Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

Mukusha Muchima Kuyuma Yasonekawu?

Mukusha Muchima Kuyuma Yasonekawu?

“Iyi yuma . . . ayisonekeli kulonda yiikali yakutusoñamisha etu tunakushakama kukukuma kwanshakaminu yamakonu.”—1 KOR. 10:11.

TUMINA: 11, 61

1, 2. Muloñadi chitukuhanjekela hayakutalilahu yawanyanta awana amuYuda?

NEYI mumona muntu naselumuki nawa yadimbuka, komana mukubabala wanyi mpinji yimukwendaña munoyu njila? Kudizila kuyiluwa yawantu amakwawu, kunateli kutukwasha kubula kukoña chiluwa chochimu. Tunateli kwila chuma chochimu kuspiritu. Tunateli kudiza yuma yayivulu kuyiluwa yawantu amakwawu, kushilahu niyasonekawu muBayibolu.

2 Anyanta awana awaYudeya itwahanjekelihu muchibaaba chinafumihu amukalakeleli Yehova namuchima wejima. Ilaña, akoñeli yiluwa yamaneni. Yumanyi yitunateli kudizilaku nawa tunateli kutondolwela ñahi yiluwa yawu? Kutoñojokahu chikupu haniyi yakutalilahu kukutukwasha kudizila kuyuma yatusonekeleliwu yakutufumba nachu.—Tañenu Aroma 15:4.

KUSHINDAMENA HAMAANA AWUNTU KWALETAÑA KUKALA

3-5. (a) Kukalanyi kwamweniyi Asa hela chakwila muchima windi wadiña chikupu kudi Yehova? (b) Chumanyi chamuletesheli Asa yashindameni hadi antu hampinji yelili Bayasha yenzi nakulukuka Yuda?

3 Tuhanjekenu ntahi hadi Asa kulonda tumoni Izu daNzambi chidinateli kutukwasha muwumi wetu. Asa washindameneni hadi Yehova chelili yihita yawaEtiyopiya yilukuki aYuda, ilaña wakañenyi kumushindamena hampinji yelili Bayasha mwanta wawaIsarela yatachiki kukolesha Rama, musumba wadikumini nawanta waAsa. (2 Kushi. 16:1-3) Dichi, Asa washindameneni hamaana indi yomweni nawa wamwinkeli Mwanta Benihadadi wawaSiriya majika kanwa kulonda yalukuki Bayasha. Komana kafuta kaAsa kazatikili? Bayibolu yashimunaña nawu: ‘Bayasha chachitiyiliyi, hakuleka kutuña Rama, yeteja nimudimu windi kukuma.’ (2 Kushi. 16:5) Hakutachika, kafuta kaAsa kazatikili.

4 Hanu dinu Yehova watiyili ñahi nayuma yeliliyi Asa? Nzambi watemesheli Hanani kulonda yamutanyishi Asa hakubula kushindamena hadi Yehova. (Tañenu 2 Kushindulula 16:7-9.) Hanani wahosheli nindi:“Kufumisha henahanu wakamona majita hohu.” Bayasha walekeli kutuña; ilaña Asa niantu jindi azuñileña hohu njita nawantu acheñi.

5 Neyi chitwadizili muchibaaba chinafumiku, Nzambi washinshikili muchima waAsa nawa wamweni nindi muchima windi wadiña kudi Yena chikupu. (1 Anya. 15:14) Nzambi wamumweneña Asa nindi wadiña wadihana chikupu nawa wadiña nayilwilu yayiwahi. Hela chochu, wamweneña kukala nayuma yatama yeliliyi. Hakukeña kumushinda Bayasha, chumanyi chamuletesheli Asa yadishindameni yomweni niBenihadadi chatela yashindameni hadi Yehova? Tahindi watoñojokeli nindi neyi yashindamena hadi ana mashidika amavulu nawa añovu kukumupulwisha kubadika kushindamena hawukwashu waNzambi? Komana welili mwenimu muloña wekakeja dawakwawu?

6. Tukudizila kwodi kuyiluwa yakoñeliyi Asa? Shimunenu chakutalilahu.

6 Komana nsañu yaAsa yikuletesha tushinshiki yilwilu yetu? Neyi tunamoni kukala kutunamoni netu tukutwesha wanyi kukwimanisha, twatela kushindamena hadi Yehova. Hanu dinu tukwila ñahi neyi tumona kukala kutwamonaña muchihandilu? Komana twashindamenaña hamaana awantu nakukwimanisha munjila yitunakeñi? Tahindi twamwekeshaña nawu twashindamena hadi Yehova netu wukutumanishila kukala kwetu kuhitila mukusandujola nikuzatisha yishina yamuBayibolu? Chakutalilahu, mpinji yikwawu chisaka chenu chinateli kuyikañesha kuya nakupompa kupompa kwachipompelu hela kwañinza. Mulombenu Yehova kulonda yayilomboli nikuyikwasha kwiluka njila yayiwahi yakumanishilamu kukala. Mukwila ñahi neyi ayihaña mudimu nawa mukañanya kuwana wacheñi? Neyi munakuhosha namuntu wunakukeña kuyiñija mudimu, komana mukumuleja nenu mukuyaña nakupompa ifuku dimu mukachi kamulungu mpinji yejima? Hichidi namuloña nakukala kutukumonaku, twatela kulondela mazu añimbi yamasamu wahosheli nindi: “Kunjikaku njila yeyi kudi Yehova, mukuhweleli, yena wakachimwekesha.”—Mas. 37:5.

KUDIKUNDA NAWANTU ATAMA KWATAMINADI?

7, 8. Yiluwanyi yakoñeliyi Yehoshafwati, nawa mwafuminidi? (Talenu mwevulu wakutachikilahu.)

7 Chumanyi cheliliyi Yehoshafwati mwana kaAsa? Wadiña nayilwilu yayiwahi. Yehoshafwati welili yuma yayiwahi muloña washindameneni hadi Nzambi. Hela chochu, niyena wafuukwili mwatama. Chakutalilahu, wadikundili naMwanta Ahabi wakukabeta kaluwunda. Hela chakwila amusoñamishili kudi kaprofwetu Mikaya, Yehoshafwati wadibombeli naAhabi hakuzuña nawaSiriya. Yehoshafwati wakeñeleña wanyi kumujaha kunjita hampinji yazuñileñawu. Dichi wafuntili kuYerusalema. (2 Kushi. 18:1-32) Kaprofwetu Yehu wamwinhwili nindi: “Eyi wukwashi atama, wukeñi ahela Yehova?”—Tañenu 2 Kushindulula 19:1-3.

8 Komana Yehoshafwati wadizilili kuniyi nsañu? Hela chakwila watwalekelihu namuchima wakukeña kumuzañalesha Nzambi, chinamwekani neyi wadizilili wanyi kuyuma yafumini mukudikunda naAhabi nimazu amufumbiliwu kudi Yehu. Yehoshafwati wadikundili cheñi namuntu watama. Wadikundili nachilumbu chaNzambi, Mwanta Ahaziya mwana kaAhabi. Yehoshafwati naAhaziya atuñilili maatu hamu, ilaña ana maatu abalukili chakwila azatili wanyi nimudimu wuyayituñilililiwu.—2 Kushi. 20:35-37.

9. Kudikunda nawantu atama kunateli kutamisha ñahi chihandilu chetu?

9 Neyi tutañaña nsañu yaYehoshafwati yinateli kutusañumuna kushinshika chidi chihandilu chetu. Munjilanyi? Yehoshafwati wadiña mwanta wamuwahi. Welileña yuma yaloña nawa ‘wamukeñeli Yehova namuchima windi wejima.’ (2 Kushi. 22:9) Ilaña, walekeli wanyi kudikunda nawantu atama. Anukenu ichi chishimu chonenewa chakwila nawu: “Endaku nawakwamaana nineyi wakekala mukwamaana; ilaña wadikunda nawayisupi wakamwenamu jakala.” (Yish. 13:20) Munjila yoyimu, hadaha tunakukeña kukwasha antu akweti mpwila yakudiza kwinza muchalala. Ilaña, Yehoshafwati chadikundiliyi naAhabi wakeñeli nikujimbesha wumi windi. Munjila yoyimu, neyi tudikunda nawantu abulaña kumukalakela Yehova tukumwenamu jakala.

10. (a) Yumanyi yitunateli kudizila kudi Yehoshafwati kutalisha hakusumbula hela kusumbuka? (b) Twatela kwiluka netudi neyi tunakudikunda nawantu atama?

10 Yumanyi yitunateli kudizila kudi Yehoshafwati? MukwaKristu nateli kutachika kudiluka namuntu wabulaña kudifukula kudi Yehova, nakutoñojoka nindi hanateli kuwana muntu watelela hakachi kawakwaKristu alalaku. Indi kwiji mukwaKristu anateli kumukanjikija kudi antaña jindi abula kwikala aYinsahu kusumbula hela kusumbuka ‘swayi.’ Kubombelahu, amakwawu anateli kutiya neyi chatiyiliyi muhela wumu wahosheli nindi: “Atuleña namuchima wakukeña nikwikala nawamabwambu.” MukwaKristu watela kwiladi? Kutoñojokahu chikupu hayuma yamumwekeneni Yehoshafwati kunateli kutukwasha. Wadiña nakulomba wunlomboli kudi Nzambi. (2 Kushi. 18:4-6) Ilaña chumanyi chamwekeni chelili Yehoshafwati yadikundi naAhabi, wabulileña kudifukula kudi Yehova? Yehoshafwati wateleleli kwiluka nindi mesu aYehova atalaña hadi antu amukalakelaña nanyichima yawu yejima. Munanu mafuku, mesu aNzambi “adi nakutalatala mwahita iseki dejima,” nawa nadiloñeshi chikupu ‘kutukwasha’. (2 Kushi. 16:9) Weluka kukala kutunakumona nawa watukeña. Komana mwamukuhwelela Nzambi nenu wukuyinka yuma yimwakeñaña nikuyikwasha kwikala nawamabwambu amawahi? Kuhwelelenu nenu mpinji yimu wukayikwasha.

Twatela kusoñama kukukala kwafumaña mudikasa mumpanda yabula kutelela nawantu abula kwitiya (Talenu paragilafu 10

BAYI MUDINKA WANTA MUMUCHIMAKU

11, 12. (a) Hezekiya wamwekesheli ñahi jadiña mumuchima windi? (b) Muloñadi Nzambi chabulililiyi kumujilumuna Hezekiya?

11 Chikuma chitwadizilaña kudi Hezekiya mwadibombela kwiluka yuma yekala mumuchima wetu. Mpinji yimu, Mukwakushinshika nyichima yawantu wasolweli hatooka yuma yadiña mumuchima waHezekiya. (Tañenu 2 Kushindulula 32:31.) Hampinji yakatiliyi Hezekiya, Nzambi wamumwekesheli chinjikijilu nindi wukukola nachinjikijilu chamwevulu wunakufunta hanyima. Atulamba akuBabiloni atemesheli antemesha hadaha kulonda ayileji achina chinjikijilu. (2 Anya. 20:8-13; 2 Kushi. 32:24) Hakusolola yuma yadiña mumuchima windi ‘hamulekeliwu nkawindi,’ Hezekiya wayilejeli eniBabiloni “itala dayuma yindi yalema dejima.” Ichi chuma chawusupi chamwekesheli yuma “yejima yadiña mumuchima [waHezekiya].”

12 Bayibolu hiyashimuna jiika chaletesheli Hezekiya kudinka wantaku. Tahindi muloña wakwila washindili aSiriya indi kwiji chochamukiliwu kudi Nzambi muchihayamisha? Indi kwiji muloña “waswejeli maheta nikulema”? Tuneluki wanyi, ilaña muloña wakwila Hezekiya wadinkeli wanta, ‘wasakililili wanyi hayuma yayiwahi yamwilililiwu.’ Chatama! Hela chakwila wamudililili Nzambi nindi wamukalakeleli namuchima wejima, mpinji yimu Hezekiya wamuneñesheli Yehova. Hela chochu, ‘Hezekiya wadizozeli,’ dichi Nzambi wamujilumwini wanyi yena niantu jindi.—2 Kushi. 32:25-27; Mas. 138:6.

13, 14. (a) Mpinjinyi Yehova yinateli ‘kutushiya nkawetu kulonda yatweseki’? (b) Tunateli kwila ñahi neyi atuhameka nayuma yayiwahi yituneli?

13 Tunateli kuhetelamu ñahi mukutaña nikutoñojokahu chikupu hansañu yaHezekiya? Anukenu nenu Hezekiya watachikili kudinka wanta hanyima yakwila Yehova nashindi Senakeribi nihanyima yakumuuka Hezekiya kuchikatu chindi chafwana. Munjila yoyimu, neyi tuzata chuma munjila yayiwahi, komana chinatalishi mukwila nawu Yehova ‘natushiyi nkawetu kulonda yatweseki,’ hakwila nawu tumwekeshi yuma yidi mumuchima wetu? Chakutalilahu, manakwetu nateli kuzata nañovu kuloñesha mpanji kulonda yakahani kudi antu amavulu. Anateli kumuhameka chinahaniyi mpanji yindi. Nateli kwila ñahi naniku kuhameka?

14 Neyi anatuhameki, tukwila chiwahi neyi tulondela mazu aYesu akwila nawu: “Neyi muzata nyidimu yinayinkiwu, hoshenu nenu: ‘Tudi hohu anduñu amukunkulwayi. Yuma yitunakoñi diyi yitwatela kwila.’” (Luka 17:10) Tunateli kudizilaku cheñi chikuma chikwawu kudi Hezekiya. Chilwilu chakudinka wanta chamwekesheli nawu ‘wasakililili wanyi hayuma yayiwahi yamwilililiwu.’ Neyi tutoñojokañahu chikupu hayuma yinatwililiyi Nzambi chikutukwasha kutondolwela yilwilu yahelayi Yehova. Tunateli kumusakilila Yehova. Watwinka Nyikanda Yajila nawa nispiritu yindi yajila yatukwashaña.

SHENUKU MAANA HAMPINJI YIMUNAKUFUUKULA

15, 16. Muloñadi Yosiya chiyabuliliwu kumukiña kudi Nzambi nawa chumanyi chaletesheli amujahi?

15 Chakukumishaku, kusoñamishanyi kutwadizilaña kudi Mwanta wamuwahi Yosiya? Shinshikenu chuma chaletesheli amushindi nikumujaha. (Tañenu 2 Kushindulula 35:20-22.) Yosiya ‘wayili nakulwa’ naMwanta Neko wakuEjipitu, hela chakwila iwu mwanta wamulejeli Yosiya nindi wudi namuloña nayena wanyi. Bayibolu yahosha nawu mazu ahosheliyi Neko “afumini kukanwa kaNzambi.” Hanu dinu chumanyi chaletesheli Yosiya yayi nakuzuña? Bayibolu yashimuna wanyi.

16 Hanu dinu, Yosiya wadi kwiluka ñahi nindi mazu ahosheliyi Neko afumini kudi Yehova? Wateleli kwihula Yeremiya, wadiña hakachi kawatuprofwetu ashinshika. (2 Kushi. 35:23, 25) Ilaña hosi hasonekawu nawu wenhwili. Nawa, Neko wayileña kuKarikemishi ‘nakulwa nawantu adiñayi nawu nanjita,’ bayi neyi nakulwa naYerusalemaku. Kubombelahu, ijina daNzambi dasawukili wanyi, muloña Neko wasawileña wanyi Yehova hela antu Jindi. Dichi Yosiya wafuukwili mwatama hakuya nakulwa naNeko. Kudihu yuma yitunateli kudizila kuniyi nsañu? Neyi tudi mukukala, twatela kufuukula kwesekeja nachakeñayi Yehova.

17. Neyi tudi mukukala, tunateli kutondolwela ñahi kukoña chiluwa chidi neyi chakoñeliyi Yosiya?

17 Neyi kukala kunamwekani, twatela kushinshika hayishina yamuBayibolu chiyinateli kutukwasha nichitunateli kuyizatisha munjila yayiwahi. Mpinji yikwawu, tunateli kwihula aeluda. Hadaha anatuleji nsañu yitweluka dehi kutalisha hanoyu nsañu nawa tunasandujoli nimunyikanda yetu. Ilaña, kunateli kwikala yishina yimu yamuBayibolu yitunateli kuzatisha yinateli kutulejawu kudi aeluda. Chakutalilahu, muhela neluki nindi watela kushimwina nsañu yayiwahi. (Yil. 4:20) Hela chochu, twili netu nakukeña kuya nakushimwina, ilaña nfumwindi wabula kwikala Chinsahu namuleji nindi watela kushakama hetala. Iyala yamuleja nindi hanashimbuli hitwekalilihu nampinji yakushakama hamu, nawa nakukeña nindi eli yuma yimu hamu neyi adisumbula. Nateli kutoñojoka hansona yimu yalema yamuBayibolu yidi neyi kwovwahila Nzambi nikwilisha atumbanji. (Mat. 28:19, 20; Yil. 5:29) Ilaña watela cheñi kutoñojoka hakwovwahila wumutu. (Efwes. 5:22-24; Fwi. 4:5) Komana mwalala nfumwindi namukanishi chikupu kuya mumudimu wakushimwina tahindi nakukeña nindi yeli chuma chimu hefuku dimu? Twatela kwiluka mwakukumina hampinji yitunakufwila kwila nkeñelu yaNzambi nikufwila kwikala nachinleji chitooka.

TWALEKENUHU KUMUKALAKELA NAMUCHIMA WEJIMA NAWA NAMUZAÑALU

18. Tunateli kudizila ñahi kudi awa anyanta awana itunahanjeki muchinu chibaaba?

18 Chineli twawanina wanyi, ninetu tunateli kukoña yiluwa yakoñeliwu awa anyanta awana itunahanjekihu. Tunateli (1) kushindamena hamaana awantu, (2) kudikunda nawantu atama, (3) kudinka wanta, hela (4) kufuukula chakadi kusandujola kulonda twiluki chakeñañayi Nzambi. Yehova wukweti luwi muloña wamonaña yuma yayiwahi mudi etu neyi chochamweniyi yuma yayiwahi mudi awa anyanta awana. Yehova weluka cheñi chitwamukeña nichitwafwilaña kumukalakela namuchima wejima. Watwinka yakutalilahu yakusoñamisha kulonda tubuleña kukoña yiluwa yasweja. Dichi tutoñojokeñahu chikupu haniyi nsañu yamuBayibolu nikumusakilila Yehova hakutwinka iyi nsañu.