Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

KAPETULU 11

“Kanda Kuchipwengaho Lyehi Mutu Ahanjika Nganako”

“Kanda Kuchipwengaho Lyehi Mutu Ahanjika Nganako”

1, 2. (a) Mwomwo ika vaze tupasu vatumine kuya nakukwata Yesu vakindulukilile mavokovoko? (b) Mwomwo ika Yesu apwililile muka-kunangula wakulipwila?

 VAFWALISEU vapihililile chikuma omu Yesu apwile mutembele nakunangula vatu hali Ise. Vaze vapwile nakumwivwilila vapwile navishinganyeka vyakulihandununa. Vavavulu vafwelelele muli ikiye, kaha veka vasakile kachi vamukase. Vatwamina vamukwitava vapihililile chikuma, kaha vatumine tupasu vayenga nakukwata Yesu. Oloze ava tupasu vakindulukile mavokovoko. Shikaho vapilishitu vavalemu navaFwaliseu vahulishile vaze tupasu ngwavo: “Mwomwo ika munazenekela kumuneha kuno?” Vakiko vakumbulwile ngwavo: “Kanda kuchipwengaho lyehi mutu ahanjika nganako.” Kunangula chaYesu chavakomwesele chikuma, kahechi chavalingishile vahone kumukwata. aYowano 7:45, 46.

2 Ava tupasu keshi vakivo kaha valikomokelele hakunangula chaYesuko. Vatu vavavulu valikungulwilenga mangana vavanangule kuli Yesu. (Mako 3:7, 9; 4:1; Luka 5:1-3) Mwomwo ika Yesu apwililile muka-kunangula wakulipwila? Nganomu twamonanga muKapetulu 8, azangile muchano navatu anangwilenga. Kaha nawa atachikijile kanawa jijila jakunangwilamo. Tutalenu jino hajijila jitatu azachishilenga Yesu mukunangula chenyi, nomwo tunahase kumulondezeza.

Kunangula Mujila Yayashi

3, 4. (a) Mwomwo ika Yesu azachishililenga mazu amashi mukunangula chenyi? (b) Uno Chihande ChahaPili chasolola ngachilihi nge Yesu anangwilenga vatu mujila yayashi?

3 Achishinganyekenu hauhashi apwile nawo Yesu wakutela kuzachisa mazu akujiminyina hakunangula. Oloze omu anangwilenga vatu, kazachishilenga mazu amakaluko mwomwo vavavulu vapwile “vatu vakuzeneka kulinangula kaha nawa hivatu vanganavene.” (Vilinga 4:13) Atachikijile hakuminyinyine ngolo javo, ngocho kavanangwilenga vyuma vyavivulu halwola lwolumweko. (Yowano 16:12) Numba tuhu azachishilenga mazu amashi, oloze muchano anangwilenga wakafwile chikuma vatu.

4 Chakutalilaho, achishinganyekenu haChihande chenyi ChahaPili chize vasoneka hali Mateu 5:3–7:27. Muchihande kanechi, Yesu ahuhumwine vatu havyuma vyavilemu nakushindakanya havishina vyavilemu. Kazachishile hanjikiso chipwe mazu amakaluko, oloze azachishile mazu aze navevwishisa nakuli vanyike. Echi chikiko chalingishile mayongomena avatu “alikomokelele chikuma mujila anangwililengamo” omu akumishile kuhanjika. Kaha havatu kana hapwile navanjimi, natufunga navaka-kuta ishi.—Mateu 7:28.

5. Vulukenu vyuma vimwe anangwile Yesu mujila yayashi vize vyatwama naulumbunwiso waulemu.

5 Omu Yesu anangwilenga, kakavulu azachishilenga mazu amashi nahanjikiso yakuhona kulikonda, kaha vyuma ahanjikilenga vyapwilenga naulumbunwiso waulemu. Hakuwana nge halwola kana kakwapwile mutu apwile nakusonekako, ngocho jila kaneyi yakafwilenga vaka-kumwivwilila vahase kwanuka vyuma avanangwilenga nakuvilama mumichima yavo. Achitalenu havyuma vino anangwile: “Litwaminenu kusopesanga vakwenu, kuchina nayenu navakamisopesa.” “Vatu vavakangule kaveshi kusakiwa chimbukeko, kuvanga vaka-kuviza kaha.” “Shipilitu yinasake vene, oloze mujimba unazeye.” “Hanenunga vyuma vyaKesale kuli Kesale, oloze vyuma vyaKalunga kuli Kalunga.” “Kuhana cheji kunehanga kuwahilila chikuma kuhambakana kutambula.” b (Mateu 7:1; 9:12; 26:41; Mako 12:17; Vilinga 20:35) Numba tuhu munahichi myaka kafwe 2,000 kufuma haze Yesu ahanjikile mazu kana, oloze mazu kana achili nakwivwakana nge vanawahanjika lelo.

6, 7. (a) Hakusaka tunangulenga mujila yayashi, mwomwo ika chapwila chachilemu kuzachisanga mazu amashi? (b) Uno tunahase kulihenda ngachilihi kutato yakunangula chilongesa chaMbimbiliya vyuma vyavivulu halwola lwolumwe?

6 Uno tunahase kunangulanga ngachilihi mujila yayashi? Chuma chimwe chachilemu twatela kulinga shina kuzachisa mazu amashi aze vanahase kwivwishisa vatu vavavulu. Muchano watwama muMazu aKalunga kawapwa waukaluko. Yehova asaka vatu vakulinyisa kaha nawa vamichima yamwaza vatachikize omu apwa navyuma ajina kukalinga kulutwe. (Wavaka-Kolinde 1, 1:26-28) Kuzachisa mazu amashi akusakula kanawa chinahase kulingisa muchano wamuMazu aKalunga wivwakane.

Nangulenunga mujila yayashi

7 Hakusaka tunangulenga mujila yayashi, twatela kulihenda kutato yakunangula vilongesa vyaMbimbiliya vyuma vyavivulu halwola lwolumwe. Shikaho, nge tuli nakutwaminyina chilongesa chaMbimbiliya, katwatela kulumbununa vyuma vyosena, chipwe kufwila kukumisa washi kulinangula chilongesako. Oloze kutachikiza uhashi wachilongesa chetu navyuma ali nakusakiwa nachitukafwa tutachikize kuvula chavyuma natumunangula. Chuma twafwila shina kukafwa chilongesa chetu apwenga muka-kukavangiza Kulishitu, kaha nawa muka-kulemesa Yehova. Ngocho twatela kumunangula mulwola lwakutamo mangana vyuma natumunangula vihase kumulumbunukila kanawa. Echi nachilingisa muchano wamuMbimbiliya tuli nakumunangula umuhete kumuchima nakuzachisa vyuma ali nakulinangula.—Wavaka-Loma 12:2.

Kuhulisa Vihula Vyakutamo

8, 9. (a) Mwomwo ika Yesu ahulishililenga vihula? (b) Uno Yesu azachishile ngachilihi vihula hakusaka akafwe Petulu atachikize chishina vapwile nakuhanjikaho chakuhana mitelo kutembele?

8 Yesu azachishilenga vihula mujila yakutamo, numba tuhu chapwilenga chachashi kuli ikiye kulweza vaka-kumwivwilila vyuma asakile kuvanangula chakuzeneka kuzachisa vihula. Kaha mwomwo ika Yesu azachishililenga vihula? Shimbu jimwe azachishilenga vihula mangana asopolole vishinganyeka vyakuhenga vyavaka-kole jenyi nakuvahonesa mangana. (Mateu 21:23-27; 22:41-46) Oloze lwola lumwe azachishilenga vihula mangana akafwe tumbaji twenyi vatufule vyuma vyapwilenga mumichima yavo nakuvakafwa vahotole uhashi wavo wakushinganyeka. Echi chikiko chamulingishilenga ahulise vihula vyakufwana nge: “Munashinganyeka muka?” “[na]Unetavila vyuma kana nyi?” (Mateu 18:12, Yowano 11:26) Kuhulisa vihula chalingishilenga Yesu ahete kumichima yatumbaji twenyi. Achitalenu hachakutalilaho chino.

9 Lwola lumwe, vaka-kutambula mitelo vahulishile Petulu avalweze numba nge Yesu ahanyinenga mitelo kutembele. c Petulu avakumbulwile washiwashi ngwenyi, “Eji kuhananga.” Kutwala muze, Yesu ashimutwilile naPetulu nakumuhulisa ngwenyi: “Ove Shimona, unashinganyeka muka? Uno vamyangana vahamavu veji kutambulanga mitelo yakulisezaseza kuli veya? Uno kuli vana vavo tahi, nyi kuli vatu veka?” Petulu amukumbulwile ngwenyi: “Kuli vatu veka.” Kaha Yesu ahanjikile ngwenyi: “Kahanyi vana chikupu vene kaveshi kutela miteloko.” (Mateu 17:24-27) Petulu atachikijile ovyo Yesu amuhulishilile vihula kana mwomwo vatu vamutanga yavamyangana kavatelelenga miteloko. Shikaho, hakuwana nge Yesu apwa mwanaMwangana wamwilu umwe kaha wakulipwila, ngocho katelelele kutela miteloko mwomwo Ise ikiye valemeselelenga mutembele kana. Nyingililenu ngwenu Yesu azachishile vihula mujila yakuzangama mangana akafwe Petulu atachikize chishina vapwile nakuhanjikaho nakumukafwa amone ovyo chapwila chachilemu kuvangila kushinganyeka shimbu kanda akumbulule kachi nge navakamuhulisa cheka.

Hulisenunga vihula vize naviheta mwenyazuvo kumuchima

10. Uno tunahase kuzachisa ngachilihi kanawa vihula nge tuli nakwambulwila kuzuvo hizuvo?

10 Uno tunahase kuzachisa ngachilihi kanawa vihula nge tuli nakwambulwila kuzuvo hizuvo? Hakwambulwila kuzuvo hizuvo, tunahase kuzachisa vihula mangana tusangumune pwipwi yavatu yakusaka kutwivwilila yize nayilingisa tuvambulile mujimbu wamwaza. Chakutalilaho, nge tuli nakuhanjika namutu wamukulwane, tunahase kumuhulisa mukalemesa ngwetu, “Vyuma muka vinalumuka mukaye vize munamono mukuyoya chenu?” Nge nakumbulula, tunahase kumuhulisa jino ngwetu, “Vyuma muka navisakiwa numba kano kaye kapwenga cheka kamwaza kuyoyelamo?” (Mateu 6:9, 10) Nge natuwana chisemi wapwevo uze ali navana vavandende, kaha tunahase kumuhulisa ngwetu, “Kutala mwashinganyekaho lyehi omu kaye nakakapwa halwola navakakola vana venu tahi?” (Samu 37:10, 11) Kupwa vakuvanguluka omu natuheta kwakamwihi nazuvo yamutu nachitukafwa tuhulise vihula vize naviheta mwenyazuvo kumuchima.

11. Tunahase kuzachisa ngachilihi kanawa vihula hakutwaminyina chilongesa chaMbimbiliya?

11 Tunahase kuzachisa ngachilihi kanawa vihula hakutwaminyina chilongesa chaMbimbiliya? Kuhulisa vihula vyamwaza chinahase kutukafwa tutachikize vili mumuchima wamutu tunakunangula. (Vishimo 20:5) Chakutalilaho, shinganyekenu tuli nakulinangula chilongesa 43 chakwamba ngwavo, “Vyuma Muka Yahanjika Mbimbiliya haWala?” mumukanda waLivwise Kuwaha Kuyoya Haya Myaka. d Chilongesa kana chahanjika omu Kalunga amona kunwa chikuma wala nakupenda. Vyuma mwakumbulula mutu tuli nakunangula navisolola numba nge ali nakwivwishisa vyuma yanangula Mbimbiliya nakuvitavila chipwe chiku. Tunahase kumuhulisa ngwetu, “Kutala jila Kalunga amwenamo vyuma kana wayimona kupwa yakwoloka tahi?” Tunahase kumuhulisa nawa ngwetu, “Unahase kuzachisa ngachilihi vyuma kana mukuyoya chove?” Anukenu nawa ngwenu mwatela kuhulisa vihula mujila yakuzangama kweseka namutu muli nakunangula. Katwatela kumuhulisa vihula vize navimwivwisa sonyiko.—Vishimo 12:18.

Kuhanjika Mujila Yakukunyula

12-14. (a) Yesu akafwilenga ngachilihi vatu valinangule vishina vyavilemu? (b) Yesu akumbulwile ngachilihi vaFwaliseu omu vamwambile ngwavo azachishilenga ngolo jakufuma kuli Satana?

12 Yesu atachikijile kanawa mwakulijingishila navatu mwomwo apwile wakukupuka mwosena. Shimbu jimwe ahanjikilenga mukuzangama kuli vaka-kumufwefulula hakukana vyuma vyamakuli vapwile nakumuvangijikila. Kakavulu alijingishilenga navaka-kumukavangiza mangana avanangule vishina vyavilemu. Tuchitalenu havyakutalilaho vimwe.

13 Hanyima yakuka lunga umwe uze apwile nandemone, naupuputa naumama, vaFwaliseu vamwambile ngwavo: “Ou lunga keshi kulovola vandemone nangolo jekako, shina nangolo jaMbelezembule [Satana], muka-kuyula vandemone.” VaFwaliseu vetavilile ngwavo mutu atelelele kupwa nangolo jakukangana numba ahase kufumisa vandemone. Oloze vahanjikile ngwavo ngolo jaYesu jafumine kuli Satana. Vyuma vahanjikile vyapwile vyamakuli kaha nawa vyakuhenga. Hakusaka asopolole vishinganyeka vyavo vyakuhenga, Yesu avakumbulwile ngwenyi: “Weshowo wangana naulimbalaka uvene weji kunonganga, kaha yeshoyo nganda chipwe zuvo nayilimbalaka ivene kayeshi kuzamako. Chochimwe nawa, kachi nge Satana ali nakulovola Satana, kaha nalifumbukila ivene. Kahaze wangana wenyi nauzama ngachilihi?” (Mateu 12:22-26) Mujila yikwavo, Yesu alumbunwine ngwenyi: “Nge ngwapwa ngumutu waSatana, kaha vyuma nguli nakulinga vyakufumisako vyuma vize Satana nalingi navisolola nge Satana ali nakulifumbukila ivene, ngocho kalinwomu anonge.” Yesu alumbunwine kanawa chishina chize kavahashile kuhamikako.

14 Yesu kakuminyine aha kahako, oloze atwalileho lika kulijingisa navo. Hakutachikiza ngwenyi tumbaji vamwe vavaFwaliseu valowelenga vandemone, Yesu ahulishile vaFwaliseu chihula chachashi oloze chakujingulwisa wongo ngwenyi: “Kachi nge ami ngweji kulovolanga vandemone nangolo jaMbelezembule, nyi vana venu [chipwe tumbaji twenu] veji kulovolanga vandemone nangolo jeya?” (Mateu 12:27) Yesu apwile nakulumbununa ngwenyi: “Nge ami ngweji kulovolanga vandemone kuzachisa ngolo jaSatana, kaha natumbaji twenu nawa veji kuzachisanga ngolo jojimwe.” VaFwaliseu vahonene vyakuhanjika mwomwo kavetavilile ngwavo tumbaji twavo vapwile nakulovola vandemone nangolo jaSatanako. Ngocho, Yesu asolwele hatoma vishinganyeka vyavo vyakuhenga hakulijingisa navo mangana valimwene vavene upi wavo. Kutanga mijimbu yize yasolola omu Yesu alijingishilenga navaFwaliseu cheji kutwivwisanga kuwaha, nyi mweka? Kaha achishinganyekenu omu vevwilenga vatu vaze vapwileko halwola luze Yesu apwile nakuhanjika nakwivwa lizu lyenyi. Chikupu vene, vakunyukile chikuma.

15-17. Hanenu chakutalilaho chakusolola omu Yesu azachishilenga hanjikiso yakwamba ngwavo “kahanyi mwahambakanamo chikuma” hakunangula vatu muchano hali Ise.

15 Yesu alijingishilenga navatu nakuvakunyula hakufwila kuvanangula muchano hali Ise. Kakavulu azachishilenga hanjikiso yakwamba ngwenyi, “kahanyi mwahambakanamo chikuma,” kahechi chakafwilenga vatu vafwelele chikuma vyuma avanangwilenga. Hanjikiso kaneyi yinahase kulingisa vatu vakunyuke nakwanuka vyuma vanalinangula. Tuchitalenu havyakutalilaho vivali.

16 Omu Yesu akumbulwile chihula vamuhulishile tumbaji twenyi vaze vasakile avanangule mwakulombela, alumbunwine muchima vatwama nawo visemi vakuhona kukupuka mwosena, wakufwila kuhana “mawana amwaza” kuli vana vavo. Kaha akukulwile jino ngwenyi: “Kachi nge enu, numba tuhu mwapwa muvakuhuka, oloze munatachikiza mwakuhanyina mawana amwaza kuli vana venu, kahanyi Senu wamwilu mwahambakanamo chikuma kuhana shipilitu yajila kuli vaze navamulombayo.” (Luka 11:1-13) Yesu hano apwile nakwesekesa vyuma. Nge visemi vakuhona kukupuka veji kuzakamanga vana vavo, kahanyi Setu wamwilu uze apwa wakukupuka mwosena kaha nawa wakwoloka muvyuma vyosena, mwahambakanamo chikuma kuhana shipilitu yajila kuli vaka-kumulemesa vakushishika vaze veji kumulombanga namuchima wakulinyisa.

17 Yesu azachishile hanjikiso yoyimwe hakukafwa vatu mwakuhonesela ukalu wakulizakamina. Ambile ngwenyi: “Makololo . . . kaveshi kukuva mbutoko, chipwe kwahako, kaha kaveshi nawa nazuvo yakutulikila chipwe chiseteko. Oloze Kalunga eji kuvalisanga. Uno enu kamwalema chikuma kuhambakana tujilako numba? Achishinganyekenu omu jeji kukulanga jitemo. Kajeshi kufulyangila, chipwe kutunga mahinako . . . Enu vaka-lufwelelo lwalundende, jino kachi nge Kalunga eji kuvwikanga vyuma vyakusoka hamavu, evi navipwako lelo kaha hamene hinavavimbila mukakahya, kahanyi mwahambakanamo chikuma kumivwika enu.” (Luka 12:24, 27, 28) Kachi nge Yehova eji kuzakamanga tujila najitemo, kahanyi mwahambakanamo chikuma kuzakama vatu vaze vamuzanga nakumulemesa! Chakuzeneka kukakasana, Yesu ahetelenga kumichima yavaka-kumwivwilila hakulijingisa navo mujila kaneyi.

18, 19. Tunahase kulijingisa ngachilihi namutu mwamba ngwenyi kafwelela Kalunga uze kamona namesoko?

18 Hakuzata mulimo wakwambulula, twatela kuhanjika navatu mujila yize nayivalingisa vamone vyuma vimwe vafwelela kupwa vyamakuli. Twatela nawa kulijingisa navatu hakuvanangula muchano hali Yehova. (Vilinga 19:8; 28:23, 24) Uno echi chalumbununa nge twatela kuzachisa mazu amavulu aze nawalingisa vatu vahone kwivwishisa vyuma natuvanangula tahi? Nduma. Chishina natulinangula kuli Yesu shina chakwamba nge, kushimutwila mujila yakukunyula kaha nawa yayashi cheji kuhetanga vatu kumichima.

19 Chakutalilaho, tunahase kulinga ngachilihi nge mutu mwahanjika ngwenyi kafwelela Kalunga uze kamona namesoko? Tunahase kulijingisa nenyi hachishina chakwamba nge vyuma vyosena vikwechi nokwo vyafuma. Twetavila ngwetu vyuma vyosena tweji kumonanga vyatwama nokwo vyafuma. Tunahase kuhanjika ngwetu: “Kachi nge namuwana zuvo yakungangula kanawa mupambo vanahakemo navyakulya (vikiko vyuma), kutala kamweshi kuhasa kwitavila ngwenu kuli mutu umwe ayitungile (kukiko vyafumine) nakuhakamo vyakulya kanako tahi? Chochimwe nawa, hakumona vyuma vyakutenga vyosena navyakulya vyavivulu hamavu (vikiko vyuma), kutala katweshi twitavile ngwetu kuli Mutu umwe (kuze vyafuma) avitengeleko nyi? Mbimbiliya yalumbununa hatoma ngwayo: ‘Zuvo hizuvo vayitunga kuli mutu, oloze uze atengele vyuma vyosena ikiye Kalunga.’” (WavaHepeleu 3:4) Oloze numba tulumbununa tuhu ngachilihi, vatu vamwe kaveshi kwitavilako.—Wavaka-Tesolonyika 2, 3:2.

Hanjikenunga mujila yize nayiheta mutu kumuchima

20, 21. (a) Tunahase kuzachisa ngachilihi hanjikiso yakwamba ngwavo “kahanyi mwahambakanamo chikuma” hakushindakanya havilinga vyaYehova najijila jenyi? (b) Vyuma muka natukashimutwila mukapetulu nakavangizaho?

20 Omu natunangulanga vatu muwande chipwe muchikungulwilo, nayetu tunahase kuzachisa hanjikiso yakwamba ngwavo “kahanyi mwahambakanamo chikuma” mangana tushindakanye havilinga vyaYehova najijila jenyi. Chakutalilaho, hakusaka tusolole nge kunangula chakuyekelesa vatu mukakahya kahelo chapwa chakuhenga kumeso aYehova, tunahase kwamba ngwetu: “Kutala chisemi wazangi nahase kwocha livoko lyamwanenyi mukakahya mangana amuzangamise tahi? Kahanyi nachihambakanamo kupihya Setu wazangi wamwilu uze amona kuzangamisa nakakahya kahelo kupwa chaukenya, kulinga chuma kana.” (Yelemiya 7:31) Hakusaka kufwelelesa ndumbwetu uze nahombo ngwetu Yehova amuzanga, tunahase kwamba ngwetu: “Nge Yehova amona tujilili kupwa vavalemu, kahanyi mwahambakanamo chikuma kuzakama nakuzanga vatu jenyi vaze veji kumulemesanga kuhakilako vene nayenu.” (Mateu 10:29-31) Kunangula mujila kana nachitukafwa tuhete vatu kumichima.

21 Hanyima yakushimutwila hajijila jitatu jakunangwilamo jize azachishilenga Yesu, tunamono chikupu nge tupasu vaze vahonene kukwata Yesu vahanjikile muchano hakwamba ngwavo: “Kanda kuchipwengaho lyehi mutu ahanjika nganako.” Mukapetulu nakavangizaho, natukashimutwila hajila yikwavo yakunangwilamo yize vamutachikijilaho chikuma Yesu, jila kana shina kuzachisa vyakutalilaho.

a Chasoloka nge ava tupasu vazachililenga kuzango yaSunendeline, kaha nawa vavatetekelelenga kuli vapilishitu vavalemu.

b Mazu amakumishilo ahali Vilinga 20:35 vawasoneka kaha kuli kaposetolo Paulu. Pamo mazu kana valingile akumulweza kuli mutu umwe uze evwile Yesu mwawahanjika, chipwe pamo vamulwezelewo kuli Yesu ivene uze vasangwile nyi pamo Yehova ikiye amulwezelewo.

c Mwaka himwaka, vaYuleya vavalwezelenga kuhana jindalakima jivali jakuzachisa kutembele, kaha jindalakima kaneji japwile kafwe hifweto mwazachila mutu mumakumbi avali. Mukanda umwe wahanjika ngwawo: “Jimbongo kana vajizachishilenga kumulimo wamawana akulumba namawana eka aze vapilishitu vahanyinyinengako vatu hakumbi hakumbi.”

d Vasoneka kuli Vinjiho jaYehova.