Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

KAPETULU 14

Pwenunga Vakashishi muVyuma Vyosena

Pwenunga Vakashishi muVyuma Vyosena

“Tuli nakusaka ngwetu tupwenga vakashishi muvyuma vyosena.”—WAVAHEPELEU 13:18.

1, 2. Uno Yehova eji kwivwanga ngachilihi nge mwatumona tuli nakufwila kupwa vakashishi?

ACHISHINGANYEKENU likumbi limwe kanyike ali nakufuma kushikola, kaha himwawana chikwama mujila chakuzala najimbongo. Ou kanyike mwalinga ngachilihi? Nahase kuchisweka. Oloze himwakindulwisa chikwama kana kuli mwenyacho. Naye mwawahilila chikuma hakwivwa vyuma nalingi mwanenyi.

2 Visemi vavavulu veji kwivwanga kuwaha nge vana vavo navapwa vakashishi. Setu wamwilu Yehova apwa “Kalunga wamuchano,” kaha eji kuwahililanga nge natupwa vakashishi. (Samu 31:5) Twasaka kumwivwisa kuwaha nakupwa “vakashishi muvyuma vyosena.” (WavaHepeleu 13:18) Tushimutwilenu havyuma viwana vize vyalingisa vatu vachiwane kupwa chachikalu kupwa vakashishi. Kufumaho, natushimutwila hanganyo yatwama hakupwa nakashishi nge tunafungulula ukalu kana.

KUPWA VAKASHISHI KULI ETU VAVENE

3-5. (a) Uno tunahase kulyonga ngachilihi etu vavene? (b) Vyuma muka navitukafwa tupwenga vakashishi kuli etu vavene?

3 Twatela kupwa vakashishi kuli etu vavene numba tushishike kuli vakwetu. Oloze kulinga ngocho kachapwa chachashiko. Mulikulukaji lyamyaka lyakulivanga, vandumbwetu muchikungulwilo chaLauchiseya valyongelenga vavene hakushinganyeka ngwavo vali nakulinga vyuma vize vinakwivwisa Yehova kuwaha kumananyi chiku. (Kusoloka 3:17) Chuma kana chinahase kusoloka nakuli yetu.

4 Kambaji Yakova ambile ngwenyi: “Kachi nge mutu nalimono ngwenyi apwa muka-kulemesa Kalunga, oloze keshi kukasa lilimi lyenyiko, kaha ali nakutangisa muchima wenyi, kaha nawa kulemesa chenyi chinapu chaufwefwelekete.” (WaYakova 1:26) Tunahase kulyonga hakushinganyeka ngwetu, nge natuhona kupwa nakalemesa chipwe kupwa nahanjikiso yayipi chipwe kuhanjika makuli, kaha Kalunga keshi kuhasa kwivwa kupihyako, chikalu kaha tuli nakulinga vyuma vimwe vyamwaza. Vyuma muka navitukafwa tuhone kulyonga etu vavene?

5 Omu tweji kulitalilanga muchitalilo, tweji kulimonanga omu twapwa. Kaha nawa omu tweji kutanganga Mbimbiliya, tweji kutachikizanga omu twapwa mumuchima. Ngocho Mbimbiliya yeji kutukafwanga tutachikize oho twajikijila noho twahehelela. Kaha tweji kumonanga jino ngwetu twatela kwalumunako vishinganyeka vyetu, navilinga vyetu nahanjikiso yetu. (Tangenu WaYakova 1:23-25.) Oloze nge natushinganyeka ngwetu kakweshi vyuma vimwe twatela kwalumunako, kaha katweshi kuzovolokako. Shikaho twatela kuzachisa Mbimbiliya mangana tulikekese etu vavane. (Lungungu 3:40; Hangai 1:5) Kulomba nachikiko cheji kutukafwanga tutachikize omu twapwa. Tunahase kulomba Yehova atukafwe tutachikize tutenga twetu tuze twatela kuzachilaho. (Samu 139:23, 24) Twatela kutachikiza ngwetu, “Yehova ahunga muka-kutangisa, oloze apwa sepa lyavaka-kusungama.”—Vishimo 3:32.

KUPWA VAKASHISHI MUTANGA

6. Mwomwo ika valunga napwevo vatela kupwa vakashishi muulo wavo?

6 Kashishi kapwa kakalemu mutanga. Vapwevo nalunga vatela kuhanjikanga muchano, echi nachivalingisa vapwenga vakukingiwa nakulifwelela. Kuhona kashishi muulo cheji kwizanga mujijila jajivulu. Chakutalilaho, umwe muulo nahase kuputuka kusapula chaseya namutu uze kapwa muka-mahyenyiko, chipwe kutalanga mivwimbimbi yavatu vali uselesele chipwe vene kulinga ujila. Talenu mazu ahanjikile muka-kwimba jisamu, ambile ngwenyi: “Kangweshi kulikata navaka-kutangisako. Ngweji kulihendanga kuli vaze veji kulyonganga kupwa vatu vavilinga vyamwaza.” (Samu 26:4) Nge mutu mwahona kupwa wakashishi kuli muka-mahyenyi numba vene muvishinganyeka vyenyi, kaha chinahase kwenyeka ulo wavo.

Kanenunga washi vyuma vize vinahase kujiha ulo wenu

7, 8. Uno munahase kuzachisa ngachilihi Mbimbiliya mangana munangule vana venu vamone kulema chakupwa nakashishi?

7 Vana navakiko vatela kutachikiza ngwavo kashishi kapwa kakalemu. Visemi vatela kuzachisa Mbimbiliya hakunangula vana vavo mangana vapwenga vakashishi. MuMbimbiliya mwatwama mijimbu yavatu vaze kavapwile vakashishiko. Chakutalilaho, Akane apwile mwiji, kaha nawa Ngehaze alyongele mangana vamuhane jimbongo. Yuta nayikiye evilenga jimbongo, kaha kutwala muze asolwele Yesu kuli vaka-kole omu vamuhanyine jimbongo japalata 30.—Yoshuwa 6:17-19; 7:11-25; Vamyangana 2, 5:14-16, 20-27; Mateu 26:14, 15; Yowano 12:6.

8 Kaha nawa muMbimbiliya mwatwama mijimbu yavatu vapwile vakashishi. Chakutalilaho, Yakova alwezele vana venyi vakindulwise jimbongo vawanyine. Yefweta namwanenyi wapwevo nawa valamine lushiko vashikile Kalunga. Kaha nawa Yesu apwile wakashishi namulwola lwalukalu. (Kuputuka 43:12; Vaka-kuyula 11:30-40; Yowano 18:3-11) Vyakutalilaho kanevi vinahase kukafwa vana vamone kulema chatwama hakupwa nakashishi.

9. Kashishi kavisemi kanahase kukafwa ngachilihi vana vavo?

9 Visemi vanahase kulinangulako vyuma vimwe kuli elu lundongi lwamuMbimbiliya: “Jino ove weji kunangulanga mukwenu, kaweshi kulinangula ove iveneko tahi? Ove weji kwambululanga ngwove ‘Kanda kwivako,’ uno weji kwivanga tahi?” (Wavaka-Loma 2:21) Vana veji kutachikizanga nge visemi javo navahanjika vyuma vyeka, oloze navalinga vyuma vyeka. Nge natunangula vana vetu vapwenga vakashishi olozenyi etu katwapwa vakashishiko, kaha tuli nakuvaluwanganyisa. Vana nge navatachikiza ngwavo visemi javo veji kulyonganga nahavyuma vyavindende, kaha navakiko navalinga mwomumwe. (Tangenu Luka 16:10.) Nge visemi navapwa nakashishi, kaha vana vavo navakiko navakapwa visemi vakashishi omu navakapwa navana.—Vishimo 22:6; Wavaka-Efwesu 6:4.

KUPWA VAKASHISHI MUCHIKUNGULWILO

10. Natuhasa kupwa ngachilihi vakashishi kuli vandumbwetu?

10 Twatela nawa kupwa vakashishi kuli vandumbwetu vosena. Nge natuhanjika lika vyuma vize katwatachikijile mashina namasongoko, kaha tunahase kutandakanyisa makuli. Chapwa chachilemu ‘kukinga mivumbo yetu.’ (Vishimo 10:19) Kupwa vakashishi kachalumbununa nge twatela kuhanjika vyuma vyosena tunakushinganyeka, chipwe vize tunatachikiza chipwe tunevuko. Numba vene vyuma tunakusaka kuhanjika vyamuchano, oloze pamo kavyatupandamineko, chipwe nge natuvihanjika kaha natusolola nge katwazakama vakwetuko. (Wavaka-Tesolonyika 1, 4:11) Vatu vamwe nawa vanahase kulihakwila vavene hakwamba ngwavo: “Ngunakusaka kaha kuhanjika muchano.” Etu vangamba jaYehova twasaka kuhanjika mazu akutova mungwa shimbu yosena.—Tangenu Wavaka-Kolose 4:6.

11, 12. (a) Uno kuhona kupwa nakashishi chinahase kutohwesa ngachilihi ukalu wamutu uze nalingi shili? (b) Vihula muka tunahase kulihulisa? (c) Tunahase kusolola ngachilihi ngwetu twapwa vakashishi kuliuka lyaYehova?

11 Yehova ahana vakulwane mulimo wakuzakama chikungulwilo. Vakulwane veji kuchiwananga kupwa chachashi kutukafwa nge natupwa vakashishi. Mwomwo ika? Nge namuya nakumona ndotolo, kutala munahase kumuswekelako vyuma vimwe tahi? Nge namumuswekela, kaha mwamikafwa ngachilihi? Chochimwe nawa, nge tunalingi shili yayinene, kaha katwatela kuswekako. Oloze twatela kuya kuvakulwane nakuvalweza hatoma ukalu wetu. (Samu 12:2; Vilinga 5:1-11) Oloze achishinganyekenu nge sepa lyenu mwazanga chikuma nalingi shili yayinene. (VyavaLevi 5:1) Kutala munahase kwamba ngwenu: “Hakuwana nge sepa lyami ngwamuzanga ngocho ngwatela kuhola kaha” tahi? Nyi munahase kushinganyeka ngwenu ngwatela kwambulula kuli vakulwane mangana vamukafwe azamise cheka usoko wenyi naYehova tahi?—WavaHepeleu 13:17; WaYakova 5:14, 15.

12 Kaha nawa twatela kupwa vakashishi kuliuka lyaYehova omu natusonekanga milimo yetu yamuwande kakweji hikakweji namilimo yeka. Kaha nawa twatela kupwa vakashishi hakusoneka jifwomu jamulimo waupayiniya chipwe milimo yeka yamuliuka.—Tangenu Vishimo 6:16-19.

13. Uno natupwa ngachilihi vakashishi hakusekasanyina hamwe navandumbwetu?

13 Vandumbwetu muchikungulwilo vatela kutachikiza ngwavo lwola lwakulemesa Kalunga kalwapwa hilwola lwakushimutwila vihande vyavo vyakusekasanako. Chakutalilaho, katwasekasanyina chipwe kushimutwila vihande vyakusekasana haZuvo yaWangana chipwe nge tuli mumulimo wamuwandeko. Katwasaka nawa kulyapula vandumbwetuko. Kaha nawa nge namwingisa vandumbwenu milimo, mwatela kuvafweta mulwola lwakutamo, nakuvafweta seteko yajimbongo mwalivwasanyine, nakuvahana kamungoso kweseka najishimbi. Vyuma kana vinahase kupwa mapapilo akuchipatela chipwe kuvafweta jimbongo kwesaka namakumbi avo vanazate. (WaChimoteu 1, 5:18; WaYakova 5:1-4) Kaha nawa nge ndumbwenu namingisa milimo, kaha kamwatela kushinganyeka ngwenu mwamimona mujila yakulipwilako. (Wavaka-Efwesu 6:5-8) Fwilenu kutesamo jola mwalivwasanyine kuzata nakutambula jimbongo kweseka namilimo vamihana.—Wavaka-Tesolonyika 2, 3:10.

14. Vyuma muka vatela kulinga vaka-Kulishitu vali nakusaka kusekasanyina hamwe?

14 Nyi ngachilihi nge tunakusaka kuputuka kusekasana nandumbwetu hakukungulwila hamwe jimbongo chipwe kulinga jakukongola? Nge chili ngocho, kaha twatela kusoneka vyuma vyosena. Mbimbiliya yamba ngwayo omu Yelemiya alanjile wande, asonekele mikanda yivali yachivwasano yize vinjiho vasonekeleko tutachikijilo twavo nakuyilama kanawa mangana vakahase kukayizachisa kulutwe. (Yelemiya 32:9-12; talenu nawa Kuputuka 23:16-20.) Vamwe veji kushinganyekanga ngwavo kusoneka vyuma vyosena vanalivwasana chasolola nge katwafwelela vandumbwetuko. Oloze kuhona kusoneka vyuma vyamukusekasana cheji kunehanga jipami navikokojola. Vaka-Kulishitu vaze navasekasanyina hamwe vatela kutachikiza ngwavo kuneha kuunda muchikungulwilo chapwa chachilemu kuhambakana vihande vyavo vyakusekasana.—Wavaka-Kolinde 1, 6:1-8; talenu Chinyikilo chaKusongo 30.

KUPWA VAKASHISHI KUMILIMO YAKUKAYE

15. Yehova amona ngachilihi vatu vaze kavapwa vakashishi muvyuma vyakusekasanako?

15 Twatela kupwa vakashishi nakuli vatu vaze kavapwa Vinjiho jaYehovako. Yehova asaka tupwenga vakashishi kuli vatu vosena. Mbimbiliya yamba ngwayo: “Vipezaliso vyakutangisa vinapu vyaunyengwe kumeso aYehova, oloze malolwa akupezalisa akwoloka eji kumwivwisanga kuwaha.” (Vishimo 11:1; 20:10, 23) Kushikulu, vatu vazachishilenga vipezaliso mukusekasana. Vaka-kusekasana vongelenga vatu vaze valanjilenga vyuma kuli vakiko hakuvahana vyuma vyakuhona kuheta museteko yize valivwasanyinenga, chipwe kuvalingisa vafwete jimbongo jajivulu kuhambakana namuze valivwasanyinenga. Makumbi ano, vatu vavavulu kavapwa vakashishi muvyuma vyakusekasanako, ngana muze chapwile kushikulu. Kaha nawa Yehova ahungile vatu vakuhona kashishi, namakumbi ano ahunga vatu kana.

16, 17. Vilinga muka vyakuhona kashishi vize twatela kulihendako?

16 Tuvosena tweji kupwanga navyuma vimwe vyeji kutuhonesanga kupwa vakashishi vyakufwana nge kusoneka mukanda wakulomba milimo, kusoneka jifwomu jafulumende chipwe kusoneka vyeseko kushikola. Vavavulu veji kushinganyekanga ngwavo kachapwa chakuhenga kulyongako. Katweshi kuhasa kulikomokelako. Mbimbiliya yatulweza ngwayo mumakumbi akukuminyina vatu navakapwa “vaka-kulizanga vavene, vaka-kuzanga jimbongo, . . . vaze kavazanga vyuma vyamwazako.”—WaChimoteu 2, 3:1-5.

17 Shimbu jimwe vatu vakuhona kashishi veji kufukilanga. (Samu 73:1-8) Muka-Kulishitu vanahase kumufumisa milimo, chipwe kuhona kumuhana jimbongo jenyi chipwe kumuyanjisa kumilimo mwomwo yakupwa wakashishi. Oloze kashishi kapwa kakalemu chikuma. Mwomwo ika?

KASHISHI KEJI KUNEHANGA NGANYO YAYINENE

18. Mwomwo ika chapwila chachilemu kupwa napuho yamwaza?

18 Mutu wapuho yamwaza nakashishi apwa wamulemu, kaha nawa vamufwelela chikuma. Muno mukaye vatu vavandende kaha vanahase kupwa ngocho. Etu tuvosena twatela kufwila kupwa napuho kana. (Mika 7:2) Chikupu vene, vatu vamwe vanahase kumiseha nakumisekeleka nakumyamba uleya mwomwo yakupwa nakashishi. Oloze veka vanahase kumizanga nakumifwelela. Vinjiho jaYehova mukaye kosena vavatachikiza ngwavo vapwa vakashishi. Vakulwane vamilimo vamwe vazanga kukumuna Vinjiho jaYehova mangana vavazachile milimo yavo mwomwo vavatachikiza kupwa vakashishi. Chakutalilaho, omu vakulwane vamilimo vanahangenga vatu vaze vengisa milimo mwomwo yakuhona kupwa vakashishi, Vinjiho jaYehova vanahononga kuvahanga hamilimo mwomwo yakupwa vakashishi.

Kuzata nangolo cheji kutohwesanga Yehova

19. Kupwa nakashishi chakwata ngachilihi hausoko wetu naYehova?

19 Kupwa vakashishi muvyuma vyosena cheji kulingisanga mutu apwenga nachivezu chamwaza nakupwa wakuunda. Twatela kupwa ngana mwaPaulu uze asonekele ngwenyi: “Tunafwelela ngwetu tuli nachivezu chamwaza.” (WavaHepeleu 13:18) Chuma chachilemu chikuma shina kutumona kuli Setu wamwilu, Yehova uze eji kutusakwililanga hakukilikita chetu chakufwila kupwa vakashishi muvyuma vyosena.—Tangenu Samu 15:1, 2; Vishimo 22:1.