Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

Military equipment: Anton Petrus/Moment via Getty Images; money: Wara1982/iStock via Getty Images Plus

TONENUNGA!

Jimbongo Jajivulu Chikuma Jinazate kuJita—Ukalu Muka Unafumumo?

Jimbongo Jajivulu Chikuma Jinazate kuJita—Ukalu Muka Unafumumo?

 Jita yinafwiki jimbongo jajivulu chikuma.

  •   “Mwakawali jifulumende mukaye kosena jazachisanga jimbongo jajindola jakuheta kujitililiyoni 2.2 hakulwa jijita jakulisezaseza. Elu lukiko lwola lwatete luze jifulumende jinazachisa jimbongo jajivulu ngana.”—The Washington Post, February 13, 2024.

 Kuli vyuma vikwavo vinalyenyeka keshi jimbongo kahako. Tala chakutalilaho chajita yili muUkraine.

  •   Maswalale. Vaka-kulava vanahanjika ngwavo, maswalale kafwe 500,000 vakiko vanafu chipwe kulemana kufuma haze yaputukilile jita myaka yivali kunyima.

  •   Vatu. Vaka-United Nations vanahanjika ngwavo vatu vakuhambakana 28,000 vakiko vanafu chipwe kulikolesa. Oloze twamina waliuka lyaUN ambanga ngwenyi: “Kacheshi kuhashiwa kutachikiza kuvula chavatu vosena vanafu chipwe kulemana mujita kaneyiko.” a

 Vatu vavavulu chikuma mukaye kosena vali nakuyanda mwomwo yajijita navikokojola.

  •   Jimiliyoni 114. Echi chikiko kuvula chavatu mukaye kosena vaze vanaseze membo avo mwomwo yajita nauhwanga kuheta muSeptember 2023.

  •   Jimiliyoni 783. Kuvula chavatu vaze vali nakufwa kuzala yakalombolombo. “Vikokojola vikiko vili nakuneha chikuma zala. Vatu jipaseti 70 vaze vali nakufwa zala mukaye kosena vatwama mujingalila muze muli jita nauhwanga.”—World Food Programme.

 Uno jijita najikakuma tahi? Uno kulutwe natukatwama mukuunda tahi? Uno nakukapwako lwola luze kakweshi kukapwa vihutu, luze vatu navakapwanga navyakulya vyavivulu tahi? Vyuma muka yahanjika Mbimbiliya?

Lwola lwajita

 Mbimbiliya yahanjikilile chimweza ngwayo jijita najikavula, kaha nawa vajilumbununa kuzachisa muka-kutambuka hakavalu.

  •   “Kwalovokele nawa kavalu uchila nge kakahya, kaha uze atwamineho vamuhanyine ngolo jakufumisa kuunda hamavu mangana vatu valijihe mwavomwavo. Vamuhanyine nawa poko yamukwale yayinene.”—Kusoloka 6:4.

 Ou muka-kutambuka hakavalu vamukavangijile kuli vaka-kutambuka hatuvalu vavali vaze vemanyinako zala yakalombolombo nakufwa, vize vyeji kwizanga mwomwo yamusongo wachihita chipwe mwomwo yavyuma vyeka. (Kusoloka 6:5-8) Hakusaka ulinangule vyavivulu kutalisa kuupolofweto kanou wamuMbimbiliya navyuma vyatela kutulingisa tufwelele chikupu ngwetu uli nakutesamo makumbi ano, tanga chihande chakwamba ngwavo “Uno Vaka-kutambuka haTuvalu Vawana Vemanyinako Ika?

Kulutwe natukatwama mukuunda

 Kalinwomu luheto lwahano hamavu vechenga kuluzachisa hakulwa jita. Oloze chuma kana kacheshi kukalingiwa mungolo javatuko. Mbimbiliya ngwayo:

  •   Kalunga mwakakumisa “jijita hamavu hosena.”—Samu 46:9.

  •   Kalunga mwakakafumisa ukalu uze weji kwizanga mwomwo yajijita. “Mwakahunda masoji osena kumeso avo, kufwa kacheshi kukapwako chekako, kaha nawa kakweshi kukapwa cheka kulishona, chipwe miteto, chipwe kukolako. Vyuma vyakulivanga vinafumuko lyehi.”—Kusoloka 21:4.

  •   Kalunga mwakaneha kuunda hamavu hosena. “Vatu jami navakatwamanga kuvihela vyakuunda, navakatwamanga kuvihela vyakukingiwa, nakuvihela vyakulu.”—Isaya 32:18.

 Kweseka naupolofweto, jijita navyuma vyeka tuli nakumona makumbi ano vili nakusolola nge kalinwomu tutwame mukuunda.

 Uno Kalunga mwakaneha ngachilihi kuunda? Mwakazachisa fulumende yenyi yamwilu chipwe ngwetu Wangana. (Mateu 6:10) Hakusaka ulinangule omwo wapwa Wangana wenyi navyuma naukakulingila, tala vindiyo yayihi yakwamba ngwavo Wangana waKalunga Chuma Muka?

a Miroslav Jenca, United Nations assistant secretary-general for Europe, December 6, 2023.