Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

CHIBAABA CHAKUDIZA 26

Kwashenu Antu Adi naChineñi Kulonda Atweshi Kuumika

Kwashenu Antu Adi naChineñi Kulonda Atweshi Kuumika

“Wejima wenu nuñañanenu muyitoñojoka, dakamenenuña, keñenuña anakwetu, ditiyilenuña wushona nikudizoza.”—1 PET. 3:8.

KAMINA 107 Chitalilu chaNzambi chaKukeña

NSAÑU YIDI MUCHIBAABA *

1. Tunateli kumwimbujola ñahi Tata yetu wukweti kukeña, Yehova?

YEHOVA watukeña nankashi. (Yow. 3:16) Twatela kumwimbujola Tata yetu wukweti kukeña. Dichi, twafwilaña ‘kudakamena, kukeña anakwetu, nikutiyila wushona’ antu ejima, ilaña sweje-e “akwetu akwakwitiya.” (1 Pet. 3:8; Ñal. 6:10) Neyi amanakwetu niahela adi mukukala, twatela kuyikwasha.

2. Tukuhanjekadi muchinu Chibaaba?

2 Antu ejima anakukeña kwikala muchisaka chaYehova ahitaña mukukala kwambokamboka. (Maku 10:29, 30) Twatela kuumika kukala kwambokamboka chineli kukuma kwanshakaminu yamakonu kudi mukamwihi. Tunateli kudikwasha ñahi wumu namukwawu? Tuhanjekenu hayuma yitunateli kudizila kunsañu yashimunawu muBayibolu hadi Loti, Yoba niNyawomi. Tukuhanjeka cheñi hakukala kunakumonawu amanakwetu niahela makonu nichitunateli kuyikwasha kulonda omikeña.

DIWUNJIKENUÑA

3. Neyi chinamwekeshiwu ha 2 Petulu 2:7, 8, Loti wafuukwili ñahi mwaluwa, nawa yumanyi yafuminimu?

3 Loti wafuukwili mwaluwa kuya nakushakama nawantu atama amuSodoma. (Tañenu 2 Petulu 2:7, 8.) Ituña dadiña namaheta, ilaña Loti wamweni kukala kwakuvulu muloña wakuya nakushakama muSodoma. (Kutach. 13:8-13; 14:12) Chidi neyi mwinikwindi wakeñeli nankashi musumba hela antu ashakamineñamu chakwila wadikañili naYehova. Wajimbesheli wumi windi helili Nzambi yanokeshi kesi mumusumba. Nawa toñojokenu hadi anyana kaLoti ayedi awambanda. Ayoteli kudi amayala afwilili muSodoma. Loti wajimbesheli mukala windi, maheta nawa chuma chasweja kukata, hikujimbesha ñodindi. (Kutach. 19:12-14, 17, 26) Komana Yehova wabulili kudiwunjika haniyi mpinji yahitileñayi Loti mukukala? Inehi.

Yehova wamutiyilili Loti nichisaka chindi luwi, dichi watemesheli añelu kuya nakumupulwisha (Talenu paragilafu 4)

4. Yehova wamwekesheli ñahi kudiwunjika hadi Loti? (Talenu mwevulu wudi hakava.)

4 Hela chakwila Loti wafuukwilihu kushakama muSodoma, Yehova wamutiyilili wushona nakumutemeshela añelu kuya nakumupulwisha hamu nichisaka chindi. Hela chochu, chatela hohenohu yovwahili nshimbi yamulejeliwu kudi añelu yakufuma swayi muSodoma, Loti “yena chalabajalayi.” Dichi añelu amukwatili kuchikasa chindi bapi nawa amukwashili yena nichisaka chindi kufuma mumusumba. (Kutach. 19:15, 16) Dichi añelu amulejeli kutemukila kumpidi. Ilaña chatela yamwovwahili Yehova, Loti walombeli kuya mumukala wadiña kwakwihi. (Kutach. 19:17-20) Yehova wamutiyilili nawa wamwitejeli kuya kuniwu mukala. Kuhiñahu Loti watiyili woma kushakamamu nawa wayili kumpidi, kwiluña damulejeliwu kudi Yehova hakusambila nawu yayi. (Kutach. 19:30) Yehova wadiwunjikili chikupu. Tunateli kumwimbujola ñahi?

5-6. Tunateli kuzatisha ñahi 1 Atesalonika 5:14 mpinji yitunakumwimbujola Yehova?

5 Kufwana Loti, manakwetu hela muhela nateli kufuukula mwaluwa nikudiletela kukala kwasweja. Neyi chuma chamuchidiwu chimwekana, tunateli kwila ñahi? Hadaha tunateli kutachika kumuleja netu nakwañula yuma yakuwiliyi, chinateli kwikala chalala. (Ñal. 6:7) Hela chochu, twatela kumukwasha. Chinateli kuwaha neyi tumukwasha neyi chamukwashiliwu Loti kudi Yehova. Munjilanyi?

6 Yehova hatemesheli añelu kuya nakumusoñamisha hohu Lotiku ilaña nikumukwasha kulonda yapuluki kuwubanji wenjileña muSodoma. Munjila yoyimu, twatela kuyisoñamisha amanakwetu neyi tumona netu anakwila yuma yinateli kuyiletela kukala. Ilaña twatela cheñi nikumukwasha. Hela chakwila nakuzatisha swayi-swayi wanyi kufumba kwamu Bayibolu kunakutambwilayi, twatela kudiwunjika. Ikalenu neyi ana añelu ayedi. Chatela tuleki kumukwasha nikumushiya manakwetu, twatela kukeña njila yakumukwashilamu. (1 Yow. 3:18) Twatela kumukwasha kulonda yazatishi kufumba kwakuwahi kunatambwiliyi.—Tañenu 1 Atesalonika 5:14.

7. Tunateli kumwimbujola ñahi Yehova neyi cheliliyi naLoti?

7 Mutenowu Yehova wadi kusha maana hakubula kuwanina kwaLoti. Ilaña wenjili nakumonena kapostolu Petulu nakumutena Loti nindi wadiña iyala waloña. Twazañalalaña hakwiluka netu Yehova watwanakenaña yiluwa yetu. (Mas. 130:3) Kwila tumwimbujola Yehova neyi chamwililiyi Loti nehi? Neyi tushindamena hayilwilu yayiwahi yawamanakwetu niahela, tukudiwunjikaña. Chumichi chikuyileñela niwena kwiteja wukwashu wetu.

IKALENU NAWUSHONA

8. Wushona wunateli kutuleñela kwiladi?

8 Kwambukaku naLoti, Yoba hakabakeni muloña wakufuukula mwaluwaku. Hela chochu, wahitili mukukala kwasweja chikupu, wajimbesheli maheta indi, kulema kwadiñayi naku muchituñilu nikukola kumujimba. Chuma chasweja kutama, yena niñodindi ajimbesheli anyanawu. Yoba amwinkeli cheñi nyiloña kudi amabwambu jindi akutwamba. Muloñanyi wumu waletesheli akwakumukundeja Yoba asatu akutwamba abuli kumutiyila wushona? Muloña elukili wanyi yuma yayeni yadiña nakumumwekena. Chafuminimu, atoñojokeli mwaheña nakutachika kumusompesha Yoba mwaluwa. Tunateli kutondolwela ñahi kukoña chiluwa chochimu? Twatela kwanuka netu Yehova diyi welukaña yuma yalala hakukala kunakumonayi muntu. Mutiyililenu nakanañachima muntu wunakukabakana neyi nakuhosha. Bayi mukuminaña hohu dakutiyililaku; ilaña nikufwikija chinakutiyayi. Neyi mwila mwenimu, chikuyikwasha kumwekeshela amanakwetu niahela wushona.

9. Wushona wunateli kutuleñela kubula kwiladi nawa muloñadi?

9 Wushona wunateli kutuleñela kubula kutandisha matuñu atama hakukala kunakumonawu antu amakwawu. Muntu wamatuñu wasandaña chipompelu. (Yish. 20:19; Rom. 14:19) Hakweti luwiku, ilaña wahoshaña mazu akutuboka nawa mazu indi anateli kukatisha muntu wunakuhita mukukala. (Yish. 12:18; Efwes. 4:31, 32) Chachiwahi kumona yilwilu yayiwahi mudi muntu nikutoñojoka chitunateli kumukwasha kulonda yomiki kukala.

Tiyililenuña nakudiwunjika mpinji yinakuhoshayi manakwenu wudi ‘nachikela,’ nawa mukundejenu hampinji yatelela (Talenu maparagilafu 10-11) *

10. Mazu ekala haYoba 6:2, 3 atudizishañadi?

10 Tañenu Yoba 6:2, 3. Mpinji yikwawu Yoba wahosheleña “nachikela.” Ilaña waditoñesheli nayuma yahosheliyi. (Yoba 42:6) Kufwana Yoba, muntu wunakuhita mukukala nateli kutachika kuhosha nachikela, kuhosha yuma yinateli kuditoñeshayi mukuhita kwamafuku. Tunateli kwila ñahi? Chatela twikali akalisha, twatela kumutiyila wushona. Twatela kwanuka netu Yehova hakeñeleña nindi tuhiteña mukukala nikwikala nachineñi chitukweti makonuku. Dichi neyi kambuña aNzambi washinshika yahosha nachikela muloña wakuneña twatela kwiluka netu nahosheli muloña wamakabi. Hela yahosha yuma yatama hadi Yehova hela hadi etu, bayi tunyakala kuhila namazu anahoshiyi hela kumusompeshaku.—Yish. 19:11.

11. Akulumpi anateli kumwimbujola ñahi Elihu neyi anakufumbana?

11 Mpinji yikwawu, muntu wunakuhita mukukala wakeñekaña kumufumba hela kumwolola. (Ñal. 6:1) Indi akulumpi anateli kwila ñahi mwenimu? Atela kumwimbujola Elihu wamutiyilileña Yoba wushona. (Yoba 33:6, 7) Elihu wamufumbili Yoba hanyima yakwila natiyilili dehi yuma yatoñojokeleñayi. Akulumpi amwimbujolaña Elihu, atiyililaña nakanañachima nikutiya chidi kukala kwamuntu. Nkumininaku, neyi anakufumbana, afwilaña kushika muntu hamuchima.

KUNDEJENU ANTU ANANEÑI

12. Yumanyi yamumwekeneni Nyawomi chelili nfumwindi nianyanindi awamayala afwi?

12 Nyawomi wadiña mumbanda washinshika wamukeña Yehova. Ilaña chelili nfumwindi nianyanindi ayedi awamayala afwi, wakeñeleña kuhimpa ijina daNyawomi nindi dikali “Mara,” chatalisha mukwila nawu “Kalula.” (Luti 1:3, 5, 20, 21) Muku windi Luti wadiña nindi muyihuñu yejima. Luti wamukwashili Nyawomi muyuma yejima yakeñeleñayi nawa wamukundejeli. Luti wamwekesheli kukeña kwindi nikumukwasha Nyawomi mumazu amawahi akushika hamuchima.—Luti 1:16, 17

13. Muloñadi antu anafwishi enikwawu chakeñekelañawu kuyikundeja?

13 Neyi manakwetu hela muhela nafwishi mwinikwindi, wakeñekaña kumukundeja. Antu adisumbula tunateli kuyesekeja nanyitondu yamenenaña hamu. Mukuhita kwayaaka, nyiji yaniyi nyitondu yadipikaña. Neyi mutondu wumu anawubwiti, mutondu wukwawu wukukula chiwahi wanyi. Munjila yoyimu, neyi adisumbula afwisha enikwawu, ekalaña nachineñi chabulaña kumana swayi. Paula, *wafwishili mfumwindi wahosheli nindi: “Chihandilu chami chahimpikili chikupu nawa ñovu yamanini. Najimbesheli ibwambu dami wahamuchima. Nahanjekeleña namfumwami yuma yidi yejima. Wadiña nakunzañalesha nikunkundeja mumpinji jakala. Wadiña nakuntiyilila neyi inakulumbulula hakukala kunikweti. Natiyili neyi kwiji ananketuli hakachi.”

Tunateli kukwasha ñahi antu anafwishi enikwawu? (Talenu maparagilafu 14-15) *

14-15. Tunateli kukundeja ñahi muntu wunafwishi mwinikwindi?

14 Tunateli kukundeja ñahi muntu wunafwishi mwinikwindi? Chuma chatachi chitwatela kwila, hikuhosha nindi hela chakwila tunateli kutiya nsonyi hela neyi tuneluki wanyi chakuhosha. Paula, itwashimuna hakusambila wahosheli nindi: “Neluka nami kufwa kwaleteshaña antu kubula kwikala akasunuka. Adakamenaña nawu chuma chikuhoshawu chinateli kutuntwisha muntu. Ilaña chinateli kwikala chakala nankashi neyi muntu yabula kuhoshahu hela kadizu.” Muntu wunaneñi hakuhwelela etu kuhosha mazu amavuluku. Paula wahosheli nindi: “Nasakilileña neyi amabwambu ahosha nawu, ‘chinatami nankashi kujimbesha muntu iwakeña.’”

15 William wafwishili ñodindi yaaka yinahitihu walumbulwili nindi: “Nasakililaña neyi antu amakwawu anukaña yuma yayiwahi yelileña ñodami; chañanukishaña nami adiña amukeña nawa amulemesheli. Wukwashu wamuchidiwu wankwashaña hama. Mazu awu ankundejaña nankashi, muloña ñodami wadiña walema chikupu kudami nawa wadiña ibwambu dami.” Nfwila Bianca walumbulwili nindi: “Chankundejaña neyi akwetu alombela hamu nanami nikutañaku nsona yimu hela jiyedi. Chankwasha neyi ahoshaña hadi nfumwami nawa neyi anakuntiyilila chinnakuhosha hadi yena.”

16. (a) Yumanyi yitwatela kuyilila antu anafwishi muntu akeñawu? (b) Kwesekeja na Yakoba 1:27, mudimwinyi wutukweti?

16 Neyi chadikundiliyi Luti namumbanda nfwila Nyawomi, twatela kutwalekahu kukwasha anafwishi antu akeñawu. Paula, itwatena hakusambila wahosheli nindi: “Chelili tuhu nfumwami afwi, ankwashili nankashi. Chimwahitili mpinji, ashili maana kunyidimu yawu. Hela chochu, chihandilu chami chahimpikili chikupu. Chawahaña chikupu neyi antu elukaña nawu chakeñekaña kukundeja muntu wudi nachineñi hanyima yakufwisha mutukweji hela yaaka.” Hela chochu, antu ambuka. Amakwawu chineñi chamanaña swayi. Ilaña amakwawu, mpinji yejima yikwilawu yuma yelileñawu hamu namwinikwawu, chayileñelaña kumwanuka. Antu aneñaña munjila jambokamboka. Twatela kwanuka netu Yehova watwinka mudimu wakwakamena antu anafwishi enikwawu.—Tañenu Yakoba 1:27.

17. Muloñadi antu anashiyiwu kudi enikwawu chakeñekelañawu kuyikundeja?

17 Ambanda niamayala amakwawu ekalaña nachineñi cheneni muloña wakuyishiya kudi enikwawu. Joyce ashiliwu kudi nfumwindi muloña wamumbanda mukwawu, wahosheli nindi: “Chankatili nankashi kumuchima chanseñeliwu kubadika chichadi kunkata neyi nfumwami wafwili. Neyi chakwila wafwili muwubanji wadimwekenaña hela nayikatu, hadi kuditondela hohu yomweniku. Ilaña haniyi mpinji, nfumwami wafukwilihu kunshiya. Nasawukili nawa natiyili nsonyi.”

18. Yumanyi yitwatela kwila hakwila tukwashi antu abula enikwawu?

18 Neyi tutiyilaña antu abula enikwawu luwi, dikwila nawu tunakumwekesha netu twayikeña. Chineli adi nkawawu, akeñekaña kwikala nawamabwambu. (Yish. 17:17) Munateli kumwekesha ñahi nenu mwayikeña? Mwatela kuyitambika kwitala kulonda mudiili hamu nawu. Mwatela cheñi nikwikalaña nampinji yakuhanjekaku nawu hela kuya nawu nakushimwina. Cheñi, mpinji yikwawu mwatela kuyitambika kukudifukula kwachisaka. Neyi mwila mwenimu mukumuzañalesha Yehova chineli yena “wudi kwakwihi nawantu abaluka nyichima yawu mwivumu,” nawa diyi ‘mukwakukiña antuluwa.’—Mas. 34:18; 68:5.

19. 1 Petulu 3:8 yatulejaña kwiladi?

19 Katataka neyi Wanta waNzambi wunatachiki kuyuula iseki dejima, “yuma yakala yakusambila [akayivulamena.]” Tunakutalila mpinji yakela “yuma yakusambila hiyakayanuka nawaku, hiyakenza nikumuchimaku.” (Isa. 65:16, 17) Hampinji yitunakuchiñilila idi ifuku, tudikwasheña muntu namukwawu kuhitila munhoshelu nimuyilwilu netu twakeña amanakwetu niahela.—Tañenu 1 Petulu 3:8.

KAMINA 111 Yuma Yatuzañaleshaña

^ para. 5 Loti, Yoba niNyawomi amukalakeleli Yehova nakashinshi, hela chochu omikili kukala kwakuvulu muchihandilu chawu. Achinu Chibaaba chinashimuni yuma yitwatela kudizila kuyuma yahitilimu. Chinashimuni cheñi chichalemena kudi etu kwikala adiwunjika, nawushona nichitunateli kukundeja amanakwetu niahela anakumona kukala.

^ para. 13 Majina amuchinu chibaaba anayihimpi.

^ para. 57 KULUMBULULA NYEVULU: Iwu manakwetu nahili nankashi nawa ‘nakutuboka’ hampinji yinakumutiyililawu kudi mukulumpi iku nadiwunjiki. Nkumininaku, hanyima yakwila manakwetu nawundishi dehi muchima, mukulumpi natachiki kumufumbal.

^ para. 59 KULUMBULULA NYEVULU: Adisumbula anakuhanjeka namanakwetu wunafwishi ñodindi. Anakwanuka yuma yayiwahi yelileñayi.