Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

“Twakadimona muParadisa!”

“Twakadimona muParadisa!”

“Wakekala nanami muParadisa.”—LUKA 23:43.

TUMINA: 145, 139

1, 2. Antu ahoshaña nawu paradisa hichumanyi?

YADIÑA mpinji yayiwahi nawa yamuzañalu. Amanakwetu niahela chamanishiliwu kupompa kweneni kwadiña muSeoul, Korea nawa chatachikiliwu kufuma mwibulu nakuya kwawu, aYinsahu amunidi ituña adikuñulwili hamu. Amavulu atachikili kuyibayibisha nakubidika nawu, “Twakadimona muParadisa!” Paradisanyi yadiña nakutenawu?

2 Antu amavulu ayilukila Paradisa munjila yamboka mboka. Amakwawu ahoshaña nawu paradisa hichuma chakulumbisha hohu. Amakwawu ahoshaña nawu paradisa hiluña dinateli kuyitiyisha kuwaha nimuzañalu. Iyala wunakutiya nzala nawa wunashakami hamesa hadi yakuda yayivulu niyena nateli kuhosha nindi wudi muparadisa. Yaaka yayivulu yinahitihu, mumbanda wumu chamweniyi iluña dimu didi nankenu yayiwahi, wabidikili nindi, “paradisa!” Idi iluña achidi kuditena nawu Paradisa hela chakwila kwanokaña nvula yachishika yitooka yakushika kumamita 15 hachaaka-hachaaka. Hanu enu, mwatoñojokaña nenu Paradisa hichumanyi? Komana mwayichiñejaña?

3. Bayibolu yatukwashaña ñahi kwiluka chekala paradisa?

3 Bayibolu yahoshaña haparadisa yadiñaku niparadisa yakumbidi. Nsañu yaParadisa twayiwanaña mumukanda watachi wamuBayibolu. Bayibolu yaCatholic Douay Version yabalumwiniwu kufuma mwidimi daLatin, Kutachika 2:8 yahoshaña nawu: “Mwanta Nzambi watumbili paradisa yayiwahi hakutachika: mwomwashiliyi [Adama] wawumbiliyi.” (‘Yehova Nzambi watumbili itempa kumusela, muEdeni; nawa mwenimu washilimu muntu wawumbiliyi.’) Nsona yachiHeberu yahosha nawu ‘itempa daEdeni.’ Edeni yalumbuluka nawu “Kuwaha,” nawa chalala idi itempa dadiña dadiwahi. Mwadiña yakuda yayivulu, iluña dadiwahi nawa antu adiña nakuhema nawatunyama amavulu.—Kutach. 1:29-31.

4. Tukuhosheladi netu itempa daEdeni hiparadisa?

4 Pa·raʹdei·sos hizu dachiGiriki dabalumunawu kufuma muchiHeberu nawu “itempa”. Mukanda waCyclopaedia waM’Clintock and Strong wahosha hapa·raʹdei·sos nawu: “Iluña deneni, dadiwahi, mwosi yuma yaletaña wubanji, mwosi majilu, mudi nyitondu yayiwahi yayilehi yasoñaña nyikabu, dazowaña namenji afumaña mutuloña twatuwahi, kuyikumu yatuloña kwahemenaña anchila hela anyikoku nawa idi hiluña dadiwahi dadiña nakutoñojokayi mukwakwenda wahosheleña idimi daGreek.”—Esekejenu Kutachika 2:15, 16.

5, 6. Paradisa yajimbeli ñahi, nawa lwihwinyi lunateli kudihulawu antu?

5 Nzambi wayishili aAdama naEva muyina paradisa, ilaña hiyatwalekelihu kushakamamuku. Muloñadi? Muloña amwovwahilili Nzambi wanyi. Dichi, wena kushilahu tuhu nianyanawu ajimbesheli Paradisa. (Kutach. 3:23, 24) Hela chakwila mwashakamineña antu wanyi, hadaha idi itempa datwalekelihu kushika nimpinji yaDibaji daNowa.

6 Antu amakwawu anateli kujinooka nakuhosha nawu, ‘Komana kudihu iyala, mumbanda hela mwana wakashakama muParadisa hanu heseki?’ Indi wunsahu wamwekeshaña nawudi? Neyi mwachiñejaña kushakama muParadisa hamu nawantu imwakeña, komana mudihu nawunsahu walala wayileteshaña muchiñejeña? Munateli kulumbulula muloña waweni wunaleteshi mukuhweleli nenu kwakekala Paradisa?

YUMA YINAKUMWEKESHA NAWU KWAKEKALA PARADISA

7, 8. (a) Chikaninwinyi chamukaniniwu Abarahama kudi Nzambi? (b) Chikaninu chaNzambi chatela chamuletesheli Abarahama kutoñojoka nindidi?

7 Mumukanda wonenawu kudi Nleñi waParadisa yakusambila dimu tunateli kuwana hohu ñakwilu. Shinshikenu yuma yalejeliyi Nzambi ibwambu dindi Abarahama. Nzambi wahosheli nindi wakavulisha anyana kaAbarahama “neyi wusekulula wekala hachikumu chakaluñalwiji.” Yehova wamukanini cheñi nindi: “Kudi anyaneyi nyuza yejima yahamaseki yakawenaku kukooleka, nanochu chiwunovwahili mwizu dami.” (Kutach. 22:17, 18) Nzambi watwalekelihu kuyikana anyana kaAbarahama niejikulu indi ichi chikaninu.—Tañenu Kutachika 26:4; 28:14.

8 Hosi hasonekawu muBayibolu nawu Abarahama wadiña nakutoñojoka nindi antu akatambwila wufwetu wakukumishaku muparadisa yamwiwulu. Dichi, Nzambi chahosheliyi nindi “nyuza yejima yahamaseki” akayikiswila, Abarahama watela wadiña nakutoñojoka hankisu jakekala hanu heseki. Chineli Nzambi diyi wakanini ichi chikaninu, wahosheleña hayuma yayiwahi yakelilayi “nyuza yejima yahamaseki.” Komana kudihu wunsahu wukwawu wunateli kukwasha antu jaNzambi kukuhwelela nawu hanu heseki hakekala Paradisa?

9, 10. Yikaninwinyi yatukwashaña kukuhwelela netu kwakekala paradisa hanu hamaseki?

9 Davidi wadiña hakachi kaejikulu aAbarahama, wahosheli hampinji yakumbidi yakafumishahu antu ‘elaña yuma yatama niyaheña.’ Yumanyi yakafumamu? “Muntu watama hakekala nawa mwokuku.” (Mas. 37:1, 2, 10) Ilaña “akwakudizoza akaswana ituña, akatiya kuwaha nankashi nakushakama chachiwahi chamwena.” Davidi amoneneni cheñi kushimuna yuma yakumbidi nawu: “Akwakuloña akaswana ituña, akashakamamu haya nyaka.” (Mas. 37:11, 29; 2 Sam. 23:2) Munakutoñojoka nenu iyi yikaninu yayikwashili ñahi antu akeñeleña kwila nkeñelu yaNzambi? Awa antu atela adiña nawunsahu wawuvulu wayileñeleli akuhweleli nawu neyi akwakuloña hohu diwu akashakamaña heseki, mukuhita kwampinji iseki akadifuntisha kwikala paradisa neyi chadiña itempa daEdeni.

10 Chimwahitili mpinji, aIsarela amakwawu ahosheleña nawu adifukulaña kudi Yehova amufutaleleli Yehova nawa alekeli kudifukula kwalala. Dichi, Nzambi wetejeli antu jindi kuyishinda kudi aBabiloni, kujilumuna mukala wawu nawa amavulu ayitwalili muwunkoli. (2 Kushi. 36:15-21; Yere. 4:22-27) Hela chochu, atuprofwetu jaNzambi ashimwineñahu dehi nawu neyi munahiti dehi yaaka 70, antu jaNzambi akafunta kumukala wawu. Iwu wuprofwetu washikijeweli. Ilaña iwu wuprofwetu wunakundami nikudetu. Chitukuhanjekaña haniwu wuprofwetu, shinshikenu chiwukutwikwasha kwiluka muloña waweni waletesha tukuhweleli netu kwakekala paradisa hanu heseki.

11. Isaya 11:6-9 yashikijeweli ñahi, hanu, tunateli kudihula cheñi netudi?

11 Tañenu Isaya 11:6-9. Nzambi washimwineñahu dehi kuhitila mudi Isaya nindi neyi antu Jindi anafunti dehi kumukala wawu, kwosi wukayikabishaña, hiyakatiyaña woma yuma yafwana, kuyilukuka kudi atunyama hela antu adi neyi anyama ayisumiku. Atwansi niakulumpi akekala akiñewa. Komana chumichi hichinakuyanukisha kuwunda kwadiña mwitempa daEdeniku? (Isa. 51:3) Wuprofwetu waIsaya wahosheli cheñi nawu iseki dejima, bayi neyi muza waIsarela hohuku, “dakawanina kumwiluka Yehova, neyi chabutaña meji hakaluñalwiji.” Chumichi chikamwekana mpinjinyi?

12. (a) Nkiswinyi yatambwililiwu antu afumini muwunkoli muBabiloni? (b) Yumanyi yinakumwekesha nawu Isaya 35:5-10 yikashikijewa cheñi?

12 Tañenu Isaya 35:5-10. Mukanda waIsaya washimwineñahu dehi cheñi nawu antu akafunta hiyakayitiyishaña woma kudi atunyama hela antuku. Mumukala wawu mwakasoña nyikabu yayivulu muloña wamenji amavulu akekalamu neyi adiña mwitempa daEdeni. (Kutach. 2:10-14; Yere. 31:12) Komana iwu wuprofwetu wadi kushikijewa hohu mumpinji yawa Isarela? Kwosi wunsahu wunakumwekesha nawu antu afuntili kufuma muwunkoli ayuukili muchihayamishaku. Chakutalilahu, amputamesu hiyatachikili kumonaku. Dichi, Nzambi wamwekesheleña nindi wakamanisha yikatu yejima kumbidi.

13, 14. Isaya 65:21-23 yashikijeweli ñahi hampinji yafuminiwu antu muwunkoli, ilaña wuprofwetwinyi wukwawu wudi haniyi nsona wudi kwakwihi nakushikijewa? (Talenu mwevulu wakutachikilahu.)

13 Tañenu Isaya 65:21-23. A Yudeya afuntili hiyashikeneni mumatala amawahi hela kuwana maha akudima dehi nimatempa anyivinyuku. Muloña wakwila Nzambi wayikiswilili, mukuhita kwampinji yuma yahimpili. Atiyili muzañalu hakutuña matala nakushakamamu! Adimineña yakuda nikudiluñisha nyikabu yayiwahi.

14 Shinshikenu nsañu yikwawu yidi muniwu wuprofwetu. Komana kwakekalahu mpinji yitwakashakamaña mafuku amavulu “neyi mafuku amutondu”? Nyitondu yikwawu yashakamaña yaaka yayivulu. Antu atela kwikala akola kumujimba hakwila nawu ashakameña yaaka yayivulu. Neyi atachika kushakama neyi chashimwineñahu dehi Isaya, yuma yitwatalilaña yikashikijewa, dikwila nawu paradisa! Iwu wuprofwetu wukashikijewa.

Chikaninu chashimwiniyi Yesu chaParadisa chikashikijewa ñahi? (Talenu maparagilafu 15, 16)

15. Shimunenu nkisu jikwawu jashimunawu mumukanda waIsaya?

15 Shinshikenu yikaninu yitunahanjekihu chiyinamwekeshi nawu kwakekala paradisa kumbidi: Antu ejima akashakamaña heseki akayikiswila kudi Nzambi. Kwosi muntu niwumu wakatiyaña woma atunyama hela antu adi neyi atunyama ayisumiku. Amputamesu, ajika matu niayifwayi akayuuka. Antu akatuñaña matala awu nikudima yakuda yayiwahi. Akashakamaña mafuku amavulu kubadika nyitondu. Mwamweni, twawanaña wunsahu muBayibolu wunakumwekesha nawu yuma yamuchidiwu yikamwekana kumbidi. Hela chochu, antu amakwawu anateli kuhosha nawu iwu wuprofwetu hiwatalisha mukwila nawu kumbidi kwakekala paradisaku. Mukwakula nenudi? Wunsahwinyi wayileteshaña mukuhweleli nenu hanu hamaseki hakekala paradisa? Muntu wabadika antu ejima watulejeli muloña waweni waleteshaña tukuhweleli.

WAKEKALA MUPARADISA!

16, 17. Mpinjinyi yahosheliyi Yesu haParadisa?

16 Hela chakwila Yesu hadiña namuloñaku, ilaña amwinkeli muloña nawa amupopeleli hamutondu wakuyandishila nawaYudeya atupondu ayedi, wumu iku wumu iku. Henohu kanda yafwi, kapondu wumu welukili nindi Yesu wadiña mwanta nawa wamulombeli nindi: “Yesu, wakañanukaña neyi wuneñili dehi muWanta weyi.” (Luka 23:39-42) Chihandilu chenu chakumbidi chinashindameni hañakwilu yaYesu yitwawanaña haLuka 23:43. Antu adiza Bayibolu amakwawu ayibalumuna iyi vasi hezu-hezu nawu: “Nukukuleja chalala nami, lelu nukwikala neyi muParadisa.” Shinshikenu izu dakwila nawu “lelu.” Yesu watalishili mudihi? Antu atoñojokaña munjila jamboka mboka haniyi nsañu.

17 Madimi amavulu makonu azatishaña tunookelu hakwila nawu mukuku wamazu awutañi chiwahi hela kulumbulula muwunatalishi. Ilaña mamanyusikiliputi akusambila achiGiriki adiña nakuzatisha tunookelu hadi hejima. Tunateli kudihula netu: Komana Yesu wahosheleña nindi, “Nukukuleja chalala nami, lelu nukwikala neyi muParadisa”? Tahindi wahosheleña nindi, “Inakukuleja chalala dalelu nami, wakekala nanami muParadisa”? Akwakubalumuna anateli kuzatisha tunookelu kwesekeja nachinakutoñojokawu nawu dimu mwatalishiliyi Yesu nawa munateli kuwana iku kubalumuna mumaBayibolu itukweti makonu.

18, 19. Chumanyi chinateli kutukwasha kwiluka mwatalishiliyi Yesu?

18 Hela chochu, ilukenu nenu Yesu wayilejeleñahu dehi atumbanji twindi nindi: “Mwana kamuntu wakekala mwijamu mafuku asatu mwaana niwufuku.” Wahosheli cheñi nindi: “Mwana kamuntu akumuhana mumakasa awantu nawa wena akumujaha, hefuku damuchisatu akamusañula.” (Mat. 12:40; 16:21; 17:22, 23; Maku 10:34) Kapostolu Petulu washimwini nindi iyi yuma yamwekeni. (Yilw. 10:39, 40) Dichi, Yesu ninona kapondu hiyayili muParadisa yidi yejima hanyima yakufwa hadina ifukuku. Yesu wadiña “Mwijamu [hela “Hadesi”]” hadi mafuku antesha kushika nimpinji yamusañwiliwu kudi Nzambi.—Yilw. 2:31, 32; tth. *

19 Yesu watachikili namazu akwila nawu: “Inakukuleja chalala dalelu nami” hakumukana iwu kapondu. Iyi nhoshelu adiña nakuyizatisha nankashi nimumafuku aMosi. Mosi wahosheli nindi: “Nimazu awa nukukuleja lelu akekalaña mumuchima weyi.”—Kuhit. 6:6; 7:11; 8:1, 19; 30:15.

20. Nsañwinyi yinakumwekesha nawu ntiyishishilu yetu hamazu ahosheliyi Yesu yalala?

20 Mukwakubalumuna Bayibolu wakuMiddle East wahosheli hañakwilu yaYesu nindi: “Kukonkomwena muniwu mukuku wamazu kudi hezu dakwila nawu ‘dalelu’ nawa wunateli kutañewa nawu, ‘Inakukuleja chalala dalelu nami, wakekala nanami muParadisa.’ Ichi chikaninu achikanini hadina ifuku nawa chateleleli kushikijewa kumbidi. Antu amavulu amunidi iluña neyi akana muntu adiña nakuhemba munakaniwu.” Kwesekeja naBayibolu yaSyriac yamu 1,600, abalumuna ñakwilu yaYesu nawu “Amena, inakukuleja lelu nami wakekala nanami Mwitempa daEdeni.” Wejima wetu twakoleshewaña nanichi chikaninu.

21. Chumanyi chabulili kumwekana kudi kapondu, nawa muloñadi?

21 Ona kapondu wafwili welukili wanyi nindi Yesu watiyañeni chitiyañenu nawapostolu indi ashinshika nindi wakekala nawu muWanta wamwiwulu. (Luka 22:29) Kubombelahu, ona kapondu wadiña wapapatishewa wanyi. (Yow. 3:3-6, 12) Tunateli kukunkulula netu paradisa yakaniniyi Yesu hadaha wadiña nakutena paradisa yaheseki. Chimwahitili yaaka, kapostolu Pawulu washimwini chimwenu cheyala “[ahukwiliwu] nakumutwala muparadisa.” (2 Kor. 12:1-4) Kwambukaku nakapondu wafwili, Pawulu niakwawu apostolu ashinshika ayitondeli kuya mwiwulu nakuyuula hamu naYesu muWanta. Hela chochu, Pawulu wadiña nakutena “paradisa” yakumbidi. * Komana iyi paradisa yikekala heseki? Komana mwakashakamamu?

YUMA YIMWATELA KUKUHWELELA

22, 23. Chumanyi chimunakuchiñeja?

22 Davidi washimwineñahu dehi nindi kukekala mpinji yimu “akwakuloña akaswana ituña.” (Mas. 37:29; 2 Pet. 3:13) Davidi wadiña nakutena mpinji yakashakamaña antu heseki kwesekeja nachakeñañayi Nzambi. Wuprofwetu wekala haIsaya 65:22 wahosha nawu: “Mafuku awantu ami akekala neyi mafuku amutondu.” Chumichi chinakumwekesha nawu antu akashakamaña haya nyaaka. Komana chumichi chikamwekana? Eña, muloña Chimwekeshu 21:1-4 yamwekesha nawu, Nzambi wakayikiswila antu nawa nkisu yimu yayikanayi yidi yakwila nawu “hikwakekala nawa cheñi kufwaku” kudi antu akamukalakelaña Nzambi nakashinshi mwituña dadiha.

23 Bayibolu yashimuna walala. Adama naEva ajimbesheli Paradisa yadiña muEdeni, ilaña, bayi neyi yajimbeli haya nyaakaku. Neyi chakanayi Nzambi, antu ashakamaña heseki keña ayikiswili. Davidi amoneneni kusoneka nawu antu adizoza niakwakuloña akaswana ituña nawa akashakamamu haya nyaaka. Wuprofwetu wekala mumukanda waIsaya wunateli kutukolesha kuhembelela mpinji yayiwahi yinakwinza yitwakadiluñishaña muparadisa. Chumichi chikamwekana mpinjinyi? Mpinji yikashikijewa chikaninu chaYesu chamukaniniyi ona kapondu. Munateli kushakama muniyi Paradisa. Haniyi mpinji mazu ahosheliwu amanakwetu niahela muKorea akwila nawu, “Twakadimona muParadisa!” akashikijewa.

^ para. 18 Professor C. Marvin Pate wasonekeli nindi: “Kwesekeja nachisemwa, antu amavulu eluka nawu izu dakwila nawu ‘lelu’ datalisha mukwila nawu maora 24. Iyi yitoñojoka yaditadikishaña nantañishilu yamuBayibolu yahoshañawu nawu Yesu ‘amukunkumwishili’ muhadesi hanyima yakufwa Kwindi (Mat. 12:40; Yil. 2:31; Rom. 10:7) kuhiñahu, wayili mwiwulu.”

^ para. 21 Talenu “Malwihu Kufuma Kudi Antañi” mukanu Kaposhi.