Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

KAPETULU 2

“Namukapwanga muVinjiho Jami”

“Namukapwanga muVinjiho Jami”

Yesu anangwile ngachilihi vaposetolo jenyi mwakutwaminyina mulimo wakwambulula?

Chishina chinazame hali Vilinga 1:1-26

1-3. Uno Yesu asezele ngachilihi vaposetolo jenyi, kaha echi chaneha vihula muka?

 OMU mwahichile vyalumingo kufuma haze Yesu asangukile, vaposetolo vevwilenga kuwaha kupwa nenyi hamwe kaha kavasakile avasezeko. Hakuwana nge vaposetolo vahombele chikuma omu Yesu afwile, ngocho vawahililile chikuma omu asangukile. Yesu asolokelenga kuli vaposetolo jenyi hamakumbi 40 hanyima yakumusangula, kaha avanangwilenga nakuvakolezeza. Likumbi lyakuvaseza jino lyahetele.

2 Omu Yesu navaposetolo jenyi vapwile haPili yaMilive, vaposetolo vapwile nakwivwilila kanawa kumazu osena aze apwile nakuvalweza. Kahomu akumishile kuhanjika olwele mavoko enyi nakuvakisula, kufumaho aputukile kuzezuka nakuya mwilu, kaha vaka-kumukavangiza vaputukile kumushishika. Kutwala muze livwi lyamufwikile, kaha kavamumwene chekako. Chipwe ngocho, vakiko vatwalilileho lika kushishika mwilu.—Luka 24:50; Vili. 1:9, 10.

3 Chuma kana chalumwine kuyoya chavaposetolo jaYesu. Jino vyuma muka valingile hakuwana nge Mwata wavo Yesu Kulishitu nayi lyehi mwilu? Twafwelela ngwetu vatwalileho kuzata mulimo uze Mwata wavo avanangwile. Uno avanangwile ngachilihi mwakuzachila ou mulimo waulemu, kaha vakwileko ngachilihi? Uno mulimo kana wakwata ngachilihi hali vaka-Kulishitu makumbi ano? Vihula kana vavikumbulula mukapetulu watete wamukanda waVilinga.

“Unjiho Wamwenemwene Wauvulu” (Vili. 1:1-5)

4. Uno Luka aputukile ngachilihi kusoneka mukanda waVilinga?

4 Luka aputukile kuvuluka Teyofwilo omu asonekele mukanda waVilinga, uze nawa avulukile hakavanga mumukanda wenyi waMujimbu Wamwaza. a Mazu amaputukilo asonekele Luka mumukanda kana asolwele hatoma nge apwile nakukukulula mijimbu asonekele kusongo yaMukanda waMujimbu Wamwaza waLuka, numba tuhu azachishile mazu akulihandununa nakuhakilako vishina vyeka vyavihya.

5, 6. (a) Chuma muka chatela kukafwa vaka-kukavangiza Yesu vatwaleho kupwa nalufwelelo lwakukola? (b) Uno lufwelelo lwavaka-Kulishitu vamakumbi ano lwazama ngachilihi “haunjiho wamwenemwene wauvulu”?

5 Chuma muka chatela kukafwa vaka-kukavangiza Yesu vatwaleho lika kupwa nalufwelelo lwakukola? Hali Vilinga 1:3 vasonekaho ngwavo, Yesu “alisolwele wamutonyi naunjiho wamwenemwene wauvulu kuli vakiko.” MuMbimbiliya ‘Luka uze apwile chimbuke vazangile,’ ikiye kaha azachishile mazu akwamba ngwavo “unjiho wamwenemwene.” (Kolo. 4:14) Mazu kana vawazachishilenga mumikanda yavandotolo. Kaha atalishile kumijimbu yamuchano keshi yakutakako. Yesu asolwele unjiho kana, mwomwo omu asangukile asolokele kuli vaka-kumukavangiza mapapa kakavulu. Lwola lumwe asolokele kuli kaposetolo umwe chipwe vavali chipwe kuli vaposetolo vosena. Kaha lwola lukwavo asolokele kuli vaka-kumukavangiza vakuhambakana 500. (Koli. 1, 15:3-6) Ou hiunjiho wamwenemwene chikupu.

6 Lufwelelo lwavaka-Kulishitu vamuchano makumbi ano, lwazama “[ha]unjiho wamwenemwene wauvulu.” Kutala kuli unjiho wakusolola nge Yesu ayoyelele hano hamavu, nakufwila jishili jetu, kaha nawa vamusangwile tahi? Eyo! Mijimbu yavatu vamwene vyuma vyasolokele yize vasoneka muMbimbiliya, yahana unjiho wamwenemwene wakutulingisa tufwelele ngocho. Shikaho nge natulinangula mijimbu kana, nakulomba Yehova Kalunga atukafwe tuzachise vyuma natulinangula, kaha nachijikijisa lufwelelo lwetu. Anukenu ngwenu kupwa naunjiho wamwenemwene nachitukafwa tupwenga nalufwelelo lwakukola nakuhona kuhuhwasana, kaha lufwelelo kana lukiko nalukatukafwa tukayoye haya myaka yosena.—Yowa. 3:16.

7. Chakutalilaho muka Yesu asela vaka-kumukavangiza kutalisa kukwambulula nakunangula?

7 Yesu nawa “apwilenga nakuvalweza vyaWangana waKalunga.” Chakutalilaho, alumbunwine upolofweto uze wasolwele nge Meshiya navakamuyanjisa nakumujiha. (Luka 24:13-32, 46, 47) Omu Yesu alumbunwine mulimo wenyi wauMeshiya, ahanjikile chikuma haWangana waKalunga mwomwo ikiye apwa Mwangana waWangana kana. Omu ambulwilenga ahanjikilenga chikuma haWangana waKalunga, kahomu mukiko vali nakulinga navaka-kumukavangiza vamakumbi ano.—Mateu 24:14; Luka 4:43.

“NakuVihela vyaKwakusuku VyahaMavu” (Vili. 1:6-12)

8, 9. (a) Vishinganyeka vimwe muka vyakuhenga vapwile navyo vaposetolo jaYesu? (b) Uno Yesu olwele ngachilihi vishinganyeka kana, kaha vaka-Kulishitu makumbi ano navalinangulako ika?

8 Yesu alikungulwile navaposetolo jenyi haPili yaMilive nakushimutwila navo kamakumishilo. Vamuhulishile ngwavo: “Ove Mwata, uno wangana nauukindulwisa kuli vaIsalele halwola luno tahi?” (Vili. 1:6) Omu vaposetolo vahulishile echi chihula, vasolwele nge vapwile navishinganyeka vimwe vyakuhenga. Chatete, vashinganyekele ngwavo Wangana waKalunga navaukindulwishila vaIsalele vachisemwa. Chamuchivali, vashinganyekele ngwavo Wangana uze vavashikile nauputuka kuyula “halwola vene luze.” Uno Yesu olwele ngachilihi vishinganyeka vyavo vyakuhenga?

9 Chasoloka nge Yesu atachikijile ngwenyi, vishinganyeka vyakuhenga vapwile navyo vaposetolo jenyi kutalisa kukukindulwishila vaIsalele vachisemwa Wangana kalinwomu vavyolole, mwomwo kwasalile kaha makumbi 10 mangana vaka-kumukavangiza vosena vamone kusemuka chamuyachi wauhya wavaIsalele vakushipilitu. Echi chalumbunwine nge Kalunga mwecha kuzachisa vaIsalele vachisemwa. Kutalisa kuvishinganyeka vapwile navyo vyalwola naukaputuka Wangana kuyula, Yesu avalwezele ngwenyi: “Kacheshi chenu kutachikiza lwola chipwe jingonde vize Tata atongola mungolo jenyiko.” (Vili. 1:7) Yehova apwa Muka-Kulama Lwola Wamunene. Shimbu kanda Yesu afwenga ahanjikile ngwenyi, naMwana katachikiza ‘likumbi naola’ yize nakakakuma kano kayeko, ‘shina Ise kaha.’ (Mateu 24:36) Navaka-Kulishitu makumbi ano nge navashinganyekanga chikuma vyakukuma chakaye, kaha nachisolola nge vali nakulizakamina havyuma vize kavyavapanjileko.

10. Muchima muka vapwile nawo vaposetolo uze twatela kupwa nawo nayetu, kaha mwomwo ika?

10 Katwatela kumona vaposetolo jaYesu mujila yakuhengako mwomwo vapwile malunga valufwelelo lwalunene. Omu avolwelenga vetavililenga. Numba tuhu chihula vahulishile chasolwele nge vapwile navishinganyeka vyakuhenga, oloze chasolwele nawa nge vapwile namuchima wamwaza. Yesu alwezele vaka-kumukavangiza kuswa kumwe ngwenyi: “Tonenunga.” (Mateu 24:42; 25:13; 26:41) Vaposetolo vapwile vakutona kushipilitu nakuvandamina vamone vyuma mwalinga Yehova. Shikaho muchima kana ukiko twatela kupwa nawo nayetu makumbi ano, chikumanyi omu tuli nakuyoyela ‘mumakumbi ano akukuminyina.’—Chimo. 2, 3:1-5.

11, 12. (a) Mulimo muka Yesu ahanyine vaka-kumukavangiza? (b) Mwomwo ika chapwililile chakutamo Yesu kuvuluka shipilitu yajila omu ahanjikile vyamulimo wakwambulula?

11 Yesu alwezele vaposetolo jenyi chuma chachilemu chize vatelele kushinganyekaho. Ambile ngwenyi: “Namukatambula ngolo omu shipilitu yajila nayikeza hali enu, kaha namukapwanga muvinjiho jami muYelusalema, namuYuleya mwosena, namuSamaliya, nakuvihela vyakwakusuku vyahamavu.” (Vili. 1:8) Mujimbu wakuvuluka kusanguka chaYesu vatelelele chatete kuwambulwila muYelusalema muze vamujihililile. Kufumaho vatelelele kuwambulwila nawa muYuleya, namuSamaliya nakuvihela vyeka vyakwakusuku.

12 Chikupu vene chapwile chakutamo Yesu kwanukisa cheka vaposetolo jenyi vyakutambula shipilitu yajila numba jino ahanjike vyamulimo wakwambulula. Mazu akwamba ngwavo “shipilitu yajila,” asoloka mapapa akuhambakana 40 mumukanda waVilinga uze vasonekele hakavanga muchiHelase. Ou mukanda wasolola hatoma nge, katweshi kuhasa kutesamo kala mulimo waYehova chakuzeneka kutukafwa kushipilitu yajilako. Shikaho chapwa chachilemu kulombanga Yehova atuhane shipilitu yajila. (Luka 11:13) Nayetu tuli nakusakiwa chikuma shipilitu yajila.

13. Uno mulimo wakwambulula vahana vatu jaKalunga makumbi ano watohwa ngachilihi, kaha mwomwo ika twatela kuuzachila natwima?

13 Mazu akwamba ngwavo kwambulwila “nakuvihela vyakwakusuku vyahamavu,” anakutesamo chikuma mumakumbi ano. Nganomu twamonanga mukapetulu nafumuho, Vinjiho jaYehova valisuula kuzata mulimo wakwambulula mwomwo vatachikiza ngwavo, Kalunga asaka vatu vosena vevwenga mujimbu wamwaza waWangana. (Chimo. 1, 2:3, 4) Kutala nayenu muli nakwazana mumulimo kanou wakuyovola vatu tahi? Kakweshi mulimo weka munahase kuzata uze naumilingisa mupwenga muvakusuulukako. Yehova mwamihana ngolo mangana muhase kuuzata. Mukanda waVilinga naumikafwa mutachikize jijila jakwoloka jamwakuzachila ou mulimo namuchima mwatela kupwa nawo mangana mufukile.

14, 15. (a) Vyuma muka vahanjikile vangelo kutalisa kukwiza chaKulishitu, kaha valumbunwine ika? (Talenu nawa kwinyikila chamwishi.) (b) Uno Kulishitu ejile ngachilihi “mujila yoyimwe” nayize ayilililemo?

14 Nganomu twahanjikanga kumaputukilo akapetulu uno, omu Yesu azezukile nakuya mwilu nakulelangana, vaposetolo jenyi 11 vemanyine lika haze hachihela nakutala mwilu. Kufumaho, kwasolokele vangelo vavali vaze vahanjikile kuli vakiko ngwavo: “Enu malunga vakuNgalileya, ika munemanyina nakutala mwilu? Ou Yesu vanatambula mwilu, ou nafumu kuli enu, mwakeza cheka mujila yoyimwe munamumwenamo hakuya mwilu.” (Vili. 1:11) Kutala vaze vangelo valumbunwine nge Yesu mwakakinduluka namujimba uze ayile nawo ngana muze veji kunangulanga mumauka amwe akwitava tahi? Nduma. Twatachikiza ngachilihi ngocho?

15 Vaze vangelo kavahanjikile ngwavo Yesu mwakakinduluka namujimba ngana uze ayile nawo mwiluko, oloze vambile ngwavo mwakakinduluka “mujila yoyimwe.” b Uno jila muka ayilililemo? Halwola vangelo vapwile nakuhanjika mazu kana, Yesu apwile hanalelangana lyehi. Vaposetolo kaha vakiko vatachikijile ngwavo Yesu nafumu hamavu nakuya kuli Ise mwilu. Ngocho najila akindulukililemo yatelelele kulifwana nayize ayilililemo. Kahomu mukiko chapwile. Makumbi ano, vatu vamwe vaze valinangula Visoneka nakutachikiza nawa makumbi tuli nakuyoyelamo, vakiko kaha vatachikiza ngwavo Yesu eza lyehi, kaha ali nakuyula mwaMwangana. (Luka 17:20) Twatela kutachikiza unjiho wakusolola nge Yesu eza lyehi nakulwezako vakwetu vyuma kana, mangana vatachikize ngwavo tuli mumakumbi akukuminyina.

“Tulweze . . . Ou Unasakula” (Vili. 1:13-26)

16-18. (a) Kweseka namukanda waVilinga 1:13, 14, vyuma muka tweji kulinangulanga kutalisa kukukunguluka chavaka-Kulishitu? (b) Vyuma muka natulinangula kuli Maliya naye yaYesu? (c) Mwomwo ika kukunguluka chavaka-Kulishitu chapwila chachilemu makumbi ano?

16 Vaposetolo “vakindulukile kuYelusalema nakuwahilila chikuma.” (Luka 24:52) Uno vakavangijile ngachilihi jindongi avahanyine Kulishitu? Hali Vilinga 1:13, 14 vavulukaho ngwavo valikungulwilile “mukapete kahelu,” kaha tunahase kulinangulako chishina chamwaza kukulikungulula kana. Jizuvo vatungile muPaleshitane halwola kana japwilenga natupete helu, kaha vatu vengililenga mutupete kana kuzachisa jindondelo jahaweluka. Uno aka kapete kahelu, kakiko kaze kapwile hazuvo yize vavuluka hali Vilinga 12:12 ngwavo zuvo yanaye yaMako tahi? Kala mweshomwo chapwile twatachikiza ngwetu kapete kana pamo kakapwile kaulangaji chikumako, oloze katelemo kukazachisa kuli vaka-kukavangiza Kulishitu kulikungulwilamo. Uno veya vakungulukile, kaha vyuma muka valingile?

17 Tachikizenu ngwenu kuze valikungulwilile kakwapwile kaha vaposetolo chipwe malungako, oloze kwapwile “namapwevo vamwe” vakufwana nge Maliya naye yaYesu. Elu lukiko lwola lwamakumishilo vavuluka Maliya muMbimbiliya. Shikaho katwatela kushinganyeka ngwetu Maliya ayile kuchihela kana mangana vamumone kupwa wamulemuko, oloze mangana akalemese Kalunga hamwe navandumbwenyi. Chasoloka nawa nge Maliya awahililile chikuma hakupwa hamwe navana venyi veka vawana. Vana kana kavapwile vaka-kwitavako shimbu kanda Yesu afwenga. (Mateu 13:55; Yowa. 7:5) Shikaho, kufuma haze Yesu afwile nakuheta kulwola asangukile, hakiko ava vasongo jenyi valumukile nakupwa vaka-kwitava.—Koli. 1, 15:7.

18 Tachikizenu nawa ngwenu tumbaji “vosena ava valinungile hamwe nakukakachila kukulomba.” (Vili. 1:14) Kulikungulwila hamwe chinapunga chachilemu kuli vaka-Kulishitu vosena mukulemesa Kalunga. Tweji kulikungulwilanga hamwe mangana tulikolezeze navandumbwetu, nakutambula jindongi, nakutuhuhumuna. Chachinenenyi tweji kulinganga ngocho mangana tulemese Setu wamwilu Yehova. Omu tweji kulombanga nakwimba myaso yakumwalisa kukukunguluka cheji kumwivwisanga kuwaha chikuma, kaha chapwa chachilemu kuli etu. Ngocho katwatela kusuvilila kulikungulwila hamweko.—Hepe. 10:24, 25.

19-21. (a) Vyuma muka natulinangula kuli Petulu kutalisa kujila azachililemo milimo muchikungulwilo numba tuhu alimbenjele? (b) Mwomwo ika Yuta vatelelele kumushisa, kaha vyuma muka natulinangula kujila vasakwilililemo mutu wakumushisa?

19 Vaposetolo valitalasanyine nachihande chachinene chikuma, kaha kaposetolo Petulu ikiye atwaminyinyine hakusopa chihande kana. (Vesi 15-26) Cheji kutuvendejekanga chikuma kutachikiza ngwetu Petulu uze akanyine Mwata wenyi mapapa katatu ikiye apwile nakutwaminyina chihande kana. (Mako 14:72) Hakuwana nge tuvosena twaswana shili, ngocho twasakiwa kutwanukisa nge Yehova apwa ‘wamwaza, kaha eji kukonekelanga’ vosena vaze navapihilila nakwalumuka.—Samu 86:5.

20 Petulu amwene ngwenyi, Yuta kaposetolo uze asolwele Yesu vatela kumushisa. Jino iya amushishile? Ou kaposetolo wamuhya atela kupwa mutu uze atambukilenga hamwe naYesu omu azachilenga mulimo wenyi wakwambulula nakumona omu asangukile. (Vili. 1:21, 22) Vyuma ahanjikile Petulu vyalitombola namazu aze Yesu ashikile vaka-kumukavangiza ngwenyi: “Enu munangukavenga namukatwamanga hamatanda 12, nakuyulanga miyachi yavaIsalele 12.” (Mateu 19:28) Yehova ajinyine kupwa navaposetolo 12 vaze vakavangijilenga Yesu omu apwile nakuzata mulimo wakwambulula hano hamavu, mangana vakapwe “malolwa 12 achihela chazuvo” yaYelusalema Yayihya. (Kuso. 21:2, 14) Ngocho Kalunga alingishile Petulu atachikize ngwenyi upolofweto wakwamba ngwavo, “mulimo wenyi waulama vauzate kuli mutu weka” watalishile kuli Yuta.—Samu 109:8.

21 Uno jila muka vazachishile hakusakula kaposetolo kana? Vazachishile tutachikijilo, jila yize vazachishilenga chikuma kushikulu. (Vishi. 16:33) Elu lukiko lwapwile lwola lwamakumishilo Mbimbiliya kuvuluka vyakuzachisa tutachikijilo mujila kana. Kufuma halwola luze vahingunwinyine shipilitu yajila hali vaposetolo, hakiko vechele kuzachisa tutachikijilo. Talenu vyuma vyavalingishile vazachise tutachikijilo, vaposetolo valombele ngwavo: “Ove Yehova, ove watachikiza michima yavatu vosena, tulweze hali ava vavali ou unasakula.” (Vili. 1:23, 24) Vasakile Yehova asakule mutu uze mwapwa kaposetolo. Kaha asakwile Machiya uze pamo apwile hali vaze tumbaji 70 vaze Yesu atumine kuya nakwambulula. Ngocho Machiya apwile jino umwe wavaze “12.” cVili. 6:2.

22, 23. Mwomwo ika twatela kuliluula kuli vaze vali nakututwaminyina muchikungulwilo?

22 Chuma kanechi chasolokele chatukafwa tumone ngwetu vatu jaKalunga veji kulinga vyuma mukulonga. Namakumbi ano malunga vakuhya kushipilitu veji kuvatongolanga mangana vapwenga vakulwane muvikungulwilo. Vakulwane veji kukekesanga vyuma natesamo mutu kweseka naVisoneka nakulomba shipilitu yajila yivatwaminyine hakumutongola. Kaha vatu muchikungulwilo veji kumonanga vaze vanatongola ngwavo vavatongola nashipilitu yajila. Shikaho, etu tuvosena twatela kuliluula kuli vaze vali nakutwaminyina nakukavangiza vyuma navatulweza mangana tunehe kuunda muchikungulwilo.—Hepe. 13:17.

Twatela kutwalaho lika kuliluula kuli tulama vaze vatongola

23 Tumbaji vajikijile chikuma hakumona Yesu nasanguka, kaha lufwelelo lwavo lwazamine nawa hakutachikiza omwo chikungulwilo navakachitwaminyina. Echi chavakafwile vapwenga vakulizanga kuzata mulimo wakavangijileho. Uno mulimo muka vene ou? Kapetulu nakavangizaho mwakumbulula chihula kana.

a Omu Luka asonekele Mukanda waMujimbu Wamwaza avulukile Teyofwilo ngwenyi, ove ‘Teyofwilo wamulemu.’ Echi chalingisa vatu vamwe vambenga ngwavo Teyofwilo apwile mutu wamulemu, oloze kapwile muka-kwitava halwola kanako. (Luka 1:3) Kaha mumukanda waVilinga, Luka amuvulukile kaha ngwenyi “Ove Teyofwilo.” Echi chikiko chalingisa vaka-kulinangula vamwe vambenga ngwavo, Teyofwilo alumukile nakupwa muka-kwitava hanyima yakutanga Mukanda waMujimbu Wamwaza asonekele Luka. Shikaho Luka kamuvulukile kuzachisa vulukiso yaulemuko mwomwo halwola kana apwile hindumbwenyi.

b Hano Mbimbiliya kayazachisa lizu lyachiHelase mor·pheʹ kulumbununa “mujimbako,” oloze yazachisa troʹpos kulumbununa “jila.”

c Paulu vamutongwele kupwa “kaposetolo kuli vaka-mafuchi eka” oloze kapwile hali vaze vaposetolo 12 ko. (Loma 11:13; Koli. 1, 15:4-8) Katelemo kupwa hali vaze vaposetolo 12 ko, mwomwo kakavangijilenga Yesu omu apwile hano hamavuko.