakusopela Milonga YavaYuleya.”

b Elu lukiko lwola lwatete kuvuluka vangelo hamapapa kafwe 20 aze vavavuluka mumukanda waVilinga. Hali Vilinga 1:10 vangelo kavavavuluka hatoma ngwavo vangeloko, oloze vavavuluka ngwavo ‘malunga vanavwale uvwalo utoma.’

c Talenu lipwata lyakwamba ngwavo, “ Ngamalyele Muka-Kunangula Vavumbikile Chikuma Hali vaLapi.”

d Talenu lipwata lyakwamba ngwavo, “ Kwambulwila ‘kuZuvo hiZuvo.’

e Chasoloka nge ava malunga vateselemo vyuma vize vyasakiwa mangana mutu vamutongole kupwa kalama, mwomwo “mulimo kanou waulemu” wapwile waunene chikuma. Chipwe ngocho, Visoneka kavyasolola hatoma lwola vaputukile kutongola tulama muvikungulwiloko.

f Mulikulukaji lyamyaka lyakulivanga, malunga vakulindunuka vavahanyine ngolo jakutongola vakulwane muvikungulwilo. (Vili. 14:23; Chimo. 1, 5:22; Chitu. 1:5) Makumbi ano, Lizavu lyaKutwaminyina lyeji kutongolanga tulama vakujinguluka, kaha ava tulama vatwama namulimo wakutongola vakulwane navaka-kuzachila muvikungulwilo.