Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

mustafahacalaki/DigitalVision Vectors via Getty Images

TONENUNGA!

Uno Makina Vanakutunga Akuzata Nge Vatu Nawakafwa Vatu Nyi Nawaneha Ukalu?—Vyuma Muka Yahanjika Mbimbiliya?

Uno Makina Vanakutunga Akuzata Nge Vatu Nawakafwa Vatu Nyi Nawaneha Ukalu?—Vyuma Muka Yahanjika Mbimbiliya?

 Kalinwomu ngana, vatwamina vamukaye, navaka-sayasi navaka-kutunga makina, vahanjikanga hamilimo yili nakuzata makina aze azata nge vatu, aze vavuluka muChingeleshi ngwavo artificial intelligence (AI). Numba tuhu vahanjikanga omwo makina kana ali nakukafwa vatu, oloze vahanjikanga nawa ngwavo vanalizakamina mwomwo vatu vanahase kuwazachisa mujila yakuhenga.

  •   “Awa makina ali hamukana wamakina angolo vali nakutunga makumbi ano, mangana ashiwise chiyoyelo chavatu. . . Oloze nawa, anahse kuneha ukalu nakuhonesa vatu kupwa vakukingiwa nakuhona kukinga lisesa lyavatu namijimbu yavo yakusweka nakulingisa vatu vahone kufwelela chiyulo chavatu vosena, vavuluka ngwavo ndimokalasi.”—Kamala Harris, muhato watwamina walifuchi lyaUnited States, May 4, 2023.

  •   “Numba tuhu makina aze ali nakuzata milimo nge vatu (AI) ali nakusoloka nge nawakumisa ukalu wavatu kutalisa kumisongo, oloze ali nakusoloka nawa nge nawaneha ukalu wakulisezaseza kumijimba yavatu.” Mazu kana vawahanjikile kulizavu lyavandotolo vamukaye kosena navakuluwa vatala hakulikangula chavatu, vaze vatwaminyinyine kuli Dr. Frederik Federspiel. Awa mazu vawasonekele ha 9 May, 2023, mumukanda vavuluka ngwavo BMJ Global Health. a

  •   “Makina aze anakuzata nge vatu (AI) vanahase kuwazachisa hakutandakanyisa mijimbu yamakuli. Kaha awa makina anahase kutambula vatu milimo kalinwomu ngana. Vatu vaze vazata milimo yakutungatunga makina vanalizakamina ngwavo makina kana anahase kuneha ukalu kuvatu.”—The New York Times, May 1, 2023.

 Mukuhita chalwola natukatachikiza kuvula chavyuma vyamwaza chipwe vyavipi vize anahase kulinga makina kana kuvatu. Vyuma muka yahanjika Mbimbiliya?

Mwomwo ika vyuma vali nakutunga vili nakulingisa vatu valizakamine?

 Mbimbiliya yasolola ovyo vatu kaveshi kuhasa kutunga vyuma vize navazachisa kaha mujila yamwazako.

  1.  1. Numba tuhu vatu vanahase kujina kutunga chuma chize nachikafwa vatu, oloze kaveshi kuhasa kutachikijila chimweza ukalu nachikaneha kulutweko.

    •   “Kuyili jila mwamona mutu ngwenyi yinasungama, oloze hakukuminyina nayimutwala kukufwa.”—Vishimo 14:12.

  2.  2. Mutu katwama nangolo jakukanyisa vatu jila vali nakusaka kuzachishilamo chuma natunguko.

    •   “[Nanguseza milimo yami kumutu] uze mwakanguswana. Iyaze natachikiza numba nge mutu kana mwakapwa muka-mangana nyi chileya? Oloze mwakapwa nawata havyuma vyosena vize ngwazachile nangolo jami namangana ami numba nguvihete mwishi yalikumbi.”—Muka-kwambulula 2:18, 19.

 Vishina kanevi vyasolola nge vatela kututwaminyina kuli Tengi yetu.

Iya tunahase kufwelela?

 Tengi yetu atufwelelesa ngwenyi keshi kukechelela vatu chipwe makina akenyeke ano mavu chipwe vatuko.

  •   “Mavu nawapwangako haya myaka yosena.”—Muka-kwambulula 1:4.

  •   “Vaka-kwoloka navakaheta mavu, kaha navakatwamangaho haya myaka yosena.”—Samu 37:29.

 Tengi yetu eji kututwaminyinanga kuzachisa Mbimbiliya mangana tukatwame mukuunda nakukapwa vakukingiwa kulutwe. Hakusaka ulinangule vyuma vyavivulu yahanjika Mbimbiliya, tanga chihande chakwamba ngwavo “Chuma Muka Nachitukafwa Tupwenga naChiyoyelo Chamwaza?” nachamuChingeleshi chakwamba ngwavo “A Real Hope for a Better Tomorrow.”

a Mazu kana anafumu muchihande chakwamba ngwavo “Threats by Artificial Intelligence to Human Health and Human Existence,” chize vasonekele kuli Frederik Federspiel, naRuth Mitchell, naAsha Asokan, naCarlos Umana naDavid McCoy.