Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

NSAÑU YACHIHANDILU

Nakundejeweli Mukukala Kwejima Kunamweni

Nakundejeweli Mukukala Kwejima Kunamweni

Kuchikumu chakumujika chakaloña Indus, kunakutenawu makonu nawu Pakistan, mumusumba waSukkur. Dikunasemukilili haNovember 9, 1929. Haniyi mpinji, anvwali jami atambwili nyikanda yawulombu watamuka chiwahi kudi mishonali wahosheleña Chizungu. Iyi nyikanda yashindamena haBayibolu yankwashili kwikala Chinsahu chaYehova.

NYIKANDA yeniyi ayiteneneña nawu rainbow set. Chinatañileñamu, nawaninimu nyevulu yanshikili chikupu hamuchima. Chafuminimu, natachikili kukeña kudiza Bayibolu, sweje-e nsañu yadiña muniyi nyikanda.

Chelili njita yakaayi yamuchiyedi yishiki muIndia, chihandilu chami chatachikili kutama. Anwali jami ambukili nkumininaku adiseñeli. Nahayamini hakumona antu inakeña adiseñi. Nazeyeli nawa nakañenyi mwakwilila. Nadiña hohu nkawami, kwosi wadiña nakunkundeja nikunkwasha.

Ami nawamama twayili nakushakama muKarachi. Ifuku dimu manakwetu Fred Hardaker, ndotolu wamukulumpi wadiña Chinsahu chaYehova wenjili hetala. Niyena wadiña mukwitiya kwokumu nanona mishonali wenkeli chisaka chetu nyikanda. Wayilejeli amama nindi atachiki kudiza nindi Bayibolu. Amama akaanini nawa amulejeli nawu hadaha ami nukukeña kudiza. Mulungu walondelelihu natachikili kudiza naManakwetu Hardaker.

Chimwahitili nyilungu yantesha, natachikili kuya kukupompa kwawakwaKristu hachipatela chaManakwetu Hardaker. Akulumpi kwakwihi na12 ayili nakudifukula. Ankundejeli nikuñakamena neyi mwanawu. Nanukaña chashakaminiwu nanami, chadikehesheliwu hakuhosha nanami neyi ibwambu dawu, chuma chinakeñeleña haniyi mpinji.

Hashimbwili wanyi Manakwetu Hardaker wañilili kuya nakuzata nindi mumudimu wakushimwina. Wandizishili chakuzatisha phonograph kulonda tuvumisheña jimpanji jaBayibolu jakukwata. Jimpanji jantesha jayitoteleña antu nawa eni matala amakwawu akeñeleña wanyi kujitiya. Ilaña natiyili muzañalu muloña wakushimwina antu amakwawu. Nadiña neyena dakudiza chalala chamuBayibolu nawa nakeñeli kushimwinaku antu amakwawu.

Chelili amashidika amuJapan eñili muIndia, akwanshimbi amuBritain aswejili kukabisha aYinsahu jaYehova. Nkumininaku, muJuly 1943, ninami yuma yantaminini. Mukulumpi washikola, wadiña mukulumpi muchechi yaAnglican, wanhañili shikola muloña “nelileña wanyi yuma yakeñeleñawu.” Wayilejeli amama nindi inakuleja akwetu akashikola maana atama muloña wakudikunda nawaYinsahu jaYehova. Amama ahilili chikupu nawa anlekesheli kudikunda nawaYinsahu. Nkumininaku, antemesheli kudi atata kuPeshawar, musumba hadiña makilomita 1,370, kukabeta kakuchimunswa. Muloña wakubula yakuda yakuspiritu nikubula kudikunda nawamabwambu amawahi, nazeyeli kuspiritu.

NAKOLELI CHEÑI KUSPIRITU

Mu 1947, nafuntili kuKarachi nakukeña mudimu. Chinadiña kweniku, nayili hachipatela chamanakwetu Hardaker. Anshikijili chachiwahi nawa namuzañalu.

Atoñojokeleña nawu nenzi nakukeña yitumbu, dichi añihwili nawu: “Yumanyi yinakukukabisha?”

Nayakwila nami: “Ndotolu, nakata kumujimba wanyi, nakata kuspiritu. Inakukeña kundizisha Bayibolu.”

Añihwili nawu: “Wunakukeña kutachika ifukwinyi?”

Nakwili nami “Neyi chinatwesheki tutachiki chochenichi.”

Twadiluñishili chikupu kudiza Bayibolu haniyi mpinji. Nakundejeweli muloña wakudikunda cheñi nawantu jaYehova. Amama esekeli cheñi kunlekesha kudikunda nawaYinsahu, ilaña haniyi mpinji nafuukwilihu ami aweni kumukalakela Yehova. Ha 31, August, 1947, nadihanini kudi Yehova kuhitila mukupapatishewa mumenji. Chinashikijili yaaka 17, natachikili wupayiniya wampinji yejima.

NADIÑA NAMUZAÑALU HINAZATILEÑA WUPAYINIYA

Natachikilili wupaniya muQuetta, kwashakamineña mashidika akuBritain. Mu 1947, ituña adibalwili muyibalu yiyedi, India niPakistan. * Chumichi chaletesheli yikonkojola mujinsakililu hakachi kawantu nawa antu atemukilili kumatuña acheñi avulili chakwila kanda chimwekaneñahu dehi. Matunduka akushika ku 14 miliyoni atemukilili kumatuña ashiyashana. A Muslim adiña muIndia ayili muPakistan, aHindu niaSikhs adiña muPakistan ayili muIndia. Muloña waniyi yikonkojola yamwekeni, nakandamini sitima yakuKarachi yenzeli nawantu nawa nakwatishili kuyikuñu yakusitima ninochu chinashikili kuQuetta.

Nadiña kukupompa kwañinza kuIndia mu1948

MuQuetta twadiwanini naGeorge Singh, payiniya wadimena wadiña nayaaka 25. George wanyinkeli nkinga yayikulu yinadiña nakwendelahu (hela kushinjika) kwiluña datupidipidi. Kakavulu nadiña nakushimwina nkawami. Mudi hohu tukweji 6, nekalili nawatudizi aBayibolu 17, nawa atudizi amakwawu enjili muchalala. Wumu hakachikawu, mushidika wejina daSadiq Masih wamukwashili George ninami kubalumuna nyikanda yashindamena haBayibolu muUrdu, Idimi dahoshañawu muPakistan. Mukuhita kwampinji Sadiq wekalili mukwakushimwina nsañu yayiwahi wadikita.

Hakuya kuShikola yaGileyadi nakandamini mbopolu yaQueen Elizabeth

Nkumininaku, nafuntili kuKarachi nakuzata namakwetu Henry Finch nimanakwetu Harry Forrest, amishonali enjili kufuma kuShikola yaGileyadi. Andizishili chikupu. Ifuku dimu nayili namakwetu Finch nakushimwina kunorthern Pakistan. Chitwashikili kunyikala yekala kumpidi, twawanini antu adizoza ahoshaña idimi daUrdu adiña nampwila yakudiza chalala chamuBayibolu. Chimwahitili yaaka yiyedi, ninami nayili kuShikola yaGileyadi; nafuntili kuPakistan nakuzata wunkoñi wañiza wakampinji kantesha. Nashakamineña mwitala dawamishonali muLahore, hamu nawamanakwetu amishonali asatu.

HANYIMA YAKUZEYA, NAKOLELI CHEÑI

Chawushona, mu 1954 amishonali muLahore alekeli kutiyañana, nawa chumichi chaletesheli kasanji kamutayi kutachika kuyituma kwacheñi. Muloña wakwila nadiñijili muniyi yikonkojola, anfumbili chakubula kuhita mumbadi. Natiyi kutama nawa natoñojokeli nami napama wanyi kuspiritu. Dichi nafuntili kuKarachi kuhiñahu nayili kuLondon, muEngland, nami nakatachiki chachiha kwila yuma yakuspirtu.

MuLondon, chipompelu chinadiñamu chadina nawantu amavulu amuchisaka chaBeteli. Pryce Hughes, wakalakeleleña hakasanji kamutayi wankwashili nankashi. Ifuku dimu, wanlejeli chamufumbiliwu chakubula kuhita mumbadi kudi manakwetu Joseph F. Rutherford, wadiña nakulombola mudimu wakushimwina mukaayi kejima. Manakwetu Hughes wesekeli kudiyiñisha ilaña manakwetu Rutherford wamuzuwililili. Nahayamini manakwetu Hughes chahosheleñayi namuzañalu hakwanuka yuma yamumwekeneni. Wahosheli nindi hakusambila wahilili. Nkumininaku wenjili nakwanuka nindi ateleleli kumunfumba muloña kufumba hinjila yammwekesheleliyi Yehova nindi wankeña. (Heb. 12:6) Yuma yanlejeliyi yankwatili kumuchima nawa yankwashili kutachika kuzata cheñi namuzañalu.

Haniyi mpinji, amama enjili kuLondon nawa etejeli kuyidizisha Bayibolu kudi manakwetu John E. Barr, wenjili nakwikala membala Mwizanvu Dalombolaña. Apamini swayi kuspiritu nawa apapatisheweli mu 1957. Nenjili nakwiluka nami atata adizilihu nawaYinsahu jaYehova henohu kanda afwi.

Mu 1958 nasumbwili Lene, muhela wahosheleña idimi daDanish washakamineña muLondon. Chaaka chalondelelihu, twavwalili mwana wamumbanda itwatumbili netu Jane, wedi hadi anyanetu atanu. Anyinkeli kukooleka kukwawu muChipompelu chaFulham. Hela chochu, hamuloña wakwila Lene wadiña nakukatakata kumujimba chakeñekeleña kuya kwiluña ditata. Dichi mu 1967, twabukilili kuAdelaide, muAustralia.

NSAÑU YANKATISHILI KUMUCHIMA

Muchipompelu chetu chamuAdelaide mwadiña akwaKristu akula dehi 12 awayishewa. Adiña nakulombola neyena mudimu wakushimwina. Hashimbwili wanyi, twekalila cheñi neyena dakumukalakela Yehova.

Mu 1979, twavweli mwana wamuchitanu, itwatumbili netu Daniel. Wavwalikili chifwayi * nawa twakuhweleleli netu wukuhanda wanyi. Nichayinu mpinji chankalilaña kulumbulula chineñi chitwatiyili. Twadihanini kumwakamena iku tunakwamena cheñi anyanetu amakwawu awana. Mpinji yikwawu Daniel wabalumukileña blue muloña wakubula oxygen mumujimba, oxygen yakeheleña muloña wamena ayedi adiña kumuchima, dichi twamutemwishilileña kuchipatela swayi-swayi. Hela chakwila wadiña wakata ilaña wadiña namaana chikupu nimuchima wakukeña. Nawa wamukeñeli Yehova nankashi. Neyi tunalombi henohu kanda tudi, wasakilileña natumakasa twindi twanyanya, kwiteja kumutu nakuhosha nindi “Ameni!” kufumahu dinu hakuda.

Daniel chashikijiliyi yaaka yiwana, wakatili chikatu chaleukemia. Ami naLene twazeyeli kumujimba nimuyitoñojoka. Nakameneni nami kudi chuma chikumwekana. Hampinji yitwazeyeli chikupu, manakwetu Neville Bromwich nkoñi wañinza, wenjili nakutuhempula. Haniwu wufuku, watukumbatili iku nakudila. Wejima wetu twadilili. Kukeña kwindi nimazu indi awushona atukundejeli chikupu. Wafuntili kwitala dindi kuma 01:00 ifuku dalondelelihu. Haleheli wanyi Daniel wafwili. Kufwa kwindi dichuma chatuneñesheli chikupu muchihandilu chetu. Hela chochu, twomikili chineñi nakukuhwelela netu kwosi chuma nichimu, hela kufwa hikunateli kumwambula Daniel kukukeña kwaYehovaku. (Rom. 8:38, 39) Tunakufwila kudimona nindi cheñi neyi anamusañu mwituña daNzambi dadiha!—Yow. 5:28, 29.

MUZAÑALU WUNUKWETI HAKUKWASHA AMAKWAWU

Hela chakwila napuluki kapampa kayedi kuchikatu chakalepa, nichidi eluda muchipompelu. Yuma yinnahitimu yinankwashi kutiyila antu amakwawu wushona sweje-e anakumona kukala kwakuvulu. Hinayisompeshañaku. Ilaña nadihulaña ami aweni nami: ‘Yuma yinamoniwu muchihandilu yinahimpi ñahi yitoñojoka yawu? Nateli kumwekesha ñahi nami nayakamenaña? Nateli kuyikolesha ñahi kulonda eleña nkeñelu yaYehova?’ Nakeña nankashi mudimu wakubiña muchipompelu. Mwamweni, neyi inakukundeja nikukwasha amakwawu kuspiritu, natiyaña nami inakudikundeja nikudikolesha ami aweni.

Natwalekihu kudiluñisha mumudimu wakubiña

Natiyaña neyi chatiyiliyi ñimbi yamasamu washimwini nindi: “Chimwekalaña yitoñojoka yayivulu mumuchima wami, kukundeja kundeja kuwankundejaña [Yehova] kwatiyishaña muchima wami kuwaha nankashi.” (Mas. 94:19) Nankwashi muyihuñu yejima yinnamoni muchisaka, ikañesha damunsakililu, kudimona neyi nashikilamu wanyi nihachineñi. Mwamweni Yehova wadiña tuhu neyi Tata yami!

^ para. 19 Hakusambila, Pakistan yadiña muyibalu yiyedi, West Pakistan (yinakutenawu nawu Pakistan) niEast Pakistan (yinakutenawu nawu Bangladesh.)

^ para. 29 Talenu chibaaba chinakwila nawu “Raising a Child With Down Syndrome—The Challenge and the Reward” muAwake! June 2011.