Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

Wulu wawakwaKristu Chiwunateli Kwikala Wakola

Wulu wawakwaKristu Chiwunateli Kwikala Wakola

“Keñenu añodi jenu, iwu nakukeña windi, iwu nakukeña windi, neyi chimwadikeñaña enu aweni; nimumbanda aakamaña nfumwindi.”—EFWES. 5:33.

TUMINA: 87, 3

1. Hela chakwila antu neyi anadisumbuli ekalaña namuzañalu, yumanyi yikumonawu? (Talenu mwevulu wudi hefu datachi.)

NEYI nsumbuki nadiwani nansumbuli hefuku dachawija, atiyaña muzañalu nankashi. Hampinji yadiña nakudilukawu, adikeñeli nankashi chakwila adiña nakuhembelela mpinji yakasanyikawu nawu akatwalekahu kwikala ashinshika muwulu wawu. Hela chochu, kudi yuma yatela kuhimpawu chineli akutachika kushakama hamu. Mwizu daNzambi mwekala kufumba kwahosha hadi antu anakukeña kwiñila muwulu, muloña Watachikili wulu wakeñaña nindi adisumbula ekaleña namuzañalu muwulu wawu. (Yish. 18:22) Ilaña, Nsona jamwekeshaña hatooka to-o nawu antu abula kuwanina akwiñila muwulu, “akamona yihuñu mumujimba.” (1 Kor. 7:28) Iyi yihuñu anateli kuyikeheshaku ñahi? Nawa chumanyi chinateli kukwasha wulu wawakwaKristu kwikala wakola?

2. Chindenu kukeña kuyatela kumwekeshawu adisumbula.

2 Bayibolu yahoshaña nawu kukeña kwalema nankashi. Adisumbula atela kwikala nakukeña (muchiGriki phi·liʹa). Atela kwikala cheñi nakukeña kwekalaña muwulu (eʹros) kwaletaña muzañalu, nikukeña kwamuchisaka (stor·geʹ) nawa neyi akweti anyana atela kwikala nakukeña kwamuchisaka. Ilaña, kukeña kwashindamena hanshimbi jamuBayibolu (a·gaʹpe) dikwaleteshaña wulu kwikala wakola. Kapostolu Pawulu wasonekeli kutalisha haniku kukeña nindi: “Ninenu ejima, keñenu añodi jenu, iwu nakukeña windi, iwu nakukeña windi, neyi chimwadikeñaña enu aweni; nimumbanda aakamaña nfumwindi.”—Efwes. 5:33.

YUMA YATELA KWILAWU ADISUMBULA

3. Muwulu mwatela kwikala kukeña kwakola chamuchidinyi?

3 Pawulu wasonekeli nindi: “Enu amayala, keñenu añodi jenu neyi chakeñeliyi Kristu chipompelu, hakudihanahu yomweni kuchikoola.” (Efwes. 5:25) Hakwila nawu atumbanji embujoli chakutalilahu chaYesu, atela kukeñañana neyi chayikeñeliyi. (Tañenu Yowanu 13:34, 35; 15:12, 13.) AkwaKristu adisumbula atela kumwekesha kukeña kwalala chikupu chakwila wumu nateli nikufwila mukwawu neyi chinatwesheki. Dichuma chinateli kwilayi muntu neyi hadi kukala kweneni kwakubula kutiyashana. Hela chochu, kukeña kwa a·gaʹpeI “kwovwahilaña yuma yejima, kwetejaña yuma yejima, kwachiñejaña yuma yejima, kwatatakenaña mwahita yuma yejima.” Mwamweni, “kukeña hikwakañanyañaku.” (1 Kor. 13:7, 8) Adisumbula amwakama Nzambi anateli kuzatisha nshimbi jaYehova jabadika kumanisha kukala kwejima neyi anuka chikaninu chadikaniniwu chakudikeña nikwikala ashinshika.

4, 5. (a) Iyala wukweti mudimwinyi hamu neyi mutu wachisaka? (b) Mumbanda watela kumona ñahi mutu wachisaka? (c) Adisumbula amu ahimpili yumanyi?

4 Kushinshika hayuma yatela kwilawu adisumbula, Pawulu wasonekeli nindi: “Enu ambanda, ovwahilenu anfumu jenwenu aweni neyi chimwovwahilaña Mwanta. Muloña iyala diyi mutu wamumbanda, chochadiyi Kristu mutu wachipompelu.” (Efwes. 5:22, 23) Bayi neyi iyi ntanjikilu yaletesha mumbanda kwikala wamukunkulwayi kudi nfumwindiku. Ilaña yakwashaña mumbanda kuzata mudimu wamwinkeliwu kudi Nzambi hahosheliyi nindi: “Hichinawahi iyala [Adama] kushakama kanka winduku; nukumwilila nkwashi wamutelela.” (Kutach. 2:18) Neyi chamwekeshañayi Kristu “mutu wachipompelu” kukeña, iyala mukwaKristu niyena watela kumwekesha kukeña hamu neyi mutu. Neyi wukwila mwenimu, ñodindi wukwikala wakiñewa nawa wukutiyaña kuwaha kumulemesha, kumukwasha nikumwovwahila.

5 Hakumwekesha nawu mwalala neyi muntu neñili muwulu watela kuhimpa, Cathy [1] wahosheli nindi: “Hinadiña mujiki, nelileña yuma halwami nawa nadakameneneña amaweni. Ilaña chinasumbukili nahimpili, muloña natachikili kushindamena hadi nfumwami. Chadiña chapela wanyi, ilaña tunadikundi chikupu chitunakuzatila munjila yakeñayi Yehova hamu neyi adisumbula.” Nfumwindi Fred, wahosheli nindi: “Kufuukula kwankalilileña. Sweje-e kufuukula yuma yinakundami antu ayedi kwankalilileña nankashi. Ilaña kulomba wukwashu kudi Yehova nikutiyilila yuma yinakuhosha ñodami, kwankwashileña mafuku ejima. Chayinu mpinji tunakuzatila hamu.”

6. Kukeña kwekala ñahi “mpanda yasweja” neyi muwulu mudi kukala?

6 Wulu wekalaña wakola neyi adisumbula adanakenaña wumu namukwawu. ‘Adovwahilaña nikudanakena wumu namukwawu.’ Hela chochu, adisumbula ejima akuluwañeshaña. Neyi chuma chamuchidiwu chimwekana, atela kudizila kuyiluwa yawu, kudanakena wumu namukwawu nikwiteja kukeña kuyinuñi neyi “mpanda yasweja.” (Kol. 3:13, 14) Kubombelahu, “kukeña kwadiwunjikaña, kukweti niluwi. . . . Hikwafuukwilaña mukwawu chuma chatamaku.” (1 Kor. 13:4, 5) Atela kumanisha kubula kutiyashana mukunyakashana. Dichi, akwaKristu adisumbula atela kumanisha kukala henohu itena kanda dihumi. (Efwes. 4:26, 27) Muntu watela kudizoza nikuhamuka hakwila yahoshi nindi, “Ñanakeniku hakukutiyisha kutama,” kwila mwenimu kukukwasha adisumbula kumanisha kukala nawa akwikala anuñañana.

IKALENU AMWOVU

7, 8. (a) Kufumbanyi kwekala muBayibolu kwahosha hakubulakana muwulu? (b) Muloñadi adisumbula chatela kwikalilawu amwovu?

7 MuBayibolu mwekala kufumba kunateli kukwasha adisumbula chiyanateli kumona yuma yatela kudinkawu. (Tañenu 1 Akorinda 7:3-5.) Chalema neyi adisumbula akamenaña chinakutiyawu enikwawu. Neyi mumbanda akumwakamena wanyi, wukudiluñisha wanyi iyi yuma yakeñekaña muwulu. Amayala ayileja kushakama nawañodi jawu “mwaya maana.” (1 Pet. 3:7) Adisumbula hiyatela kudikanjikija kubulakanaku, ilaña atela kudikeñela aweni. Iyala watiyaña swayi wuvumbi kubadika mumbanda, ilaña atela kuhumañana hohu neyi wejima wawu anatiyi wuvumbi.

8 Hela chakwila muBayibolu mwosi nshimbi jahosha hachatela kubulakanawu hela mapampa akubulakana, ilaña yahosha nawu adisumbula atela kudimwekeshela kukeña. (Kam. 1:2; 2:6) AkwaKristu adisumbula atela kwikala amwovu.

9. Kunkenkamina muntu wabula kwikala mwinikwenu kwataminadi?

9 Adisumbula neyi amukeña Nzambi niatuñi nawu, kukuyikwasha kubula kwiteja chuma chejima kuluwañesha mpanda yawulu wawu. Adisumbula amakwawu aletesha wulu wawu kumana muloña wakwila wumu hakachi kawu wekala nachaaku chakutala nyevulu yanzekesi. Adisumbula atela kutondolwela chaaku chakutala nyevulu yanzekesi hela yuma yidi yejima yasañumunaña wuvumbi. Hela kukenkamina muntu wabula kwikala mwinikwenu kwatama nawa mwatela kukwitondolwela. Neyi twiluka netu Nzambi weluka yuma yitwatoñojokaña niyitwelaña, chikutukwasha kwila yuma yikumutiyisha kuwaha nawa yikutukwasha kubula kwila wuvumbi.—Tañenu Matewu 5:27, 28; Aheberu 4:13.

NEYI WULU WUDI MUKUKALA

10, 11. (a) Kudiseña kunatandi ñahi? (b) Bayibolu yahosha nawudi hakwambuka? (c) Chumanyi chikukwasha adisumbula kubula kushikena dakwambuka?

10 Kukala kweneni neyi kutwalekahu muwulu kunateli kuletesha adisumbula kwambuka hela kudiseña. Mumatuña amakwawu, antu amavulu adisumbula adiseñaña. Ichi chaaku hichavula kumwekana muchipompelu chawakwaKristuku, ilaña antu jaNzambi niwena amonaña kukala muwulu wawu.

11 Bayibolu yahosha nawu: “Mumbanda bayi aleka nfumwinduku. Neyi wukumuleka, ashakami kwindi wujiki; mukunkulwayi akundami cheñi kudi nfumwindi; niiyala bayi aseña iñodinduku.” (1 Kor. 7:10, 11) Nsañu yahosha hakwambuka kweyala namumbanda bayi ayimona neyi yapelaku. Hela chakwila kwambuka kunateli kumwekana neyi diyi njila yayiwahi yakumanishilamu kukala, kunateli kuleta kukala kwakuvulu. Hanyima yakuhosha cheñi mazu ahosheliyi Nzambi hadi iyala kushiya tata yindi namama yindi Yesu wahosheli nindi: “Anabombuwu kudi Nzambi, bayi ayambula kudi muntuku.” (Mat. 19:3-6; Kutach. 2:24) Ichi chalumbulula cheñi nawu kwosi iyala hela mumbanda watela ‘kwambula anabombuwu kudi Nzambi.’ Yehova wamonaña wulu kwikala mpanda yahaya nyaaka. (1 Kor. 7:39) Kwiluka netu wejima wetu akatusompesha kudi Nzambi, kwatela kuletesha adisumbula kuzata nañovu kumanisha kukala swayi swayi kulonda kubuli kutoha.

12. Chumanyi chikuletesha adisumbula kukeña kudambula?

12 Muwulu mwekalaña kukala neyi yuma yinakukeñawu adisumbula yabadika muchipimu chawu kumwekana nehi. Neyi muntu kuwana muzañalu wakeñeleñayi muwulu nehi, waneñaña, nawa wahilaña. Kwambuka munkulilu, chakuzatisha mali, chakuhanda nawatuwuku nichakukulisha nyana kunateli kuleta kukala muwulu. Hela chochu, akwaKristu amavulu adisumbula awanaña njila yatelela yakumanishilamu iku kukala muloña etejaña Nzambi kuyilombola.

13. Yumanyi yikuletesha adisumbula kudambula?

13 Mpinji yikwawu kwambuka kunateli kwikala chiwahi. Amakwawu adambulaña neyi chakwila iyala nakukwasha wanyi ñodindi mumushikila, nakumukabisha hela nakumukanisha kwila yuma yakuspiritu. AkwaKristu adisumbula adi nakukala kweneni atela kulomba wukwashu kudi aeluda. Awa amanakwetu akuluka yitembi anateli kukwasha adisumbula kuzatisha kufumba kwekala Mwizu daNzambi. Hakumanisha kukala kwamuwulu, adisumbula atela kulomba spiritu yaYehova kuyikwasha kuzatisha nshimbi yamuBayibolu nikumwekesha nyikabu yindi yakuspiritu.—Ŋal. 5:22, 23. [2]

14. Bayibolu yahosha nawudi kudi akwaKristu adisumbula namuntu wabulaña kudifukula kudi Yehova?

14 Hadaha mukwaKristu wukweti mwinikwindi wabula kwikala kambuña aYehova. Dichi, Bayibolu yahosha yikuma yikuletesha adisumbula kutwalekahu kushakama hamu. (Tañenu 1 Akorinda 7:12-14.) Hela chakwila muntu wabula kwitiya neluki hela nehi, wekalaña ‘wajila’ muloña wamwinikwindi wetiya. Anyanawu ejima akwikala “ajila” nawa akwikala akiñewa naNzambi. Pawulu wasonekeli nindi: “Eyi mumbanda, wukwiluka ñahi, hamwaha wukuhandisha nfumweyi? Hela eyi iyala, wukwiluka ñahi, hamwaha wukuhandisha iñodeyi?” (1 Kor. 7:16) Muyipompelu yayivulu yawaYinsahu jaYehova mwekala adisumbula chakwila mukwaKristu wumu hakachikawu ‘nahandishi’ mwinikwindi.

15, 16. (a) Ahela akwaKristu akweti anfumujawu abula kwitiya ayifumbaña nawudi? (b) MukwaKristu watela kwilaña ñahi “neyi muntu wabula kwitiya nakeñi kuya”?

15 Kapostolu Petulu wafumbili ambanda akwaKristu kwovwahila anfumujawu, “kulonda, hela amu anabuli kwovwahila mazu, akayikoki chakadi mazu, nanochu chakushakamawu añodi jawu; chakumonawu chimukushakama nawoma chakubula kubajama.” Kuhitila mukumwekesha ‘spiritu yayovu yawunda, dichi chalema nankashi kumesu aNzambi,’ mumbanda nateli kuletesha nfumwindi kwinza mukudifukula kwalala kubadika chinateli kwilayi neyi nakuhosha hayuma yakuhwelelayi.—1 Pet. 3:1-4.

16 Indi neyi muntu wabula kwitiya diyi wunatondihu kwambuka? Bayibolu yahosha nawu: “Neyi muntu wabula kwitiya nakeñi kuya, muleki ayi. Mana kwetu weyala hela wamumbanda hiyanamukasi hansañu iyuku; Nzambi natutambikili kuwunda.” (1 Kor. 7:15) Ichi hichinayi mukwila nawu mukwaKristu wudi wakasunuka kusumbula hela kusumbukaku, ilaña kwosi chuma chikuletesha yakanjikiji mwinikwindi wabula kwitiya kushakama. Kwambuka kunateli kuleta kuwunda. MukwaKristu nateli kukuhwelela nindi mwinikwindi wunamushiyi wakafunta namuchima wakukeña kuzatila hamu kulonda ahembi wulu wawu nawa mukuhita kwampinji wakekala mukwakwitiya.

WULU NIYUMA YITWALEMESHA NANKASHI

Kusha maana kuyuma yakuspiritu kukuyikwasha kwikala nawulu wamuzañalu (Talenu paragilafu 17)

17. AkwaKristu adisumbula atela kusha maana kuyumanyi?

17 Chineli tunakushakama ‘mumafuku akukuminina,’ tunakumona “nyaaka yakala.” (2 Tim. 3:1-5) Ilaña kwikala akola kuspiritu, kukutukwasha kuumika kukala kutunakumona mukanu kaayi. Pawulu wasonekeli nindi, “mpinji yinakehi dehi; dichi kufuma hanu akweti ambanda ekali neyi hiyakwetuku, . . . akwataña kuyuma yamunu mwishina ekali neyi abulaña kukwataku chikupu.” (1 Kor. 7:29-31) Bayi neyi Pawulu walejeleña adisumbula kubula kudakamenaku. Ilaña chineli mpinji yinakehi, atela kusha maana kuyuma yakuspiritu.—Mat. 6:33.

18. Muloñadi akwaKristu chiyanateli kwikalila nawulu wamuzañalu nawa wakola?

18 Hela chakwila tunakushakama mumpinji yakala nawa antu amavulu anakudiseña, antu anateli kwikala nawulu wamuzañalu nawa wakola. Mwamweni, akwaKristu adisumbula adikundaña nawantu jaNzambi, azatishaña kufumba kwamunsona nawa etejaña wunlomboli waspiritu yaYehova hiyanateli kwambula ‘anabombuwu kudi Nzambiku.’—Maku 10:9.

^ [1] (paragilafu 5) Majina anayihimpi.

^ [2] (paragilafu 13) Talenu mukanda “waShakamenu muKukeña kwaNzambi,” haapendikisi yakwila nawu, “Chahosha Bayibolu Kutalisha haKudiseña niKwambuka,” mafu. 219-221.