Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

Malwihu Kufuma Kudi Antañi

Malwihu Kufuma Kudi Antañi

Komana akwaKristu adisumbula atela kumona njila yakukañeshelamu lusemu yaIUD (intrauterine device) nawu yamuNsona?

Haniyi nsañu, akwaKristu adisumbula atela kwiluka chazatikaña maIUD nichahosha yishina yamuBayibolu. Kufumahu dinu atela kufuukula munjila yikuyikwasha kutwalekahu kwikala nachinleji chitooka kudi Nzambi.

Kunyima henohu kudi hohu antu ayedi (nihanyima yaDibaji, henohu kudi antu 8), Yehova wahosheli nindi: “Semununenu, muvuleña.” (Kutach. 1:28; 9:1) Bayibolu yahosha wanyi nawu akwaKristu diwu atela kulondela ilu lushimbi. Dichi, chidi kudi akwaKristu ejima adisumbula kufuukulahu kuzatisha njila yinakeñiwu yakukañeshelamu lusemu kulonda ekali nawanyana antesha hela mpinji yakekalawu nanyana. Yumanyi yatela kusandujolawu henohu kanda afuukulihu?

AkwaKristu atela kutonda njila yakukeheshelamu lusemu kwesekeja nayishina yamuBayibolu. Dichi, akwaKristu hiyatela kufumisha ivumu neyi diyi njila yakukañeshelamu lusemuku. Kufumisha ivumu hikufumpa nshimbi jamuBayibolu jahosha hakulemesha wumi. AkwaKristu atela wanyi kutonda njila yinateli kujaha wumi wunateli kwikala muntu mukuhita kwamafuku. (Kwid. 20:13; 21:22, 23; Mas. 139:16; Yere. 1:5) Indi kuzatisha IUD?

Iyi nsañu ayihanjekelihu muKaposhi Kakutalila kaMay 15, 1979 (Mafu 30-31). Kunyima, njila yakuzatisha maIUD hakukañesha lusemu azatishileña mapulastiki kuyisha muchiimbi kulonda akañeshi muntu kukwata ivumu. Kaposhi kashimwina nawu antu hiyelukili chikupu chazatikileña iyi njilaku. Antu ashileña awa mapulastiki ahosheleña nawu maIUD akañesheleña mbutu yalusemu yeyala kudibomba neteta damumbanda. Neyi mbutu yalusemu yeyala yikañanya kudibomba neteta damubanda, dikwila nawu mwana wukutachika wanyi kutuñika.

Hela chochu, antu amakwawu ahoshaña nawu mpinji yikwawu iteta adibalwileña nawa mwana watachikileña kutuñika. Iteta dinabaluliwu dinateli kutachika kutuña mwana munjila mwahitaña iteta hela dinateli kuya mwivumu mwashakamaña mwana. IUD yikutachika kukañesha iteta dabalulawu kuhita nakuya mwuchiimbi, dichi mukuhita kwampinji iteta dikutachika kudituña nakwikala ivumu neyi chochakulaña ivumu dejima. Kukañesha iteta dinakutuñika hohamu nakufumisha ivumu. Kana Kaposhi kakunkulwili nawu: “MukwaKristu wunakukeña kuzatisha iyi njila yakukañeshelamu lusemu yakuzatisha maIUD watela kutoñojoka hayishina yamuBayibolu yahosha hakulemesha wumi.”—Mas. 36:9.

Kudihu njila yacheñi yalumbululawu asayantisiti hela andotolu kufuma hasonekeliwu aka Kaposhi mu 1979?

Kudi njila jiyedi jakukañeshelamu lusemu kuzatisha maIUD. Njila yimu yakuzatisha maIUD mudi wuneñu yatachikili kuzatika muUnited States mu 1988. Nawa mu 2001 atachikili cheñi kuzatisha yikwawu yadiña namahomoni. Iji njila jiyedi jazatikaña ñahi?

Wuneñu: Neyi chitwashimuna, maIUD akañeshaña masekula kuya nakuwana iteta. Kubombelahu, kuzatisha maIUD akweti wuneñu, waleteshaña masekula kubula ñovu. * Nawa, maIUd akweti wuneñu aleteshaña chiimbi kuhimpika.

Homoni: Kudi maIUD ashiyashana akweti mahomoni ekalaña muyitumbu yamawundu yakukañesha lusemu. Awa maIUD amwañilaña mahomoni hashakamaña mwana. Chidi neyi awa maIUD akañeshaña mateta kutuñika mudi ambanda amakwawu. Neyi kwosi iteta dinatuñiki, dikwila nawu mbutu yalusemu yamuntu weyala kwosi kuyukuya. Kubombelahu, chidi neyi awa mahomoni ekalaña muIUD akeheshaña heluña hashakamaña mwana mwivumu. * Nawa yaditishaña wuzeñuzeñu wekala hadisu dachiimbi kulonda mbutu yalusemu yeyala yikañanyeña kuhita kufuma muwumbanda nakuya nakuwana iteta. Iyi diyuma yikwawu yafumañamu neyi muzatisha maIUD.

Neyi chitwahosha hewulu, njila jejima jiyedi jakuzatishilamu maIUD jakeheshaña heluña hashakamaña mwana. Hanu toñojokenu hachumichi, indi neyi iteta adibalula nawa mwana yatachika kutuñika? Dinateli kuya hashakamaña mwana, ilaña dikukañanya kuwana hakushakama. Dikwila nawu ivumu dikufuma iku dichidi danyanya. Hela chochu, yuma yamuchidiwu yavula kumwekana wanyi, neyi chochiyabulaña kuvula kumwekena antu azatishaña yitumbu yamawundu yakukehesha lusemu.

Dichi, kwosi muntu wukuhosha nindi IUD yikweti wuneñu hela IUD yikweti mahomoni yakañeshaña iteta kubula kubaluka nakwikala mwanaku. Hela chochu, asayantisiti ahoshaña nawu hamuloña wayitumbu yayivulu yenkañawu mumaIUD, antu avula wanyi kwimita mavumu neyi azatisha maIUD.

AkwaKristu adisumbula anakukeña kuzatisha maIUD atela kwihula chikupu andotolu akuluka yitembi mujama IUD nikuyihula kuwaha niwumbanji wekala mukuzatisha iyi njila. Adisumbula bayi ayifuukwila kudi muntu wacheñi hela ndotolu njila yatela kuzatishawuku. (Rom. 14:12; Ñal. 6:4, 5) Atela kufuukulahu muwuyedi wawu chakadi muntu wudi wejima. Atela kufuukula munjila yikubula kuleñela afumpi kashinshi kawu kudi Nzambi nawa yikuyileñela ekali nachinleji chitooka.—Esekejenu 1 Timotewu 1:18, 19; 2 Timotewu 1:3.

^ para. 4 Mukanda wakuEngland waNational Health Service wahosheli nawu: “Ma IUD akweti wuneñu wawuvulu azatikaña chiwahi mapesenti 99%. Ichi chinayi mukwila nawu hadi ambanda 100 azatishaña maIUD akweti wuneñu, wumu hohu diyi wunateli kwimita muchaaka. MaIUD akweti wuneñu wantesha azatikaña chiwahi wanyi.”

^ para. 5 Chineli iyi njila yapepeleshaña heluña hashakamaña mwana, mpinji yikwawu maIUD adi mahomoni ayizatishaña kudi ambanda asumbuka hela abula kusumbuka kulonda abuleña kuvwa mashi nankashi neyi anayi kukakweji.