Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

KAPETULU 1

“Yenunga Mukanangule Vatu . . . Vakapwe Tumbaji”

“Yenunga Mukanangule Vatu . . . Vakapwe Tumbaji”

Kulumbununa mukavatu mukanda waVilinga vyaVaposetolo nomwo unahase kutukafwa makumbi ano

1-6. Hanjikenu vyakutalilaho vize vinasolola nge Vinjiho jaYehova veji kwambululanga natwima chamokomoko nomwo vili vyuma.

 KANYIKE wapwevo Rebecca wamuGhana uze apwa Chinjiho chaYehova, amwene hashikola yenyi kupwa ngalila yakwambulwila. Lwola lwosena ambachilenga mikanda yahanjika haMbimbiliya mungonga yenyi. Kaha halwola lwakunoka, afwilililenga kuwana jijila jakwambulilamo vakwavo vaka-shikola. Ngocho Rebecca anangwilenga vakwavo vaka-shikola vavavulu Mbimbiliya.

2 Halitungu lyaMadagascar lize lyatwamina kumututuko waAfrica, hatwama vapwevo nalunga vaze vapwa vapayiniya. Ava vapayiniya vatambukilenga jikilomita 25, nakupulasana vihela vizuma hakuya kuvihela vyakwakusuku vyakumembo. Kuvihela kana vanangwilenga vatu vakuwahilila Mbimbiliya.

3 Vinjiho jaYehova vavavulu vamuParaguay kuhakilako navaze vakumafuchi 15, vatungile wato mangana vambulile vatu vatungila musali yatulwiji vamuParaguay namuParaná. Wato kana wapwile waunene, wambachilenga vatu vakuheta ku 12. Echi chalingishile vaka-kwambulula vatwima vatandakanyise mujimbu wamwaza kuvihela kwakukalu kuheta.

4 Vinjiho jaYehova vaze vatwama muAlaska, vambulililenga vangeji vaze vayilenga nakutala lifuchi mungonde yanonga. Omu ava vangeji vakumafuchi akulisezaseza vahetelenga namato amanene muvyau, Vinjiho jaYehova vahanyinenga vatu kana mikanda yahanjika haMbimbiliya yamumalimi akulisezaseza. Kaha nawa vandumbwetu vamulifuchi kana vazachishilenga jindeke mangana vambulule mujimbu wamwaza mujingalila jakwakusuku jakumembo, jingalila kana shina Aleut, naAthabascan, naTsimshian, naTlingit.

5 Larry wamuTexas, U.S.A., uze atwaminenga hachihela chakulamina vitonji, ambulwililenga hachihela kana. Numba tuhu atambukililenga muchitwamo chakushindumuna, oloze atwalileho lika kwambulila vakwavo mujimbu waWangana nakuvalweza vyuma atalilila vize vasoneka muMbimbiliya ngwenyi, muchiyulo chaWangana waKalunga mwakatambuka cheka.—Isa. 35:5, 6.

6 Lizavu lyaVinjiho jaYehova lyatambukile ungeji wamakumbi atatu nawato, kufuma kuMandalay nakuya kukukunguluka chachihanda kumulauko waMyanmar. Hakuwana nge vafwililile kwambulula mujimbu wamwaza, ngocho vambachile mikanda yahanjika haMbimbiliya mangana vahane vatu vapwilenga navo muwato. Nge wato unemana mumbaka yimwe chipwe hangalila yimwe, vaze vaka-kwambulula vatwima vafuminenga washi muwato nakuya nakuhana vatu mikanda. Nge muwato munengila vatu veka, ava vaka-kwambulula vaputukile kuvambulila.

7. Jijila muka veji kuzachisanga vaka-kulemesa Yehova hakwambulula mujimbu waWangana, kaha chuma muka vafwila kutesamo?

7 Nganomu tunamono muvyakutalilaho, vaka-kulemesa Yehova vatwima mukaye kosena vali ‘nakwambulula kanawa unjiho waWangana waKalunga.’ (Vili. 28:23) Veji kwambulwilanga kuzuvo hizuvo, namumikwakwa nakuzachisa jishinga. Numba nge vali musacha, nakuvihela vyakuhemena, chipwe vali nakunoka kumilimo veji kufwilanga kwambulila vatu vyaWangana waKalunga. Numba tuhu veji kuzachisanga jijila jakulisezaseza, oloze chuma vafwila shina kwambulula mujimbu wamwaza kala kwosena kuze navawana vatu.—Mateu 10:11.

8, 9. (a) Mwomwo ika mulimo wakutandakanyisa mujimbu waWangana wapwila wakulipwila? (b) Chihula muka chachilemu twatela kulihulisa, kaha chuma muka twatela kulinga hakusaka tuchikumbulule?

8 Enu muli nakutanga uno mukanda, kutala muli hamukana wavaka-kwambulula Wangana vaze vali nakuzata natwima mumafuchi akuhambakana 235 tahi? Nge mukiko, kaha muli nakuzata chikuma mulimo wakutandakanyisa mujimbu waWangana. Mulimo vanakutesamo vangamba jaYehova mukaye kosena unapu wakulipwila. Chamokomoko naukalu navyeseko vyakufwana nge kutukanyisa kujifulumende kuzata mulimo wetu nakutuyanjisa, etu Vinjiho jaYehova tunatwaleho lika kwambulula kanawa unjiho waWangana waKalunga kuvatu vakumafuchi osena.

9 Chihula chachilemu twatela kulihulisa shina echi: Mwomwo ika tuli nakutwalilaho lika kwambulula mujimbu waWangana chamokomoko nakala ukalu nakutufumbukila kuli Satana? Hakusaka tukumbulule chihula kana, twatela kushinganyeka havyuma vyasolokele mulikulukaji lyamyaka lyakulivanga C.E., mwomwo mulimo uze vali nakuzata Vinjiho jaYehova oholyapwa, waputukile halwola kana.

Mulimo Uze Unatande kuVihela Vyakwakusuku

10. Mulimo muka azachile chikuma Yesu, kaha chuma muka atachikijile hamulimo kana?

10 Yesu Kulishitu uze aputukile chikungulwilo chavaka-Kulishitu, azachile chikuma mulimo wakwambulula mujimbu wamwaza. Ambile ngwenyi: “Ngwatela kwambulula mujimbu wamwaza waWangana waKalunga nakujinganda jeka nawa, mwomwo vikiko vene vangutuminyine.” (Luka 4:43) Yesu atachikijile ngwenyi mulimo wakwambulula aputukile keshi kukaukumisa ukawenyiko. Shimbu kanda afwenga ahanjikilile chimweza ngwenyi, mujimbu waWangana navakawambulula “muli vaka-mafuchi osena.” (Mako 13:10) Uno ou mulimo navakauzata ngachilihi, kaha kuli veya?

“Yenunga mukanangule vatu . . . vakapwe tumbaji.”—Mateu 28:19

11. Mulimo muka waulemu uze Yesu ahanyine tumbaji twenyi, kaha chuma muka avafwelelesele ngwenyi navikavakafwa hakuzata mulimo kana?

11 Yesu asolokele kuli tumbaji twenyi hanyima yakusanguka, kaha avahanyine mulimo waulemu. Avalwezele ngwenyi: “Shikaho yenunga mukanangule vatu vakumafuchi osena vakapwe tumbaji, mukavambapachise mulijina lyaTata, neli lyaMwana, neli lyashipilitu yajila. Mukavanangule kulamanga vyuma vyosena vize ngunamilweze. Kaha ami nangupwanga nayenu makumbi osena palanga nakuchikukulwishi chakatwamino kamyaka yino.” (Mateu 28:19, 20) Mazu akwamba ngwavo “Nangupwanga nayenu,” asolwele nge mwakakafwanga tumbaji twenyi omu navakazatanga mulimo avahanyine. Chikupu vene tumbaji vasakiwile kuvakafwa mwomwo Yesu ahanjikilile chimweza ngwenyi “[navakavahunga] kuli vaka-mafuchi osena.” (Mateu 24:9) Yesu afwelelesele tumbaji twenyi ngwenyi nakukapwa chuma cheka nachikavakafwa. Shimbu kanda Yesu ayenga mwilu, avalwezele ngwenyi navakatambula shipilitu yajila mangana vakapwe vinjiho jenyi “kuvihela vyakwakusuku vyahamavu.”—Vili. 1:8.

12. Vihula muka vyavilemu tunahase kulihulisa, kaha mwomwo ika twatela kutachikiza muvavikumbulwila?

12 Vihula vyavilemu tunahase kuhulisa shina evi: Uno vaposetolo jaYesu natumbaji veka vamulikulukaji lyamyaka lyakulivanga, vamwene mulimo vavahanyine kupwa waulemu tahi? Hakuwana nge halwola kana vaka-Kulishitu vapwile kalizavu kakandende kaha, kutala vatwalileho lika kwambulula kanawa unjiho waWangana waKalunga nahalwola vavayanjishilenga tahi? Kutala Yehova, naYesu, navangelo nashipilitu yajila vyavakafwile omu vazachilenga mulimo wakunangula vatu vapwenga tumbaji tahi? Evi vihula navihula vyeka vanavikumbulula mumukanda waVilinga. Mwomwo ika nachipwila chachilemu utachikiza muvakumbulwila vihula kana? Mwomwo Yesu ahanjikile ngwenyi, mulimo uze ahanyine tumbaji twenyi naukatwalaho lika “palanga nakuchikukulwishi chakatwamino kamyaka yino.” Shikaho vaka-Kulishitu vamuchano vosena vatela kuzata mulimo kana kuhakilako vene nayetu tuli nakuyoyela mumakumbi ano akukuminyina. Ngocho twatela kufwila kutachikiza kanawa mijimbu yakushikulu yize vasoneka mumukanda waVilinga.

Kuhituluka Mukanda waVilinga Mukavatu

13, 14. (a) Iya asonekele mukanda waVilinga, kaha mijimbu asonekele ayiwanyine kulihi? (b) Mijimbu muka yatwama mumukanda waVilinga?

13 Iya asonekele mukanda waVilinga? Mukanda kana kawasolola owo ausonekeleko, oloze mazu amaputukilo asolola hatoma nge ou asonekele mukanda kana ikiye nawa asonekele naMukanda waMujimbu Wamwaza waLuka. (Luka 1:1-4; Vili. 1:1, 2) Kufuma vene kunyima, Luka ‘chimbuke uze vazangile,’ kaha nawa mutu uze alinangwile vyakushikulu vamuvuluka ngwavo ikiye asonekele mukanda waVilinga. (Kolo. 4:14) Ou mukanda wahanjika havyuma vyasolokele hamyaka kafwe 28, kufuma haze Yesu ayile mwilu mu 33 C.E., nakuheta kulwola luze kaposetolo Paulu vamukashile mukamenga muLoma kafwe mu 61 C.E. Hakuwana nge Luka alivulukilenga naivene mumukanda kanou, echi chasolola nge naikiye kwapwile halwola vyasolokele vyuma vyavivulu vavuluka mumukanda waVilinga. (Vili. 16:8-10; 20:5; 27:1) Chikupu vene, Luka muka-kuhehwojola wakwipangweji, awanyinenga mijimbu yayivulu kuli Paulu, naMbalanape, naFwilipu, navatu veka vaze vavuluka mumukanda waVilinga.

14 Mijimbu muka yatwama mumukanda waVilinga? Kumaputukilo aMukanda waMujimbu Wamwaza asonekele Luka, asonekele vyuma vize Yesu ahanjikilenga navize alingilenga. Oloze mumukanda waVilinga, Luka ahanjikile vyuma vize vahanjikilenga vaka-kukavangiza Yesu navize valingilenga. Shikaho mumukanda waVilinga mwatwama mijimbu yavatu vaze vateselemo mulimo wakulipwila, numba tuhu veka vavamwene kupwa vatu “vakuzeneka kulinangula kaha nawa hivatu vanganavene.” (Vili. 4:13) Kuhanjika mukavatu, mumukanda kana mwatwama mijimbu yize yahanjika omwo chikungulwilo chavaka-Kulishitu chaputukile nomu chazovolokele. Ou mukanda wasolola nawa omwo vaka-Kulishitu vamulikulukaji lyamyaka lyakulivanga vambulwilenga, najijila vazachishilenga, navilinga vapwile navyo. (Vili. 4:31; 5:42) Wahanjika nawa hamulimo yeji kuzatanga shipilitu yajila hakutandakanyisa mujimbu wamwaza. (Vili. 8:29, 39, 40; 13:1-3; 16:6; 18:24, 25) Mukanda waVilinga wahanjika hamutwe wachihande waMbimbiliya, kulumbununa omwo Wangana vayula kuli Kulishitu weji kujilikanga lijina lyaKalunga. Wasolola nawa omwo tumbaji vatandakanyishile mujimbu waWangana chamokomoko nakuvafumbukila.—Vili. 8:12; 19:8; 28:30, 31.

15. Natunganyala ngachilihi hakukekesa mukanda waVilinga?

15 Chikupu vene, kukekesa mukanda waVilinga nachitukafwa tuzamise lufwelelo lwetu. Kushinganyeka hatwima nakumika chavaka-kukavangiza Kulishitu vakulivanga nachitukafwa chikuma. Echi nachitulingisa tulondezeze lufwelelo lwavo, kaha nawa natutamo kuzata mulimo uze vatuhana ‘wakuya nakunangula vatu vapwenga tumbaji.’ Ou mukanda muli nakutanga naumikafwa mulinangule mijimbu yatwama mumukanda waVilinga.

Mukanda Uze Nautukafwa

16. Vyuma muka vitatu vanasonekela ou mukanda?

16 Mwomwo ika vanasonekela uno mukanda? Vanausoneka mangana utukafwe muvyuma vino vitatu, (1) tufwelele ngwetu Yehova mwatwalaho lika kutukafwa nashipilitu yenyi yajila hakuzata mulimo wakwambulula nakunangula vatu vapwenga tumbaji, (2) tuzate mulimo wakwambulula natwima hakulondezeza vaka-kukavangiza Kulishitu vamulikulukaji lyamyaka lyakulivanga, (3) tuvumbike chikuma liuka lyaYehova navaze vali nakutwaminyina mulimo wakwambulula, navikungulwilo.

17, 18. Mukanda uno vanausoneka ngachilihi, kaha vyuma muka vilimo vize navimikafwa hakulinga chilongesa chaMbimbiliya chauka?

17 Uno ou mukanda vanausoneka ngachilihi? Vanaupangununa muvihanda 8. Kaha chihanda hichihanda chili nakuhanjika hatupetulu vamwe vamumukanda waVilinga. Tupetulu vanakavangizaho kaveshi nakushimutwila vesi hivesi yamumukanda waVilingako, oloze vanakuhanjika hamijimbu yize vasoneka muli ou mukanda wamuMbimbiliya mangana tumone vishina natulinangulako nomwo tunahase kuvizachishilamo. Kumaputukilo akapetulu hikapetulu kuli mazu akulumbununa chishina chamukapetulu naChisoneka chamumukanda waVilinga chize navashimutwila mukapetulu kana.

18 Muli vyuma vikwavo vyamwaza vize navimikafwa omu namulinganga chilongesa chaMbimbiliya chauka. Muli mivwimbimbi yamwaza yakusolola mijimbu vasoneka mumukanda waVilinga yize nayimikafwa mushinganyeke havyuma vyapwile nakusoloka mumujimbu muli nakutanga. Tupetulu vavavulu vali namapwata aze ali namijimbu yakuhakilako. Kaha amwe ali nakuhanjika havatu vaze vavuluka muMbimbiliya vaze vapwile nalufwelelo munahase kulondezeza. Mapwata eka nawa ali nakuhanjika havihela, navyuma, navisemwa chipwe vatu veka vavuluka mumukanda waVilinga.

Zatenu mukwanguhwa mungalila yenu yakwambulwila

19. Vihula muka twatela kulihulisanga?

19 Uno mukanda naumikafwa mulikekese kanawa. Chamokomoko namyaka munazate mulimo wakwambulula, nachiwaha kuwanangako lwola lwakulikekesa mumone vyuma vize mwahaka kulutwe nomwo mwamona mulimo wavaka-Kulishitu. (Koli. 2, 13:5) Lihulisenu ngwenu: ‘Kutala nguli nakuzata mulimo wakwambulula mukwanguhwa tahi? (Koli. 1, 7:29-31) Uno nguli nakuzata mulimo kana natwima tahi? (Teso. 1, 1:5, 6) Kutala nguli nakwazana chikuma mumulimo wakwambulula nakunangula vatu vapwenga tumbaji tahi?’—Kolo. 3:23.

20, 21. Mwomwo ika mulimo wetu uli nakusakiwila kuuzata mukwanguhwa, kaha vyuma muka twatela kufwila kulinga?

20 Twatela kwanuka ngwetu mulimo vatuhana wakwambulula nakunangula vatu vapwenga tumbaji wapwa waulemu chikuma. Shikaho twatela kuuzata mukwanguhwa. Kukuma chakano kaye chinapandama, kaha vatu vavavulu vali muponde. Katwatachikijile kuvula chavatu vamichima yamwaza vaze navetavila mujimbu wetuko. (Vili. 13:48) Shikaho, twatela kwijiva ngwetu etu yetu tukwechi mulimo wakukafwa vatu kana shimbu kanda kukuma chizenga.—Chimo. 1, 4:16.

21 Shikaho, nachipwa chachilemu chikuma kulondezeza vaka-kwambulula Wangana vamulikulukaji lyamyaka lyakulivanga vatwima. Omu namulinangula mukanda uno, fwilenu kuwana vishina vize navimikafwa mangana mwambulule mujimbu wamwaza natwima nakumika. Ngocho, fwilenu kutwalaho lika ‘kwambulula kanawa unjiho waWangana waKalunga.’—Vili. 28:23.