Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

Mwakuhonesela Ukalu waKuhomba Mwomwo yaMusongo Wachihita

Mwakuhonesela Ukalu waKuhomba Mwomwo yaMusongo Wachihita

 Uno kwivwa woma musongo waCOVID-19 chinakuhombesa tahi? Nge mukiko, kaha kaweshi ukawoveko. Hatukweji vavavulu, vatu mukaye kosena vanalumunako vyuma vimwe mukuyoya chavo, mulwola luno lyamusongo wachihita. Ndotolo Hans Kluge wamuliuka lyaWorld Health Organization uze atala mutamba wakuEurope ambile ngwenyi, vatu vavavulu “vanalisuula kwalumunako vyuma vimwe kuchina musongo waCOVID-19 nautanda chikuma. Halwola lyakufwana ngana, chapwa chachashi mutu kuhomba nakulivwa kupwa wamokomoko.”

 Kachi nge unakumona ukalu mwomwo yamusongo wachihita, kaha kanda kuhombako. Mbimbiliya yinakukafwa vatu vavavulu mangana vomike mulwola kanelu lwalukalu. Nayove yinahase kukukafwa.

 Uno kuhomba mwomwo yamusongo wachihita chapwa ngachilihi?

 Kuhomba mwomwo yamusongo wachihita kachapwa musongoko, oloze apwa mazu akulumbununa omu ali kwivwa mutu hakushimbula chaukalu anakumona mwomwo yamusongo wachihita. Numba tuhu vatu vali naukalu wakulihandununa, oloze kakavulu ukalu unakavangizaho ukiko vali nakumona vavavulu kachi nge vanahombo mwomwo yamusongo wachihita:

  •   Kulivwa nge vakukuminamo

  •   Kuhona kupwa nachipepa chakulya nakuhona kusavala tulo

  •   Kusulakananga

  •   Kuzeya hakuzata milimo yayashi

  •   Kuhona kuhaka mangana kuvyuma

  •   Kulivwa nge vamokomoko

 Mwomwo ika kuhomba nge kuli musongo wachihita chapwila chachipi?

 Kuhomba mwomwo yamusongo wachihita cheji kunehanga ukalu waunene kuli etu vavene nakuli vakwetu. Shikaho nge katweshi kukumisa washi ukalu kanako, kaha chinahase kutulingisa tuputuke kuhona kukavangiza jindongi jakulikinga kumusongo waCOVID-19. Kaha mukuhita chalwola, tunahase kuputuka kuleununa musongo kana, okunyi chiutwalaho lika kutanda nakujiha vatu. Nge natuzeya kukavangiza jindongi jakulikinga kumusongo, kaha tunahase kuhaka kuyoya chetu nechi chavakwetu muponde.

 Halwola luno tuli nakuhita muukalu waunene, vatu vavavulu vali nakumona muchano wamazu amuMbimbiliya akwamba ngwavo: “Kachi nge nauhomba halwola lwavihuli, kaha ngolo jove najikeha.” (Vishimo 24:10) MuMbimbiliya mwatwama jindongi jize jinahase kukukafwa mukala ukalu kuhakila vene naukalu wamusongo wachihita.

 Jindongi muka jamuMbimbiliya najikukafwa uhonese ukalu wakuhomba mwomwo yamusongo wachihita?

  •   Kanda kulihata navakwenuko, oloze twalenuho kushimutwilanga navo

     Vyuma Yahanjika Mbimbiliya: “Sepa wamwenemwene . . [mwakukafwa] mulwola lwavihuli.”—Vishimo 17:17.

     Ovyo Chapwila Chachilemu: Masepa wamwenemwene veji kutukolezezanga. (Wavaka-Tesolonyika 1, 5:11) Oloze kulihandula kuli vakwetu halwola lwalusuku cheji kuneha ukalu kumujimba.—Vishimo 18:1.

     Eseka echi: Shimutwilanga namasepa jove kuzachisa makina akuhanjika navatu oku muli nakulimona, chipwe kulitumina jishinga chipwe mijimbu. Tumina masepa jove nge kaweshi nakwivwa kanawako, kaha nawa vatuminenga wivwenga nge vali kanawa. Lilwezenu vyuma vinakumikafwa mutwaleho lika kumika chamokomoko namusongo wachihita. Lingilako vakwenu vyuma vyamwaza kaha muvosena namuwahilila.

  •   Zachisa kanawa lwola lwove kweseka nomu vili vyuma

     Vyuma Yahanjika Mbimbiliya: “Zachisenunga kanawa lwola lwenu.”—Wavaka-Efwesu 5:16.

     Ovyo Chapwila Chachilemu: Kuzachisa kanawa lwola lwove nachikukafwa uhone kulizakamina chikuma.—Luka 12:25.

     Eseka echi: Muchishishisa chakushinganyeka vyuma vize kaweshi kuhasa kulingako, oloze shinganyeka vyuma vyamwaza vize unahase kulinga halwola kana. Chakutalilaho, kutala kuliko milimo yimwe yize unahase kuzata oholyapwa chipwe kulihizumuna chimwe unahase kulinga tahi? Uno unahase kushimutwilanga chikuma natanga yove tahi?

  •   Linganga vyuma vize unanoneka

     Vyuma Yahanjika Mbimbiliya: “Vyuma vyosena vilingenunga . . . mukulonga.”—Wavaka-Kolinde 1, 14:40.

     Ovyo Chapwila Chachilemu: Vatu vavavulu veji kupwanga vakuwahilila chikuma kachi nge vali nakukavangiza vyuma vananoneka.

     Eseka echi: Noneka vyakulinga kweseka nomu vili vyuma. Pwako nalwola lyakuzata milimo yakushikola, namilimo yakukaye, namilimo yakukanda nalwola lwakulinga vyuma vyakushipilitu. Linganga nawa vyuma vyeka vize navikukafwa upwenga wakulikangula vyakufwana nge kushimutwilanga natanga yove, nakushikaminanga haweluka nakulinyukanga kumujimba. Hitulukanga muvyuma wanoneka nakwalumunako vimwe nge chinahase.

  •   Alumuna vyuma kweseka najingonde

     Vyuma Yahanjika Mbimbiliya: “Muka-kuzangama eji kumonanga ponde, kaha himwaswama.”—Vishimo 22:3.

     Ovyo Chapwila Chachilemu: Kwalumuka chajingonde chinahase kukulingisa uhone kupwa nalwola lyakutambula peho yamwaza haweluka chipwe kwota musana, vyuma vize vyapwa vyavilemu mukuyoya chove.

     Eseka echi: Kachi nge ngonde yachishika yineza kaha alumunako jila mwatulikilamo vyuma mukapete kakushikamina mangana musoloke zwalala. Wanako kuhema chimwe unahase kuhema chamokomoko nakututa. Nge chinahase kaha landa vyuma vyakuvwala mungonde yachishika mangana ushikaminenga chikuma haweluka.

     Watela kupwa wakuvanguluka mwomwo nge nonga yinahete vatu veji kushikaminanga chikuma haweluka. Shinganyeka kuchihela unahase kuya halwola luze kakweshi kupwa vatu vavavuluko.

  •   Twalaho kukavangiza jindongi jakulikinga kumusongo waCOVID-19

     Vyuma Yahanjika Mbimbiliya: “Chiheu eji kulifwelelanga ivene nakulinga vyuma chamulingila.”—Vishimo 14:16.

     Ovyo Chapwila Chachilemu: Musongo waCOVID-19 unakujiha vatu chikuma, shikaho tunahase kuuviza nge katwazangamineko.

     Eseka echi: Hitulukanga lika mujindongi jakulikinga kumusongo jamungalila yove nakumona numba nge uchili nakujikavangiza nyi chiku. Shinganyeka omu vyuma nausakula kulinga vinahase kukwata hachiyoyelo chove, navatanga jove navatu veka.

  •   Zamisa usoko wove naKalunga

     Ovyo Chapwila Chachilemu: “Pandamenu kuli Kalunga, kaha mwapandama kuli enu.”—WaYakova 4:8.

     Ovyo Chapwila Chachilemu: Kalunga nahase kukukafwa umike mukala ukalu.—Isaya 41:13.

     Eseka echi: Tanganga Mbimbiliya hakumbi hakumbi mwomwo nachikukafwa chikuma.

 Unahase kutumina Vinjiho jaYehova vakulweze vyuma vanawahisa mangana vatwaleho lika kukunguluka namulwola luno lwamusongo wachihita waCOVID-19. Chakutalilaho, vanazachisanga makina akuhanjika navatu oku tunakuvamona hakukunguluka chachikungulwilo, nahakwanuka kufwa chaYesu nahakukunguluka changalila.

 Visoneka navikukafwa uhonese ukalu wakuhomba mwomwo yamusongo wachihita

 Isaya 30:15: “Namukwata ngolo kachi nge namuunda nakungufwelela.”

 Mwalumbunukila Mazu Kana: Kufwelela vyuma eji kutulwezanga Kalunga nachitukafwa tupwenga vakuunda mulwola lwalukalu.

 Vishimo 15:15: “Makumbi amuka-kukalikiza osena anapu amapi. Oloze mutu wamuchima wakuwahilila akwechi chiwanyino chakulya shimbu yosena.”

 Mwalumbunukila Mazu Kana: Kushinganyeka havyuma vyamwaza chinahase kutukafwa upwenga wakuwahilila namulwola lwalukalu.

 Vishimo 14:15: “Mutu wakuzeneka chinyingi eji kwitavilanga vyuma vyosena navamulweza, oloze mutu wakuzangama eji kuhehwojolanga jijila jenyi josena.”

 Mwalumbunukila Mazu Kana: Kavangiza jindongi jamwakulikingila, kaha kanda kushinganyeka ngwove jindongi kana kajeshi kuhasa kukukingako.

 Isaya 33:24: “Mulifuchi lize kamweshi kukapwa mutu mwakamba ngwenyi: ‘Nguli nakukola.’”

 Mwalumbunukila Mazu Kana: Kalunga ashika ngwenyi mwakafumisako misongo yosena.