Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

KAPETULU 2

Pwenunga naChivezu Chamwaza Kuli Kalunga

Pwenunga naChivezu Chamwaza Kuli Kalunga

“Pwenunga nachivezu chamwaza.”—WAPETULU 1, 3:16.

1, 2. Mwomwo ika namusakila mutu wakumitwaminyina kuchihela chize kamwatachikizako, kaha chuma muka natuhane Yehova chize nachitutwaminyina?

ACHISHINGANYEKENU muli nakuya ukawenu kuchihela kuze kamwatachikizako. Munahase kujimbala chipwe kutokesamo mwono wenu. Shikaho hakusaka mangana muhete kuchihela kuze muli nakuya, mwatela kuhulisa mutu uze atachikizako kanawa mangana amitwaminyine. Kulinga ngocho nachimikafwa mukahete kanawa kuze muli nakuya chakuzeneka kujimbala.

2 Tuvosena tweji kumonanga ukalu wauvulu nakwivwa nge tunajimbala. Chipwe ngocho, Yehova atuhana chivezu mangana chitutwaminyinenga. (WaYakova 1:17) Tukekesenu tumone omu chapwa chivezu nomwo chazata. Kufumaho, natushimutwila omu tunahase kunangula chivezu chetu, nomu tunahase kuzakama vivezu vyavakwetu nomu chivezu chitoma chinahase kutukafwa mukuyoya chetu.

CHIVEZU CHAPWA CHIKA, KAHA CHAZATA NGACHILIHI?

3. Chivezu chapwa chika?

3 Chivezu chapwa chinyingi twatwama nacho chize cheji kutukafwanga tutachikize vyuma vyakwoloka nevi vyakuhenga. Chikupu vene, chapwa wana wamwaza uze atuhana Yehova. Lizu lyachiHelase vazachisa muMbimbiliya ngwavo “chivezu” lyalumbununa “chinyingi chakulijiva mutu ivene.” Nge chivezu chetu nachizata kanawa, kaha nachitukafwa tulikekese etu vavene. Chinahase kutukafwa tutachikize kanawa vishinganyeka vyetu. Chivezu chinahase kututwaminyina tulinge vyuma vyamwaza nakulihenda kuvyuma vyavipi. Chinahase kutulingisa tupwenga vakuwahilila nge tunasakula kulinga vyuma vyamwaza chipwe kwivwa kupihya nge tunasakula vyuma vyavipi.—Talenu Chinyikilo chaKusongo 5.

4, 5. (a) Chuma muka chasolokele omu Alama naEve vahonene kwivwilila kuvivezu vyavo? (b) Hanenu vyakutalilaho vyamuMbimbiliya vize vyasolola omu chazata chivezu.

4 Mutu himutu nahase kulisakwila kwivwilila kuchivezu chenyi chipwe chiku. Alama naEve vasakwile kuhona kwivwilila kuvivezu vyavo, ngocho valingile shili. Numba tuhu vevwile kupihya havyuma valingile oloze kachavakafwileko. Mwomwo halwola kana hivanalikange lyehi kuli Kalunga. (Kuputuka 3:7, 8) Numba tuhu vapwile navivezu vyakukupuka nakutachikiza ngwavo chapwile chakuhenga kulikanga kuli Kalunga, oloze vakanyine kwivwilila kuvivezu vyavo.

5 Vatu vavavulu vakuhona kukupuka vanevwililanga kuvivezu vyavo. Yopa ahanyine chakutalilaho chamwaza. Hakuwana nge asakwilenga kanawa vyakulinga, ngocho ambile ngwenyi: “Muchima wami kaweshi kungulangulula mukuyoya chamiko.” (Yopa 27:6) Omu Yopa avulukile “muchima” wenyi, apwile nakulumbununa chivezu chenyi, chize chamukafwile atachikize vyuma vyakwoloka nevi vyakuhenga. Oloze shimbu jimwe Ndavichi kevwililile kuchivezu chenyiko, ngocho alikangilenga kuli Yehova. Hanyima yakulinga shili, evwilenga kupihya kwijiva nge muchima wenyi wapwile ‘nakumuyanjisa.’ (Samwele 1, 24:5) Echi chasolola nge chivezu chapwile nakulweza Ndavichi ngwacho vyuma alingile vyapwile vyakuhenga. Kwivwilila kuchivezu chenyi chamukafwile ahone kulinga cheka vyuma vyavipi.

6. Mwomwo ika natwambila ngwetu chivezu chapwa wana wakufuma kuli Kalunga?

6 Navatu vaze kavatachikiza Yehovako veji kushinganyekanga ngwavo kwatwama vyuma vyakwoloka nevi vyakuhenga. Mbimbiliya ngwayo: “Vishinganyeka vyavo, navivahana milonga, chipwe kuvahakwila.” (Wavaka-Loma 2:14, 15) Chakutalilaho, vatu vavavulu vatachikiza ngwavo chapwa chakuhenga kujiha mutu chipwe kwiva. Numba tuhu kavatachikiza ngwavo Yehova avahana chivezu chize chatela kuvakafwa kutachikiza vyuma vyamwaza nevi vyakuhengako, oloze veji kwivwililanga kuvivezu vyavo. Kaha nawa veji kukavangizanga jindongi jaKalunga chipwe muchano uze Yehova atuhana mangana utukafwe kusakula kanawa vyakulinga.

7. Mwomwo ika shimbu jimwe vivezu vyetu vinahase kutulweza tulinge vyuma vyakuhenga?

7 Oloze shimbu jimwe vivezu vyetu vinahase kutulweza tulinge vyuma vyakuhenga. Chakutalilaho, chivezu chetu chinahase kulyenyeka mwomwo yakupwa navishinganyeka vyavipi, kaha chinahase kututwaminyina mujila yakuhenga. Chivezu chamwaza kachalijila chiveneko. (Kuputuka 39:1, 2, 7-12) Chasakiwa kuchinangula. Yehova atuhana shipilitu yenyi yajila najindongi jamuMbimbiliya mangana jitutwaminyine. (Wavaka-Loma 9:1) Tukekesenu tumone omu tunahase kunangula vivezu vyetu.

OMU TUNAHASE KUNANGULA VIVEZU VYETU

8. (a) Uno vishinganyeka vyetu vinahase kwenyeka ngachilihi vivezu vyetu? (b) Chihula muka twatela kulihulisa etu vavene shimbu kanda tusakule vyakulinga?

8 Vatu vamwe vashinganyeka ngwavo kwivwilila kuvivezu vyavo chalumbununa kukavangiza vyuma vali nakushinganyeka. Vashinganyeka nge vanahase kulinga kala vyuma vanasake chikalu kaha nge vyuma kana vinakuvevwisa kuwaha. Vishinganyeka vyetu kavyakupukako, ngocho vinahase kutuhungumwisa nakwenyeka vivezu vyetu. Mbimbiliya yamba ngwayo: “Muchima wapwa uka-kutangisa kuhambakana vyuma vyosena, kaha wafwila kulinga cheshocho unasake. Iyaze mwahasa kutachikiza omu wapwa?” (Yelemiya 17:9) Shikaho, tunahase kuputuka kushinganyeka ngwetu vyuma vimwe vyakwoloka okunyi vyakuhenga. Chakutalilaho, shimbu kanda Paulu apwenga muka-Kulishitu, ayanjishilenga chikuma vatu jaKalunga nakufwelela ngwenyi alingilenga vyuma vyakwoloka. Ashinganyekelenga ngwenyi apwile nachivezu chamwaza. Oloze kutwala muze ambile ngwenyi: “Ou eji kungukekesanga shina Yehova kaha.” (Wavaka-Kolinde 1, 4:4; Vilinga 23:1; WaChimoteu 2, 1:3) Omu Paulu atachikijile ngwenyi Yehova evwile kupihya havyuma apwile nakulinga, ashinganyekele kwalumunako vilinga vyenyi. Chikupu vene, shimbu kanda tulinge kala chuma tunakusaka, twatela kulihulisa etu vavene ngwetu, ‘Chuma muka anakusaka Yehova ngulinge?’

9. Kwivwa Kalunga woma chatela kutulingisa tulinge ika?

9 Nge mwazanga mutu, kaha kamweshi kuhasa kulinga vyuma vize navimwivwisa kupihya kumuchimako. Hakuwana nge twazanga Yehova, ngocho katwasaka kulinga kala vyuma vize navimwivwisa kupihyako. Kwivwa Yehova woma chatela kutulingisa tulihende kuvyuma vize navimwivwisa kupihya. Nehemiya atuhana chakutalilaho chamwaza. Akanyine kuzachisa chihela chenyi hakupwa nguvulu mangana awanyineho luheto. Mwomwo ika? Alumbunwine ngwenyi mwomwo ‘evwilenga Kalunga woma.’ (Nehemiya 5:15) Nehemiya kasakile kulinga kala chuma chize nachivwisa Yehova kupihyako. Ngana mwaNehemiya, nayetu katwatela kulinga vyuma vize navivwisa Yehova kupihya kumuchimako. Tunahase kutachikiza vyuma vyeji kwivwisanga Yehova kuwaha hakutanganga Mbimbiliya.—Talenu Chinyikilo chaKusongo 6.

10, 11. Jindongi muka jamuMbimbiliya jize jinahase kutukafwa tusakule kanawa vyakulinga kutalisa kukunwa wala?

10 Chakutalilaho, muka-Kulishitu nahase kusakula kunwa wala chipwe chiku. Jindongi muka najimukafwa asakule kanawa vyakulinga? Talenu jindongi jimwe jino: Mbimbiliya kayakanyisa kunwa wala wamwesekeko. Yahanjika ngwayo vinyo vyapwa wana wakufuma kuli Kalunga. (Samu 104:14, 15) Oloze Yesu alwezele vaka-kumukavangiza ngwenyi kavatela kundupukila ‘mukunwa chikuma’ walako. (Luka 21:34) Paulu alwezele vaka-Kulishitu ngwenyi kavatela kwazana “muviwanyino vyaliuya namukupendako.” (Wavaka-Loma 13:13) Ahanjikile ngwenyi vaka-kupenda “kaveshi kukaswana Wangana waKalungako.”—Wavaka-Kolinde 1, 6:9, 10.

11 Muka-Kulishitu nahase kulihulisa ngwenyi: ‘Uno wala ngwaumona ngachilihi? Uno ngwasaka kunwa wala numba ngunoke kanawa tahi? Uno ngwasaka kunwa wala numba ngulifwelele ami ivene tahi? Kutala ngwatela kulikanyisa ami ivene kunwa chikuma wala wauvulu tahi? Kaha ngweji kunwanga mapapa kangahi? * Kutala ngunahase kushikama kanawa namasepa jami numba tuhu wala wauchiko tahi?’ Twatela kulomba Yehova atukafwe tusakule kulinga vyuma vyakwoloka. (Tangenu Samu 139:23, 24.) Nge natulinga ngocho, kaha natunangula vivezu vyetu vikavangize jindongi jamuMbimbiliya. Echi chasakiwa kulinga vyuma vyavivulu nganomu natulinangula.

MWOMWO IKA TWATELA KUZAKAMA VIVEZU VYAVAKWETU?

12, 13. Mwomwo ika vivezu vyetu vinahase kulihandunwina nevi vyavakwetu, kaha twatela kulinga ngachilihi nge tuli navivezu vyakulihandununa?

12 Vivezu vyavatu vyapwa vyakulihandununa. Chivezu chenu chinahase kumitavisa kulinga vyuma vimwe, oloze vakwenu vivezu vyavo kavyeshi kuvetavisa kulinga vyuma kanako. Chakutalilaho, mutu umwe nahase kusakula kunwa wala oloze weka mwakana kunwa. Mwomwo ika vatu kana vali navishinganyeka vyakulihandununa?

Chivezu chenu chakunangula kanawa chatela kumikafwa musakule kunwa wala chipwe chiku

13 Vatu veji kumonanga vyuma kweseka nakuchihela vakolelele, nomu tanga yavo yamwenenenemo vyuma kana, navyuma vanahichimo mukuyoya chavo navyuma vyeka. Chakutalilaho, vatu vaze vapwilenga naukalu wakunwa wala wamweseke, vanahase kusakula jino kulitwamina kuunwa. (Vamyangana 1, 8:38, 39) Shikaho, munahase kwivwa ngachilihi nge namuhana mutu wala anwenga oloze ikiye mwakana? Uno namwivwa kupihya tahi? Uno namumushinjila tahi? Kutala namusaka kutachikiza ovyo vinamulingisa akane tahi? Nduma, mwomwo mwavumbika chivezu chenyi.

14, 15. Ukalu muka wasolokele mumakumbi aPaulu, kaha Paulu avakafwile ngachilihi?

14 Mumakumbi akaposetolo Paulu, kwapwile ukalu uze wasolwele nge vivezu vyavatu vyapwa vyakulihandununa. Nyama yize valandulwilenga kuvilanjilo, vayizachishilenga kukwitava chamakuli nakuyihana wana kumakombelo. (Wavaka-Kolinde 1, 10:25) Paulu kamwene nge chapwile chakuhenga kulanda nyama kana nakuyilyako. Ikiye ashinganyekele ngwenyi vyakulya vyosena vyafuma kuli Yehova. Oloze vandumbwenyi vamwe vaze valemeselenga makombelo kunyima vashinganyekele mujila yeka. Vashinganyekele ngwavo chapwile chakuhenga kulya nyama kana. Uno Paulu ashinganyekele ngwenyi: ‘Ukalu wauchi mwomwo chivezu chami kacheshi nakunguhana mulongako, kaha nawa nguli nalisesa lyakulya kala vyosena ovyo nangusaka’ tahi?

15 Paulu kashinganyekele ngochoko. Amwene vishinganyeka vyavandumbwenyi kupwa vyavilemu nakwecha kulinga vyuma vimwe vize azangile ikiye. Paulu ambile ngwenyi katwatela “kulisuulwisanga etu vaveneko.” Ambile nawa ngwenyi: “Mwomwo numba Kulishitu kalisuulwishile iveneko.” (Wavaka-Loma 15:1, 3) Ngana mwaYesu, Paulu naikiye azakaminenga vakwavo kuhambakana ivene.—Tangenu Wavaka-Kolinde 1, 8:13; 10:23, 24, 31-33.

16. Mwomwo ika katwatela kusopesa ndumbwetuko nge chivezu chenyi chinamwitavisa kulinga vyuma vimwe?

16 Uno natulinga ngachilihi nge chivezu chamutu nachimwitavisa kulinga vyuma vimwe vize natumona ngwetu vyakuhenga? Katwatela kumona ngwetu vishinganyeka vyetu vikiko vyakwoloka kuhambakana vyavakwetuko. (Tangenu Wavaka-Loma 14:10.) Yehova atuhana vivezu mangana tulisopese etu vavene, keshi kusopesanga vakwetuko. (Mateu 7:1) Katwatela kwitavisa vyuma vize twasaka vinehe vihandwa muchikungulwiloko. Oloze twatela kutondatonda jijila jakunehelamo kuunda nakulizanga navakwetu.—Wavaka-Loma 14:19.

CHIVEZU CHAMWAZA NACHITUNGANYALISANGA

17. Vyuma muka navisoloka nge vatu navaliula jindongi jaYehova?

17 Kaposetolo Petulu asonekele ngwenyi: “Pwenunga nachivezu chamwaza.” (WaPetulu 1, 3:16) Chaluvinda, nge vatu navaliulanga jindongi jaYehova, kaha vivezu vyavo navifwa nakuhona jino kuvatwaminyina. Paulu ahanjikile ngwenyi chivezu kana nachipwa nge ‘vanachocho nachikungo chakakahya.’ (WaChimoteu 1, 4:2) Uno mwawemaho lyehi tahi? Nge munaweme, hachikova chenu heji kupwanga chiveza, kaha haze hachiveza nahapwa jino mbumbulu. Nge mutu mwatwalaho lika kulinga vyuma vyakuhenga, kaha chivezu chenyi nachipwa nachiveza. Kutwala muze nachilitwamina kuzata.

Chivezu chamwaza cheji kututwaminyinanga mukuyoya chetu nakutulingisa tupwenga vakuwahilila nakuunda

18, 19. (a) Uno kwivwa kupihya hashili twalingile chinahase kutukafwa ngachilihi? (b) Natulinga ngachilihi nge tunakwivwa kupihya hashili twalingile okunyi twapihililile nakwalumuka?

18 Nge natwivwa kumuchima kukola havyuma tunalingi, kaha chivezu chikiko chili nakutulweza ngwacho tunalingi vyuma vyakuhenga. Echi nachitukafwa tutachikize vyuma twalingile nakulitwamina kuvilinga cheka. Chapwa chakutamo kulinangula kuvyuma vyavipi twalingile nakuhona kukavilinga cheka. Chakutalilaho, Mwangana Ndavichi alingile shili, oloze chivezu chenyi chamukafwile apihilile nakwalumuka. Ahungile vyuma vize alingile nakufwila kwononoka Yehova mukuyoya chenyi. Ndavichi ahanjikile kweseka navyuma ahichilemo ngwenyi Yehova ‘apwa wamwaza, kaha eji kukonekelanga.’—Samu 51:1-19; 86:5; talenu Chinyikilo chaKusongo 7.

19 Shimbu jimwe mutu nahase kwivwa kupihya hashili alingile kunyima numba tuhu apihililile nakwalumuka. Kwivwa kupihya cheji kukolesanga mutu kumuchima nakumulingisa ashinganyeke nge wamokomoko. Nge omu mukiko mweji kwivwanga, kaha tachikizenu ngwenu kamweshi kuhasa kwalumuna vyuma vize mwalingile kunyimako. Numba tuhu halwola kana kamwatachikijile vyuma vyakwoloka nevi vyakuhengako, oloze tachikizenu ngwenu Yehova amikonekela lyehi, kaha milonga yenu ayijimbangana lyehi. Shikaho mwapwa jino muvatoma kumeso aYehova, kaha nawa munakulinga vyuma vyakwoloka. Muchima wenu unahase kumihana mulonga, oloze Mbimbiliya ngwayo: “Kalunga ahambakana michima yetu.” (Tangenu WaYowano 1, 3:19, 20.) Echi chalumbununa nge Yehova atuzanga kaha nawa eji kutukonekelanga chamokomoko nomu tunakwivwa oholyapwa. Mwatela kufwelela ngwenu Yehova amikonekela lyehi. Nge mutu mwetavila ngwenyi Yehova amukonekela lyehi, kaha chivezu chenyi nachiunda nakupwa wakuwahilila hakuzachila Yehova.—Wavaka-Kolinde 1, 6:11; WavaHepeleu 10:22.

20, 21. (a) Mukanda uno vanausoneka umikafwe kulinga ika? (b) Kulihehwa muka atuhana Yehova, kaha natuchizachisa ngachilihi?

20 Mukanda uno vanausoneka mangana umikafwe munangule chivezu chenu mangana chimihuhumunenga nakumikinga mumakumbi ano akukuminyina. Naumikafwa nawa muzachisenga jindongi jamuMbimbiliya mukuyoya chenu mujijila jakulisezaseza. Chipwe ngocho, mukanda uno kaweshi namukana wajishimbi jize jinahase kumikafwa muukalu wenu wosenako. Tweji kukavangizanga “lushimbi lwaKulishitu” luze lwazama hajindongi jaKalunga. (Wavaka-Ngalesha 6:2) Numba tuhu jishimbi kajahanjika hakala chuma natusaka kulingako, oloze echi kachatela kupwa kanyinyilo kakulingilaho vyuma vyavipiko. (Wavaka-Kolinde 2, 4:1, 2; WavaHepeleu 4:13; WaPetulu 1, 2:16) Twatela kuzachisa kulihehwa chetu mangana tusolole ngwetu twazanga Yehova.

21 Nge natushinganyeka hajindongi jamuMbimbiliya nakujizachisa mukuyoya chetu, kaha natutachikiza mwakuzachishila “uhashi wakukekesa vyuma” nakumona vyuma ngana muze avimona Yehova. (WavaHepeleu 5:14) Kaha chivezu chetu chakunangula kanawa nachitutwaminyina mukuyoya chetu chosena nakutukafwa tutwame lika muzangi yaKalunga.

^ par. 11 Vandotolo vavavulu vamba ngwavo vitakwa veji kuchiwananga kupwa chachikalu kunwa wala wamweseke. Shikaho vandotolo vahanjika ngwavo nachiwaha vitakwa kulitwamina kunwa wala.