Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

Chitunateli Kwikala Asubuka Chikupu

Chitunateli Kwikala Asubuka Chikupu

“Neyi Mwana yayifumisha muwuduñu, mwakafuma muwuduñu chikupu.”—YOW. 8:36.

TUMINA: 65, 52

1, 2. (a) Yumanyi yinakumwekesha nawu antu anakukeña kwikala asubuka? (b) Muniku kulwisha mwafumaña yumanyi?

MAKONU antu akeñaña kwikala esekana, akasunuka nawa asubuka. Antu amavulu mukaayi akeñaña wanyi kuyikabisha, kuyimona nawu amukunkulwayi hela kwikala atuzweñi. Amakwawu afwilaña kwikala akasunuka mukuhosha, mukwila yuma nikwikala adimena. Chinakumwekana neyi antu kwejima akeñaña nankashi kwila yuma yinakukeñawu kwila hela kushakama kwesekeja nachinakukeñawu.

2 Hela chochu, chapela wanyi hakwila yuma yejimiyi yizatiki. Hansañu jamapolitikisi amwiluña hela amwituña, antu amavulu atuñaña mazanvu adikaañaña hatooka nachiyuulu chimu, mazanvu akuhanjeka hansañu yakudikaña hela kuhakwilaku nlomboli wumu, mazanvu akeñaña kufumishahu nlomboli wudihu hela kumufumishahu chikupu nlomboli wudihu. Komana muniku kulwisha mwafumaña yuma yafwilañawu? Inehi, ilaña yuma yafumañamu hiyihuñu nikufwa. Yuma yejimiyi yamwekeshaña nawu mazu amoneneniwu Mwanta Solomoni kusoneka alala, akwila nawu: “Kudi mpinji yekalaña muntu nañovu namukwawu kulonda kumutamisha.”—Mukwa. 8:9.

3. Twatela kwiladi hakwila nawu twikali namuzañalu walala?

3 Kambanji mukwaKristu Yakoba washimwini chuma chinateli kutukwasha kwikala namuzañalu walala. Wasonekeli nindi: “Muntu washinshikaña chikupu munshimbi jawanina jakusubuka nakujilondela . . . wazañalalaña nayuma yelañayi.” (Yak. 1:25) Yehova, wahanini ilu lushimbi lwawanina, weluka chiwahi yuma yakeñekaña hakwila muntu yekali namuzañalu walala. Wayinkeli eyala namumbanda atachi yuma yejima yaletaña muzañalu, kubombelahu nikusubuka kwalala.

ANTU HADIÑAWU ASUBUKA CHIKUPU

4. Kusubuka kwamuchidinyi kwadiluñishileñawu aAdama naEva? (Talenu mwevulu wakutachikilahu.)

4 Neyi tunakutaña tupetulu tuyedi twatachi twamukanda waKutachika, tukumona netu Adama naEva adiluñishileña kusubuka kunakufwilawu antu makonu, chidi neyi kwila yuma yinakeñiwu, kubula kutiya woma hela kubula kuyikabisha. Eyala namumbanda atachi adiña nakwakamena wanyi hansañu yayakuda, nyidimu, kukata nikufwa. (Kutach. 1:27-29; 2:8, 9, 15) Komana chinayi mukwila nawu kusubuka kwadiñawu naku aAdama naEva kwadiña wanyi namwakukumina? Tushinshikenu.

5. Kwambukaku nachatoñojokañawu antu, chumanyi chinateli kukwasha antu hakwila adiluñishi kusubuka?

5 Antu amavulu makonu atoñojakaña nawu hakwila ekali asubuka chikupu, atela kwila chuma hela yuma yejima yinakukeñawu kwila, hichikweti muloña nayuma yikufumamuku. Mukanda waThe World Book Encyclopedia walumbulula kusubuka nawu “hikutonda yuma nikuyila.” Hela chochu, wabombelahu nawu: “Kwesekeja nanshimbi, antu anateli kwikala asubuka neyi abulaña kuyinka nshimbi yakala, yabula kutelela hela yabula kushikilamu.” Chumichi chinakumwekesha nawu, nshimbi jikwawu jalema muloña jinateli kukwasha antu ejima adiluñisheña kusubuka kukwetiwu. Tunateli kudihula netu: Hanu dinu hinyi wukweti wuswa wakushaku nshimbi jabula kukala, jatelela nawa jashikilamu?

6. (a) Tukuhosheladi netu Yehova hohu diyi wekala wasubuka chikupu? (b) Kusubuka kwamuchidinyi kunateli kudiluñishawu antu, nawa muloñadi?

6 Twatela kwanukaña netu Yehova Nzambi nkawindi hohu diyi wekala wasubuka chikupu nawa wabula mwakukumina. Muloñadi? Muloña yena diyi Nleñi wayuma yejima nawa diyi Wabadika mukuleña kwejima. (1 Tim. 1:17; Chim. 4:11) Anukenu mazu amawahi ahosheli Mwanta Davidi hakulumbulula chifulu chalema nawa chadimena chekala hohu naYehova. (Tañenu 1 Kushindulula 29:11, 12.) Dichi, kusubuka kwekala nayileñaleña yejima yamumawulu niyahamaseki kwekala namwakukumina. Yileñaleña yindi yatela kwiluka nawu Yehova Nzambi hohu diyi wukweti wuswa wakushaku nshimbi jabula kukala, jatelela nawa jashikila. Nawa, ichi dichuma cheliliyi Yehova Nzambi haleñeliyi muntu hakusambila.

7. Yumanyi yitwelaña chakadi kutuleja yatuletelaña muzañalu?

7 Hela chakwila Adama naEva adiña asubuka muyuma yayivulu, ilaña adiña namwakukumina. Yuma yikwawu ayilileña chakadi kuyileja, ilaña yadiña namwakukumina. Chakutalilahu, anvwali jetu atachi elukili nawu hakwila atwalekihu kuhanda atela kwona, kuda, kukaama nikwila yuma yikwawu. Komana kwila yuma yejimiyi kwadi kuyiletesha atoñojoki nawu asubuka wanyi? Inehi, muloña Yehova welukili nindi adi kudiluñishaña nawa adi kuzañalaña hela chakwila anakwila iyi yuma mpinji yejima. (Mas. 104:14, 15; Mukwa. 3:12, 13) Hinyi watiyaña kutama kwona mpepela yituta, kuda yakuda yayiwahi hela kukaama? Twelaña iyi yuma chakadi kutiya kutama hela kumona netu hichiteli. Chakadi nikujina aAdama naEva niwena atiyileña neyi chitwatiyaña ninetu.

8. Nzambi wayinkeli anvwali jetu atachi lushimbinyi, nawa muloñadi chashililiku luna lushimbi?

8 Yehova wayilejeli aAdama naEva kuvwala anyana nakwinzesha iseki kulonda adihembeña. (Kutach. 1:28) Komana ilu lushimbi lwayikañesheleña kwikala asubuka? Inehi mwani! Ilu lushimbi lwadi kuyileñela antu kuzataku nkeñelu yaNleñi yawu, yakwilisha iseki dejima kwikala paradisa mukala wakushakama antu awanina haya nyaaka. (Isa. 45:18) Makonu, muntu neyi yatondahu kwikala mujiki hela kubula kuvwala nyana neyi anadisumbuli, hikufumpa wanyi lushimbi lwaYehova. Hela chochu, antu anakusumbula nikuvwala anyana hela chakwila mpinji yikwawu muniku kufuukula mwafumaña kukala. (1 Kor. 7:36-38) Tunahoshelidi mwenimu? Muloña, kakavulu antu ekalaña namuzañalu neyi adisumbula hela avwala mwana. (Mas. 127:3) Adama naEva niwena adi kutiyaña kuwaha kushakama haya nyaaka muwulu nimuchisaka.

CHAJIMBELI KUSUBUKA KWALALA

9. Tukuhosheladi netu lushimbi lwaNzambi lwekala haKutachika 2:17 lwadiña lwapela, lwatelela nawa lwashikilamu?

9 Yehova wayinkeli cheñi aAdama naEva lushimbi lukwawu lwashimwiniyi hatooka nindi neyi abula kululondela akufwa, wahosheli nindi: “Ilaña mutondu wakwiluka nachu niyayiwahi niyatama eyi bayi wakawidyaku; muloña ifuku diwakadya chalala wakafwa.” (Kutach. 2:17) Komana ilu lushimbi lwadiña lwakala, lwabula kutelela hela lwabula kushikilamu? Komana lwayikañesheleña aAdama naEva kwikala asubuka? Inehi mwani. Antu amavulu adiza Bayibolu chikupu ahosha hakuwaha kwanilu lushimbi. Chakutalilahu, muntu wumu wadiza Bayibolu wahosheli nindi: “Lushimbi lwashiliku Nzambi lwekala [haKutachika 2:16, 17] lwamwekeshaña nawu Nzambi hohu diyi weluka yuma yayiwahi . . . yinateli kukwasha antu nawa Nzambi hohu diyi weluka yuma yatama . . . yikubula kuyikwasha. Hakwila antu adiluñisheña ‘yuma yayiwahi,’ atela kumukuhwelela Nzambi nikumwovwahila. Neyi abula kwovwahila, dikwila nawu akudifuukwilaña awenawu yuma yayiwahi . . . niyuma yatama.” Ichi hichiteli chikukañanyawu antu kudisendela awenawu.

Chuma chatondeliwu aAdama naEva mwafumini yuma yatama! (Talenu maparagilafu 9-12)

10. Muloñadi chitukubulila kubomba wuswa wakudifuukwila nawuswa wakutonda yuma yayiwahi niyatama?

10 Antu amavulu neyi anakutaña lushimbi lwaYehova lwamwinkeliyi Adama, ahoshaña nawu Adama wadiña wasubuka wanyi kwila yuma yakeñeleñayi. Kuhosha muniyi njila kwamwekeshaña nawu eluka wanyi chaambu chekala hawuswa wakudifuukwila nawuswa wakutonda yuma yayiwahi niyatama. Adama naEva adiña nawuswa wakutondahu kumwovwahila Nzambi hela nehi. Hela chochu, “mutondu wakwiluka nachu niyayiwahi niyatama” wadiña mwitempa daEdeni, wamwekeshaña nawu Yehova hohu nkawindi diyi wukweti wuswa wakwiluka yuma yayiwahi niyatama. (Kutach. 2: 9) Kuhosha hohu walala, hitwelukaña yuma yejima yafumaña muyuma yitwatondañaku, nawa hitwelukaña neyi mukufumaña yuma yayiwahi hela yatamaku. Dichaleteshaña antu amavulu neyi anakutonda hela anakufuukula kukuhwelela chikupu nawu yuma yinatondiwu hela yinafuukuliwu yikuzatika, ilaña mufuma kukala, yihuñu hela yuma yatama. (Yish. 14:12) Kwikala namwakukumina kwakuwahi. Yehova chayinkeliyi aAdama naEva lushimbi, wayilejeleña chakuzatisha chiwahi kusubuka kwalala. Munjilanyi, nawa eyala namumbanda atachi elilidi?

11, 12. Tukuhosheladi netu chuma chatondeliwu aAdama naEva chadiña chatama? Lumbululenu.

11 Neyi chitweluka, anvwali jetu atachi atondelihu kubula kwovwahila. Eva watiyilili mwamudimbiliwu kudi Satana nindi: “Mesu enu akatona, mwakekala neyi chadiyi Nzambi, mwakeluka niyayiwahi niyatama.” (Kutach. 3:5) Komana chuma chatondeliwu aAdama naEva chayikwashili kwikala asubuka chikupu? Chawushona, hichayikwashiliku. Chuma chatondeliwu kwila hichazatikili kwesekeja nachayilejeliwu kudi Satanaku. Dichi ashikeneni kwiluka nawu chiyanamukaaniwu Yehova nakutondahu njila yawu, mukufuma kukala. (Kutach. 3:16-19) Muloñadi? Muloña Yehova hayinkeli antu wuswa wakudilukila awenawu yuma yayiwahi niyatamaku.—Tañenu Yishimu 20:24; Yeremiya 10:23.

12 Chumichi tunateli kuchesekeja nañendeshi wunakwendesha ndeki. Hakwila yashiki chachiwahi kunakuyayi, watela kulondela njila yinamulejiwu. Ndeki jakatataka jinakutuñawu jikweti yozelu yinateli kukwasha ñendeshi kwendesha chiwahi nikutiyañana nawantu adi hamaseki kulonda yashiki kunakuyayi. Ilaña, neyi ñendeshi yadiwula nshimbi nawa yatondahu kuya njila yinakeñiyi, munateli kufuma wubanji. Kufwana iwu ñendeshi, aAdama naEva atondelihu kwila yuma yakeñeliwu awenawu. Akaanini nshimbi yayinkeliyi Nzambi. Mwafuminidi? Mwafumini wubanji, dikwila nawu nshidi nikufwa kwayishikeneni wena nianyanawu. (Rom. 5:12) Muloña wakukeña kudimena awenawu, ajimbesheli kusubuka kwalala kwayinkeliwu.

CHITUNATELI KWIKALA ASUBUKA CHIKUPU

13, 14. Tunateli kwikala ñahi nakusubuka kwalala?

13 Antu amakwawu atoñojokaña nawu neyi ekala asubuka chikupu akushakamaña chachiwahi, ilaña walala wudi wakwila nawu neyi kusubuka kwetu kubula mwakukumina, himpoku yakabali yawumwemu kuyedi. Kusubuka kwakuwahi munjila yikwawu; ilaña toñojokenu chadi kwikala kaayi neyi kusubuka kwadiña wanyi namwakukumina. Dihafuma mukanda waThe World Book Encyclopedia kuhosha nawu: “Mumatuña atuñaña nshimbi jakala jaleteshaña antu kukañanya kwiluka neyi asubuka hela nehi.” Mwamweni jekala “jakala.” Muloña toñojokenu kuvula kwanyikanda yanshimbi yasonekawu antu, ansompeshi nimahaku hohu diwu anateli kujishimuna nikujilumbulula.

14 Ilaña, Yesu Kristu washimwini njila yapela yakudiluñishilamu kusubuka kwalala. Wahosheli nindi: “Neyi mukutwalekahu kuhemba mazu ami, chalala mudi atumbanji twami, nawa mukwiluka chalala, chalala nichena chikuyifumisha muwuduñu.” (Yow. 8:31, 32) Yesu washimwini yuma yiyedi yitwatela kwila hakwila twikali asubuka chikupu: Chatachi, kwiteja chalala chatañishileñayi, chamuchiyedi, kwikala kambanji kindi. Neyi twila mwenimu tukwikala asubuka chikupu. Hanu tukusubuka kuyumanyi? Yesu watwalekelihu cheñi nindi: “Muntu wejima wakoñaña nshidi, hinduñu yanshidi. . . . Neyi Mwana yayifumisha muwuduñu, mwakafuma muwuduñu chikupu.”—Yow. 8:34, 36.

15. Tuneluki ñahi netu kusubuka kwayikaniniyi Yesu atumbanji twindi kwakatufumisha “muwuduñu chikupu”?

15 Mwamweni, kusubuka kwayikaniniyi Yesu atumbanji twindi kwabadika chikupu kusubuka kunakufwilawu antu makonu kwakwikala asubuka mwituña. Chahosheliyi Yesu nindi: “Neyi Mwana yayifumisha muwuduñu, mwakafuma muwuduñu chikupu,” wadiña nakuhosha hakukuulika kufuma muwuduñu wasweja niyuma yakabishaña antu, dikwila nawu ‘wuduñu wanshidi.’ Nshidi yinateli kutuleñela kwila yuma yatama nikutukañesha kwila yuma yayiwahi hela kutukañesha kwila yuma yitukutwesha kwila. Chumichi chinakumwekesha nawu tudi anduñu anshidi nawa yuma yafumañamu hichineñi, kukata, kukabakana nikufwa. (Rom. 6:23) Kapostolu Pawulu watiyili chichatiyakanaña. (Tañenu Aroma 7:21-25.) Twakadiluñisha hohu kusubuka kwalala kwadiluñishiliwu anvwali jetu akusambila neyi yuma yatuleñelaña kukoña nshidi anayifumishihu dehi.

16. Tunateli kufuma ñahi “muwuduñu chikupu”?

16 Mazu aYesu akwila nawu “neyi mukutwalekahu kuhemba mazu ami,” amwekeshaña nawu kudi yuma yitwatela kwila hela twatela kwikala namwakukumina hakwila yatufumishi muwuduñu. Chineli twekala akwaKristu adihana, twadibonda etu aweni nakutondahu kwikala mumpaanda yantañishilu yaKristu nikwikala atumbanji twindi. (Mat. 16:24) Neyi chakanayi Yesu, twakekala asubuka chikupu neyi mulambu windi wefutu danyiloña wunatachiki kuzatika chikupu hadetu.

17. (a) Yumanyi yikutukwasha kwikala nakuchiñeja nimuzañalu walala? (b) Tukahanjekadi muchibaaba chinalondelihu?

17 Kulondela ntañishilu yaYesu hamu neyi atumbanji twindi kwakatukwashaña kwikala nakuchiñeja nimuzañalu walala. Chumichi chatukwashaña kwikala nakuchiñeja kwakutusubula chikupu kuwuduñu wanshidi nikufwa. (Tañenu Aroma 8:1, 2, 20, 21.) Chibaaba chinalondelihu chinashimuni chitunateli kuzatisha chiwahi kusubuka kutukweti katataka hakumulemesha Yehova haya nyaaka, Nzambi wakusubuka kwalala.